ފިޠުރަތުގެ ސުންނަތްތައް 1
ފިޠުރަތުގެ ސުންނަތްތަކަށް ޚިޞާލުލް ފިޠުރަތި އޭވެސް ކިޔެއެވެ.
ފިޠުރަތުގެ ސުންނަތްތަކަށް ޚިޞާލުލް ފިޠުރަތި އޭވެސް ކިޔެއެވެ.
ހަވަނަ ބަޙުޘް ޤިޔާމަތުގެ ވަޤުތު ކުޑަތަންވުން ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އާޔަތްތަކާއި ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުން، ޤިޔާމަތުގެ ވަޤުތު ގާތްވެ ކުޑަތަންވެފައިވާ ކަމުގައި ދަލީލު ލިއްބައިދެއެވެ. ފަހެ އަޅުގަނޑުމެން މިވަނީ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ފަހު ދުވަސްތަކުގައި ކަމަށްވެފައި،
ވުޟޫ ކުރަންފަށާއިރުގައްޔާއި ނިދީން ހޭލާ ހިނދުގައްޔާއި އަނގައިގެ ވަސް ތަޣައްޔަރުވާ ހިނދުގައްޔާއި ޤުރުއާން ކިޔަވަން ފެށުމުގެ ކުރިންނާއި ނަމާދުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރީން، ހަމައެފަދައިން ގެއަށް ވަންނަ އިރަކީވެސް ދަތްއުނގުޅުން ސުންނަތްކަން ގަދަވެގެންވާ ވަޤުތުތަކެވެ.
އަދި ހަދާފައިވާ ޙަދީޘްއެއްކަން އަންގައިދޭ ޢާންމު ޤަވާޢިދުތަކެއް “المَنَارُ المُنِيْف” [ފޮތުގައި] އިބްނުލްޤައްޔިމް -رحمه الله- ޛިކުރު ކުރައްވާފައި ވެއެވެ. ފަހެ ވިދާޅުވިއެވެ. [އެބަސްފުޅުގެ މާނައީ:] “އޭގެތެރޭގައި ޤުރުއާނުގެ ޞަރީޙަ ނައްޞާއި ޙަދީޘް ފުށުއެރުން ހިމެނެއެވެ.
ދެވަނަ: ސުންނަތުގެ ދަލީލުތައް 1. ޞަޙީޙު މުސްލިމުގެ ކިތާބުލް އީމާންގައި ޖާބިރު ބުން ޢަބްދުﷲ ގެ ފަރާތުން ރިވާކުރައްވާފައިވެއެވެ. ރަސޫލާ (ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ) ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. (( إِنَّ بَيْنَ الرَّجُلِ
މީސްތަކުންގެ ތުންތުންމަތީ ޙަދީޘްއެއްކަމަށް މަޝްހޫރުވެފައިވާ ބަހަކަށް ޖަވާބުދެއްވުމަށް ފަހު، އަލްއިމާމު ސުޔޫޠީ -رحمه الله- “الحَاوِي” [ކިޔުނު ފޮތުގައި] ވަރަށް އަޖައިބުވާފަދަ ބަސްފުޅެއް ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. [އެވާހަކައަކީ:] ހަމަކަށަވަރުން ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم
ފުރަތަމަ: ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ދަލީލުތައް ﷲ ތަޢަލާ ތައުބާ ސޫރަތުގައި ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآَتَوُا الزَّكَاةَ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ﴾[التوبة: 11] މާނައީ: “ފަހެ، އެއުރެން ތައުބާވެ، ނަމާދު ޤާއިމްކޮށް،
بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله نحمده ونستعينه، ونستغفره ونتوب إليه، ونعوذ بالله من شرور أنفسنا، ومن سيئات أعمالنا، من يهده الله فلا مضل
ޤިޔާމަތް ޤާއިމްވާނޭ ވަޤުތުގެ ޢިލްމު ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އަށް ލިބިގެންވާކަމުގައި ދަޢުވާކުރާމިހާއީ ފަހެ ޖާހިލެކެވެ. އެހެނީ އިސްވެދިޔަ ޤުރުއާނުގެ އާޔަތްތަކާއި ނަބަވީ ޙަދީޘް ބަސްފުޅުތަކުން އެކަމަށް ރައްދު ދީފައި ވެއެވެ.
އަދި ހަމައެފަދައިން ޤިޔާމަތް ކުޑަތަންވެފައި ވަނިކޮށް ޢީސާ عليه السلام ފައިބައިވަޑައިގަތުމީ ޤިޔާމަތުގެ ބޮޑެތި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ކަމަކަށްވެފައި، އެކަލާގެފާނަށްވެސް ޤިޔާމަތް ވާނެ ވަޤުތެއް އެނގިވަޑައިގެން ނުވެއެވެ. އެއީ އަންނަނިވި ފަދައިންނެވެ. އަލްއިމާމު އަޙްމަދު،
ހުއްޓި އޮންނަ (ދައުރު ނުކުރާ) ފެނަށް ކުޑަކަމުދިޔުމަކީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ.
