﴿ كَلاَّ لاَ تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِب﴾ މާނައީ: “ހަމަހިލާ އެހެންނަކުން ނުވާނެއެވެ. ކަލޭގެފާނު އޭނާޔަށް ކިޔަމަންވެ ވަޑައިނުގަންނަވާށެވެ! އަދި ސަޖިދަކުރައްވައި ނަމާދު ކުރައްވާށެވެ! އަދި (ﷲ ގެ ޙަޟްރަތަށް) ކަލޭގެފާނު ކުއްތަންވެވަޑައިގަންނަވާށެވެ!” ﴿كَلاَّ
﴿ سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ ﴾ މާނައީ: “ނިކަންހުރެ ތިމަންއިލާހު ޒަބާނިއްޔަ މަލާއިކަތުންނަށް ގޮވައިލައްވާހުށީމެވެ.” އެބަހީ: މިމީހާގެ މަޖިލީހުގައި ތިބި މީހުންނަށްވުރެ މަތިވެރި ބަޔަކު ތިމަންއިލާހުގެ ޙަޟްރަތުގައިވެއެވެ. އެއީ ނަރަކަ ބަލަހައްޓަވާ މަލާއިކަތުންކަމުގައިވާ ޒަބާނިއްޔާއެވެ. ނަރަކަ
އެއިލާހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿ نَاصِيَةٍ كَذِبَةٍ خَاطِئَةٍ ﴾ މާނައީ: “އެއީ ދޮގުވެރި، ކުށްވެރި ނިތްގަނޑެކެވެ.” މިތަނުގައި ޛިކުރުކުރެވިފައިވާ ނިތްގަނޑަކީ ކުރިންވެސް އިޝާރާތްކުރެވުނު ނިތްގަނޑެވެ. (ޢަރަބި ބަހުގައި މިގޮތަށް ތަކުރާރުވުމުން ދެވަނަ ފަހަރު ތަކުރާރުވެފައިވާ
ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿ كَلاَّ لَئِن لَّمْ يَنتَهِ لَنَسْفَعاً بِالنَّاصِيَةِ ﴾ މާނައީ: “ހަމަހިލާ އެހެންނަކުން ނުވާނެއެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، އޭނާ އެކަންތައް ހުއްޓައިނުލިނަމަ، ތިމަންއިލާހު އޭނާގެ ނިތްގަނޑުގައި ހިއްޕަވައި ނަރަކަޔަށް ގެންދަވާހުށީމެވެ.”
ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿أَرَءَيْتَ إِن كَانَ عَلَى الْهُدَى﴾ މާނައީ: ” ތިބާ ޚަބަރު ދީބަލާށެވެ! އޭނާ ތެދުމަގުގައި ވީނަމަވެސް ހެއްޔެވެ. “ އެބަހީ: އޭ މުޚާޠަބުކުރެވޭ މީހާއެވެ. ސަޖިދައިގައި މިއޮންނެވި
ދެން ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿ أَرَأَيْتَ الَّذِى يَنْهَى * عَبْداً إِذَا صَلَّى ﴾ މާނައީ: “އަޅަކު ނަމާދުކޮށްފި ހިނދު، އެކަން ނަހީކޮށް، މަނާކުރާ މީހާ ތިބާ ދުށީމުހެއްޔެވެ.” އެބަހީ: އެފަދަ މީހެއްގެ ޙާލުފެނި
ހުރިހާކަމެއްގައިވެސް ރުޖޫޢަވުންވަނީ ﷲ ގެ ޙަޟްރަތަށްކަމުގައިވުމުން ފަހެ ﷲ ގެ ނިޔާކުރެއްވުމުން ފިލުމަކީ އެއްވެސް މީހަކަށް ވާނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އެއިލާހުގެ ޘާވާބާއި ޢަދުލުވުރިކަމުންވެސްމެއެވެ. އެހެންކަމުން މިއާޔަތުގައި މިވާ ﴿ إِنَّ إِلَى
﴿كَلاَّ إِنَّ الإِنسَنَ لَيَطْغَى * أَن رَّءَاهُ اسْتَغْنَى * إِنَّ إِلَى رَبِّكَ الرُّجْعَى * أَرَأَيْتَ الَّذِى يَنْهَى * عَبْداً إِذَا صَلَّى * أَرَءَيْتَ إِن كَانَ
﴿اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ﴾
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނު ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ! އަދި ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރައްބަކީ، އެންމެ ދީލަތިވަންތަ ފަރާތެވެ.”
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވަނީ އެއިލާހު އިންސާނާ ޚަލްޤުކުރެއްވީ ގަނޑުލޭކޮޅެއްގެ ޛަރީޢާއިންކަމުގައެވެ.
ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ﴾
މާނައީ: “ގަނޑުލޭކޮޅަކުން އެއިލާހު އިންސާނާ ހެއްދެވިއެވެ.”
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ﴾
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރައްބުގެ އިސްމުފުޅުން ކަލޭގެފާނު ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ! (އެއިލާހީ) ހުރިހާ އެއްޗެއް ހެއްދެވި އިލާހެވެ.”
