ވިޔަފާރި މުދަލުން ޒަކާތް ނެރުން ވާޖިބުވަނީ ހިޖުރީ ގޮތުން އަހަރެއްވުމުން، ވިއްކުމަށް ބަހައްޓާފައި ހުރި މުދަލުގެ އަގުކޮށް އެއިން 2.5 ޕަސެންޓެވެ.
ވިޔަފާރި މުދަލުން ޒަކާތް ނެރުމުގެ ޙުކުމަކީ ކޮބާ؟
ގާތްތިމާގެ މީހުންގެ ތެރެއިން ފަޤީރުންނަށް ޒަކާތުގެ ފައިސާއިން ދެވިދާނެއެވެ. އޭރުން އެކަން ވެގެންދާނީ ޞަދަޤާތަކަށާއި ރަޙިމުގެ ގުޅުން ޤާއިމު ކުރުމުގެ ތެރެއިންނެވެ.
ފިޠުރު ޒަކާތް ނެރުމުގެ ފުރަތަމަ ވަގުތާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކެއް ވެއެވެ.
ދައުލަތަށް ދައްކާ ޓެކްސް ދެއްކުމުން ޒަކާތް ނުދައްކާ ފަރުޖެހޭނެކަމަށް ހީކޮށް ބައެއް މީހުން އެބައިމީހުންގެ މުދަލުން ޒަކާތް ނުނެރެއެވެ.
– ޒަކާތުގެ ގޮތުގައި ނެރޭނީ ހިޖުރީ ގޮތުން އެއްއަހަރު ވަންދެން ރައްކާކޮށްފައި ހުރި ފައިސާއިން، އޭގެ % 2.5 އެވެ.
ޒަކާތް ނެރޭނީ، ޒަކާތް ނެރެންޖެހޭ ވަގުތު އެމީހަކު ހުރި ތަނެއްގައެވެ.
މިއީ މުސްލިމުންގެ ތެރެއިން ބޮޑެތިމީހުންނާއި ކުޑަކުދިންނާއި އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންނާއި މިނިވަނުންނާއި އަޅުންގެ މައްޗަށް ވާޖިބެކެވެ.
ޙަރާމް ގަހަނާއިން ޒަކާތްދިނުން ފިރިހެނުން އަޅާ ރަންފަދަ ޙަރާމްގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރާ ގަހަނާއިން ޒަކާތްދޭންޖެހޭނެއެވެ. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ އިޖްމާޢުއެވެ. އައްޝާފިޢީ([1]) އާއި، އައްރާފިޢީ([2]) މިގޮތަށް އިޖްމާޢު ނަޤުލުކުރައްވާފައިވެއެވެ. ވިޔަފާރި ކުރުމަށްޓަކައި ގެންގުޅޭ ގަހަނާއިން ޒަކާތްދިނުން ވިޔަފާރިކުރުމުގެ
ރަނާއި ރިހީގެ ގަހަނާއިން ޒަކާތްދިނުން ރަނާއި ރިހީގެ ގަހަނާގެ ތަޢުރީފު (ޢަރަބިބަހުގައި) “الحُلِيُّ” އަކީ “حَلْيٌ” ގެ ގިނަގޮތެވެ. އެއީ ޒީނަތްތެރިވުމަށްޓަކައި ރަނާއި ރިހިން ހެދިފައި ހުންނަ ގަހަނާއަށް ކިޔާނަމެކެވެ.([1]) ބޭނުންކުރާ ރަނާއި ރިހީގެ
މުދާ ކަންޒުކުރުން ޝަރުޢުގައި މަނާކުރައްވާފައިވާ މުދަލުގެ ކަންޒަކީ އެ ކަންޒަކުން ޒަކާތް ނުދޭ ކަންޒެވެ. ފަހެ، އެ ކަންޒަކުން ޒަކާތް ދީފައިވާ ކަންޒަކީ (މަނާވެގެންވާ) ކަންޒެއް ނޫނެވެ. އެއީ ވަޅުލާއިފައިވާ ކަންޒެއްވިޔަސް ނުވަތަ ފެންނަގޮތަށްހުރި
ރަނާއި ރިހީގައި ނިޞާބުހަމަވެ، ޙައުލު ފުރިހަމަވެއްޖެނަމަ ޒަކާތްނެރުން ވާޖިބުވާނެއެވެ.