ފަސްވަނަ ބަޙުޘް ޤިޔާމަތްވުމުގެ ޢިލްމު ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އާޔަތްތާކާއި ނަބަވީ ޙަދީޘް ބަސްފުޅުތަކުން ދަލީލު ލިއްބައިދޭގޮތުން، ޤިޔާމަތުގެ ޢިލްމުވަނީ ޣައިބުގެ ތެރެއިންނެވެ. އެކަމުގެ ޢިލްމު ﷲ ތަޢާލާ ފިޔަވައި އެހެން ފަރާތަކަށް ލިބިގެން ނުވެއެވެ.
ފާޚާނާއަށް ވަންނަ މީހާ ފާޚާނާއަށް ވަނުމުގެ ކުރިން ((بِسْمِ اللهِ اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَعُوْذُ بِكَ مِنَ الْخُبُثِ وَالْخَبَائِثِ)) ކިޔުމާއި ނިމިގެން ނުކުންނައިރު ((غُفْرَانَكَ)) ކިޔުން ސުންނަތްވެގެންވެއެވެ. އަދި ފާޚާއަށް ވަންނައިރު ވައަތުފައި
ޞަޙަރާގައި (ޤިބުލައާ ޤަޟާ ޙާޖަތްކުރާ މީހާއާ ދެމެދު) ހުރަހެއް ނެތި ޤަޟާޙާޖަތްކުރާ އިރު ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލައިގެން އިނދެ ނުވަތަ ޤިބުލައަށް ފުރަގަސްދީގެން އިނދެ ޤަޟާޙާޖަތްކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ.
ހަތަރުވަނަ ބަޙުޘް ރަސޫލުﷲ صلّى الله عليه وسلّم ޚަބަރު ކުރައްވާފައިވާ، ޣައިބުގައިވާ މުސްތަޤްބަލުގެ ޚަބަރުތައް. ހަމަކަށަވަރުން ޤިޔާމަތްވުމާ ހަމައަށް ހިނގާނޭ އެންމެހާ ކަންކަމުގެ ޚަބަރު ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ވަނީ
ދެން އެއަށްފަހު ޢަޤީދާއާ ގުޅިފައިވާ ބިދުޢަވެރި މިބަސްތަކާހުރެ، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ޘާބިތުވާ އެތައް ސަތޭކަ ޞައްޙަ ޙަދީޘެއް ރައްދު ކުރުން ލާޒިމުވެގެން ވާކަން ކަށަވަރެވެ. ފަހެ ޢަޤީދާގެ
ފިޠުރަތުގެ ސުންނަތްތަކަށް ޚިޞާލުލް ފިޠުރަތި އޭވެސް ކިޔެއެވެ.
ހަވަނަ ބަޙުޘް ޤިޔާމަތުގެ ވަޤުތު ކުޑަތަންވުން ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އާޔަތްތަކާއި ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުން، ޤިޔާމަތުގެ ވަޤުތު ގާތްވެ ކުޑަތަންވެފައިވާ ކަމުގައި ދަލީލު ލިއްބައިދެއެވެ. ފަހެ އަޅުގަނޑުމެން މިވަނީ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ފަހު ދުވަސްތަކުގައި ކަމަށްވެފައި،
ވުޟޫ ކުރަންފަށާއިރުގައްޔާއި ނިދީން ހޭލާ ހިނދުގައްޔާއި އަނގައިގެ ވަސް ތަޣައްޔަރުވާ ހިނދުގައްޔާއި ޤުރުއާން ކިޔަވަން ފެށުމުގެ ކުރިންނާއި ނަމާދުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރީން، ހަމައެފަދައިން ގެއަށް ވަންނަ އިރަކީވެސް ދަތްއުނގުޅުން ސުންނަތްކަން ގަދަވެގެންވާ ވަޤުތުތަކެވެ.
އަދި ހަދާފައިވާ ޙަދީޘްއެއްކަން އަންގައިދޭ ޢާންމު ޤަވާޢިދުތަކެއް “المَنَارُ المُنِيْف” [ފޮތުގައި] އިބްނުލްޤައްޔިމް -رحمه الله- ޛިކުރު ކުރައްވާފައި ވެއެވެ. ފަހެ ވިދާޅުވިއެވެ. [އެބަސްފުޅުގެ މާނައީ:] “އޭގެތެރޭގައި ޤުރުއާނުގެ ޞަރީޙަ ނައްޞާއި ޙަދީޘް ފުށުއެރުން ހިމެނެއެވެ.
