ސަލާމްލެއްވި އިބްރާހީމްގެފާނަކީ ޢަރަބިންނާއި، ޔަހޫދީންނާއި، އަދި ނަޞާރާއިންގެ ތާރީޚު ގުޅިފައިވާ ބޭކަލެކެވެ. އެހެންކަމުން، ޔަހޫދީންގެ ތާރީޚްވެސް ފެށިފައިވަނީ އިބްރާހީމްގެފާނާ ހަމައިންނެވެ.
شَهَادَةُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ (މުޙައްމަދު ގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާ ކަމަށް ހެކިވުން) މި ކަލިމައިގެ ޙަޤީޤަތްތަކުގެ ތެރޭގައި، މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަަމަ ކުރައްވާފައިވާ އަމުރުފުޅުތަކަށް ކިޔަމަންތެރިވުމާއި، އެކަލޭގެފާނު ގެނެސްދެއްވި
ޖިންނީންނަކީ އީމާންވާންޖެހޭ ޣައިބުގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ އެއްޗެކެވެ. އެހެނީ ޖިންނީންނަކީ ޙަޤީޤަތެއްކަމާއި އެއީ ވާއެއްޗެއްކަން ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގެ އެތައް ދަލީލަކުން އެނގެއެވެ.
ޤުރުއާނުގައި ﷲގެ އަތްޕުޅޭ އައިސްފައިވާ ތަންތަނުގެ މާނައަކީ އެއިލާހުގެ ޤުދުރަތޭ ބުނުމަކީ، ބަދަލުކުރުމެވެ. އަދި ވައްތަރު ބަޔާންކުރުމަކީ އެއަތްޕުޅަކީ، އިންސާނުންގެ ނުވަތަ ކޮންމެވެސް އެހެން މަޚްލޫޤެއްގެ އަތް ކަހަލަ އަތްޕުޅެކޭ ބުނުންފަދަ ކަންތަކެވެ.
ޚުލާޞާއަކީ ފަރުވާކުރުމުގައި ޖިންނީންގެ އެހީ ހޯދުމަކީ ހުއްދަވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
قَالَ الطَّحَاوِيُّ رحمه الله: “وَلاَ يَكُونُ إِلاَّ مَا يُرِيدُ”. ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ. “އެއިލާހު އިރާދަކުރެއްވިކަމެއް މެނުވީ ނުވާހުއްޓެވެ.” __________________________________ ޝަރަޙަ: * އިމާމް ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲގެ މިބަސްފުޅަށް ދަލީލު
ތަވްޙީދުލް އުލޫހިއްޔާ ތަވްޙީދުލް އުލޫހިއްޔާއަކީ އެއްމެހައި އަޅުކަމެއްގައި ﷲ ތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކުރުމެވެ. އެ އަޅުކަންތައް އެއިލާހަށް ޚާލިޞްކޮށް ކުރުމެވެ. ބޭރުފުށުންކުރާ އަޅުކަމާއި، ހިތުންކުރާ އަޅުކަމުގައިވެސްމެއެވެ. ބޭރުފުށުންކުރާ އަޅުކަންތަކަކީ ނަމާދާއި ޙައްޖާއި ޞަދަޤާތްކުރުމާއި އެފަދަ އެހެން
އެކަލޭގެފާނަށް އީމާންވުމުގެ ތެރޭގައި، އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ގެ އަޅާކަމަށާއި އަދި އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ފިޔަވައި އަޅުކަންކުރެވޭފަރާތެއްނޫންކަމަށް އީމާންވާންޖެހެއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށާއި ، އިތުރުފުޅު ހައްދަވާ ބޭކަލެއް ނޫންކަމަށް އީމާންވާން ޖެހެއެވެ.
