ފަތުވާ: ރަށުގައި ޤާއިމުވެހުރި އިމާމަކު ނަމާދުކުރަމުން ދަނިކޮށް، ދަތުރުވެރިއަކު ޖަމާޢަތުގައި ބައިވެރިވާނަމަ…
ރަށުގައި ޤާއިމުވެ ހުންނަމީހެއްގެ އިމާމުކަމުގެ ދަށުގައި ދަތުރުވެރިޔަކު ނަމާދުކޮށްފިނަމަ، ޤަޞްރުކުރުން ދަތުރުވެރިޔާއަށް ހުއްދަނުވާނެއެވެ.
ރަށުގައި ޤާއިމުވެ ހުންނަމީހެއްގެ އިމާމުކަމުގެ ދަށުގައި ދަތުރުވެރިޔަކު ނަމާދުކޮށްފިނަމަ، ޤަޞްރުކުރުން ދަތުރުވެރިޔާއަށް ހުއްދަނުވާނެއެވެ.
އެގޮތުން، ޝިރުކާއި ކުފުރުގެ އަހުލުވެރިންނާ ގުޅުންބާއްވައި އުޅޭއިރު ވިސްނާލަންޖެހޭ މުހިއްމުކަންކަމެއްވެއެވެ. ބައެއް ފަހަރަށް އެބައިމީހުންނާ ގުޅުންބޭއްވި، ލޯބިވެވޭގޮތަކުން މީހާ އިސްލާމްދީނުގެ ތެރެއިން ބޭރުވެގެން ހިނގައިދާނެއެވެ.
ކަމަކަށް ވަޞިއްޔަތްކުރުމަށް ބޭނުންވެފައިވާކަމެއް، އެމީހާ ލިޔެފައި ވަޞިއްޔަތްނުކޮށް ދެރޭ ހޭދަކުރުމަކީ މުސްލިމަކަށް ޙައްޤުވެގެންވާކަމެއްނޫނެވެ.
މީހަކު ﷲ އަށްޓަކައި، 40 ދުވަސް ވަންދެންނަމާދުގެ ޖަމާޢަތުގެ ފުރަތަމަ ތަކުބީރާއެކު ބައިވެރިވެއްޖެނަމަ އޭނާ ދެކަމަކުން ދުރުވެގެން ވާކަމަށް ލިޔުއްވޭނެއެވެ. (އެއީ) ނަރަކައިން ދުރުވެގެން ވާކަމާއި މުނާފިޤު ކަމުން ދުރުވެގެން ވާކަމެވެ.
ފުރަތަމަބައި ކިޔުއްވުމަށް… وَتُقِيْمَ الصَّلاَةَ ” ނަމާދު ޤާއިމު ކުރުމާއި” މާނައަކީ ނަމާދު ފުރިހަމަކަމާއިއެކު ރަގަޅަށް ޤާއިމްކުރާށެވެ. އަދި މިތަނުގައި ނަމާދުގެ މާނައިގައި ފަރުޟާއި ސުންނަތްވެސް ހިމެނެއެވެ. وَتُؤْتِيَ الزَّكَاةَ ” ޒަކާތްދިނުމާޢި” ޒަކާތަކީ
އެއީ ޞަޙާބީންނާއި ތާބިޢީންނާއި އަތުބާޢުއްތާބިއީން އެންމެހާ ޝަރުޢީ ނައްޞުތަކުގެ ނުވަތަ އެއިގެ ބައެއް ނައްޞުތަކުގެ ޢިލްމު ލިބިވަޑައިގެންނެވިގޮތާއި، ފިޤްހުވެރިވެވަޑައިގެންނެވިގޮތާއި، އެ ނައްޞުތަކުން ޙުކުމްތައް ނެންގެވިގޮތެވެ.
عَنْ عُمَرَ -رَضِي اللهُ تَعَالَى عَنْهُ- أَيْضًا قَالَ: بَيْنَمَا نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْدَ رَسُولِ اللهِ -صَلّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ- ذَاتَ يَومٍ، إِذْ طَلَعَ عَلَينَا رَجُلٌ شَدِيدُ
ޠަވާފުގެ ކޮންމެ ބުރެއްގައިވެސް ރުކުނުލް ޔަމާނީއަށް އިސްތިލާމުކުރާނެއެވެ
ކަޢުބާވަށާ ޠަވާފުކުރުމަކީ ޚާލިޞު އަޅުކަމެކެވެ.
