ޞަޙާބީންނާއިގުޅޭގޮތުން ރިވާވެފައިވާ ސަލަފުންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން: 1- އިމާމް އައްޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ގެ ބަސްފުޅު: އައްޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ “ޢަޤީދަތު އަހުލުއް ސުންނާ” ގައި ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “ތިމަންމެން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޞަޙާބީންދެކެ
މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ގެނެސްދެއްވި އެންމެހައި ކަމެއް ތެދުކުރުމީ شَهَادَةُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ ( މުޙައްމަދުގެފާނީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށް ހެކިވުން ) މި ކަލިމައިގެ
ޖިންނީން ކައިބޮއެ ހަދާހެއްޔެވެ؟ ޖިންނީން ކައިބޮއެ ހަދާކަމަށް، ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޙަދީޘްތަކުގައި ވަރަށް ޞަރީޙަކޮށް ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ. ޞަޙީހުލް ބުޚާރީގައިވެއެވެ. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ كَانَ يَحْمِلُ مَعَ
ހަމަކަށަވަރުން އެކަލޭގެފާނުގެ ޞަޙާބީން ވަނީ، ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ރަސޫލާ (ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ) އެކަމަކައިގެން ވަޑައިގެންނެވި ކަންތައްތައް އެކަލޭގެފާނުގެ ކިބައިން ލިބިވަޑައިގެން، އެކަންތައްތައް މީސްތަކުންނަށް އޭގެ އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ބަޔާންކުރައްވާފައެވެ.
މި އާޔަތުގައި ތަފްޞީލު ކުރެވިފައި މިވަނީ ތަވްޙީދްގެ ކަލިމައެވެ. އެހެނީ ތަވްޙީދު ފުރިހަމަވެގެންދަނީ އޭގައި ދެރުކުން ހިމެނިގެންނެވެ. އެއީ ﷲފިޔަވައި އަޅުކަންވެވޭ ހުރިހާ ޠާޣޫތުންނަށް ކާފަރުވުމާއި، ﷲއަށް އަޅުކަންތައް ޚާލިޞްކުރުމެވެ.
3 ވައްތަރެއްގެ ޖިންނީން އުޅެއެވެ. ވަރަތަކެއް ލާފައިވާ، ޖައްވުގައި އުދުހޭ ޖިންނީންތަކަކާއި، ހަރުފައާއި ކުއްތާގެ ގޮތުގައި އުޅޭ ޖިންނީންތަކަކާއި، ތަނެއްގައި އުޅުމަށްފަހު އެތަން ދޫކޮށް އެހެންތަނަކަށް ދަތުރުކުރުމުގައި ދިރިއުޅޭ ޖިންނީންތަކެކެވެ.”
الحمدلله. الصلاة والسلام على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين. އެންމެހާ ލޮބުވެތި އަޚުންނޭވެ. ރޯކުފުރަށް ދަޢުވަތު ދެވިއްޖެނަމަ “ނޯ” ބުނާށެވެ. ބިދުޢަތަކަށް ދަޢުވަތު ދެވިއްޖެނަމަ “ނޯ” ބުނާށެވެ. “ނޯ” ބުނުމުގެ
މިއީ ވަރަށް ގިނަމީހުން ތަކުރާރުކޮށް ކުރަމުންދާ ސުވާލެކެވެ. ނަމަވެސް، އެމީހުން ހަމަބުއްދިން ވިސްނައިފިނަމަ، މީގެ ޖަވާބު އެމީހުންނަށް އެނގޭނެއެވެ.
ހަމަލޮލަށް ނުފެނުމަކީ ނުވާކަމުގެ ދަލީލެއް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ހަމަލޮލަށް ޖިންނީން ނުފެނުމަކީ، އެއީ ނުވާ ބައެއްކަމުގެ ދަލީލެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ ހަމަލޮލަށް ނުފެންނަ ކިތަންމެ އެއްޗެއް ވުޖޫދުގައި ވާކަން އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންވެސް ދަންނަމުއެވެ. ރޭއާއި
ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް، (ޖިންނީންނަށް ޤުރުއާން އުނގަންނަވައިދެއްވަން ދިޔުމަށް އެދި) ޖިންނިއެއް އަޔެވެ. ދެން އޭނައާއެކު ވަޑައިގެން، އެޖިންނީންނަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ޤުރުއާން ކިޔަވައިދެއްވީމެވެ.
ސިޙުރުވެރިޔާގެ ޙުކުމް: އިބްނު ޤުދާމާ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “އަދި ސިޙުރުވެރިޔާގެ ޙައްދަކީ ޤަތުލުކުރުމެވެ. މިފަދައިން ޢުމަރުގެފާނާއި، ޢުޘްމާންގެފާނާއި، އިބްނު ޢުމަރު އާއި، ޙަފްޞަތުގެފާނާއި، ޖުންދުބު ބުން ޢަބްދުﷲ އާއި، ޖުންދުބު ބުން ކަޢުބު އާއި،
ﷲތަޢާލާ އިންސީންނާއި ޖިންނީން ޚަލްޤުކުރެއްވުމުގެ ޙިކްމަތަކީ އަޅުކަންކުރުމުގައި ﷲތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކޮށް، އެއިލާހު ފިޔަވައި ޙައްޤުޤޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ އެހެން އެއްވެސް އިލާހަކު ނުވާކަމަށް އިޢުތިޤާދުކޮށް، ބާޠިލު އިލާހުންތަކަށް ކާފަރުވުންކަން މިއާޔަތުން ދޭހަކޮށްދެއެވެ.