27- ތާޣޫތުންގެ ޢަދަދަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: ތާޣޫތުންގެ ޢަދަދު ވަރަށް ގިނައެވެ. ތާޣޫތުންގެ ބޮޑުން ފަހެކެވެ. އެއީ ލަޢުނަތްލެއްވި އިބިލީހާއި، އެފަރާތެއްގެ ރުހުމުގައި އެފަރާތަށް އަޅުކަންކުރެވޭ ކޮންމެ ފަރާތަކާއި، އެމީހާގެ ނަފްސަށް އަޅުކަންކުރުމަށް މީސްތަކުންނަށް
ޝެއިޚުގެ ވާހަކަކޮޅުން، ދީނީޢިލްމު އުނގެނިފައިނުވާ ކުދިން ރުޤްޔާ ހަދައިގެން ނުވާނެކަން ދޭހައެއް ނުވެއެވެ. އެހެނީ ޝެއިޚްވަނީ އެހެންތަނެއްގައި ރުޤްޔާހަދަމުންދާ ކުދިންނަށް އެކަމުގެ ފުރިހަމަ މަޢުލޫމާތުދީ، ވޯރކްޝޮޕްތައް ހިންގައި، ހުއްދަކަންތަކާއި ހުއްދަނޫންކަންތައް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށް ނަޞޭޙައްތެރިވެލައްވާފައެވެ. އަދި މިގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމުންވެސް، ދީނާއި ޚިލާފުކަންތައް ދޫނުކޮށްފިނަމަ، ދެން އެކުދިންލައްވައި ރުޤްޔާ ނުހެއްދުމަށް ޝެއިޚްވަނީ ނަޞޭޙަތްތެރިވެލައްވާފައެވެ.
أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ (މުޙައްމަދުގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށް އަހުރެން ހެކިވަމެވެ.) މިއީ ހަމައެކަނި ދުލުކުރިން ކިޔާލުމުން ފުދޭނޭ ކަލިމައެއްނޫނެވެ. އޭގެ އިތުރުން އެކަލިމަ ދުލުން ކިޔުމާއިއެކު އެކަލިމައިގެ ހަޤީޤަތް ދެނެގަނެ
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިވެހިރާއްޖޭގައިވެސް ސިޙުރުވެރިން އުޅޭކަމީ ހިތާމަޔާއެކީ ފާހަގަކުރާކަމަކެވެ. މިފަދަ މީހުންގެ ސަބަބުން އެތައް ބަޔަކަށް ތަފާތު ވައްތަރުގެ ގޯނާކޮށް އުނދަގޫކޮށް ހަދައެވެ. މީހުން މޮޔަކޮށް، ދަރިންނުލިބޭގޮތް ހަދައި، ނަފުސާނީގޮތުން އުނދަގޫކުރިމަތިކުރުވައި، ދެމަފިރިން ދެމެދުގައި ފިތުނަ
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ފަނާވެ އަދި ނެތިގެންނުދަނީ އެއިލާހުގެ ދިރިދެމިވޮޑިގެންވުމާއި ޤާއިމުވެވޮޑިގަތުމުގެ ފުރިހަމަކަމުންނެވެ. އެއިލާހު ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ((كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ*وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ)) الرحمن:26-27
އަހުލުއްސުންނާ ވަލްޖަމާޢަތަށް، އެހެނިހެން ބާޠިލްޢަޤީދާތަކުގެ މީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެގިނަމީހުން ވަންނަމުންދާ އެންމެ މައި ދޮރަކީ އަސްމާއު ވައްޞިފާތުގެ ބާބެވެ.
މުސްތަޤުބަލަކީ ﷲ ތަޢާލާ ފިޔަވައި އެއްވެސް ފަރާތަކަށް އެނގޭނޭ އެއްޗެއްނޫނެވެ. މުސްތަޤުބަލު އެނގޭ ކަމަށް ދަޢުވާ ކުރާމީހަކީ ބޮޑު ދޮގުވެރިއެއްކަން ކަށަވަރެވެ.
ޔަހޫދީ ދީން ނިސްބަތްވަނީ މޫސާގެފާނު ބަޔާންކޮށްދެއްވި ޙައްޤުދީނުން އުފެދިގެން އައި ބާޠިލު މަގުފުރެދިފައިވާ ދީނަކަށެވެ. ޔަހޫދީ ދީނުގެ ރަނގަޅު ތަޢުރީފެއްކަމުގައި ވަނީ މިތަޢުރީފެވެ.
ސަލާމްލެއްވި އިބްރާހީމްގެފާނަކީ ޢަރަބިންނާއި، ޔަހޫދީންނާއި، އަދި ނަޞާރާއިންގެ ތާރީޚު ގުޅިފައިވާ ބޭކަލެކެވެ. އެހެންކަމުން، ޔަހޫދީންގެ ތާރީޚްވެސް ފެށިފައިވަނީ އިބްރާހީމްގެފާނާ ހަމައިންނެވެ.
شَهَادَةُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ (މުޙައްމަދު ގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާ ކަމަށް ހެކިވުން) މި ކަލިމައިގެ ޙަޤީޤަތްތަކުގެ ތެރޭގައި، މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަަމަ ކުރައްވާފައިވާ އަމުރުފުޅުތަކަށް ކިޔަމަންތެރިވުމާއި، އެކަލޭގެފާނު ގެނެސްދެއްވި
ޖިންނީންނަކީ އީމާންވާންޖެހޭ ޣައިބުގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ އެއްޗެކެވެ. އެހެނީ ޖިންނީންނަކީ ޙަޤީޤަތެއްކަމާއި އެއީ ވާއެއްޗެއްކަން ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގެ އެތައް ދަލީލަކުން އެނގެއެވެ.
ޤުރުއާނުގައި ﷲގެ އަތްޕުޅޭ އައިސްފައިވާ ތަންތަނުގެ މާނައަކީ އެއިލާހުގެ ޤުދުރަތޭ ބުނުމަކީ، ބަދަލުކުރުމެވެ. އަދި ވައްތަރު ބަޔާންކުރުމަކީ އެއަތްޕުޅަކީ، އިންސާނުންގެ ނުވަތަ ކޮންމެވެސް އެހެން މަޚްލޫޤެއްގެ އަތް ކަހަލަ އަތްޕުޅެކޭ ބުނުންފަދަ ކަންތަކެވެ.
ޚުލާޞާއަކީ ފަރުވާކުރުމުގައި ޖިންނީންގެ އެހީ ހޯދުމަކީ ހުއްދަވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
قَالَ الطَّحَاوِيُّ رحمه الله: “وَلاَ يَكُونُ إِلاَّ مَا يُرِيدُ”. ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ. “އެއިލާހު އިރާދަކުރެއްވިކަމެއް މެނުވީ ނުވާހުއްޓެވެ.” __________________________________ ޝަރަޙަ: * އިމާމް ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲގެ މިބަސްފުޅަށް ދަލީލު
ތަވްޙީދުލް އުލޫހިއްޔާ ތަވްޙީދުލް އުލޫހިއްޔާއަކީ އެއްމެހައި އަޅުކަމެއްގައި ﷲ ތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކުރުމެވެ. އެ އަޅުކަންތައް އެއިލާހަށް ޚާލިޞްކޮށް ކުރުމެވެ. ބޭރުފުށުންކުރާ އަޅުކަމާއި، ހިތުންކުރާ އަޅުކަމުގައިވެސްމެއެވެ. ބޭރުފުށުންކުރާ އަޅުކަންތަކަކީ ނަމާދާއި ޙައްޖާއި ޞަދަޤާތްކުރުމާއި އެފަދަ އެހެން
އެކަލޭގެފާނަށް އީމާންވުމުގެ ތެރޭގައި، އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ގެ އަޅާކަމަށާއި އަދި އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ފިޔަވައި އަޅުކަންކުރެވޭފަރާތެއްނޫންކަމަށް އީމާންވާންޖެހެއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށާއި ، އިތުރުފުޅު ހައްދަވާ ބޭކަލެއް ނޫންކަމަށް އީމާންވާން ޖެހެއެވެ.
