އަލްއިމާމު އައްޝާފިޢީ (محمد بن إدريس الشافعي) – 1
ޝާފިޢީގެފާނަކީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ބޮޑުބޭބެފުޅުގެ ދަރިކޮޅުގެ ބޭކަލެކެވެ.
ޝާފިޢީގެފާނަކީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ބޮޑުބޭބެފުޅުގެ ދަރިކޮޅުގެ ބޭކަލެކެވެ.
ޤުރުއާނުގައިވާ ކޮންމެ ސޫރަތެއްގެ ފެށުމުގައި ”بسم الله الرحمن الرحيم”މިފަދައިންއައިސްފައިވެއެވެ. ތައުބާ ސޫރަތް ފިޔަވައެވެ.
ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދައަކީ، އިސްލާމްދީނުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން ރުކުނެކެވެ. އެދީނުގެ އެއް އަސާސެވެ.
މަސްޖިދުލް އަޤްޞާއަކީ ބަރަކާތްތެރިވެގެންވާ ތަނެކެވެ. އަދި އެއީ މުސްލިމުންގެ ދެޤިބުލައިންކުރެ ފުރަތަމަ ޤިބުލައެވެ. އަދި ދަތުރުހަދައިގެން އެމިސްކިތްތަކަށް ދިޔުމަށް ބާރުއެޅިފައިވާ ތިން މިސްކިތުގެ ތެރެއިން އެއްމިސްކިތެވެ.
މިއާޔަތްތަކުން އެނގިގެންދަނީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޙާޟިރުގައިވެސް އަދި އެކަލޭގެފާ ނެތްތަނުގައިވެސް، ބުނާބަހުގަޔާއި ޢަމަލުތަކުގައި އެކަލޭގެފާނަށް އެންމެ ފުރިހަމައަށް އަދަބު ތަޢުޡީމުކޮށް އިޙްތިރާމު ކުރަންޖެހޭނެކަމުގެ ވާހަކައެވެ.
އަޚުންނޭވެ! ރޯދަވަނީ އެންމެ މާތް އަޅުކަންތައްތަކުގެ ތެރެއިން ކަން ދަންނާށެވެ! ރޯދައިގެ މަތިވެރިކަމާ ބެހޭގޮތުން އެތައް އަޘަރުތަކެއް ވާރިދުވެގެންވެއެވެ. އަދި މީސްތަކުންގެ މެދުގައި އެޚަބަރުތައް ނަޤުލުކުރެވެއެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް ހިޔާއަޅާފައިމިވަނީ ބަރަކާތްތެރިވެގެންވާ މައްސަރެކެވެ.
ޒީނަތްރިކަން ފާޅުވެގެންވާ މިންވަރަކީ، ފޮރުވުމަށް ކުޅަދާނަވެގެންނުވާ މިންވަރެވެ.
ﷲތަޢާލާ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި، އެތައްތަނެއްގައި މުއުމިނުންގެ ސިފަތައް ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ.
رب اجعلني مقيم الصّلاة ومن ذرّيّتي ربّنا وتقبّلْ دعاء
އަދި މިމަހުގެ ހެޔޮކަންކަމުން މީސްތަކުން ޣާފިލުކޮށް، ޣަފުލަތުގެ ތެރެއަށް މީސްތަކުންނަށް ދަޢުވަތުދޭމީހުންނަށް ބުނަމެވެ.
ހިތާމައަކީ، ބައެއްމީހުންގެ ވިސްނުމުގައި ރަމަޟާންމަހަކީ، މުނިފޫހި ފުލުވުމާ ކުޅިވަރާ މަޖަލުގެ މަހެކެވެ.
މާޒީވެދިޔަ (ދުނިޔޭގެ) ދުވަސްތަކުގައި ތިޔަބައިމީހުން ކޮށްއުޅުނު ހެޔޮޢަމަލުތަކަށްޓަކައި، އުފަލާއަރާމުގަ މެދުކެނޑުމެއް ނުވާނެގޮތުގައި ކައިބޮއި އުޅޭށެވެ.”
މުޖުތަމަޢުގެ ހަމަޖެހުން، އެއެއްޗެއްގެ މަށްޗަށް ބިނާވެފައިވާ އެންމެ މުހިންމު އެއް އަސާސަކީ، މީސްތަކުންގެމެދުގައި އޮންނަ ލޯތްބާއި ކުލުނުވެރިކަމެވެ.
ޝާފިޢީގެފާނަކީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ބޮޑުބޭބެފުޅުގެ ދަރިކޮޅުގެ ބޭކަލެކެވެ.
ޤުރުއާނުގައިވާ ކޮންމެ ސޫރަތެއްގެ ފެށުމުގައި ”بسم الله الرحمن الرحيم”މިފަދައިންއައިސްފައިވެއެވެ. ތައުބާ ސޫރަތް ފިޔަވައެވެ.
ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދައަކީ، އިސްލާމްދީނުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން ރުކުނެކެވެ. އެދީނުގެ އެއް އަސާސެވެ.
މަސްޖިދުލް އަޤްޞާއަކީ ބަރަކާތްތެރިވެގެންވާ ތަނެކެވެ. އަދި އެއީ މުސްލިމުންގެ ދެޤިބުލައިންކުރެ ފުރަތަމަ ޤިބުލައެވެ. އަދި ދަތުރުހަދައިގެން އެމިސްކިތްތަކަށް ދިޔުމަށް ބާރުއެޅިފައިވާ ތިން މިސްކިތުގެ ތެރެއިން އެއްމިސްކިތެވެ.
މިއާޔަތްތަކުން އެނގިގެންދަނީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޙާޟިރުގައިވެސް އަދި އެކަލޭގެފާ ނެތްތަނުގައިވެސް، ބުނާބަހުގަޔާއި ޢަމަލުތަކުގައި އެކަލޭގެފާނަށް އެންމެ ފުރިހަމައަށް އަދަބު ތަޢުޡީމުކޮށް އިޙްތިރާމު ކުރަންޖެހޭނެކަމުގެ ވާހަކައެވެ.
އަޚުންނޭވެ! ރޯދަވަނީ އެންމެ މާތް އަޅުކަންތައްތަކުގެ ތެރެއިން ކަން ދަންނާށެވެ! ރޯދައިގެ މަތިވެރިކަމާ ބެހޭގޮތުން އެތައް އަޘަރުތަކެއް ވާރިދުވެގެންވެއެވެ. އަދި މީސްތަކުންގެ މެދުގައި އެޚަބަރުތައް ނަޤުލުކުރެވެއެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް ހިޔާއަޅާފައިމިވަނީ ބަރަކާތްތެރިވެގެންވާ މައްސަރެކެވެ.
ޒީނަތްރިކަން ފާޅުވެގެންވާ މިންވަރަކީ، ފޮރުވުމަށް ކުޅަދާނަވެގެންނުވާ މިންވަރެވެ.
ﷲތަޢާލާ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި، އެތައްތަނެއްގައި މުއުމިނުންގެ ސިފަތައް ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ.
رب اجعلني مقيم الصّلاة ومن ذرّيّتي ربّنا وتقبّلْ دعاء
އަދި މިމަހުގެ ހެޔޮކަންކަމުން މީސްތަކުން ޣާފިލުކޮށް، ޣަފުލަތުގެ ތެރެއަށް މީސްތަކުންނަށް ދަޢުވަތުދޭމީހުންނަށް ބުނަމެވެ.
ހިތާމައަކީ، ބައެއްމީހުންގެ ވިސްނުމުގައި ރަމަޟާންމަހަކީ، މުނިފޫހި ފުލުވުމާ ކުޅިވަރާ މަޖަލުގެ މަހެކެވެ.
މާޒީވެދިޔަ (ދުނިޔޭގެ) ދުވަސްތަކުގައި ތިޔަބައިމީހުން ކޮށްއުޅުނު ހެޔޮޢަމަލުތަކަށްޓަކައި، އުފަލާއަރާމުގަ މެދުކެނޑުމެއް ނުވާނެގޮތުގައި ކައިބޮއި އުޅޭށެވެ.”
މުޖުތަމަޢުގެ ހަމަޖެހުން، އެއެއްޗެއްގެ މަށްޗަށް ބިނާވެފައިވާ އެންމެ މުހިންމު އެއް އަސާސަކީ، މީސްތަކުންގެމެދުގައި އޮންނަ ލޯތްބާއި ކުލުނުވެރިކަމެވެ.