ސިޙުރަކީ ކޮބާ؟ ޢަރަބިބަހުގައި ‘ސިޙުރު’ މިލަފުޒަކީ ސަބަބު ފޮރުވިފައިވާ، އަދި ވަންހަނާވެގެންވާ ކަންކަމަށް ބޭނުންކުރާ ޢިބާރާތެކެވެ. އަދި ސިޙުރުގެ އަޞްލަކީ އެއްޗެއްގެ ޙަޤީޤަތުން އެހެންގޮތަކަށް ބަދަލުކޮށްލުމެވެ. އަދި ޙައްޤުކަމަށް ބާޠިލުނެރެ ދެއްކުމެވެ.[1] އިބްނު ޤުދާމާ
ސަލާމްލެއްވި އިބްރާހީމްގެފާނަކީ ޢަރަބިންނާއި، ޔަހޫދީންނާއި، އަދި ނަޞާރާއިންގެ ތާރީޚު ގުޅިފައިވާ ބޭކަލެކެވެ. އެހެންކަމުން، ޔަހޫދީންގެ ތާރީޚްވެސް ފެށިފައިވަނީ އިބްރާހީމްގެފާނާ ހަމައިންނެވެ.
شَهَادَةُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ (މުޙައްމަދު ގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާ ކަމަށް ހެކިވުން) މި ކަލިމައިގެ ޙަޤީޤަތްތަކުގެ ތެރޭގައި، މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަަމަ ކުރައްވާފައިވާ އަމުރުފުޅުތަކަށް ކިޔަމަންތެރިވުމާއި، އެކަލޭގެފާނު ގެނެސްދެއްވި
ޖިންނީންނަކީ އީމާންވާންޖެހޭ ޣައިބުގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ އެއްޗެކެވެ. އެހެނީ ޖިންނީންނަކީ ޙަޤީޤަތެއްކަމާއި އެއީ ވާއެއްޗެއްކަން ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގެ އެތައް ދަލީލަކުން އެނގެއެވެ.
ޞަޙާބީންނާއިގުޅޭގޮތުން ރިވާވެފައިވާ ސަލަފުންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން: 1- އިމާމް އައްޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ގެ ބަސްފުޅު: އައްޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ “ޢަޤީދަތު އަހުލުއް ސުންނާ” ގައި ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “ތިމަންމެން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޞަޙާބީންދެކެ
މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ގެނެސްދެއްވި އެންމެހައި ކަމެއް ތެދުކުރުމީ شَهَادَةُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ ( މުޙައްމަދުގެފާނީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށް ހެކިވުން ) މި ކަލިމައިގެ
ޖިންނީން ކައިބޮއެ ހަދާހެއްޔެވެ؟ ޖިންނީން ކައިބޮއެ ހަދާކަމަށް، ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޙަދީޘްތަކުގައި ވަރަށް ޞަރީޙަކޮށް ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ. ޞަޙީހުލް ބުޚާރީގައިވެއެވެ. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ كَانَ يَحْمِلُ مَعَ
ހަމަކަށަވަރުން އެކަލޭގެފާނުގެ ޞަޙާބީން ވަނީ، ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ރަސޫލާ (ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ) އެކަމަކައިގެން ވަޑައިގެންނެވި ކަންތައްތައް އެކަލޭގެފާނުގެ ކިބައިން ލިބިވަޑައިގެން، އެކަންތައްތައް މީސްތަކުންނަށް އޭގެ އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ބަޔާންކުރައްވާފައެވެ.
މި އާޔަތުގައި ތަފްޞީލު ކުރެވިފައި މިވަނީ ތަވްޙީދްގެ ކަލިމައެވެ. އެހެނީ ތަވްޙީދު ފުރިހަމަވެގެންދަނީ އޭގައި ދެރުކުން ހިމެނިގެންނެވެ. އެއީ ﷲފިޔަވައި އަޅުކަންވެވޭ ހުރިހާ ޠާޣޫތުންނަށް ކާފަރުވުމާއި، ﷲއަށް އަޅުކަންތައް ޚާލިޞްކުރުމެވެ.
3 ވައްތަރެއްގެ ޖިންނީން އުޅެއެވެ. ވަރަތަކެއް ލާފައިވާ، ޖައްވުގައި އުދުހޭ ޖިންނީންތަކަކާއި، ހަރުފައާއި ކުއްތާގެ ގޮތުގައި އުޅޭ ޖިންނީންތަކަކާއި، ތަނެއްގައި އުޅުމަށްފަހު އެތަން ދޫކޮށް އެހެންތަނަކަށް ދަތުރުކުރުމުގައި ދިރިއުޅޭ ޖިންނީންތަކެކެވެ.”
الحمدلله. الصلاة والسلام على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين. އެންމެހާ ލޮބުވެތި އަޚުންނޭވެ. ރޯކުފުރަށް ދަޢުވަތު ދެވިއްޖެނަމަ “ނޯ” ބުނާށެވެ. ބިދުޢަތަކަށް ދަޢުވަތު ދެވިއްޖެނަމަ “ނޯ” ބުނާށެވެ. “ނޯ” ބުނުމުގެ
މިއީ ވަރަށް ގިނަމީހުން ތަކުރާރުކޮށް ކުރަމުންދާ ސުވާލެކެވެ. ނަމަވެސް، އެމީހުން ހަމަބުއްދިން ވިސްނައިފިނަމަ، މީގެ ޖަވާބު އެމީހުންނަށް އެނގޭނެއެވެ.
ހަމަލޮލަށް ނުފެނުމަކީ ނުވާކަމުގެ ދަލީލެއް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ހަމަލޮލަށް ޖިންނީން ނުފެނުމަކީ، އެއީ ނުވާ ބައެއްކަމުގެ ދަލީލެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ ހަމަލޮލަށް ނުފެންނަ ކިތަންމެ އެއްޗެއް ވުޖޫދުގައި ވާކަން އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންވެސް ދަންނަމުއެވެ. ރޭއާއި
ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް، (ޖިންނީންނަށް ޤުރުއާން އުނގަންނަވައިދެއްވަން ދިޔުމަށް އެދި) ޖިންނިއެއް އަޔެވެ. ދެން އޭނައާއެކު ވަޑައިގެން، އެޖިންނީންނަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ޤުރުއާން ކިޔަވައިދެއްވީމެވެ.
ސިޙުރުވެރިޔާގެ ޙުކުމް: އިބްނު ޤުދާމާ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “އަދި ސިޙުރުވެރިޔާގެ ޙައްދަކީ ޤަތުލުކުރުމެވެ. މިފަދައިން ޢުމަރުގެފާނާއި، ޢުޘްމާންގެފާނާއި، އިބްނު ޢުމަރު އާއި، ޙަފްޞަތުގެފާނާއި، ޖުންދުބު ބުން ޢަބްދުﷲ އާއި، ޖުންދުބު ބުން ކަޢުބު އާއި،
ﷲތަޢާލާ އިންސީންނާއި ޖިންނީން ޚަލްޤުކުރެއްވުމުގެ ޙިކްމަތަކީ އަޅުކަންކުރުމުގައި ﷲތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކޮށް، އެއިލާހު ފިޔަވައި ޙައްޤުޤޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ އެހެން އެއްވެސް އިލާހަކު ނުވާކަމަށް އިޢުތިޤާދުކޮށް، ބާޠިލު އިލާހުންތަކަށް ކާފަރުވުންކަން މިއާޔަތުން ދޭހަކޮށްދެއެވެ.
ސިޙުރަކީ ކޮބާ؟ ޢަރަބިބަހުގައި ‘ސިޙުރު’ މިލަފުޒަކީ ސަބަބު ފޮރުވިފައިވާ، އަދި ވަންހަނާވެގެންވާ ކަންކަމަށް ބޭނުންކުރާ ޢިބާރާތެކެވެ. އަދި ސިޙުރުގެ އަޞްލަކީ އެއްޗެއްގެ ޙަޤީޤަތުން އެހެންގޮތަކަށް ބަދަލުކޮށްލުމެވެ. އަދި ޙައްޤުކަމަށް ބާޠިލުނެރެ ދެއްކުމެވެ.[1] އިބްނު ޤުދާމާ
ސަލާމްލެއްވި އިބްރާހީމްގެފާނަކީ ޢަރަބިންނާއި، ޔަހޫދީންނާއި، އަދި ނަޞާރާއިންގެ ތާރީޚު ގުޅިފައިވާ ބޭކަލެކެވެ. އެހެންކަމުން، ޔަހޫދީންގެ ތާރީޚްވެސް ފެށިފައިވަނީ އިބްރާހީމްގެފާނާ ހަމައިންނެވެ.
شَهَادَةُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ (މުޙައްމަދު ގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާ ކަމަށް ހެކިވުން) މި ކަލިމައިގެ ޙަޤީޤަތްތަކުގެ ތެރޭގައި، މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަަމަ ކުރައްވާފައިވާ އަމުރުފުޅުތަކަށް ކިޔަމަންތެރިވުމާއި، އެކަލޭގެފާނު ގެނެސްދެއްވި
ޖިންނީންނަކީ އީމާންވާންޖެހޭ ޣައިބުގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ އެއްޗެކެވެ. އެހެނީ ޖިންނީންނަކީ ޙަޤީޤަތެއްކަމާއި އެއީ ވާއެއްޗެއްކަން ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގެ އެތައް ދަލީލަކުން އެނގެއެވެ.