27- ތާޣޫތުންގެ ޢަދަދަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: ތާޣޫތުންގެ ޢަދަދު ވަރަށް ގިނައެވެ. ތާޣޫތުންގެ ބޮޑުން ފަހެކެވެ. އެއީ ލަޢުނަތްލެއްވި އިބިލީހާއި، އެފަރާތެއްގެ ރުހުމުގައި އެފަރާތަށް އަޅުކަންކުރެވޭ ކޮންމެ ފަރާތަކާއި، އެމީހާގެ ނަފްސަށް އަޅުކަންކުރުމަށް މީސްތަކުންނަށް
ޝެއިޚުގެ ވާހަކަކޮޅުން، ދީނީޢިލްމު އުނގެނިފައިނުވާ ކުދިން ރުޤްޔާ ހަދައިގެން ނުވާނެކަން ދޭހައެއް ނުވެއެވެ. އެހެނީ ޝެއިޚްވަނީ އެހެންތަނެއްގައި ރުޤްޔާހަދަމުންދާ ކުދިންނަށް އެކަމުގެ ފުރިހަމަ މަޢުލޫމާތުދީ، ވޯރކްޝޮޕްތައް ހިންގައި، ހުއްދަކަންތަކާއި ހުއްދަނޫންކަންތައް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށް ނަޞޭޙައްތެރިވެލައްވާފައެވެ. އަދި މިގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމުންވެސް، ދީނާއި ޚިލާފުކަންތައް ދޫނުކޮށްފިނަމަ، ދެން އެކުދިންލައްވައި ރުޤްޔާ ނުހެއްދުމަށް ޝެއިޚްވަނީ ނަޞޭޙަތްތެރިވެލައްވާފައެވެ.
أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ (މުޙައްމަދުގެފާނަކީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށް އަހުރެން ހެކިވަމެވެ.) މިއީ ހަމައެކަނި ދުލުކުރިން ކިޔާލުމުން ފުދޭނޭ ކަލިމައެއްނޫނެވެ. އޭގެ އިތުރުން އެކަލިމަ ދުލުން ކިޔުމާއިއެކު އެކަލިމައިގެ ހަޤީޤަތް ދެނެގަނެ
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިވެހިރާއްޖޭގައިވެސް ސިޙުރުވެރިން އުޅޭކަމީ ހިތާމަޔާއެކީ ފާހަގަކުރާކަމަކެވެ. މިފަދަ މީހުންގެ ސަބަބުން އެތައް ބަޔަކަށް ތަފާތު ވައްތަރުގެ ގޯނާކޮށް އުނދަގޫކޮށް ހަދައެވެ. މީހުން މޮޔަކޮށް، ދަރިންނުލިބޭގޮތް ހަދައި، ނަފުސާނީގޮތުން އުނދަގޫކުރިމަތިކުރުވައި، ދެމަފިރިން ދެމެދުގައި ފިތުނަ
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ފަނާވެ އަދި ނެތިގެންނުދަނީ އެއިލާހުގެ ދިރިދެމިވޮޑިގެންވުމާއި ޤާއިމުވެވޮޑިގަތުމުގެ ފުރިހަމަކަމުންނެވެ. އެއިލާހު ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ((كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ*وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ)) الرحمن:26-27
އަހުލުއްސުންނާ ވަލްޖަމާޢަތަށް، އެހެނިހެން ބާޠިލްޢަޤީދާތަކުގެ މީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެގިނަމީހުން ވަންނަމުންދާ އެންމެ މައި ދޮރަކީ އަސްމާއު ވައްޞިފާތުގެ ބާބެވެ.
މުސްތަޤުބަލަކީ ﷲ ތަޢާލާ ފިޔަވައި އެއްވެސް ފަރާތަކަށް އެނގޭނޭ އެއްޗެއްނޫނެވެ. މުސްތަޤުބަލު އެނގޭ ކަމަށް ދަޢުވާ ކުރާމީހަކީ ބޮޑު ދޮގުވެރިއެއްކަން ކަށަވަރެވެ.
ޔަހޫދީ ދީން ނިސްބަތްވަނީ މޫސާގެފާނު ބަޔާންކޮށްދެއްވި ޙައްޤުދީނުން އުފެދިގެން އައި ބާޠިލު މަގުފުރެދިފައިވާ ދީނަކަށެވެ. ޔަހޫދީ ދީނުގެ ރަނގަޅު ތަޢުރީފެއްކަމުގައި ވަނީ މިތަޢުރީފެވެ.