ދެވަނަ: ސުންނަތުގެ ދަލީލުތައް 1. ޞަޙީޙު މުސްލިމުގެ ކިތާބުލް އީމާންގައި ޖާބިރު ބުން ޢަބްދުﷲ ގެ ފަރާތުން ރިވާކުރައްވާފައިވެއެވެ. ރަސޫލާ (ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ) ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. (( إِنَّ بَيْنَ الرَّجُلِ
މީސްތަކުންގެ ތުންތުންމަތީ ޙަދީޘްއެއްކަމަށް މަޝްހޫރުވެފައިވާ ބަހަކަށް ޖަވާބުދެއްވުމަށް ފަހު، އަލްއިމާމު ސުޔޫޠީ -رحمه الله- “الحَاوِي” [ކިޔުނު ފޮތުގައި] ވަރަށް އަޖައިބުވާފަދަ ބަސްފުޅެއް ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. [އެވާހަކައަކީ:] ހަމަކަށަވަރުން ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم
ފުރަތަމަ: ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ދަލީލުތައް ﷲ ތަޢަލާ ތައުބާ ސޫރަތުގައި ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآَتَوُا الزَّكَاةَ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ﴾[التوبة: 11] މާނައީ: “ފަހެ، އެއުރެން ތައުބާވެ، ނަމާދު ޤާއިމްކޮށް،
بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله نحمده ونستعينه، ونستغفره ونتوب إليه، ونعوذ بالله من شرور أنفسنا، ومن سيئات أعمالنا، من يهده الله فلا مضل
ޤިޔާމަތް ޤާއިމްވާނޭ ވަޤުތުގެ ޢިލްމު ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އަށް ލިބިގެންވާކަމުގައި ދަޢުވާކުރާމިހާއީ ފަހެ ޖާހިލެކެވެ. އެހެނީ އިސްވެދިޔަ ޤުރުއާނުގެ އާޔަތްތަކާއި ނަބަވީ ޙަދީޘް ބަސްފުޅުތަކުން އެކަމަށް ރައްދު ދީފައި ވެއެވެ.
އަދި ހަމައެފަދައިން ޤިޔާމަތް ކުޑަތަންވެފައި ވަނިކޮށް ޢީސާ عليه السلام ފައިބައިވަޑައިގަތުމީ ޤިޔާމަތުގެ ބޮޑެތި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ކަމަކަށްވެފައި، އެކަލާގެފާނަށްވެސް ޤިޔާމަތް ވާނެ ވަޤުތެއް އެނގިވަޑައިގެން ނުވެއެވެ. އެއީ އަންނަނިވި ފަދައިންނެވެ. އަލްއިމާމު އަޙްމަދު،
ހުއްޓި އޮންނަ (ދައުރު ނުކުރާ) ފެނަށް ކުޑަކަމުދިޔުމަކީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ.
ފަސްވަނަ ބަޙުޘް ޤިޔާމަތްވުމުގެ ޢިލްމު ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އާޔަތްތާކާއި ނަބަވީ ޙަދީޘް ބަސްފުޅުތަކުން ދަލީލު ލިއްބައިދޭގޮތުން، ޤިޔާމަތުގެ ޢިލްމުވަނީ ޣައިބުގެ ތެރެއިންނެވެ. އެކަމުގެ ޢިލްމު ﷲ ތަޢާލާ ފިޔަވައި އެހެން ފަރާތަކަށް ލިބިގެން ނުވެއެވެ.
ފާޚާނާއަށް ވަންނަ މީހާ ފާޚާނާއަށް ވަނުމުގެ ކުރިން ((بِسْمِ اللهِ اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَعُوْذُ بِكَ مِنَ الْخُبُثِ وَالْخَبَائِثِ)) ކިޔުމާއި ނިމިގެން ނުކުންނައިރު ((غُفْرَانَكَ)) ކިޔުން ސުންނަތްވެގެންވެއެވެ. އަދި ފާޚާއަށް ވަންނައިރު ވައަތުފައި
ޞަޙަރާގައި (ޤިބުލައާ ޤަޟާ ޙާޖަތްކުރާ މީހާއާ ދެމެދު) ހުރަހެއް ނެތި ޤަޟާޙާޖަތްކުރާ އިރު ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލައިގެން އިނދެ ނުވަތަ ޤިބުލައަށް ފުރަގަސްދީގެން އިނދެ ޤަޟާޙާޖަތްކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ.
ހަތަރުވަނަ ބަޙުޘް ރަސޫލުﷲ صلّى الله عليه وسلّم ޚަބަރު ކުރައްވާފައިވާ، ޣައިބުގައިވާ މުސްތަޤްބަލުގެ ޚަބަރުތައް. ހަމަކަށަވަރުން ޤިޔާމަތްވުމާ ހަމައަށް ހިނގާނޭ އެންމެހާ ކަންކަމުގެ ޚަބަރު ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ވަނީ
ދެން އެއަށްފަހު ޢަޤީދާއާ ގުޅިފައިވާ ބިދުޢަވެރި މިބަސްތަކާހުރެ، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ޘާބިތުވާ އެތައް ސަތޭކަ ޞައްޙަ ޙަދީޘެއް ރައްދު ކުރުން ލާޒިމުވެގެން ވާކަން ކަށަވަރެވެ. ފަހެ ޢަޤީދާގެ