އޭގެމާނައަކީ: ހަމަކަށަވަރުން ﷲތަޢާލާ އޭނާއަށް ވަޢުދުކުރައްވަނީ ކައިރިވެގެންވާ މުސްތަޤުބަލެއްގައި ހުޅުގަނޑުގެވެރި ނަރަކައަށް އޭނާ އެއްލާލެވޭނެކަމެވެ.
އަވަހާރަވުން -رحمه الله-
އެންމެ ރަނގަޅުވެގެންވާ ގޮތަކީ އާޔަތް އެކަމުގައި ޢާންމުވެގެންވުމެވެ. (އެބަހީ: އާޔަތުގައި އެވާ “އޭނާ ހޯދައިގަތްކަންތަކޭ” އެބުނާ ބުނުމަކީ، އޭނާ ހޯދައިގަންނަ ހުރިހާކަމެއް ޝާމިލުވާ އާންމު މާނައިގައިވުމެވެ.) އާޔަތުގައި އޭނާގެ ދަރިން ޝާމިލުވެގެންވެއެވެ.
މިއީ ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިވަސައްލަމަ، އެބައިމީހުން އެއްކުރައްވާ އެބައިމީހުންނަށް ﷲގެ މަގަށް ދަޢުވަތުދެއްވި ހިނދުގައި، ﷲތަޢާލާ އަބޫލަހަބަށް ދެއްވި ރައްދެކެވެ.
އެކަލޭގެފާނުގެ ވަޞިއްޔަތް -رحمه الله-
އަޅުވެރިކަމާއި ޒުހުދުވެރިކަމާއި ވަރަޢަވެރިކަމާއި ދީލަތިކަން -رحمه الله-
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަކީ ޙައްޤު ރަސޫލެއްކަމާއި އަދި އެކަލޭގެފާނު ދީނަށް ގޮވާލެއްވީ، ރަސްކަމާއި ޖާހާއި އަދި ރިޔާސަތަށްޓަކައި ނޫންކަން ދަލީލުކޮށްދޭ އެތައް ދަލީލުތަކެއް މިޤުރުއާނުގައިވެއެވެ.
އެކަލޭގެފާނުގެ ޙިކުމަތްތެރި ކުރު ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން…-رحمه الله- الإمام النووي رحمه اللهގެ تهذيب الأسماءގައި ބަޔާންކުރައްވާފައިވާ މިފަދަ ޢިބުރަތްތެރި ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން މިންވަރެއް ލިސްޓުކޮށްލަމެވެ.[1] الإمام الشافعي رحمه الله ވިދާޅުވިއެވެ: “طَلَبُ
ސުންނަތަށް ތަބަޢަވުން
ޝާފިޢީގެފާނުގެ ލިޔުއްވާފައިވާ ފޮތްތައް ވަރަށް ގިނައެވެ. ޝާފިޢީގެފާނު ސަތޭކަ ސާޅީހަށްވުރެ ގިނަފޮތް އުޞޫލާއި ފުރޫޢުގައި ލިޔުއްވާފައިވާކަމަށް ބައިހަޤީ އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތެއްކަމުގައިވާ އަލްމަނާޤިބުގައި ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
ޝާފިޢީގެފާނުގެ އުސްތާޛުންނާއި ދަރިވަރުން:-رحمهم الله-
ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން އަންހެނުން އެކަނބަލުންގެ ފިރިންނާ އެކުގައި ސުވަރުގޭގައި ހިތްހަމަޖެހިގެން އުޅޭނެތެވެ. އަދި ސުވަރުގޭގައި ހުއްސަރިބައި އެކަކުވެސް ނޫޅޭނެތެވެ.
ކޮންމެއަކަސް އިމާމް ޝާފިޢީ رحمه الله އަކީ، ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ ހުރިހާ ޢިލްމުވެރިން އެކަލޭގެފާނަކީ ޢިލްމުގައި އަރާހުންނެވި ބޭކަލެއްކަމަށް އެއްބަސްވެލައްވާފައިވާ ބޭކަލެކެވެ.
ޝާފިޢީގެފާނަކީ އެކަލޭގެފާނު ތުއްޕުޅު އިރުގައި ބައްޕަ ނިޔާވެފައިވާ ޔަތީމުބޭފުޅެކެވެ.
“ޝާފިޢީގެފާނުގެ މޫނަށްވުރެ އުޖާލާ މޫނެއް ތިމަންކަލޭގެފާނު ދެކިވަޑައިނުގަންނަވަމެވެ. ފަހަރެއްގައި މުށަކުން ހިއްޕަވާ ތުނބުޅި ކޮށްޓަވާކަމުގައި ވެދާނެއެވެ. އަދި މުށަކަށްވުރެ އިތުރަށް ތުނބުޅިފުޅު ދިގުނުކުރައްވައެވެ.”
އިމާމު ޝާފިޢީގެފާނު އުފަންވެވަޑައިގަތީ އިމާމު އަބޫހަނީފާ ދުނިޔެ ދޫކުރެއްވި އަހަރުގައެވެ.
އޭގެމާނައަކީ: ހަމަކަށަވަރުން ﷲތަޢާލާ އޭނާއަށް ވަޢުދުކުރައްވަނީ ކައިރިވެގެންވާ މުސްތަޤުބަލެއްގައި ހުޅުގަނޑުގެވެރި ނަރަކައަށް އޭނާ އެއްލާލެވޭނެކަމެވެ.
އަވަހާރަވުން -رحمه الله-
އެންމެ ރަނގަޅުވެގެންވާ ގޮތަކީ އާޔަތް އެކަމުގައި ޢާންމުވެގެންވުމެވެ. (އެބަހީ: އާޔަތުގައި އެވާ “އޭނާ ހޯދައިގަތްކަންތަކޭ” އެބުނާ ބުނުމަކީ، އޭނާ ހޯދައިގަންނަ ހުރިހާކަމެއް ޝާމިލުވާ އާންމު މާނައިގައިވުމެވެ.) އާޔަތުގައި އޭނާގެ ދަރިން ޝާމިލުވެގެންވެއެވެ.
މިއީ ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިވަސައްލަމަ، އެބައިމީހުން އެއްކުރައްވާ އެބައިމީހުންނަށް ﷲގެ މަގަށް ދަޢުވަތުދެއްވި ހިނދުގައި، ﷲތަޢާލާ އަބޫލަހަބަށް ދެއްވި ރައްދެކެވެ.
އެކަލޭގެފާނުގެ ވަޞިއްޔަތް -رحمه الله-
އަޅުވެރިކަމާއި ޒުހުދުވެރިކަމާއި ވަރަޢަވެރިކަމާއި ދީލަތިކަން -رحمه الله-
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަކީ ޙައްޤު ރަސޫލެއްކަމާއި އަދި އެކަލޭގެފާނު ދީނަށް ގޮވާލެއްވީ، ރަސްކަމާއި ޖާހާއި އަދި ރިޔާސަތަށްޓަކައި ނޫންކަން ދަލީލުކޮށްދޭ އެތައް ދަލީލުތަކެއް މިޤުރުއާނުގައިވެއެވެ.
އެކަލޭގެފާނުގެ ޙިކުމަތްތެރި ކުރު ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން…-رحمه الله- الإمام النووي رحمه اللهގެ تهذيب الأسماءގައި ބަޔާންކުރައްވާފައިވާ މިފަދަ ޢިބުރަތްތެރި ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން މިންވަރެއް ލިސްޓުކޮށްލަމެވެ.[1] الإمام الشافعي رحمه الله ވިދާޅުވިއެވެ: “طَلَبُ
ސުންނަތަށް ތަބަޢަވުން
ޝާފިޢީގެފާނުގެ ލިޔުއްވާފައިވާ ފޮތްތައް ވަރަށް ގިނައެވެ. ޝާފިޢީގެފާނު ސަތޭކަ ސާޅީހަށްވުރެ ގިނަފޮތް އުޞޫލާއި ފުރޫޢުގައި ލިޔުއްވާފައިވާކަމަށް ބައިހަޤީ އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތެއްކަމުގައިވާ އަލްމަނާޤިބުގައި ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
ޝާފިޢީގެފާނުގެ އުސްތާޛުންނާއި ދަރިވަރުން:-رحمهم الله-
ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން އަންހެނުން އެކަނބަލުންގެ ފިރިންނާ އެކުގައި ސުވަރުގޭގައި ހިތްހަމަޖެހިގެން އުޅޭނެތެވެ. އަދި ސުވަރުގޭގައި ހުއްސަރިބައި އެކަކުވެސް ނޫޅޭނެތެވެ.
ކޮންމެއަކަސް އިމާމް ޝާފިޢީ رحمه الله އަކީ، ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ ހުރިހާ ޢިލްމުވެރިން އެކަލޭގެފާނަކީ ޢިލްމުގައި އަރާހުންނެވި ބޭކަލެއްކަމަށް އެއްބަސްވެލައްވާފައިވާ ބޭކަލެކެވެ.
ޝާފިޢީގެފާނަކީ އެކަލޭގެފާނު ތުއްޕުޅު އިރުގައި ބައްޕަ ނިޔާވެފައިވާ ޔަތީމުބޭފުޅެކެވެ.
“ޝާފިޢީގެފާނުގެ މޫނަށްވުރެ އުޖާލާ މޫނެއް ތިމަންކަލޭގެފާނު ދެކިވަޑައިނުގަންނަވަމެވެ. ފަހަރެއްގައި މުށަކުން ހިއްޕަވާ ތުނބުޅި ކޮށްޓަވާކަމުގައި ވެދާނެއެވެ. އަދި މުށަކަށްވުރެ އިތުރަށް ތުނބުޅިފުޅު ދިގުނުކުރައްވައެވެ.”
އިމާމު ޝާފިޢީގެފާނު އުފަންވެވަޑައިގަތީ އިމާމު އަބޫހަނީފާ ދުނިޔެ ދޫކުރެއްވި އަހަރުގައެވެ.