ކޮންމެ ބުރެއްގައި ކިޔުމަށް ޚާއްޞަ ދުޢާއެއްނުވެއެވެ.
ފުރަތަމަ ބައި… ދެވަނަބައި… ޙަދީޘުންލިބޭ ބައެއް ފައިދާތައް: 1. މި ޙަދީޘަކީ އިސްލާމްދީނުގެ މައިގަނޑު އެ ދެ ޙަދީޘެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެގެންވާ ދެ ޙަދީހުގެ ތެރެއިން އެއް ހަދީޘެވެ. ޢިލްމުވެރިން ވިދާޅުވެއެވެ. އިސްލާމްދީންގެ މައިގަނޑު
(…ކުރީގެބަޔާއި ގުޅޭ…) މިހިސާބުން ސުވާލެއް އެބަ އުފެދެއެވެ. އެއީ (ހަމަކަށަވަރުން ޢަމަލުތައް ބިނާވެގެންވަނީ ނިޔަތުގެ މައްޗަށެވެ.) އަދި (ކޮންމެމީހަކަށް ވަނީ އެމީހަކު ނިޔަތްގަތް ކަމެކެވެ.) މި ދެ ޖުމުލައަކީ އެއް މާނައެއް ދޭހަވާ ދެޖުމުލަތޯ
ޤިޔާމަތް ދުވަހުން ﷲ ތަޢާލާ މުއުމިނުންނަށް ބަސް ވަޙީ ކުރައްވާނެއެވެ. އަދި އެބައިމީހުންނަށް އެއިލާހު ދުށުމުގެ ނިޢުނަތް ދެއްވާނެެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ نَّاضِرَةٌ إِلَىٰ رَبِّهَا نَاظِرَةٌ ﴾
އެކަމެއްގެ ޙަރާމް ކަމުގެ މައްޗަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ޢިލްމުވެރިން އެއްބަސްވެލައްވާ އެއްކަމަކީ ލަވަޔާއި މިއުޒިކެވެ.
عَنْ أَمِيْرِ المُؤْمِنِيْنَ أَبِي حَفْصٍ، عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ -رَضِي اللهُ عَنْهُ- قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صَلّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ- يَقُولُ: ((إِنَّمَا الأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ وَإِنَّمَا لِكُلِّ
ޞަފާއާއި މަރުވާގެ ޤުއްބުގެ ވަށައިގެން ހިނގުމަކީ ލާޒިމުކަމެއްނޫނެވެ.
ރަށުގައި ޤާއިމުވެ ހުންނަމީހެއްގެ އިމާމުކަމުގެ ދަށުގައި ދަތުރުވެރިޔަކު ނަމާދުކޮށްފިނަމަ، ޤަޞްރުކުރުން ދަތުރުވެރިޔާއަށް ހުއްދަނުވާނެއެވެ.
އެގޮތުން، ޝިރުކާއި ކުފުރުގެ އަހުލުވެރިންނާ ގުޅުންބާއްވައި އުޅޭއިރު ވިސްނާލަންޖެހޭ މުހިއްމުކަންކަމެއްވެއެވެ. ބައެއް ފަހަރަށް އެބައިމީހުންނާ ގުޅުންބޭއްވި، ލޯބިވެވޭގޮތަކުން މީހާ އިސްލާމްދީނުގެ ތެރެއިން ބޭރުވެގެން ހިނގައިދާނެއެވެ.
ކަމަކަށް ވަޞިއްޔަތްކުރުމަށް ބޭނުންވެފައިވާކަމެއް، އެމީހާ ލިޔެފައި ވަޞިއްޔަތްނުކޮށް ދެރޭ ހޭދަކުރުމަކީ މުސްލިމަކަށް ޙައްޤުވެގެންވާކަމެއްނޫނެވެ.
މީހަކު ﷲ އަށްޓަކައި، 40 ދުވަސް ވަންދެންނަމާދުގެ ޖަމާޢަތުގެ ފުރަތަމަ ތަކުބީރާއެކު ބައިވެރިވެއްޖެނަމަ އޭނާ ދެކަމަކުން ދުރުވެގެން ވާކަމަށް ލިޔުއްވޭނެއެވެ. (އެއީ) ނަރަކައިން ދުރުވެގެން ވާކަމާއި މުނާފިޤު ކަމުން ދުރުވެގެން ވާކަމެވެ.
ފުރަތަމަބައި ކިޔުއްވުމަށް… وَتُقِيْمَ الصَّلاَةَ ” ނަމާދު ޤާއިމު ކުރުމާއި” މާނައަކީ ނަމާދު ފުރިހަމަކަމާއިއެކު ރަގަޅަށް ޤާއިމްކުރާށެވެ. އަދި މިތަނުގައި ނަމާދުގެ މާނައިގައި ފަރުޟާއި ސުންނަތްވެސް ހިމެނެއެވެ. وَتُؤْتِيَ الزَّكَاةَ ” ޒަކާތްދިނުމާޢި” ޒަކާތަކީ
އެއީ ޞަޙާބީންނާއި ތާބިޢީންނާއި އަތުބާޢުއްތާބިއީން އެންމެހާ ޝަރުޢީ ނައްޞުތަކުގެ ނުވަތަ އެއިގެ ބައެއް ނައްޞުތަކުގެ ޢިލްމު ލިބިވަޑައިގެންނެވިގޮތާއި، ފިޤްހުވެރިވެވަޑައިގެންނެވިގޮތާއި، އެ ނައްޞުތަކުން ޙުކުމްތައް ނެންގެވިގޮތެވެ.
عَنْ عُمَرَ -رَضِي اللهُ تَعَالَى عَنْهُ- أَيْضًا قَالَ: بَيْنَمَا نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْدَ رَسُولِ اللهِ -صَلّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ- ذَاتَ يَومٍ، إِذْ طَلَعَ عَلَينَا رَجُلٌ شَدِيدُ
ޠަވާފުގެ ކޮންމެ ބުރެއްގައިވެސް ރުކުނުލް ޔަމާނީއަށް އިސްތިލާމުކުރާނެއެވެ
ކަޢުބާވަށާ ޠަވާފުކުރުމަކީ ޚާލިޞު އަޅުކަމެކެވެ.
ކޮންމެ ބުރެއްގައި ކިޔުމަށް ޚާއްޞަ ދުޢާއެއްނުވެއެވެ.
ފުރަތަމަ ބައި… ދެވަނަބައި… ޙަދީޘުންލިބޭ ބައެއް ފައިދާތައް: 1. މި ޙަދީޘަކީ އިސްލާމްދީނުގެ މައިގަނޑު އެ ދެ ޙަދީޘެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެގެންވާ ދެ ޙަދީހުގެ ތެރެއިން އެއް ހަދީޘެވެ. ޢިލްމުވެރިން ވިދާޅުވެއެވެ. އިސްލާމްދީންގެ މައިގަނޑު
(…ކުރީގެބަޔާއި ގުޅޭ…) މިހިސާބުން ސުވާލެއް އެބަ އުފެދެއެވެ. އެއީ (ހަމަކަށަވަރުން ޢަމަލުތައް ބިނާވެގެންވަނީ ނިޔަތުގެ މައްޗަށެވެ.) އަދި (ކޮންމެމީހަކަށް ވަނީ އެމީހަކު ނިޔަތްގަތް ކަމެކެވެ.) މި ދެ ޖުމުލައަކީ އެއް މާނައެއް ދޭހަވާ ދެޖުމުލަތޯ
ޤިޔާމަތް ދުވަހުން ﷲ ތަޢާލާ މުއުމިނުންނަށް ބަސް ވަޙީ ކުރައްވާނެއެވެ. އަދި އެބައިމީހުންނަށް އެއިލާހު ދުށުމުގެ ނިޢުނަތް ދެއްވާނެެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ نَّاضِرَةٌ إِلَىٰ رَبِّهَا نَاظِرَةٌ ﴾
އެކަމެއްގެ ޙަރާމް ކަމުގެ މައްޗަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ޢިލްމުވެރިން އެއްބަސްވެލައްވާ އެއްކަމަކީ ލަވަޔާއި މިއުޒިކެވެ.
عَنْ أَمِيْرِ المُؤْمِنِيْنَ أَبِي حَفْصٍ، عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ -رَضِي اللهُ عَنْهُ- قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صَلّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ- يَقُولُ: ((إِنَّمَا الأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ وَإِنَّمَا لِكُلِّ
ޞަފާއާއި މަރުވާގެ ޤުއްބުގެ ވަށައިގެން ހިނގުމަކީ ލާޒިމުކަމެއްނޫނެވެ.