އުންމަތުގެ އާންމުންނަށް މުހިއްމު ދަރުސްތައް (ދެވަނަ ދަރުސް، ތިންވަނަ ދަރުސް)
ދެވަނަ ދަރުސް (އިސްލާމުކަމުގެ ރުކުންތައް)
ތިންވަނަ ދަރުސް (އީމާންކަމުގެ ރުކުންތައް)
ދެވަނަ ދަރުސް (އިސްލާމުކަމުގެ ރުކުންތައް)
ތިންވަނަ ދަރުސް (އީމާންކަމުގެ ރުކުންތައް)
ފުރަތަމަ ދަރުސް (ސޫރަތުލް ފާތިޙާ އަދި ކުރު ސޫރަތްތައް)
شَهَادَةُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ (މުޙައްމަދު ގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާ ކަމަށް ހެކިވުން ) މި ކަލިމައިގެ ހަޤީޤަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ، މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަށް ލޯބިކުރުމާއި ، އެކަލޭގެފާނަށް
الحمد لله رب العالمين, و الصلاة و السلام على أشرف الأنبياء و المرسلين އަނދިރިކަމުގެ ތެރެއިން އަލިކަމަށް ގެނައުމަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ސުންނަތުގެ ތެރެއިންވާ ކަމެކެވެ. މިގޮތުން ހަނަފަސްކަމަށްފަހު ވާރޭވެއްސަވައެވެ.
ﷲގެ ވަލީވެރިންނަކީ، ﷲއަށް އީމާންވެ، އެއިލާހަށް ތަޤުވާވެރިވެ، އަދި ﷲގެ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމައަށް ތަބާވާ ކޮންމެ މީހެކެވެ. ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ((أَلا إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ
ވާރޭވެހުން ވަނީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ރިޒުޤުގެ ތެރެއިންނެވެ. ވާރޭވެހުން ކަމަކަށް ނުވަތަ އެއްޗަކަށް ނިސްބަތް ކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ. މިސާލަކަށް ނަކަތަކަށް ނުވަތަ ތަރިއަކަށް ނުވަތަ މިނޫންވެސް އެއްޗަކަށް ވާރޭވެހުން ނިސްބަތެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ދަޢުވަތައް އިޖާބަ ދޭންޖެހޭނޭކަމަށް ﷲ ތަޢާލާގެ މި ވަޙީބަސްފުޅުން ދަލީލު ލިބެއެވެ. ((يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّـهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ ۖ …))
40– ތައުޙީދުގެ ވައްތަރުތަކަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: 1- ތައުޙީދުއް ރުބޫބިއްޔާ: އެއީ ރައްބުވަންތަކަމުގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކުރުމެވެ. މިވައްތަރުގެ ތައުޙީދަށް މައްކާގެ ކާފިރުންވެސް އިޤްރާރުވިއެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. “قُلْ مَنْ
قَالَ الطَّحَاوِيُّ رحمه الله: “لاَ تَبْلُغُهُ الأَوْهَامُ، وَلاَ تُدْرِكُهُ الأَفْهَامُ”. ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ. “ހީތައް އެއިލާހާ ހަމައަށް ނުފޯރާނެތެވެ. (އެބަހީ، ހީއަކުން އެއިލާހު ޞިފަނުކުރެވޭނެތެވެ.) އަދި
39- ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް އެކަނި އަޅުކަން ކުރުމަށާއި ޠާޣޫތުތަކުން ދުރުހެލިވުމަށް ގޮވާލުމަށްޓަކައި އެއިލާހު ރަސޫލަކު ނުފޮނުއްވާ އެއްވެސް އުއްމަތެއް ވޭހެއްޔެވެ؟ ޖަވާބު: ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް އެކަނި އަޅުކަން ކުރުމަށާއި ޠާޣޫތުތަކުން ދުރުހެލިވުމަށް
33- އިސްލާމްދީނުގެ މަރުތަބާ ތަކުގެ ތެރެއިން ދެވަނަ މަރުތަބާއަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: އެއީ އީމާންކަމެވެ. 34- އީމާންކަމުގެ ގޮފިތައް ކިތައް؟ ޖަވާބު: އީމާންކަމުގެ ގޮފިތައް ހަތްދިހަ އެތައްބަޔަކަށް ބެހިގެންވެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ މަތީގައިވަނީ
31- ޝިރުކުގެ ވައްތަރުތަކަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: ޙާޖަތްތައް ފުއްދައިދިނުން އެދި މަރުވެފައިވާ މީހުންގެ ކިބައިން އެދުމާއި، އެމީހުންގެ ކިބައިން މަދަދަށް އެދުމާއި، ދިމާވާކަންތައްތަކުގައި މައްޔިތުންނާ ދިމާއަށް ދިޔުމަކީ ޝިރުކެކެވެ. މިއީ އެނގިހުރެ ކުރެވޭ ޝިރުކުގެ
30- ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އާޔަތްތަކުގެ އަލީގައި، ﷲ ނޫން ފަރާތަކަށް އެއްޗެއް ކަތިލުމުގެ ޙުކުމަކީ ކޮބައިކަން ބަޔާންކުރޭ؟ ޖަވާބު: ﷲ ނޫން ފަރާތަކަށް އެއްޗެއް ކަތިލައިފި މީހެއްގެ ޙުކުމަކީ އޭނާ އަކީ މުރުތައްދުވެ ކާފިރުވެފައިވާ
29- ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ، އަހަރެމެން މަރުގެންނެވުމަށްފަހު އަލުން ދިރުއްވާނެތަ؟ އަދި އަހަރެމެންގެ ހެޔޮ ޢަމަލުތަކާއި ނުބައި ޢަމަލުތަކުގެ ޙިސާބު ބައްލަވާނެތަ؟ އަދި ﷲ އަށް ކިޔަމަންތެރިވި މީހުން ސުވަރުގެ ވައްދަވާނެތަ؟ އަދި އެއިލާހަށް
ޖިންނީންނަށް އެކި ޞިފަތަކަށް ބަދަލުވުމުގެ ބާރު ދެއްވާފައިވާކަމަށާއި، އެޖިންނީންތައް ފެނުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެއްކަމުގައި، މި ޙަދީޘްތަކުން އިސްތިދުލާލުކުރައްވައި ޙާފިޛް އިބްނު ޙަޖަރު ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ.
ޞަޙާބީންނާއިގުޅޭގޮތުން ރިވާވެފައިވާ ސަލަފުންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން: 1- އިމާމް އައްޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ގެ ބަސްފުޅު: އައްޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ “ޢަޤީދަތު އަހުލުއް ސުންނާ” ގައި ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “ތިމަންމެން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޞަޙާބީންދެކެ
ދެވަނަ ދަރުސް (އިސްލާމުކަމުގެ ރުކުންތައް)
ތިންވަނަ ދަރުސް (އީމާންކަމުގެ ރުކުންތައް)
ފުރަތަމަ ދަރުސް (ސޫރަތުލް ފާތިޙާ އަދި ކުރު ސޫރަތްތައް)
شَهَادَةُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ (މުޙައްމަދު ގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާ ކަމަށް ހެކިވުން ) މި ކަލިމައިގެ ހަޤީޤަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ، މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަށް ލޯބިކުރުމާއި ، އެކަލޭގެފާނަށް
الحمد لله رب العالمين, و الصلاة و السلام على أشرف الأنبياء و المرسلين އަނދިރިކަމުގެ ތެރެއިން އަލިކަމަށް ގެނައުމަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ސުންނަތުގެ ތެރެއިންވާ ކަމެކެވެ. މިގޮތުން ހަނަފަސްކަމަށްފަހު ވާރޭވެއްސަވައެވެ.
ﷲގެ ވަލީވެރިންނަކީ، ﷲއަށް އީމާންވެ، އެއިލާހަށް ތަޤުވާވެރިވެ، އަދި ﷲގެ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމައަށް ތަބާވާ ކޮންމެ މީހެކެވެ. ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ((أَلا إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ
ވާރޭވެހުން ވަނީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ރިޒުޤުގެ ތެރެއިންނެވެ. ވާރޭވެހުން ކަމަކަށް ނުވަތަ އެއްޗަކަށް ނިސްބަތް ކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ. މިސާލަކަށް ނަކަތަކަށް ނުވަތަ ތަރިއަކަށް ނުވަތަ މިނޫންވެސް އެއްޗަކަށް ވާރޭވެހުން ނިސްބަތެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ދަޢުވަތައް އިޖާބަ ދޭންޖެހޭނޭކަމަށް ﷲ ތަޢާލާގެ މި ވަޙީބަސްފުޅުން ދަލީލު ލިބެއެވެ. ((يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّـهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ ۖ …))
40– ތައުޙީދުގެ ވައްތަރުތަކަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: 1- ތައުޙީދުއް ރުބޫބިއްޔާ: އެއީ ރައްބުވަންތަކަމުގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކުރުމެވެ. މިވައްތަރުގެ ތައުޙީދަށް މައްކާގެ ކާފިރުންވެސް އިޤްރާރުވިއެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. “قُلْ مَنْ
قَالَ الطَّحَاوِيُّ رحمه الله: “لاَ تَبْلُغُهُ الأَوْهَامُ، وَلاَ تُدْرِكُهُ الأَفْهَامُ”. ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ. “ހީތައް އެއިލާހާ ހަމައަށް ނުފޯރާނެތެވެ. (އެބަހީ، ހީއަކުން އެއިލާހު ޞިފަނުކުރެވޭނެތެވެ.) އަދި
39- ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް އެކަނި އަޅުކަން ކުރުމަށާއި ޠާޣޫތުތަކުން ދުރުހެލިވުމަށް ގޮވާލުމަށްޓަކައި އެއިލާހު ރަސޫލަކު ނުފޮނުއްވާ އެއްވެސް އުއްމަތެއް ވޭހެއްޔެވެ؟ ޖަވާބު: ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް އެކަނި އަޅުކަން ކުރުމަށާއި ޠާޣޫތުތަކުން ދުރުހެލިވުމަށް
33- އިސްލާމްދީނުގެ މަރުތަބާ ތަކުގެ ތެރެއިން ދެވަނަ މަރުތަބާއަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: އެއީ އީމާންކަމެވެ. 34- އީމާންކަމުގެ ގޮފިތައް ކިތައް؟ ޖަވާބު: އީމާންކަމުގެ ގޮފިތައް ހަތްދިހަ އެތައްބަޔަކަށް ބެހިގެންވެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ މަތީގައިވަނީ
31- ޝިރުކުގެ ވައްތަރުތަކަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: ޙާޖަތްތައް ފުއްދައިދިނުން އެދި މަރުވެފައިވާ މީހުންގެ ކިބައިން އެދުމާއި، އެމީހުންގެ ކިބައިން މަދަދަށް އެދުމާއި، ދިމާވާކަންތައްތަކުގައި މައްޔިތުންނާ ދިމާއަށް ދިޔުމަކީ ޝިރުކެކެވެ. މިއީ އެނގިހުރެ ކުރެވޭ ޝިރުކުގެ
30- ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އާޔަތްތަކުގެ އަލީގައި، ﷲ ނޫން ފަރާތަކަށް އެއްޗެއް ކަތިލުމުގެ ޙުކުމަކީ ކޮބައިކަން ބަޔާންކުރޭ؟ ޖަވާބު: ﷲ ނޫން ފަރާތަކަށް އެއްޗެއް ކަތިލައިފި މީހެއްގެ ޙުކުމަކީ އޭނާ އަކީ މުރުތައްދުވެ ކާފިރުވެފައިވާ
29- ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ، އަހަރެމެން މަރުގެންނެވުމަށްފަހު އަލުން ދިރުއްވާނެތަ؟ އަދި އަހަރެމެންގެ ހެޔޮ ޢަމަލުތަކާއި ނުބައި ޢަމަލުތަކުގެ ޙިސާބު ބައްލަވާނެތަ؟ އަދި ﷲ އަށް ކިޔަމަންތެރިވި މީހުން ސުވަރުގެ ވައްދަވާނެތަ؟ އަދި އެއިލާހަށް
ޖިންނީންނަށް އެކި ޞިފަތަކަށް ބަދަލުވުމުގެ ބާރު ދެއްވާފައިވާކަމަށާއި، އެޖިންނީންތައް ފެނުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެއްކަމުގައި، މި ޙަދީޘްތަކުން އިސްތިދުލާލުކުރައްވައި ޙާފިޛް އިބްނު ޙަޖަރު ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ.
ޞަޙާބީންނާއިގުޅޭގޮތުން ރިވާވެފައިވާ ސަލަފުންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން: 1- އިމާމް އައްޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ގެ ބަސްފުޅު: އައްޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ “ޢަޤީދަތު އަހުލުއް ސުންނާ” ގައި ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “ތިމަންމެން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޞަޙާބީންދެކެ