އަހުލުއްސުންނާ ވަލް ޖަމާޢަތުގެ އުޞޫލުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ބައެއް ކަންތައްތައް:
މުސްލިމުން އެއްބައިވަންތަވުމަށް އިސްލާމްދީނުގައި ބާރުއަޅުއްވާފައިވާ ފަދައިން، އެކަމުގެ އިދިކޮޅުކަމުގައިވާ ބައިބައިވުން ނުވަތަ ވަކިވެގަތުން، އިސްލާމްދީނުގައި ވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ.
ފަހެ އިސްލާމްދީނުގައި އަންގަވާފައިވަނީ އެއްގަލަކަށް އެރުމާއި އެއްބައިވަންތަކަމުގެ އަސާސަކީ ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ސުންނަތްކަމެވެ.
ބިދުޢަތައް ފާޅުވުމަށް މެދުވެރިވި ބައެއް ސަބަބުތައް
އެބަހީ: ސަލަފުއްޞާލިހުންގެ ކިބައިން މިކަމަށް (ރުޤްޔާކުރުމާއި މެތުރުމާއި ތަވީދު ތަވީދު އެޅުމަށް) އައިސްފައިވާ ނަހީ ބަޔާންކޮށްދިނުމާ އަދި މީގެ ތެރޭގައިވާ ހުއްދަ ގޮތްތަކާއި މަނާގޮތްތަށް ބަޔާންކޮށްދިނުން
ޢާޝޫރާ ދުވަހުގައި ކުރުން ސުންނަތްވެގެންވާ ކަމަކީ ރޯދަ ހިފުމެވެ. މިއާ ޚިލާފަށް ބިދުޢަވެރި ދެ ޖަމާޢަތަކުން އެދުވަހުގައި ކުރުން ޝަރުޢުކުރައްވާފައި ނުވާ ކަންތައްތަކެއް ކުރެއެވެ.
އޭ ﷲ! އަޅަމެންގެ މުސްލިމު އަޚުންނާއި އުޚްތުން ރައްކާތެރިކުރައްވާނދޭވެ! އަދި ކާފިރުންގެ މައްޗަށް މުސްލިމުންނަށް ނަޞްރުދެއްވައި ގަދަކަންދެއްވާނދޭވެ!
މި ފޮތަކީ ޙަދީޘް ޢިލްމުވެރިންގެ މަންހަޖަށް، ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ ޢަޤީދާ ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފޮތެކެވެ. މި ފޮތުގައިވާ ރިވާޔަތްތައް ގެންނަވާފައިވަނީ ސަނަދާ އެކުގައެވެ.
މި ފޮތަށް “ޝަރީޢާ”ގެ ނަމުން ނަންދެއްވާފައިވަނީ އޭގެ ޢާންމު މާނައިގައެވެ. އެއީ އިސްލާމީ ޝަރީޢާގެ ޢާންމު މާނައިގައި ޢަޤީދާވެސް ހިމެނިގެންވާތީއެވެ.
މި ފޮތަކީ ޖަހްމީންނާއި ޒިންދީޤުންގެ ޝުބުހަތަކަށް (އެބަހީ: ޖަހްމު ބުން ޞަފްވާނަށް ތަބާވި މީހުންނާއި ނިފާޤުކަން ފާޅުކުރި މީހުންގެ އޮޅުންތަކަށް) ރައްދުދެއްވައި އިމާމު އަޙްމަދު رحمه الله ލިޔުއްވި ފޮތެކެވެ.
ނަރަކައަކީ ﷲ ތަޢާލާއަށް ނުކިޔަމަންތެރިވާ އަޅުތަކުންނަށް، އެއިލާހު ތައްޔާރުކުރައްވާފައިވާ ޢަޛާބުގެ ގޮވައްޗެވެ.
لا إله إلا الله އަކީ ވަރަށް މަތިވެރިވެގެންވާ ކަލިމައެކެވެ. މި ކަލިމައަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ އެއްކައުވަންތަކަން ބަޔާންކޮށް، އެކަމަށް އިޤުރާރުވުމަށް ބޭނުންކުރާ މަތިވެރި ކަލިމައެވެ.
އިސްލާމީ ޢަޤީދާއޭ ބުނުމުން އޭގެ ތެރޭގައި: ﷲ އެއްކައުވަންތަކުރުމާއި (ތައުޙީދާއި) އެއިލާހަށް އަޅުކަން ޚާލިޞްކުރުމާއި އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އައިސްފައިވާ އެންމެހާ ކަންކަމަށް އީމާންވުމާ އަދި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެންނެވި އެންމެހާ ކަމެއްގައި އެކަލޭގެފާނަށް ތަބާވުން ހިމެނިގެން ދާނެއެވެ.
ފަހެ ޢީދެއް ގެނެސްގަތުމަކީ ޝަރީޢަތްތަކުގެ ޚާއްޞަކަމުގެ ތެރޭގައިވާ ކަމެކެވެ. އެއީ އާދަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ.
އެދުވަސް ފާހަގަކުރުމަކީ ކާފިރުން ކުރަމުން އަންނަ ކަމެވެ. އަދި އެއީ އެބައިމީހުންގެ ޢީދެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން މުސްލިމުން އަބަދުމެ ފާތިޙާ ސޫރަތް ކިޔަވާ، އެދެމުން މިދަނީ އެބައިމީހުންގެ މަގުން އެއްކިބާކޮށް ސީދާވެގެންވާ މަގަށް މަގު ދެއްކެވުމަށެވެ.
ކްރިސްމަސް” އަކީ ނަޞާރާއިން ފާހަގަކުރާ ޢީދެކެވެ. އެބައިމީހުން އެ ދުވަސް ފާހަގަކުރަނީ ޢީސާގެފާނު އުފަންވީ ދުވަހަށް ނިސްބަތްކޮށެވެ.
އަހުލުއްސުންނާ ވަލް ޖަމާޢަތުގެ އުޞޫލުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ބައެއް ކަންތައްތައް:
މުސްލިމުން އެއްބައިވަންތަވުމަށް އިސްލާމްދީނުގައި ބާރުއަޅުއްވާފައިވާ ފަދައިން، އެކަމުގެ އިދިކޮޅުކަމުގައިވާ ބައިބައިވުން ނުވަތަ ވަކިވެގަތުން، އިސްލާމްދީނުގައި ވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ.
ފަހެ އިސްލާމްދީނުގައި އަންގަވާފައިވަނީ އެއްގަލަކަށް އެރުމާއި އެއްބައިވަންތަކަމުގެ އަސާސަކީ ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ސުންނަތްކަމެވެ.
ބިދުޢަތައް ފާޅުވުމަށް މެދުވެރިވި ބައެއް ސަބަބުތައް
އެބަހީ: ސަލަފުއްޞާލިހުންގެ ކިބައިން މިކަމަށް (ރުޤްޔާކުރުމާއި މެތުރުމާއި ތަވީދު ތަވީދު އެޅުމަށް) އައިސްފައިވާ ނަހީ ބަޔާންކޮށްދިނުމާ އަދި މީގެ ތެރޭގައިވާ ހުއްދަ ގޮތްތަކާއި މަނާގޮތްތަށް ބަޔާންކޮށްދިނުން
ޢާޝޫރާ ދުވަހުގައި ކުރުން ސުންނަތްވެގެންވާ ކަމަކީ ރޯދަ ހިފުމެވެ. މިއާ ޚިލާފަށް ބިދުޢަވެރި ދެ ޖަމާޢަތަކުން އެދުވަހުގައި ކުރުން ޝަރުޢުކުރައްވާފައި ނުވާ ކަންތައްތަކެއް ކުރެއެވެ.
އޭ ﷲ! އަޅަމެންގެ މުސްލިމު އަޚުންނާއި އުޚްތުން ރައްކާތެރިކުރައްވާނދޭވެ! އަދި ކާފިރުންގެ މައްޗަށް މުސްލިމުންނަށް ނަޞްރުދެއްވައި ގަދަކަންދެއްވާނދޭވެ!
މި ފޮތަކީ ޙަދީޘް ޢިލްމުވެރިންގެ މަންހަޖަށް، ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ ޢަޤީދާ ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފޮތެކެވެ. މި ފޮތުގައިވާ ރިވާޔަތްތައް ގެންނަވާފައިވަނީ ސަނަދާ އެކުގައެވެ.
މި ފޮތަށް “ޝަރީޢާ”ގެ ނަމުން ނަންދެއްވާފައިވަނީ އޭގެ ޢާންމު މާނައިގައެވެ. އެއީ އިސްލާމީ ޝަރީޢާގެ ޢާންމު މާނައިގައި ޢަޤީދާވެސް ހިމެނިގެންވާތީއެވެ.
މި ފޮތަކީ ޖަހްމީންނާއި ޒިންދީޤުންގެ ޝުބުހަތަކަށް (އެބަހީ: ޖަހްމު ބުން ޞަފްވާނަށް ތަބާވި މީހުންނާއި ނިފާޤުކަން ފާޅުކުރި މީހުންގެ އޮޅުންތަކަށް) ރައްދުދެއްވައި އިމާމު އަޙްމަދު رحمه الله ލިޔުއްވި ފޮތެކެވެ.
ނަރަކައަކީ ﷲ ތަޢާލާއަށް ނުކިޔަމަންތެރިވާ އަޅުތަކުންނަށް، އެއިލާހު ތައްޔާރުކުރައްވާފައިވާ ޢަޛާބުގެ ގޮވައްޗެވެ.
لا إله إلا الله އަކީ ވަރަށް މަތިވެރިވެގެންވާ ކަލިމައެކެވެ. މި ކަލިމައަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ އެއްކައުވަންތަކަން ބަޔާންކޮށް، އެކަމަށް އިޤުރާރުވުމަށް ބޭނުންކުރާ މަތިވެރި ކަލިމައެވެ.
އިސްލާމީ ޢަޤީދާއޭ ބުނުމުން އޭގެ ތެރޭގައި: ﷲ އެއްކައުވަންތަކުރުމާއި (ތައުޙީދާއި) އެއިލާހަށް އަޅުކަން ޚާލިޞްކުރުމާއި އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އައިސްފައިވާ އެންމެހާ ކަންކަމަށް އީމާންވުމާ އަދި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެންނެވި އެންމެހާ ކަމެއްގައި އެކަލޭގެފާނަށް ތަބާވުން ހިމެނިގެން ދާނެއެވެ.
ފަހެ ޢީދެއް ގެނެސްގަތުމަކީ ޝަރީޢަތްތަކުގެ ޚާއްޞަކަމުގެ ތެރޭގައިވާ ކަމެކެވެ. އެއީ އާދަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ.
އެދުވަސް ފާހަގަކުރުމަކީ ކާފިރުން ކުރަމުން އަންނަ ކަމެވެ. އަދި އެއީ އެބައިމީހުންގެ ޢީދެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން މުސްލިމުން އަބަދުމެ ފާތިޙާ ސޫރަތް ކިޔަވާ، އެދެމުން މިދަނީ އެބައިމީހުންގެ މަގުން އެއްކިބާކޮށް ސީދާވެގެންވާ މަގަށް މަގު ދެއްކެވުމަށެވެ.
ކްރިސްމަސް” އަކީ ނަޞާރާއިން ފާހަގަކުރާ ޢީދެކެވެ. އެބައިމީހުން އެ ދުވަސް ފާހަގަކުރަނީ ޢީސާގެފާނު އުފަންވީ ދުވަހަށް ނިސްބަތްކޮށެވެ.
