ފަރުވާކުރުމުގައި ޖިންނީންގެ އެހީ ހޯދުމަކީ ހުއްދަކަމެއްތޯއެވެ؟
ޚުލާޞާއަކީ ފަރުވާކުރުމުގައި ޖިންނީންގެ އެހީ ހޯދުމަކީ ހުއްދަވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
ޚުލާޞާއަކީ ފަރުވާކުރުމުގައި ޖިންނީންގެ އެހީ ހޯދުމަކީ ހުއްދަވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
قَالَ الطَّحَاوِيُّ رحمه الله: “وَلاَ يَكُونُ إِلاَّ مَا يُرِيدُ”. ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ. “އެއިލާހު އިރާދަކުރެއްވިކަމެއް މެނުވީ ނުވާހުއްޓެވެ.” __________________________________ ޝަރަޙަ: * އިމާމް ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲގެ މިބަސްފުޅަށް ދަލީލު
ތަވްޙީދުލް އުލޫހިއްޔާ ތަވްޙީދުލް އުލޫހިއްޔާއަކީ އެއްމެހައި އަޅުކަމެއްގައި ﷲ ތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކުރުމެވެ. އެ އަޅުކަންތައް އެއިލާހަށް ޚާލިޞްކޮށް ކުރުމެވެ. ބޭރުފުށުންކުރާ އަޅުކަމާއި، ހިތުންކުރާ އަޅުކަމުގައިވެސްމެއެވެ. ބޭރުފުށުންކުރާ އަޅުކަންތަކަކީ ނަމާދާއި ޙައްޖާއި ޞަދަޤާތްކުރުމާއި އެފަދަ އެހެން
އެކަލޭގެފާނަށް އީމާންވުމުގެ ތެރޭގައި، އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ގެ އަޅާކަމަށާއި އަދި އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ފިޔަވައި އަޅުކަންކުރެވޭފަރާތެއްނޫންކަމަށް އީމާންވާންޖެހެއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށާއި ، އިތުރުފުޅު ހައްދަވާ ބޭކަލެއް ނޫންކަމަށް އީމާންވާން ޖެހެއެވެ.
27- ތާޣޫތުންގެ ޢަދަދަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: ތާޣޫތުންގެ ޢަދަދު ވަރަށް ގިނައެވެ. ތާޣޫތުންގެ ބޮޑުން ފަހެކެވެ. އެއީ ލަޢުނަތްލެއްވި އިބިލީހާއި، އެފަރާތެއްގެ ރުހުމުގައި އެފަރާތަށް އަޅުކަންކުރެވޭ ކޮންމެ ފަރާތަކާއި، އެމީހާގެ ނަފްސަށް އަޅުކަންކުރުމަށް މީސްތަކުންނަށް
ޝެއިޚުގެ ވާހަކަކޮޅުން، ދީނީޢިލްމު އުނގެނިފައިނުވާ ކުދިން ރުޤްޔާ ހަދައިގެން ނުވާނެކަން ދޭހައެއް ނުވެއެވެ. އެހެނީ ޝެއިޚްވަނީ އެހެންތަނެއްގައި ރުޤްޔާހަދަމުންދާ ކުދިންނަށް އެކަމުގެ ފުރިހަމަ މަޢުލޫމާތުދީ، ވޯރކްޝޮޕްތައް ހިންގައި، ހުއްދަކަންތަކާއި ހުއްދަނޫންކަންތައް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށް ނަޞޭޙައްތެރިވެލައްވާފައެވެ. އަދި މިގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމުންވެސް، ދީނާއި ޚިލާފުކަންތައް ދޫނުކޮށްފިނަމަ، ދެން އެކުދިންލައްވައި ރުޤްޔާ ނުހެއްދުމަށް ޝެއިޚްވަނީ ނަޞޭޙަތްތެރިވެލައްވާފައެވެ.
أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ (މުޙައްމަދުގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށް އަހުރެން ހެކިވަމެވެ.) މިއީ ހަމައެކަނި ދުލުކުރިން ކިޔާލުމުން ފުދޭނޭ ކަލިމައެއްނޫނެވެ. އޭގެ އިތުރުން އެކަލިމަ ދުލުން ކިޔުމާއިއެކު އެކަލިމައިގެ ހަޤީޤަތް ދެނެގަނެ
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިވެހިރާއްޖޭގައިވެސް ސިޙުރުވެރިން އުޅޭކަމީ ހިތާމަޔާއެކީ ފާހަގަކުރާކަމަކެވެ. މިފަދަ މީހުންގެ ސަބަބުން އެތައް ބަޔަކަށް ތަފާތު ވައްތަރުގެ ގޯނާކޮށް އުނދަގޫކޮށް ހަދައެވެ. މީހުން މޮޔަކޮށް، ދަރިންނުލިބޭގޮތް ހަދައި، ނަފުސާނީގޮތުން އުނދަގޫކުރިމަތިކުރުވައި، ދެމަފިރިން ދެމެދުގައި ފިތުނަ
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ފަނާވެ އަދި ނެތިގެންނުދަނީ އެއިލާހުގެ ދިރިދެމިވޮޑިގެންވުމާއި ޤާއިމުވެވޮޑިގަތުމުގެ ފުރިހަމަކަމުންނެވެ. އެއިލާހު ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ((كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ*وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ)) الرحمن:26-27
އަހުލުއްސުންނާ ވަލްޖަމާޢަތަށް، އެހެނިހެން ބާޠިލްޢަޤީދާތަކުގެ މީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެގިނަމީހުން ވަންނަމުންދާ އެންމެ މައި ދޮރަކީ އަސްމާއު ވައްޞިފާތުގެ ބާބެވެ.
މުސްތަޤުބަލަކީ ﷲ ތަޢާލާ ފިޔަވައި އެއްވެސް ފަރާތަކަށް އެނގޭނޭ އެއްޗެއްނޫނެވެ. މުސްތަޤުބަލު އެނގޭ ކަމަށް ދަޢުވާ ކުރާމީހަކީ ބޮޑު ދޮގުވެރިއެއްކަން ކަށަވަރެވެ.
ޔަހޫދީ ދީން ނިސްބަތްވަނީ މޫސާގެފާނު ބަޔާންކޮށްދެއްވި ޙައްޤުދީނުން އުފެދިގެން އައި ބާޠިލު މަގުފުރެދިފައިވާ ދީނަކަށެވެ. ޔަހޫދީ ދީނުގެ ރަނގަޅު ތަޢުރީފެއްކަމުގައި ވަނީ މިތަޢުރީފެވެ.
23- ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ، އަހަރެމެންގެ މައްޗަށް ފުރަތަމަ ވާޖިބުކުރެއްވި ކަމަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: އެއީ ޠާޣޫތަށް ކާފިރުވުމާއި، ﷲ އަށް އީމާންވުމެވެ. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ މިބަސްފުޅެވެ. “لاَ إِكْرَاهَ
މިންވަރަށް އީމާންވުން މިއީ އީމާންކަމުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން 6 ވަނަ ރުކުނެވެ. މިންވަަރަށް އީމާންވުމޭ ބުނެވެވޭ ބަހުގެ މާނައަކީ ، ﷲ ސުބްޙާނަހު ވަތަޢާލާ ވަނީ އެއްމެ ކުރީއްސުރެ ކޮންމެ އެއްޗެއްގެ މިންވަރު ކަނޑައަޅުއްވާފައިކަމަށް
قَالَ الطَّحَاوِيُّ رحمه الله: “قَدِيمٌ بِلاَ ابْتِدَاءٍ، دَائِمٌ بِلاَ انْتِهَاءٍ”. ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ. “އެއިލާހީ ފެށުމެއްނުވާ ޤަދީމުވަންތަ އިލާހެވެ. އަދި ނިމުމެއްނުވާ ދާއިމުވަންތަ އިލާހެވެ.” _________________________________________________________________ ޝަރަޙަ: * އިމާމް
އަހުލުއް ސުންނާ ވަލްޖަމާޢަތް: އެއީ ރަސޫލުﷲ ސައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމްގެ ސުންނަތުގައި ހިފުމަށް އެއްބައިވާ މީހުންނެވެ.
ޚުލާޞާއަކީ ފަރުވާކުރުމުގައި ޖިންނީންގެ އެހީ ހޯދުމަކީ ހުއްދަވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
قَالَ الطَّحَاوِيُّ رحمه الله: “وَلاَ يَكُونُ إِلاَّ مَا يُرِيدُ”. ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ. “އެއިލާހު އިރާދަކުރެއްވިކަމެއް މެނުވީ ނުވާހުއްޓެވެ.” __________________________________ ޝަރަޙަ: * އިމާމް ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲގެ މިބަސްފުޅަށް ދަލީލު
ތަވްޙީދުލް އުލޫހިއްޔާ ތަވްޙީދުލް އުލޫހިއްޔާއަކީ އެއްމެހައި އަޅުކަމެއްގައި ﷲ ތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކުރުމެވެ. އެ އަޅުކަންތައް އެއިލާހަށް ޚާލިޞްކޮށް ކުރުމެވެ. ބޭރުފުށުންކުރާ އަޅުކަމާއި، ހިތުންކުރާ އަޅުކަމުގައިވެސްމެއެވެ. ބޭރުފުށުންކުރާ އަޅުކަންތަކަކީ ނަމާދާއި ޙައްޖާއި ޞަދަޤާތްކުރުމާއި އެފަދަ އެހެން
އެކަލޭގެފާނަށް އީމާންވުމުގެ ތެރޭގައި، އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ގެ އަޅާކަމަށާއި އަދި އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ފިޔަވައި އަޅުކަންކުރެވޭފަރާތެއްނޫންކަމަށް އީމާންވާންޖެހެއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށާއި ، އިތުރުފުޅު ހައްދަވާ ބޭކަލެއް ނޫންކަމަށް އީމާންވާން ޖެހެއެވެ.
27- ތާޣޫތުންގެ ޢަދަދަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: ތާޣޫތުންގެ ޢަދަދު ވަރަށް ގިނައެވެ. ތާޣޫތުންގެ ބޮޑުން ފަހެކެވެ. އެއީ ލަޢުނަތްލެއްވި އިބިލީހާއި، އެފަރާތެއްގެ ރުހުމުގައި އެފަރާތަށް އަޅުކަންކުރެވޭ ކޮންމެ ފަރާތަކާއި، އެމީހާގެ ނަފްސަށް އަޅުކަންކުރުމަށް މީސްތަކުންނަށް
ޝެއިޚުގެ ވާހަކަކޮޅުން، ދީނީޢިލްމު އުނގެނިފައިނުވާ ކުދިން ރުޤްޔާ ހަދައިގެން ނުވާނެކަން ދޭހައެއް ނުވެއެވެ. އެހެނީ ޝެއިޚްވަނީ އެހެންތަނެއްގައި ރުޤްޔާހަދަމުންދާ ކުދިންނަށް އެކަމުގެ ފުރިހަމަ މަޢުލޫމާތުދީ، ވޯރކްޝޮޕްތައް ހިންގައި، ހުއްދަކަންތަކާއި ހުއްދަނޫންކަންތައް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށް ނަޞޭޙައްތެރިވެލައްވާފައެވެ. އަދި މިގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމުންވެސް، ދީނާއި ޚިލާފުކަންތައް ދޫނުކޮށްފިނަމަ، ދެން އެކުދިންލައްވައި ރުޤްޔާ ނުހެއްދުމަށް ޝެއިޚްވަނީ ނަޞޭޙަތްތެރިވެލައްވާފައެވެ.
أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ (މުޙައްމަދުގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށް އަހުރެން ހެކިވަމެވެ.) މިއީ ހަމައެކަނި ދުލުކުރިން ކިޔާލުމުން ފުދޭނޭ ކަލިމައެއްނޫނެވެ. އޭގެ އިތުރުން އެކަލިމަ ދުލުން ކިޔުމާއިއެކު އެކަލިމައިގެ ހަޤީޤަތް ދެނެގަނެ
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިވެހިރާއްޖޭގައިވެސް ސިޙުރުވެރިން އުޅޭކަމީ ހިތާމަޔާއެކީ ފާހަގަކުރާކަމަކެވެ. މިފަދަ މީހުންގެ ސަބަބުން އެތައް ބަޔަކަށް ތަފާތު ވައްތަރުގެ ގޯނާކޮށް އުނދަގޫކޮށް ހަދައެވެ. މީހުން މޮޔަކޮށް، ދަރިންނުލިބޭގޮތް ހަދައި، ނަފުސާނީގޮތުން އުނދަގޫކުރިމަތިކުރުވައި، ދެމަފިރިން ދެމެދުގައި ފިތުނަ
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ފަނާވެ އަދި ނެތިގެންނުދަނީ އެއިލާހުގެ ދިރިދެމިވޮޑިގެންވުމާއި ޤާއިމުވެވޮޑިގަތުމުގެ ފުރިހަމަކަމުންނެވެ. އެއިލާހު ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ((كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ*وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ)) الرحمن:26-27
އަހުލުއްސުންނާ ވަލްޖަމާޢަތަށް، އެހެނިހެން ބާޠިލްޢަޤީދާތަކުގެ މީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެގިނަމީހުން ވަންނަމުންދާ އެންމެ މައި ދޮރަކީ އަސްމާއު ވައްޞިފާތުގެ ބާބެވެ.
މުސްތަޤުބަލަކީ ﷲ ތަޢާލާ ފިޔަވައި އެއްވެސް ފަރާތަކަށް އެނގޭނޭ އެއްޗެއްނޫނެވެ. މުސްތަޤުބަލު އެނގޭ ކަމަށް ދަޢުވާ ކުރާމީހަކީ ބޮޑު ދޮގުވެރިއެއްކަން ކަށަވަރެވެ.
ޔަހޫދީ ދީން ނިސްބަތްވަނީ މޫސާގެފާނު ބަޔާންކޮށްދެއްވި ޙައްޤުދީނުން އުފެދިގެން އައި ބާޠިލު މަގުފުރެދިފައިވާ ދީނަކަށެވެ. ޔަހޫދީ ދީނުގެ ރަނގަޅު ތަޢުރީފެއްކަމުގައި ވަނީ މިތަޢުރީފެވެ.
23- ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ، އަހަރެމެންގެ މައްޗަށް ފުރަތަމަ ވާޖިބުކުރެއްވި ކަމަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: އެއީ ޠާޣޫތަށް ކާފިރުވުމާއި، ﷲ އަށް އީމާންވުމެވެ. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ މިބަސްފުޅެވެ. “لاَ إِكْرَاهَ
މިންވަރަށް އީމާންވުން މިއީ އީމާންކަމުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން 6 ވަނަ ރުކުނެވެ. މިންވަަރަށް އީމާންވުމޭ ބުނެވެވޭ ބަހުގެ މާނައަކީ ، ﷲ ސުބްޙާނަހު ވަތަޢާލާ ވަނީ އެއްމެ ކުރީއްސުރެ ކޮންމެ އެއްޗެއްގެ މިންވަރު ކަނޑައަޅުއްވާފައިކަމަށް
قَالَ الطَّحَاوِيُّ رحمه الله: “قَدِيمٌ بِلاَ ابْتِدَاءٍ، دَائِمٌ بِلاَ انْتِهَاءٍ”. ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ. “އެއިލާހީ ފެށުމެއްނުވާ ޤަދީމުވަންތަ އިލާހެވެ. އަދި ނިމުމެއްނުވާ ދާއިމުވަންތަ އިލާހެވެ.” _________________________________________________________________ ޝަރަޙަ: * އިމާމް
އަހުލުއް ސުންނާ ވަލްޖަމާޢަތް: އެއީ ރަސޫލުﷲ ސައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމްގެ ސުންނަތުގައި ހިފުމަށް އެއްބައިވާ މީހުންނެވެ.