ގެތައް އިޞްލާޙުކުރުމަށް 40 ނަސޭހަތް (2)
ގެދޮރު އިޞްލާޙް ކުރުމުގައި މުއުމިނުން އިސްކަންދޭންޖެހޭ ކަންތައްތަކެއްވެއެވެ.
ގެދޮރު އިޞްލާޙް ކުރުމުގައި މުއުމިނުން އިސްކަންދޭންޖެހޭ ކަންތައްތަކެއްވެއެވެ.
ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް މިބިމަށް ޠައިބާ އަދި ޠާބާ، މިދެނަމުން ނަންދެއްވިކަމެވެ. އަދި ކިއެއްހެއްޔެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ﷲ ތަޢާލާ މަދީނާއަށް ޠާބާ މިނަންދެއްވިކަމަށް ޘާބިތުވާ ޙަދީޘެއް ޞަޙީޙް މުސްލިމްގައިވެއެވެ.
މިއީ ސުޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ މަޝްހޫރު ޢިލްމުވެރިއެއްކަމުގައިވާ ފަޟީލަތުއްޝައިޚް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް އަލްމުނައްޖިދު حفظه الله ގެ ރިސާލާއެއްކަމަށްވާ (أربعون نصيحة لإصلاح البيوت) ގެ ތަރުޖަމާއެވެ.
އިމާމު އަޙުމަދު ބިން މުޙައްމަދު ބިން ޙަންބަލް ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ.
ތިމާގެ ފިރިމީހާގެ އަބުރު ރައްކާކޮށް އެކަމުގެ މައްޗަށް ފަރުވާތެރިވެ އޭނާއަށް ޝަރަފުވެރިކަން ހޯދައި ދިނުމީވެސް އަނބިމީހާގެ ފަރާތުން ފިރިމީހާއަށް ލިބެންވާ ޙައްޤެކެވެ. އަނބިމީހާއީ ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް ފިރިމީހާގެ ހުރިހާކަމެއް ބަލަހައްޓާ އޭނާގެ ސިއްރު ވެރިޔާއެވެ.
އިސްލާމް ދީނަކީ ޙައްޤު ދީނެވެ. މާތް ﷲ ގެ ޙަޟުރަތުގައި ހަމައެކަނި ޤަބޫލުކުރެވިގެންވާ ދީނެވެ. މާތް ﷲ އެއިލާހުގެ ހުރިހާ އަޅުތަކުންނަށް ބާވާލެއްވި ދީނެވެ. މާތް ﷲ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ: ﴿ إِنَّ الدِّينَ
ދުލުން ހަމައެކަނި ބުނެލާ ބަސްތަކަށް ވުރެ ބޮޑަށް ޢިލްމަށް ޢަމަލުކޮށް، ޢަމަލުތަކުން މީސްތަކުންނަށް ކަންތަށް ބަޔާންކޮށްދީގެން ދީނަށް ގޮވާލުން މާފުރިހަމަވެފައި މޮޅެވެ.
ޢިލްމަށް އަމަލުކުރުމަކީ އެޢިލްމު ޘާބިތުވެ، އަދި އެމީހެއްގެ ކިބައިގައި ޢިލްމު ހަރުލާ، ވަރުގަދަވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރެއިން ސަބަބެކެވެ. ތިބާއަށް ލިބިފައިވާ ޢިލްމަށް ޢަމލުކުރުން ދޫކޮށްފި ކަމުގައިވާނަމަ އެޢިލްމު ތިބާގެ ކިބައިން ގޮސްދާނެވެ.
ތިމަންގެ ގާތް އެކުވެރިއެއް، އޭނާގެ ހިތްގައިމު ރަށުގައި ތިމަންގެ ޗުއްޓީ ހޭދަކޮށްލުމަށް ދަޢުވަތުދިނެވެ. އެ އެކުވެރިޔާގެ ރަށަކީ ކުޑަ ރަށެކެވެ.
ދުނިޔެ ޚަލްޤުކުރެއްވުމަށްފަހު، ދުނިޔޭގެ ހަޔާތުގައި އިންސާނުންނަށް ބޭނުންވާނެ ހުރިހާ އެއްޗެއް ﷲ ތަޢާލާ ލެއްވެވިއެވެ.
ޙަޔާތުގެ ނަޒަރިއްޔާ ބިނާވާނީ އެމީހަކު ބަލާ ދާއިރާއަކުން އެމީހެއްގެ ފިކުރު ބުނާގޮތަށެވެ. ނަމަވެސް މުސްލިމުންނަށް ވީތީވެ ޙަޔާތާ ދޭތެރޭ ދެކޭގޮތާއި ޙަޔާތަށް ބަލަންވީގޮތް ދެނެގަންނަން ޖެހޭނީ ދީނުގެ މަޞްދަރުތަކުންނެވެ. އިންސާނާ ދިރިއުޅެމުން މިދާ ޙަޔާތަކީ
މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީން އެކަންކަމަށް އަމުރުކުރެއްވި ކަންކަމަށް ފަސްޖެހުމުން އެދީން އެކަންކަން ނަހީ ކުރެއްވި ކަންކަމުން ދުރުހެލިނުވެ މިދުނިޔޭގެ ދިރިއުޅުމަކީ އެގޮތަކުން މިގޮތަކުން ގެންގޮސް ނިންމާލަނިކޮށް އެންމެ ރަނގަޅު ވެދާނޭ ކަމެކޭ އެއްބަޔަކަށް ވިސްނެމުންދާކަމީ ކޮޅެއްނެތްހައި
ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ކުރުމުގައި ސަލަފުންގެ ބޭކަލުން އަވަސްވެ ވަނޑައިގެންނެވި ފަދައިން، ﷲ ތަޢާލާ މަނާކުރެއްވި ކަންތަކުން ނުވަތަ ނުބައި ކަންތަކުން ދުރުވުމުގައި ވެސް އެބޭކަލުން ވަނީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ރިވެތި ވެގެންވާ ނަމޫނާ ދައްކުވައިދީފައެވެ.
إِنَّ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا وَرَضُوا بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاطْمَأَنُّوا بِهَا وَالَّذِينَ هُمْ عَنْ آيَاتِنَا غَافِلُونَ*أُولَئِكَ مَأْوَاهُمُ النَّارُ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ – يونس 7-8 ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންއިލާހާ
ﷲ ޙަރާމް ކުރެއްވި ކަމެއް ކުރެވުމުން توبة ވުމަށްވުރެ ﷲ އަމުރު ކުރައްވާފައިވާ ކަމެއް ދޫކުރެވުމުން توبة ވުން މާބޮޑަށްވެސް މުހިއްމު ވެގެންވެއެވެ. ޝައިޚުލްއިސްލާމު އިބުނުތައިމިއްޔާ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން ގިނަމީހުން توبة
1- މައިންބަފައިންނަށް ދީން އޮޅުންފިލުވައިދިނުން، އަދި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތާ ބެހޭގޮތުން އޮޅުން ފިލުވައިދިނުމާއި ސުންނަތަށް ތަބަޢުވުމަށް ބާރުއެޅުން 2- ޙާލު އަހުވާލު ބެލުން، ދުރުގައި ހުންނަން ޖެހިއްޖެ ޙާލަތެއްގައި ފޯނުން
ގެދޮރު އިޞްލާޙް ކުރުމުގައި މުއުމިނުން އިސްކަންދޭންޖެހޭ ކަންތައްތަކެއްވެއެވެ.
ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް މިބިމަށް ޠައިބާ އަދި ޠާބާ، މިދެނަމުން ނަންދެއްވިކަމެވެ. އަދި ކިއެއްހެއްޔެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ﷲ ތަޢާލާ މަދީނާއަށް ޠާބާ މިނަންދެއްވިކަމަށް ޘާބިތުވާ ޙަދީޘެއް ޞަޙީޙް މުސްލިމްގައިވެއެވެ.
މިއީ ސުޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ މަޝްހޫރު ޢިލްމުވެރިއެއްކަމުގައިވާ ފަޟީލަތުއްޝައިޚް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް އަލްމުނައްޖިދު حفظه الله ގެ ރިސާލާއެއްކަމަށްވާ (أربعون نصيحة لإصلاح البيوت) ގެ ތަރުޖަމާއެވެ.
އިމާމު އަޙުމަދު ބިން މުޙައްމަދު ބިން ޙަންބަލް ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ.
ތިމާގެ ފިރިމީހާގެ އަބުރު ރައްކާކޮށް އެކަމުގެ މައްޗަށް ފަރުވާތެރިވެ އޭނާއަށް ޝަރަފުވެރިކަން ހޯދައި ދިނުމީވެސް އަނބިމީހާގެ ފަރާތުން ފިރިމީހާއަށް ލިބެންވާ ޙައްޤެކެވެ. އަނބިމީހާއީ ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް ފިރިމީހާގެ ހުރިހާކަމެއް ބަލަހައްޓާ އޭނާގެ ސިއްރު ވެރިޔާއެވެ.
އިސްލާމް ދީނަކީ ޙައްޤު ދީނެވެ. މާތް ﷲ ގެ ޙަޟުރަތުގައި ހަމައެކަނި ޤަބޫލުކުރެވިގެންވާ ދީނެވެ. މާތް ﷲ އެއިލާހުގެ ހުރިހާ އަޅުތަކުންނަށް ބާވާލެއްވި ދީނެވެ. މާތް ﷲ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ: ﴿ إِنَّ الدِّينَ
ދުލުން ހަމައެކަނި ބުނެލާ ބަސްތަކަށް ވުރެ ބޮޑަށް ޢިލްމަށް ޢަމަލުކޮށް، ޢަމަލުތަކުން މީސްތަކުންނަށް ކަންތަށް ބަޔާންކޮށްދީގެން ދީނަށް ގޮވާލުން މާފުރިހަމަވެފައި މޮޅެވެ.
ޢިލްމަށް އަމަލުކުރުމަކީ އެޢިލްމު ޘާބިތުވެ، އަދި އެމީހެއްގެ ކިބައިގައި ޢިލްމު ހަރުލާ، ވަރުގަދަވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރެއިން ސަބަބެކެވެ. ތިބާއަށް ލިބިފައިވާ ޢިލްމަށް ޢަމލުކުރުން ދޫކޮށްފި ކަމުގައިވާނަމަ އެޢިލްމު ތިބާގެ ކިބައިން ގޮސްދާނެވެ.
ތިމަންގެ ގާތް އެކުވެރިއެއް، އޭނާގެ ހިތްގައިމު ރަށުގައި ތިމަންގެ ޗުއްޓީ ހޭދަކޮށްލުމަށް ދަޢުވަތުދިނެވެ. އެ އެކުވެރިޔާގެ ރަށަކީ ކުޑަ ރަށެކެވެ.
ދުނިޔެ ޚަލްޤުކުރެއްވުމަށްފަހު، ދުނިޔޭގެ ހަޔާތުގައި އިންސާނުންނަށް ބޭނުންވާނެ ހުރިހާ އެއްޗެއް ﷲ ތަޢާލާ ލެއްވެވިއެވެ.
ޙަޔާތުގެ ނަޒަރިއްޔާ ބިނާވާނީ އެމީހަކު ބަލާ ދާއިރާއަކުން އެމީހެއްގެ ފިކުރު ބުނާގޮތަށެވެ. ނަމަވެސް މުސްލިމުންނަށް ވީތީވެ ޙަޔާތާ ދޭތެރޭ ދެކޭގޮތާއި ޙަޔާތަށް ބަލަންވީގޮތް ދެނެގަންނަން ޖެހޭނީ ދީނުގެ މަޞްދަރުތަކުންނެވެ. އިންސާނާ ދިރިއުޅެމުން މިދާ ޙަޔާތަކީ
މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީން އެކަންކަމަށް އަމުރުކުރެއްވި ކަންކަމަށް ފަސްޖެހުމުން އެދީން އެކަންކަން ނަހީ ކުރެއްވި ކަންކަމުން ދުރުހެލިނުވެ މިދުނިޔޭގެ ދިރިއުޅުމަކީ އެގޮތަކުން މިގޮތަކުން ގެންގޮސް ނިންމާލަނިކޮށް އެންމެ ރަނގަޅު ވެދާނޭ ކަމެކޭ އެއްބަޔަކަށް ވިސްނެމުންދާކަމީ ކޮޅެއްނެތްހައި
ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ކުރުމުގައި ސަލަފުންގެ ބޭކަލުން އަވަސްވެ ވަނޑައިގެންނެވި ފަދައިން، ﷲ ތަޢާލާ މަނާކުރެއްވި ކަންތަކުން ނުވަތަ ނުބައި ކަންތަކުން ދުރުވުމުގައި ވެސް އެބޭކަލުން ވަނީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ރިވެތި ވެގެންވާ ނަމޫނާ ދައްކުވައިދީފައެވެ.
إِنَّ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا وَرَضُوا بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاطْمَأَنُّوا بِهَا وَالَّذِينَ هُمْ عَنْ آيَاتِنَا غَافِلُونَ*أُولَئِكَ مَأْوَاهُمُ النَّارُ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ – يونس 7-8 ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންއިލާހާ
ﷲ ޙަރާމް ކުރެއްވި ކަމެއް ކުރެވުމުން توبة ވުމަށްވުރެ ﷲ އަމުރު ކުރައްވާފައިވާ ކަމެއް ދޫކުރެވުމުން توبة ވުން މާބޮޑަށްވެސް މުހިއްމު ވެގެންވެއެވެ. ޝައިޚުލްއިސްލާމު އިބުނުތައިމިއްޔާ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން ގިނަމީހުން توبة
1- މައިންބަފައިންނަށް ދީން އޮޅުންފިލުވައިދިނުން، އަދި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތާ ބެހޭގޮތުން އޮޅުން ފިލުވައިދިނުމާއި ސުންނަތަށް ތަބަޢުވުމަށް ބާރުއެޅުން 2- ޙާލު އަހުވާލު ބެލުން، ދުރުގައި ހުންނަން ޖެހިއްޖެ ޙާލަތެއްގައި ފޯނުން