ފަހެ އެކަލޭގެފާނުވީ ލިޔަން ކިޔަން ނުދަންނަ ބޭކަލަކަށެވެ. އެއީ ﷲ ގެ ޙިކްމަތްވަންތަކަމުންނެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ * خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ * اقْرَأْ وَرَبُّكَ الاَكْرَمُ * الَّذِى عَلَّمَ بِالْقَلَمِ * عَلَّمَ الإِنسَنَ مَا لَمْ يَعْلَمْ﴾
﴿ كَلاَّ لاَ تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِب﴾ މާނައީ: “ހަމަހިލާ އެހެންނަކުން ނުވާނެއެވެ. ކަލޭގެފާނު އޭނާޔަށް ކިޔަމަންވެ ވަޑައިނުގަންނަވާށެވެ! އަދި ސަޖިދަކުރައްވައި ނަމާދު ކުރައްވާށެވެ! އަދި (ﷲ ގެ ޙަޟްރަތަށް) ކަލޭގެފާނު ކުއްތަންވެވަޑައިގަންނަވާށެވެ!” ﴿كَلاَّ
﴿ سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ ﴾ މާނައީ: “ނިކަންހުރެ ތިމަންއިލާހު ޒަބާނިއްޔަ މަލާއިކަތުންނަށް ގޮވައިލައްވާހުށީމެވެ.” އެބަހީ: މިމީހާގެ މަޖިލީހުގައި ތިބި މީހުންނަށްވުރެ މަތިވެރި ބަޔަކު ތިމަންއިލާހުގެ ޙަޟްރަތުގައިވެއެވެ. އެއީ ނަރަކަ ބަލަހައްޓަވާ މަލާއިކަތުންކަމުގައިވާ ޒަބާނިއްޔާއެވެ. ނަރަކަ
އެއިލާހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿ نَاصِيَةٍ كَذِبَةٍ خَاطِئَةٍ ﴾ މާނައީ: “އެއީ ދޮގުވެރި، ކުށްވެރި ނިތްގަނޑެކެވެ.” މިތަނުގައި ޛިކުރުކުރެވިފައިވާ ނިތްގަނޑަކީ ކުރިންވެސް އިޝާރާތްކުރެވުނު ނިތްގަނޑެވެ. (ޢަރަބި ބަހުގައި މިގޮތަށް ތަކުރާރުވުމުން ދެވަނަ ފަހަރު ތަކުރާރުވެފައިވާ
ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿ كَلاَّ لَئِن لَّمْ يَنتَهِ لَنَسْفَعاً بِالنَّاصِيَةِ ﴾ މާނައީ: “ހަމަހިލާ އެހެންނަކުން ނުވާނެއެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، އޭނާ އެކަންތައް ހުއްޓައިނުލިނަމަ، ތިމަންއިލާހު އޭނާގެ ނިތްގަނޑުގައި ހިއްޕަވައި ނަރަކަޔަށް ގެންދަވާހުށީމެވެ.”
ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿أَرَءَيْتَ إِن كَانَ عَلَى الْهُدَى﴾ މާނައީ: ” ތިބާ ޚަބަރު ދީބަލާށެވެ! އޭނާ ތެދުމަގުގައި ވީނަމަވެސް ހެއްޔެވެ. “ އެބަހީ: އޭ މުޚާޠަބުކުރެވޭ މީހާއެވެ. ސަޖިދައިގައި މިއޮންނެވި
ދެން ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿ أَرَأَيْتَ الَّذِى يَنْهَى * عَبْداً إِذَا صَلَّى ﴾ މާނައީ: “އަޅަކު ނަމާދުކޮށްފި ހިނދު، އެކަން ނަހީކޮށް، މަނާކުރާ މީހާ ތިބާ ދުށީމުހެއްޔެވެ.” އެބަހީ: އެފަދަ މީހެއްގެ ޙާލުފެނި
ހުރިހާކަމެއްގައިވެސް ރުޖޫޢަވުންވަނީ ﷲ ގެ ޙަޟްރަތަށްކަމުގައިވުމުން ފަހެ ﷲ ގެ ނިޔާކުރެއްވުމުން ފިލުމަކީ އެއްވެސް މީހަކަށް ވާނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އެއިލާހުގެ ޘާވާބާއި ޢަދުލުވުރިކަމުންވެސްމެއެވެ. އެހެންކަމުން މިއާޔަތުގައި މިވާ ﴿ إِنَّ إِلَى
﴿كَلاَّ إِنَّ الإِنسَنَ لَيَطْغَى * أَن رَّءَاهُ اسْتَغْنَى * إِنَّ إِلَى رَبِّكَ الرُّجْعَى * أَرَأَيْتَ الَّذِى يَنْهَى * عَبْداً إِذَا صَلَّى * أَرَءَيْتَ إِن كَانَ
﴿اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ﴾
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނު ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ! އަދި ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރައްބަކީ، އެންމެ ދީލަތިވަންތަ ފަރާތެވެ.”
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވަނީ އެއިލާހު އިންސާނާ ޚަލްޤުކުރެއްވީ ގަނޑުލޭކޮޅެއްގެ ޛަރީޢާއިންކަމުގައެވެ.
ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ﴾
މާނައީ: “ގަނޑުލޭކޮޅަކުން އެއިލާހު އިންސާނާ ހެއްދެވިއެވެ.”
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ﴾
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރައްބުގެ އިސްމުފުޅުން ކަލޭގެފާނު ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ! (އެއިލާހީ) ހުރިހާ އެއްޗެއް ހެއްދެވި އިލާހެވެ.”
ފަހެ އެކަލޭގެފާނުވީ ލިޔަން ކިޔަން ނުދަންނަ ބޭކަލަކަށެވެ. އެއީ ﷲ ގެ ޙިކްމަތްވަންތަކަމުންނެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ * خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ * اقْرَأْ وَرَبُّكَ الاَكْرَمُ * الَّذِى عَلَّمَ بِالْقَلَمِ * عَلَّمَ الإِنسَنَ مَا لَمْ يَعْلَمْ﴾
