
ނަމާދުގައި ޚުޝޫޢަތްތެރިވުން 1
އަޅުކަންތައް މާތް ﷲ ޤަބޫލުކުރައްވަނީ ދެ ޝަރުތެއް އަޅުކަމެއްގައި ފުރިހަމަ ވުމުންނެވެ. އެއީ ﷲ އަށް ކުރެވޭ ޢިޚްލާޞްތެރި އަޅުކަމަކަށް ހެދުމާއި ޝަރުޢު ކުރެވުނު ގޮތަށް އެ އަޅުކަމެއް އަދާކުރުމެވެ. އިޚްލާޞްތެރި ނޫން ހިތަކަށް
އަޅުކަންތައް މާތް ﷲ ޤަބޫލުކުރައްވަނީ ދެ ޝަރުތެއް އަޅުކަމެއްގައި ފުރިހަމަ ވުމުންނެވެ. އެއީ ﷲ އަށް ކުރެވޭ ޢިޚްލާޞްތެރި އަޅުކަމަކަށް ހެދުމާއި ޝަރުޢު ކުރެވުނު ގޮތަށް އެ އަޅުކަމެއް އަދާކުރުމެވެ. އިޚްލާޞްތެރި ނޫން ހިތަކަށް
﴿وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولاً أَنِ اعْبُدُواْ اللَّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ﴾ (النحل : 36) މާނަ: ” އަދި ހަމަކަށަވަރުން ތިމަން އިލާހު ކޮންމެ އުއްމަތަކަށްވެސް ރަސޫލުބޭކަލުން ފޮނުއްވީމެވެ. އެއީ
ނަޞާރާ ދީނަކީޢީސާ ޢަލައިހިއްސަލާމް އުޑަށް އުފުއްލެވުމާއި ގުޅިގެން ބާޠިލް ޢަޤީދާއެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެގެން މި ބިންމަތީގައި އުފެދުނު ބާޠިލް ދީނެކެވެ. މި ދީނުގެ އަހުލުވެރީން ޤަބޫލުކުރާގޮތުގައި ޢިސާ ޢަލައިހިއްސަލާމްއަކީ މާތްﷲ ގެ ދަރިކަލެކެވެ. ނުވަތަ
މީހަކަށް ހިދާޔަތް ދެއްކެވުންވަނީ މާތްﷲ އަށެވެ. އެހެނީ މީހަކަށް ކިތަންމެވަރަކަށް ތެދު މަގު ދައްކަން އުޅުނު ކަމުގައިވިޔަސް، މާތްﷲ އެމީހަކަށް ތެދުމަގު ދެއްކެވުމަށް އިރާދަ ނުކުރައްވާހާ ހިނދަކު އެމީހަކަށް ތެދުމަގު ފެނިގެންނުދާނެތެވެ. މާތްﷲ ވަހީ
މާތްﷲ އިންސާނުން ޚަލަޤު ކުރެއްވީ މަށީންނެވެ. މާތްﷲ ވަޙީ ކުރައްވަނީ وَلَقَدْ خَلَقْنَا ٱلْإِنسَـٰنَ مِن سُلَـٰلَةٍ مِّن طِينٍ ﴿١٢﴾ سورة المؤمنون މާނައީ: ” ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންރަސްކަލާނގެ މަށީގެ خلاصة އިން
ފަތިސް ނަމާދަށް ރައްކާތެރިވާ މީހުންނަށް ސަލާމަތްކަން ހުއްޓެވެ. ރޭގަނޑު ހަތަރުދަމު ހޭލާތިބެ މަޖާނެގުމުން ދުރުހެލިވެ، މިމަތިވެރި އަޖުރު އެމީހުން ޙާޞިލު ކޮށްފިއެވެ. އެމީހުން، ނަމާދަށް ތެދުވުމަށްޓަކައި އެމީހުންގެ ގަޑިތައް ތައްޔާރުކުރާތަން ފެންނާނެއެވެ. އަދި ވުޟޫކޮށް،
އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންވެސް ނަމޫނާ އަކަށް ބަލަން ޖެހޭނީ ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާ އެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ޢާލަމްތަކަށް ރަޙްމަތެއްކަމުގައި ފޮނުއްވި މާތްﷲ ގެ ރަސޫލާއެވެ. އަލް އަމީނެވެ. އެކަލޭގެފާނު ދުނިޔެ ދޫކުރެއްވުމުގެ ކުރީން އެކަލޭގެފާނުވަނީ މާތްﷲ
އުވައިސުލް ޤަރްނީ ރަޙިމަހުﷲއަށް މުޚަޟްރަމުބޭކަލުންގެ ތެރެއިން ލިބިލެއްވިދަރަޖަ ލިބިލެއްވީވެސް މަންމައަށް ހެޔޮކޮށްހިއްތެވުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ދުވަސްވަރުވެސް އުޅުއްވި ބޭކަލެކެވެ. ނަމަވެސް ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމައާއި ބައްދަލުކުރައްވަވައި، އެކަލޭގެފާނުގެ ޞަޙާބީއަކަށް ވެވަޑައިނުގެންނެވުނީ މަންމައަށް ޚިދުމަތްކުރެއްވުމުގެގޮތުން މަދީނާއަށް ވަޑައިނުގެން މަޑުކުރެއްވީމައެވެ. الله އަކްބަރް…
އުފަންދުވަހަކީ އަހަރަކު އެއްފަހަރު ކޮންމެ މީހަކަށުވެސް އެމީހަކު އުފަންވީ ދުވަސް ފާހަނގަ ކުރުމުގެ ގޮތުން ފާހަނގަ ކުރާ ދުވަހެކެވެ. ދުނިޔޭގެ އެހެން މުޖުތަމަޢަ ތަކެކޭވެސް އެއްފަދައިން މުސްލިމުންގެ ތެރޭގައިވެސްއުފަންދުވަސް ފާހަނގަ ކުރުން މިވަނީ ޢާއްމު
ތަޢާރަފު : މުޢުޖިޒާތް އައިސްފައިވަނީ ޢަރަބި ބަހުގެ ޢަޖަޒަ ނުވަތަ އަޢްޖަޒަ މި ދެ މަސްދަރުންނެވެ. އޭގެ މާނައަކީ ނުކުޅެދުމެވެ. މިގޮތުން މުޢުޖިޒާތުގެ ލުޣަވީ މާނައަކީ މީހާގެ ނުކުޅެދޭކަން
ޝުޢަބުލް އީމާނުގައި އަލް އިމާމުލް ބައިޙަޤީ ވިދާޅުވެފައިވާކަމަށް އަލް އިމާމް ސުޔޫޠީ ރިވާ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. މަލާއިކަތުންނަށް އީމާންވުމޭ ބުނެވޭ ބަހުގެ މާނައަކީ އެ މަލާއިކަތުންނަކީ ޚަލްޤުކުރެވި ވުޖޫދުގައިވާ ބައެއްކަން ޤަބޫލުކުރުން ކޮންމެ މަލާއިކަތަކަށްވެސް އެމަލާއިކަތަތަކަށް
އެހެނެއްކަމަކު، (އިރާދަކުރައްވާނަމަ އޭ ނުބުނެ) އެކަމަށް ﷲގެ ޙަޟްރަތުން އެދޭށެވެ. އަދި ދުޢާ އިޖާބަވުމަށް ބޮޑަށް އުންމީދުކޮށް އެދޭށެވެ. ފަހެ (އެ ދުޢާ އިޖާބަކުރައްވައި) އޭނާ އެދޭކަންތައް މިންވަރުކޮށްދެއްވުން، ﷲތަޢާލާއަށް އުނދަގޫވެވޮޑިގެން ނުވާކަން ކަށަވަރެވެ.”
ލޮބުވެތި އަޚާއެވެ! ލޮބުވެތި އުޚްތާއެވެ! ތިބާގެ ދުޢާއަކީ މުސްތަޖާބު ދުޢާއަކަށް ހަދަން ބޭނުންކަމުގައިވަނީނަމަ : – 14. ދެއަތް އުފުލައި ދުޢާ ކުރާށެވެ! عَنْ أَبِيْ مُوْسَى رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: دَعَا
ﷲ ތަޢާލާގެ ހަޟުރަތުގައި ޢަމަލުތަކަކީ ޞާލިޙު ޢަމަލުތައް ކަމުގައި ވެގެންދާ ޝަރުތުތަކުގެ ތެރޭގައި އެ ޢަމަލީ ދެއްކުންތެރިކަމުން ސަލާމަތްވެގެންވާ ޢަމަލަކަށްވުން ލާޒިމެވެ. އަދި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލަހިވަސައްލަމްގެ ސުންނަތާއި އެއްގޮތަށް ކުރެވޭ ޢަމަލަކަށްވެސް ވާން ޖެހޭނެއެވެ.
ލޮބުވެތި އަޚާއެވެ! ލޮބުވެތި އުޚްތާއެވެ! ތިބާގެ ދުޢާއަކީ މުސްތަޖާބު ދުޢާއަކަށް ހަދަން ބޭނުންކަމުގައިވަނީނަމަ : – 6. ދުޢާކުރާއިރު ތިބާގެ ހިތް ޙާޟިރުކުރާށެވެ. އަދި ތިބާ ކުރާދުޢާގެ މާނައާމެދު ވިސްނާށެވެ. ތިބާ، ދުޢާ
1- ހެޔޮލަފާ ޞާލިޙް މަންމައެއް ކުއްޖާއަށް ހޯދައިދިނުން (ކުއްޖާ އުފަންވުމުގެ ކުރިން) 2- ކުއްޖާ އުފަންވުމާއެކު ކަދުރު ފަދަ ފޮނި އެއްޗަކުން ތަޙްނީކުކުރުން (ސުންނަތެއް) 3- ކުއްޖާއަށް އިސްލާމީ ރިވެތި ނަމެއް ކިޔުން، މިސާލަކަށް:
އަޅުކަންތައް މާތް ﷲ ޤަބޫލުކުރައްވަނީ ދެ ޝަރުތެއް އަޅުކަމެއްގައި ފުރިހަމަ ވުމުންނެވެ. އެއީ ﷲ އަށް ކުރެވޭ ޢިޚްލާޞްތެރި އަޅުކަމަކަށް ހެދުމާއި ޝަރުޢު ކުރެވުނު ގޮތަށް އެ އަޅުކަމެއް އަދާކުރުމެވެ. އިޚްލާޞްތެރި ނޫން ހިތަކަށް
﴿وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولاً أَنِ اعْبُدُواْ اللَّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ﴾ (النحل : 36) މާނަ: ” އަދި ހަމަކަށަވަރުން ތިމަން އިލާހު ކޮންމެ އުއްމަތަކަށްވެސް ރަސޫލުބޭކަލުން ފޮނުއްވީމެވެ. އެއީ
ނަޞާރާ ދީނަކީޢީސާ ޢަލައިހިއްސަލާމް އުޑަށް އުފުއްލެވުމާއި ގުޅިގެން ބާޠިލް ޢަޤީދާއެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެގެން މި ބިންމަތީގައި އުފެދުނު ބާޠިލް ދީނެކެވެ. މި ދީނުގެ އަހުލުވެރީން ޤަބޫލުކުރާގޮތުގައި ޢިސާ ޢަލައިހިއްސަލާމްއަކީ މާތްﷲ ގެ ދަރިކަލެކެވެ. ނުވަތަ
މީހަކަށް ހިދާޔަތް ދެއްކެވުންވަނީ މާތްﷲ އަށެވެ. އެހެނީ މީހަކަށް ކިތަންމެވަރަކަށް ތެދު މަގު ދައްކަން އުޅުނު ކަމުގައިވިޔަސް، މާތްﷲ އެމީހަކަށް ތެދުމަގު ދެއްކެވުމަށް އިރާދަ ނުކުރައްވާހާ ހިނދަކު އެމީހަކަށް ތެދުމަގު ފެނިގެންނުދާނެތެވެ. މާތްﷲ ވަހީ
މާތްﷲ އިންސާނުން ޚަލަޤު ކުރެއްވީ މަށީންނެވެ. މާތްﷲ ވަޙީ ކުރައްވަނީ وَلَقَدْ خَلَقْنَا ٱلْإِنسَـٰنَ مِن سُلَـٰلَةٍ مِّن طِينٍ ﴿١٢﴾ سورة المؤمنون މާނައީ: ” ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންރަސްކަލާނގެ މަށީގެ خلاصة އިން
ފަތިސް ނަމާދަށް ރައްކާތެރިވާ މީހުންނަށް ސަލާމަތްކަން ހުއްޓެވެ. ރޭގަނޑު ހަތަރުދަމު ހޭލާތިބެ މަޖާނެގުމުން ދުރުހެލިވެ، މިމަތިވެރި އަޖުރު އެމީހުން ޙާޞިލު ކޮށްފިއެވެ. އެމީހުން، ނަމާދަށް ތެދުވުމަށްޓަކައި އެމީހުންގެ ގަޑިތައް ތައްޔާރުކުރާތަން ފެންނާނެއެވެ. އަދި ވުޟޫކޮށް،
އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންވެސް ނަމޫނާ އަކަށް ބަލަން ޖެހޭނީ ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާ އެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ޢާލަމްތަކަށް ރަޙްމަތެއްކަމުގައި ފޮނުއްވި މާތްﷲ ގެ ރަސޫލާއެވެ. އަލް އަމީނެވެ. އެކަލޭގެފާނު ދުނިޔެ ދޫކުރެއްވުމުގެ ކުރީން އެކަލޭގެފާނުވަނީ މާތްﷲ
އުވައިސުލް ޤަރްނީ ރަޙިމަހުﷲއަށް މުޚަޟްރަމުބޭކަލުންގެ ތެރެއިން ލިބިލެއްވިދަރަޖަ ލިބިލެއްވީވެސް މަންމައަށް ހެޔޮކޮށްހިއްތެވުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ދުވަސްވަރުވެސް އުޅުއްވި ބޭކަލެކެވެ. ނަމަވެސް ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމައާއި ބައްދަލުކުރައްވަވައި، އެކަލޭގެފާނުގެ ޞަޙާބީއަކަށް ވެވަޑައިނުގެންނެވުނީ މަންމައަށް ޚިދުމަތްކުރެއްވުމުގެގޮތުން މަދީނާއަށް ވަޑައިނުގެން މަޑުކުރެއްވީމައެވެ. الله އަކްބަރް…
އުފަންދުވަހަކީ އަހަރަކު އެއްފަހަރު ކޮންމެ މީހަކަށުވެސް އެމީހަކު އުފަންވީ ދުވަސް ފާހަނގަ ކުރުމުގެ ގޮތުން ފާހަނގަ ކުރާ ދުވަހެކެވެ. ދުނިޔޭގެ އެހެން މުޖުތަމަޢަ ތަކެކޭވެސް އެއްފަދައިން މުސްލިމުންގެ ތެރޭގައިވެސްއުފަންދުވަސް ފާހަނގަ ކުރުން މިވަނީ ޢާއްމު
ތަޢާރަފު : މުޢުޖިޒާތް އައިސްފައިވަނީ ޢަރަބި ބަހުގެ ޢަޖަޒަ ނުވަތަ އަޢްޖަޒަ މި ދެ މަސްދަރުންނެވެ. އޭގެ މާނައަކީ ނުކުޅެދުމެވެ. މިގޮތުން މުޢުޖިޒާތުގެ ލުޣަވީ މާނައަކީ މީހާގެ ނުކުޅެދޭކަން
ޝުޢަބުލް އީމާނުގައި އަލް އިމާމުލް ބައިޙަޤީ ވިދާޅުވެފައިވާކަމަށް އަލް އިމާމް ސުޔޫޠީ ރިވާ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. މަލާއިކަތުންނަށް އީމާންވުމޭ ބުނެވޭ ބަހުގެ މާނައަކީ އެ މަލާއިކަތުންނަކީ ޚަލްޤުކުރެވި ވުޖޫދުގައިވާ ބައެއްކަން ޤަބޫލުކުރުން ކޮންމެ މަލާއިކަތަކަށްވެސް އެމަލާއިކަތަތަކަށް
އެހެނެއްކަމަކު، (އިރާދަކުރައްވާނަމަ އޭ ނުބުނެ) އެކަމަށް ﷲގެ ޙަޟްރަތުން އެދޭށެވެ. އަދި ދުޢާ އިޖާބަވުމަށް ބޮޑަށް އުންމީދުކޮށް އެދޭށެވެ. ފަހެ (އެ ދުޢާ އިޖާބަކުރައްވައި) އޭނާ އެދޭކަންތައް މިންވަރުކޮށްދެއްވުން، ﷲތަޢާލާއަށް އުނދަގޫވެވޮޑިގެން ނުވާކަން ކަށަވަރެވެ.”
ލޮބުވެތި އަޚާއެވެ! ލޮބުވެތި އުޚްތާއެވެ! ތިބާގެ ދުޢާއަކީ މުސްތަޖާބު ދުޢާއަކަށް ހަދަން ބޭނުންކަމުގައިވަނީނަމަ : – 14. ދެއަތް އުފުލައި ދުޢާ ކުރާށެވެ! عَنْ أَبِيْ مُوْسَى رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: دَعَا
ﷲ ތަޢާލާގެ ހަޟުރަތުގައި ޢަމަލުތަކަކީ ޞާލިޙު ޢަމަލުތައް ކަމުގައި ވެގެންދާ ޝަރުތުތަކުގެ ތެރޭގައި އެ ޢަމަލީ ދެއްކުންތެރިކަމުން ސަލާމަތްވެގެންވާ ޢަމަލަކަށްވުން ލާޒިމެވެ. އަދި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލަހިވަސައްލަމްގެ ސުންނަތާއި އެއްގޮތަށް ކުރެވޭ ޢަމަލަކަށްވެސް ވާން ޖެހޭނެއެވެ.
ލޮބުވެތި އަޚާއެވެ! ލޮބުވެތި އުޚްތާއެވެ! ތިބާގެ ދުޢާއަކީ މުސްތަޖާބު ދުޢާއަކަށް ހަދަން ބޭނުންކަމުގައިވަނީނަމަ : – 6. ދުޢާކުރާއިރު ތިބާގެ ހިތް ޙާޟިރުކުރާށެވެ. އަދި ތިބާ ކުރާދުޢާގެ މާނައާމެދު ވިސްނާށެވެ. ތިބާ، ދުޢާ
1- ހެޔޮލަފާ ޞާލިޙް މަންމައެއް ކުއްޖާއަށް ހޯދައިދިނުން (ކުއްޖާ އުފަންވުމުގެ ކުރިން) 2- ކުއްޖާ އުފަންވުމާއެކު ކަދުރު ފަދަ ފޮނި އެއްޗަކުން ތަޙްނީކުކުރުން (ސުންނަތެއް) 3- ކުއްޖާއަށް އިސްލާމީ ރިވެތި ނަމެއް ކިޔުން، މިސާލަކަށް: