![](https://dhisalafiyyah.net/wp-content/uploads/2022/10/juvaa.jpg)
ޖުވާކުޅުމުގެ ނުބައިކަން
ޖުވާކުޅުމަކީ މޮޅުވާ މީހާ ދެރަވާ މީހާގެ އަތުން އެއްޗެއް ހޯދުމަށް ޝަރުޠުކޮށްފައި ކުޅޭ ކުޅިވަރުތަކެވެ. އެފަދަ ކުޅިވަރުތައް ކުޅުން އިސްލާމްދީނުގައިވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ.
ޖުވާކުޅުމަކީ މޮޅުވާ މީހާ ދެރަވާ މީހާގެ އަތުން އެއްޗެއް ހޯދުމަށް ޝަރުޠުކޮށްފައި ކުޅޭ ކުޅިވަރުތަކެވެ. އެފަދަ ކުޅިވަރުތައް ކުޅުން އިސްލާމްދީނުގައިވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ.
އިޞްތިލާހީ ގޮތުން ބިދުޢައިގެ ތަޢާރުފު
ބަހުގެ ގޮތުން ބިދުޢައާއި އިޞްތިލާހީ ގޮތުން ބިދުޢައިގެ ތަފާތު
އުންމަތުގައި ފާޅުވަމުން އައި ބިދުޢަތައް ވެގެންދިޔައީ އެކި ޒަމާންތަކުގައި އުންމަތުގެ ހަށިގަނޑަށް ހެރެމުން ދިޔަ ކަށިތަކެއް ކަމުގައެވެ. އެކަންތައްތައް ފާޅުވާން ފެށީއްސުރެ މިއަދާ ހަމައަށްވެސް އެކަން އޮތީ އެގޮތުގައެވެ. ދީނުގެ ނަމުގައި ކުރެވޭ މިފަދަ އާ ކަންތައްތަކަކީ އުންމަތް ބައިބައިވުމުގެ މައިގަނޑު ސަބަބެވެ. އަދި އެއީ އުންމަތުގެ ފަރުދުންނާއި މުޖުތަމަޢުތަކަށްވެސް ހުރި ނުރައްކަލެކެވެ.
ދޮގުހެދުން އިތުރުވުމާއި ތެދުދޮގު ބަލައި ނުލާ ޚަބަރުފެތުރުމަކީ ޤިޔާމަތް ގާތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
ފިތުނަތައް ފާޅުވުމަކީ ޤިޔާމަތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
ފުރާތުކޯރު ހިނދި ރަނުގެ ފަރުބަދައެއް ފާޅުވުމަކީ ޤިޔާމަތް ގާތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
މިމައްސަލައިގައި ހުރި ދަލީލުތަކުގެ އަލީގައި ޤަމަތްދިނުމުން ތެދުވާންވި ވަގުތާމެދު ޢިލްމުވެރިން ވާހަކަފުޅުދައްކަވާފައިވެއެވެ. މިކަން އެބޭފުޅުން މައިގަނޑު ދެ ޙާލަތަކަށް ބައްސަވައެވެ.
ސަލަފުންގެ ދުވަސްވަރުގައި ބިންހެލުމެއް އައުމުން، ތައުބާވެ އިސްތިޣުފާރުކުރުމަށް އޭރުގެ ޢިލްމުވެރިން މީސްތަކުންނަށް ނަސޭޙަތްތެރިވެ އުޅުއްވިއެވެ.
ދައްޖާލަކީވެސް އާދަމުގެ ދަރިންގެ ތެރެއިންވާ މީހެކެވެ. އޭނާގެ ސިފަތައްވަނީ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުގައި ބަޔާންވެގެންނެވެ. އެއީ އޭނާއާމެދު މުއުމިނުން ސަމާލުވެ، އޭނާގެ ފިތުނައިގައި ނުޖެހުމަށެވެ.
ފަހު ޒަމާނުގައި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަހުލުބައިތުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ސަބަބުން، އިސްލާމްދީނަށް ނަޞްރުލިބިގެންދާނެއެވެ.
ޢީސާ عليه السلام ގެ ޒަމާނުގައި އެކަލޭގެފާނު ޤަތުލުކޮށްލުމަށް ބަޔަކު މަސައްކަތްކުރަމުން ދަނިކޮށް ﷲ ތަޢާލާވަނީ އެކަލޭގެފާނު އުޑަށް އުފުއްލަވާފައެވެ. އެކަލޭގެފާނު ފައިބައިވަޑައިގަންނަވާނީ ދައްޖާލު ފާޅުވެ، ބިން ފަސާދަވެ، ޤިޔާމަތް ގާތްވެފައިވަނިކޮށެވެ. މިއީ އަދި ހިނގާފައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
މިއީ ފަހު ޒަމާނުގައި ހިނގާނޭ ކަމެކެވެ. މިކަން އަދި ހިނގާފައި ނުވެއެވެ. ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި މިކަން ހިނގާނީ ޢީސާ عليه السلام ފައިބައިވަޑައިގެންނެވުމަށް ފަހުގައެވެ.
އަހުލުއްސުންނާ ވަލް ޖަމާޢަތުގެ އުޞޫލުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ބައެއް ކަންތައްތައް:
ތަތާރުން ބަޣުދާދަށްވަނީ ހިޖުރައިން 656 ވަނަ އަހަރުގައެވެ. އެތަނަށް ވަދެފައި އެތަނުގެ އަހުލުވެރިންނާއި މުސްލިމުންގެ ޚަލީފާވެސް ޤަތުލުކުރިއެވެ. އަދި އެއާއެކު ޢައްބާސީ ދައުލަތް ނިމި ދިޔައީއެވެ.
ޞަޙީޙު މުސްލިމުގެ އެންމެ މުހިންމު ޝަރަޙަތަކަކީ:
ޖުވާކުޅުމަކީ މޮޅުވާ މީހާ ދެރަވާ މީހާގެ އަތުން އެއްޗެއް ހޯދުމަށް ޝަރުޠުކޮށްފައި ކުޅޭ ކުޅިވަރުތަކެވެ. އެފަދަ ކުޅިވަރުތައް ކުޅުން އިސްލާމްދީނުގައިވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ.
އިޞްތިލާހީ ގޮތުން ބިދުޢައިގެ ތަޢާރުފު
ބަހުގެ ގޮތުން ބިދުޢައާއި އިޞްތިލާހީ ގޮތުން ބިދުޢައިގެ ތަފާތު
އުންމަތުގައި ފާޅުވަމުން އައި ބިދުޢަތައް ވެގެންދިޔައީ އެކި ޒަމާންތަކުގައި އުންމަތުގެ ހަށިގަނޑަށް ހެރެމުން ދިޔަ ކަށިތަކެއް ކަމުގައެވެ. އެކަންތައްތައް ފާޅުވާން ފެށީއްސުރެ މިއަދާ ހަމައަށްވެސް އެކަން އޮތީ އެގޮތުގައެވެ. ދީނުގެ ނަމުގައި ކުރެވޭ މިފަދަ އާ ކަންތައްތަކަކީ އުންމަތް ބައިބައިވުމުގެ މައިގަނޑު ސަބަބެވެ. އަދި އެއީ އުންމަތުގެ ފަރުދުންނާއި މުޖުތަމަޢުތަކަށްވެސް ހުރި ނުރައްކަލެކެވެ.
ދޮގުހެދުން އިތުރުވުމާއި ތެދުދޮގު ބަލައި ނުލާ ޚަބަރުފެތުރުމަކީ ޤިޔާމަތް ގާތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
ފިތުނަތައް ފާޅުވުމަކީ ޤިޔާމަތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
ފުރާތުކޯރު ހިނދި ރަނުގެ ފަރުބަދައެއް ފާޅުވުމަކީ ޤިޔާމަތް ގާތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
މިމައްސަލައިގައި ހުރި ދަލީލުތަކުގެ އަލީގައި ޤަމަތްދިނުމުން ތެދުވާންވި ވަގުތާމެދު ޢިލްމުވެރިން ވާހަކަފުޅުދައްކަވާފައިވެއެވެ. މިކަން އެބޭފުޅުން މައިގަނޑު ދެ ޙާލަތަކަށް ބައްސަވައެވެ.
ސަލަފުންގެ ދުވަސްވަރުގައި ބިންހެލުމެއް އައުމުން، ތައުބާވެ އިސްތިޣުފާރުކުރުމަށް އޭރުގެ ޢިލްމުވެރިން މީސްތަކުންނަށް ނަސޭޙަތްތެރިވެ އުޅުއްވިއެވެ.
ދައްޖާލަކީވެސް އާދަމުގެ ދަރިންގެ ތެރެއިންވާ މީހެކެވެ. އޭނާގެ ސިފަތައްވަނީ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުގައި ބަޔާންވެގެންނެވެ. އެއީ އޭނާއާމެދު މުއުމިނުން ސަމާލުވެ، އޭނާގެ ފިތުނައިގައި ނުޖެހުމަށެވެ.
ފަހު ޒަމާނުގައި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަހުލުބައިތުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ސަބަބުން، އިސްލާމްދީނަށް ނަޞްރުލިބިގެންދާނެއެވެ.
ޢީސާ عليه السلام ގެ ޒަމާނުގައި އެކަލޭގެފާނު ޤަތުލުކޮށްލުމަށް ބަޔަކު މަސައްކަތްކުރަމުން ދަނިކޮށް ﷲ ތަޢާލާވަނީ އެކަލޭގެފާނު އުޑަށް އުފުއްލަވާފައެވެ. އެކަލޭގެފާނު ފައިބައިވަޑައިގަންނަވާނީ ދައްޖާލު ފާޅުވެ، ބިން ފަސާދަވެ، ޤިޔާމަތް ގާތްވެފައިވަނިކޮށެވެ. މިއީ އަދި ހިނގާފައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
މިއީ ފަހު ޒަމާނުގައި ހިނގާނޭ ކަމެކެވެ. މިކަން އަދި ހިނގާފައި ނުވެއެވެ. ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި މިކަން ހިނގާނީ ޢީސާ عليه السلام ފައިބައިވަޑައިގެންނެވުމަށް ފަހުގައެވެ.
އަހުލުއްސުންނާ ވަލް ޖަމާޢަތުގެ އުޞޫލުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ބައެއް ކަންތައްތައް:
ތަތާރުން ބަޣުދާދަށްވަނީ ހިޖުރައިން 656 ވަނަ އަހަރުގައެވެ. އެތަނަށް ވަދެފައި އެތަނުގެ އަހުލުވެރިންނާއި މުސްލިމުންގެ ޚަލީފާވެސް ޤަތުލުކުރިއެވެ. އަދި އެއާއެކު ޢައްބާސީ ދައުލަތް ނިމި ދިޔައީއެވެ.
ޞަޙީޙު މުސްލިމުގެ އެންމެ މުހިންމު ޝަރަޙަތަކަކީ: