ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ މައްޗަށް ޞަލަވާތް ލެއްވުމާއި ސަލާމް ލެއްވުމުގެ މާނަ
އިސްވެ ބަޔާންވެ ދިޔަ ކަންކަމުން އެނގިގެން ދަނީ އެއްޗެއް ހޮވައިފި މީހެއްގެ މައްޗަށް 5 ކަމެއް ލާޒިމުވެގެންވާ ކަމެވެ.
އެއްވެސް އެއްޗެއް ހޮވައިފި މީހަކު، އަމާނާތްތެރިކަމާ އެކު އެއާ މެދު ޢަމަލު ނުކުރެވޭނެނަމަ ނުވަތަ އެ އިޢުލާނުކޮށްގެން އޭގެ ވެރިމީހާ ހޯދަން އޭނާއަށް މަސައްކަތް ނުކުރެވޭނެނަމަ އެ ނުނަގާށެވެ.
ތިންވަނަ ޙާލަތު:
اللُّقَطَة އަކީ: މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ގެއްލިފައިވާ މުދަލެވެ. (އެ އެހެން މީހަކަށް ފެނުމުން) އެއާ މެދު ޢަމަލުކުރަންވީ ގޮތާއި އެ ރައްކާތެރިކޮށް ބަލަހައްޓަންވީ ގޮތް އިސްލާމްދީނުގައި ވަނީ އަންގަވާފައެވެ. މުސްލިމުންގެ މުދަލަށް އިޙްތިރާމުކޮށް އެ ރައްކާތެރިކޮށްދޭން ޖެހޭނެއެވެ.
އެހެންނަމަވެސް القتل الخطأ ގައި كفارة ދިނުން قاتلގެ މައްޗަށް واجبވެގެންވަނީ އަންނަނިވި ސަބަބުތަކަށްޓަކައެވެ.
ޖުވާކުޅުމަކީ މޮޅުވާ މީހާ ދެރަވާ މީހާގެ އަތުން އެއްޗެއް ހޯދުމަށް ޝަރުޠުކޮށްފައި ކުޅޭ ކުޅިވަރުތަކެވެ. އެފަދަ ކުޅިވަރުތައް ކުޅުން އިސްލާމްދީނުގައިވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ.
القتل الخطأ ގެ دية ދިނުން واجبވެގެންވަނީ ކުށްޤަތުލު ކުރި މީހާގެ ޢާއިލާގެ ޢާޤިލާއިންގެ މައްޗަށްކަން އަންނަނިވި حديثއިން ދޭހަވެގެންދެއެވެ.
މިގޮތަށް كافرއެއް ކަމަށް ހީކޮށް مسلمއަކު قتلކުރުމުން ديةދިނުން واجبވެގެން ނުވާކަމުގައި مسلم علمވެރިންގެ ތެރޭގައި ޚިޔާލު ތަފާތުވެގެންވެއެވެ. ބައެއް علمވެރިން ދެކޭގޮތުގައި މަރުވި މީހާގެ ޢާއިލާއަކީ كافرންގެ ތެރެއިންވާ ބައެއްކަމުން އެމީހުނަށް މަރުގެ دية حقވެގެން ނުވާނެކަމަށެވެ. އަނެއްބައި علمވެރިން ދެކޭގޮތުގައި އިސްލާމްދީން قبولކޮށް، كافر ޤައުމަކުން هجرةނުކޮށް ތިބި مسلمންގެ ލޭ އެހެން مسلمންގެ ލެޔެކޭ އެއްދަރަޖައަށް މާތް ވެގެނެއް ނުވެއެވެ
ހޯނު ޤަތުލު ކުރެވެނީ އެ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން އިބްރާހީމުގެފާނުގެ ޒަމާނުގައި އުޅުނު އެއްޗެއް ކުޅަ ކަމަކުން ނޫނެވެ. އެހެނެއްކަމަކު އެއީ އެ އެއްޗަކީ އޭގެ ޒާތުގައި ނުރައްކާތެރި އަދި އިންސާނުންނަށް ގެއްލުން ދެނިވި އެއްޗެއްކަމުގައި ވާތީއެވެ. މިކަމުގައި ގެތަކާއި އެހެން ތަންތަނުގައި އުޅޭ ހޯނު ހަމަހަމަވެގެން ވެއެވެ.
ރަސޫލާ صَلَّىٰ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمގެ ޙަދީޘުގައި “އެ ސޮރު އިބްރާހީމު عَلَيْهِ السَّلَام (އެއްލައި ލެވުނު އަލިފާންގަނޑަށް) ފުމޭ ކަމުގައި ވިއެވެ.” މިފަދައިން އައިސްފައި ވުމުން ދަލީލުކޮށްދެނީ އެ ސޮރުގެ ފާސިޤުކަމަށެވެ. އަދި ނުބައި ކަމަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެއީ އެ ސޮރު ޤަތުލު ކުރުމަށް އައިސްފައިވާ އަމުރުފުޅުގެ ހަމައެކަނި ޢިއްލަތެއް ނޫނެވެ.
القتل الخطأ (އޮޅިގެން މީހަކު މަރާލެވުން)
ހޯނު މެރުމަށް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އަދި މި އަމުރުފުޅުގެ ޢިއްލަތެއްކަމުގައި ބަޔާންވެގެންވަނީ އެއީ ފުވައިސިޤު (ގެއްލުން ދެނިވި ނުރައްކާތެރި) އެއްޗެއް ކަމުގައި ވާތީއެވެ. މިފަދަ ނުރައްކާތެރި އެހެން ތަކެތި ޤަތުލު ކުރުމަށްވެސް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ނުރައްކާތެރި ހަރުފައާއި ނަގުލަންދާއްޓާއި މޮޔަ ކުއްތާ ހިމެނެއެވެ.
القتل شبه العمد (قصدމަރާ ވައްތަރު މަރު)
القتل العمد ގެ ވައްތަރުތައް
ދަންނާށެވެ! މުޢުތަބަރު ޚިލާފެއް ނެތް ޚިލާފީ މައްސަލަތައް ގުނައި ޢަދަދު ނުކުރެވޭހައި ގިނައެވެ.
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ މައްޗަށް ޞަލަވާތް ލެއްވުމާއި ސަލާމް ލެއްވުމުގެ މާނަ
އިސްވެ ބަޔާންވެ ދިޔަ ކަންކަމުން އެނގިގެން ދަނީ އެއްޗެއް ހޮވައިފި މީހެއްގެ މައްޗަށް 5 ކަމެއް ލާޒިމުވެގެންވާ ކަމެވެ.
އެއްވެސް އެއްޗެއް ހޮވައިފި މީހަކު، އަމާނާތްތެރިކަމާ އެކު އެއާ މެދު ޢަމަލު ނުކުރެވޭނެނަމަ ނުވަތަ އެ އިޢުލާނުކޮށްގެން އޭގެ ވެރިމީހާ ހޯދަން އޭނާއަށް މަސައްކަތް ނުކުރެވޭނެނަމަ އެ ނުނަގާށެވެ.
ތިންވަނަ ޙާލަތު:
اللُّقَطَة އަކީ: މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ގެއްލިފައިވާ މުދަލެވެ. (އެ އެހެން މީހަކަށް ފެނުމުން) އެއާ މެދު ޢަމަލުކުރަންވީ ގޮތާއި އެ ރައްކާތެރިކޮށް ބަލަހައްޓަންވީ ގޮތް އިސްލާމްދީނުގައި ވަނީ އަންގަވާފައެވެ. މުސްލިމުންގެ މުދަލަށް އިޙްތިރާމުކޮށް އެ ރައްކާތެރިކޮށްދޭން ޖެހޭނެއެވެ.
އެހެންނަމަވެސް القتل الخطأ ގައި كفارة ދިނުން قاتلގެ މައްޗަށް واجبވެގެންވަނީ އަންނަނިވި ސަބަބުތަކަށްޓަކައެވެ.
ޖުވާކުޅުމަކީ މޮޅުވާ މީހާ ދެރަވާ މީހާގެ އަތުން އެއްޗެއް ހޯދުމަށް ޝަރުޠުކޮށްފައި ކުޅޭ ކުޅިވަރުތަކެވެ. އެފަދަ ކުޅިވަރުތައް ކުޅުން އިސްލާމްދީނުގައިވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ.
القتل الخطأ ގެ دية ދިނުން واجبވެގެންވަނީ ކުށްޤަތުލު ކުރި މީހާގެ ޢާއިލާގެ ޢާޤިލާއިންގެ މައްޗަށްކަން އަންނަނިވި حديثއިން ދޭހަވެގެންދެއެވެ.
މިގޮތަށް كافرއެއް ކަމަށް ހީކޮށް مسلمއަކު قتلކުރުމުން ديةދިނުން واجبވެގެން ނުވާކަމުގައި مسلم علمވެރިންގެ ތެރޭގައި ޚިޔާލު ތަފާތުވެގެންވެއެވެ. ބައެއް علمވެރިން ދެކޭގޮތުގައި މަރުވި މީހާގެ ޢާއިލާއަކީ كافرންގެ ތެރެއިންވާ ބައެއްކަމުން އެމީހުނަށް މަރުގެ دية حقވެގެން ނުވާނެކަމަށެވެ. އަނެއްބައި علمވެރިން ދެކޭގޮތުގައި އިސްލާމްދީން قبولކޮށް، كافر ޤައުމަކުން هجرةނުކޮށް ތިބި مسلمންގެ ލޭ އެހެން مسلمންގެ ލެޔެކޭ އެއްދަރަޖައަށް މާތް ވެގެނެއް ނުވެއެވެ
ހޯނު ޤަތުލު ކުރެވެނީ އެ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން އިބްރާހީމުގެފާނުގެ ޒަމާނުގައި އުޅުނު އެއްޗެއް ކުޅަ ކަމަކުން ނޫނެވެ. އެހެނެއްކަމަކު އެއީ އެ އެއްޗަކީ އޭގެ ޒާތުގައި ނުރައްކާތެރި އަދި އިންސާނުންނަށް ގެއްލުން ދެނިވި އެއްޗެއްކަމުގައި ވާތީއެވެ. މިކަމުގައި ގެތަކާއި އެހެން ތަންތަނުގައި އުޅޭ ހޯނު ހަމަހަމަވެގެން ވެއެވެ.
ރަސޫލާ صَلَّىٰ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمގެ ޙަދީޘުގައި “އެ ސޮރު އިބްރާހީމު عَلَيْهِ السَّلَام (އެއްލައި ލެވުނު އަލިފާންގަނޑަށް) ފުމޭ ކަމުގައި ވިއެވެ.” މިފަދައިން އައިސްފައި ވުމުން ދަލީލުކޮށްދެނީ އެ ސޮރުގެ ފާސިޤުކަމަށެވެ. އަދި ނުބައި ކަމަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެއީ އެ ސޮރު ޤަތުލު ކުރުމަށް އައިސްފައިވާ އަމުރުފުޅުގެ ހަމައެކަނި ޢިއްލަތެއް ނޫނެވެ.
القتل الخطأ (އޮޅިގެން މީހަކު މަރާލެވުން)
ހޯނު މެރުމަށް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އަދި މި އަމުރުފުޅުގެ ޢިއްލަތެއްކަމުގައި ބަޔާންވެގެންވަނީ އެއީ ފުވައިސިޤު (ގެއްލުން ދެނިވި ނުރައްކާތެރި) އެއްޗެއް ކަމުގައި ވާތީއެވެ. މިފަދަ ނުރައްކާތެރި އެހެން ތަކެތި ޤަތުލު ކުރުމަށްވެސް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ނުރައްކާތެރި ހަރުފައާއި ނަގުލަންދާއްޓާއި މޮޔަ ކުއްތާ ހިމެނެއެވެ.
القتل شبه العمد (قصدމަރާ ވައްތަރު މަރު)
القتل العمد ގެ ވައްތަރުތައް
ދަންނާށެވެ! މުޢުތަބަރު ޚިލާފެއް ނެތް ޚިލާފީ މައްސަލަތައް ގުނައި ޢަދަދު ނުކުރެވޭހައި ގިނައެވެ.