ޢާއްމު މުދަލުން ޒަކާތް ނެރުމުގެ ޙުކުމް ޢާއްމު މުދަލުގެ ތަޢުރީފު ޢާއްމު މުދަލަކީ: ޢާއްމުމީހުންގެ މަންފާއަށް ބޭނުންކުރާ، ވަކި ޚާއްޞަ މީހެއްގެ ނުވަތަ ވަކި ޚާއްޞަ ފަރާތެއްގެ މިލްކަކަށްނުވާ މުދަލެވެ. މީގެ މިސާލަކީ: މުސްލިމުންގެ
ނިޞާބުހަމަވުން ނިޞާބުގެ ތަޢުރީފު ނިޞާބަކީ؛ އެ މިންވަރެއް ހަމަވުމުން ޒަކާތް ވާޖިބުވާކަމަށް ޝާރިޢު ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ މުދަލުގެ މިންވަރެވެ. އެ މިންވަރަށްވުރެ މަދުވެއްޖެނަމަ ޒަކާތް ވާޖިބެއްނުވާނެއެވެ. ޒަކާތް ދައްކާ މުދަލުގެ ބާވަތަކާގުޅޭގޮތުން އެ މިންވަރު ތަފާތުވާނެއެވެ.([1])
ޙައުލުގެ ތެރޭގައި ލިބޭ މުދާ ފުރަތަމަ މަސްއަލަ: ޙައުލުގެ ތެރޭގައި ލިބޭ މުދަލުގެ ތަޢުރީފު ޙައުލުގެ ތެރޭގައި ލިބޭ މުދަލަކީ: އެއީ ކުރިން މީހެއްގެ މިލްކުގައި ނެތް މުދަލެއް މިލްކުވުމެވެ. އެއީ ރަނާއި ރިހިކަމުގައިވީނަމަވެސް،
ޙައުލު (އަހަރު) ހަމަވުން ޒަކާތް ވާޖިބުވުމުގައި ޙައުލު ހަމަވުން ޝަރުޠުވެގެންވުން (ޒަކާތް ވާޖިބުވުމަށްޓަކައި) ޙައުލު ހަމަވުން ޝަރުޠުވެގެންވެއެވެ.([1]) އެއީ؛ ރަނާއި ރިއްސާއި، ނަޢަމްސޫފިންނާއި، ވިޔަފާރިމުދަލުގައެވެ. ދަލީލުތައް؛ ފުރަތަމައީ؛ އަޘަރުތަކުން (1) ޢަލީ رَضِيَ اللهُ
ވިޔަފާރި މުދަލުން ޒަކާތް ނެރުން ވާޖިބުވަނީ ހިޖުރީ ގޮތުން އަހަރެއްވުމުން، ވިއްކުމަށް ބަހައްޓާފައި ހުރި މުދަލުގެ އަގުކޮށް އެއިން 2.5 ޕަސެންޓެވެ.
ވިޔަފާރި މުދަލުން ޒަކާތް ނެރުމުގެ ޙުކުމަކީ ކޮބާ؟
ގާތްތިމާގެ މީހުންގެ ތެރެއިން ފަޤީރުންނަށް ޒަކާތުގެ ފައިސާއިން ދެވިދާނެއެވެ. އޭރުން އެކަން ވެގެންދާނީ ޞަދަޤާތަކަށާއި ރަޙިމުގެ ގުޅުން ޤާއިމު ކުރުމުގެ ތެރެއިންނެވެ.
ފިޠުރު ޒަކާތް ނެރުމުގެ ފުރަތަމަ ވަގުތާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކެއް ވެއެވެ.
ދައުލަތަށް ދައްކާ ޓެކްސް ދެއްކުމުން ޒަކާތް ނުދައްކާ ފަރުޖެހޭނެކަމަށް ހީކޮށް ބައެއް މީހުން އެބައިމީހުންގެ މުދަލުން ޒަކާތް ނުނެރެއެވެ.
– ޒަކާތުގެ ގޮތުގައި ނެރޭނީ ހިޖުރީ ގޮތުން އެއްއަހަރު ވަންދެން ރައްކާކޮށްފައި ހުރި ފައިސާއިން، އޭގެ % 2.5 އެވެ.
ޒަކާތް ނެރޭނީ، ޒަކާތް ނެރެންޖެހޭ ވަގުތު އެމީހަކު ހުރި ތަނެއްގައެވެ.
މިއީ މުސްލިމުންގެ ތެރެއިން ބޮޑެތިމީހުންނާއި ކުޑަކުދިންނާއި އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންނާއި މިނިވަނުންނާއި އަޅުންގެ މައްޗަށް ވާޖިބެކެވެ.
ޙަރާމް ގަހަނާއިން ޒަކާތްދިނުން ފިރިހެނުން އަޅާ ރަންފަދަ ޙަރާމްގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރާ ގަހަނާއިން ޒަކާތްދޭންޖެހޭނެއެވެ. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ އިޖްމާޢުއެވެ. އައްޝާފިޢީ([1]) އާއި، އައްރާފިޢީ([2]) މިގޮތަށް އިޖްމާޢު ނަޤުލުކުރައްވާފައިވެއެވެ. ވިޔަފާރި ކުރުމަށްޓަކައި ގެންގުޅޭ ގަހަނާއިން ޒަކާތްދިނުން ވިޔަފާރިކުރުމުގެ
ރަނާއި ރިހީގެ ގަހަނާއިން ޒަކާތްދިނުން ރަނާއި ރިހީގެ ގަހަނާގެ ތަޢުރީފު (ޢަރަބިބަހުގައި) “الحُلِيُّ” އަކީ “حَلْيٌ” ގެ ގިނަގޮތެވެ. އެއީ ޒީނަތްތެރިވުމަށްޓަކައި ރަނާއި ރިހިން ހެދިފައި ހުންނަ ގަހަނާއަށް ކިޔާނަމެކެވެ.([1]) ބޭނުންކުރާ ރަނާއި ރިހީގެ
މުދާ ކަންޒުކުރުން ޝަރުޢުގައި މަނާކުރައްވާފައިވާ މުދަލުގެ ކަންޒަކީ އެ ކަންޒަކުން ޒަކާތް ނުދޭ ކަންޒެވެ. ފަހެ، އެ ކަންޒަކުން ޒަކާތް ދީފައިވާ ކަންޒަކީ (މަނާވެގެންވާ) ކަންޒެއް ނޫނެވެ. އެއީ ވަޅުލާއިފައިވާ ކަންޒެއްވިޔަސް ނުވަތަ ފެންނަގޮތަށްހުރި
ރަނާއި ރިހީގައި ނިޞާބުހަމަވެ، ޙައުލު ފުރިހަމަވެއްޖެނަމަ ޒަކާތްނެރުން ވާޖިބުވާނެއެވެ.
ޢާއްމު މުދަލުން ޒަކާތް ނެރުމުގެ ޙުކުމް ޢާއްމު މުދަލުގެ ތަޢުރީފު ޢާއްމު މުދަލަކީ: ޢާއްމުމީހުންގެ މަންފާއަށް ބޭނުންކުރާ، ވަކި ޚާއްޞަ މީހެއްގެ ނުވަތަ ވަކި ޚާއްޞަ ފަރާތެއްގެ މިލްކަކަށްނުވާ މުދަލެވެ. މީގެ މިސާލަކީ: މުސްލިމުންގެ
ނިޞާބުހަމަވުން ނިޞާބުގެ ތަޢުރީފު ނިޞާބަކީ؛ އެ މިންވަރެއް ހަމަވުމުން ޒަކާތް ވާޖިބުވާކަމަށް ޝާރިޢު ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ މުދަލުގެ މިންވަރެވެ. އެ މިންވަރަށްވުރެ މަދުވެއްޖެނަމަ ޒަކާތް ވާޖިބެއްނުވާނެއެވެ. ޒަކާތް ދައްކާ މުދަލުގެ ބާވަތަކާގުޅޭގޮތުން އެ މިންވަރު ތަފާތުވާނެއެވެ.([1])
ޙައުލުގެ ތެރޭގައި ލިބޭ މުދާ ފުރަތަމަ މަސްއަލަ: ޙައުލުގެ ތެރޭގައި ލިބޭ މުދަލުގެ ތަޢުރީފު ޙައުލުގެ ތެރޭގައި ލިބޭ މުދަލަކީ: އެއީ ކުރިން މީހެއްގެ މިލްކުގައި ނެތް މުދަލެއް މިލްކުވުމެވެ. އެއީ ރަނާއި ރިހިކަމުގައިވީނަމަވެސް،
ޙައުލު (އަހަރު) ހަމަވުން ޒަކާތް ވާޖިބުވުމުގައި ޙައުލު ހަމަވުން ޝަރުޠުވެގެންވުން (ޒަކާތް ވާޖިބުވުމަށްޓަކައި) ޙައުލު ހަމަވުން ޝަރުޠުވެގެންވެއެވެ.([1]) އެއީ؛ ރަނާއި ރިއްސާއި، ނަޢަމްސޫފިންނާއި، ވިޔަފާރިމުދަލުގައެވެ. ދަލީލުތައް؛ ފުރަތަމައީ؛ އަޘަރުތަކުން (1) ޢަލީ رَضِيَ اللهُ
