އެކަލޭގެފާނަކީ އިމާމު، މުޙައްދިޘު، ޝަހީދު، ފަޤީހު މުޙައްމަދު ބިން އަޙުމަދު ބިން ސަހްލު އައްރަމްލީއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ކުންޔާއަކީ އަބޫބަކުރުއެވެ. އަދި ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގަންނަވަނީ ނާބުލުސްއަށެވެ. އެކަލޭގެފާނު މަޝްހޫރު ވެވަޑައިގެންފައިވަނީ އިމާމު އިބުނު އައްނާބުލުސީގެ ނަމުންނެވެ.
ބިދުޢަވެރިން ޒިޔާރަތްކުރާ ގޮތް
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصبحه أجمعين. އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް އަނިޔާވެރިވުމަކީ، ނުރައްކާތެރި، ބޮޑުވެގެންވާ ފާފައެކެވެ. އަދި އެކަމުގެ ޢުޤޫބާތް ގަދަފަދަވެގެން ވެއެވެ. އަދި އަނިޔާވެރިޔާއަށް، އޭނާގެ
الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على سيد المرسلين، وعلى آله وصحبه أجمعين أما بعد: އިސްމާޢީލު ޢަލަހިއްސަލާމް: އަދި ހަމަ އެހެންމެ، އިސްމާޢީލު ޢަލަހިއްސަލާމް، އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިދަރީން
އައްދުރަރުލް ކާމިނާގައި މިފޮތުގައި (4/153) އިމާމު އިބުނު ޙަޖަރު ރަޙިމަހުﷲ ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ. “މޮންގޯލުގެ(ތަތާރުންގެ) ބޮޑުންގެ ބަޔަކު ނަޞާރާ ދީނަށް ވަނުމުގެ އުފަލުގައި ވަރަށް ގިނަ މޮންގޯލުންނަށް ބޭއްވުނު ޙަފުލާއަކަށް، ބޮޑެތި ނަޞާރާއިންގެ ޖަމާޢަތެއް ދިޔައެވެ.
ޢުމަރު ބުނުލް ޚައްޠާބު رضى الله عنه އިސްލާމްވެވަޑައިގަތުމުގެ ކުރީގައި ސާޅީހަކަށް ބޭކަލުން އިސްލާމްދީނަށް ވެދެވަޑައިގަތެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޤަބުރުފުޅާއި އެކަލޭގެފާނުގެ ދެ އަޞްޙާބު ބޭކަލުން رضى الله عنهما ގެ ޤަބުރުފުޅަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހާ އަންނާނީ ޤަބުރުގެ ކުރިމަތިންނެވެ.
މިބަރަކާތްތެރި ބިމަށް އާދެވިއްޖެ މީހަކަށް ދެ މިސްކިތަކަށާއި ތިން މަޤުބަރާއަކަށް ޒިޔާރަތްކުރުން ޝަރުޢުވެގެން ވެއެވެ.
މަދިނާގައި ދިރިއުޅޭމީހުނަށް އަދަބުތަކަކާއި އުޞޫލުތަކެއްވާ ފަދައިން އެތަނަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހުނަށްވެސް އަދަބުތަކެއްވެއެވެ
އެގާރަވަނައީ: މުސްލިމުމީހާ މިތަނުގައި ދިރިއުޅެމުން ދާއިރު އޭނާ މިއުޅެމުންދަނީ ޢިލްމުގެ ނޫރު އެތަނުން ފާޅުވެގެން ދިޔަބިންކަން ދަންނަން ޖެހެއެވެ.
ދިހަވަނައީ: މަދީނާގައި ވަޒަންވެރިވެ ދުވަސްތައް ހޭދަކުރަން ލިބުމުން ފަޚުރުވެރިނުވުން
ނުވަވަނައީ: އެތަނުގެ އަހުލުވެރިންނަށް ގެންލުންދިނުމާއި ދުއްތުރާކުރުމުން ދުރުހެލިވުން
އިންސާނާ އޭނާގެ މަންމަގެ ބަންޑުން މި ދުނިޔެއަށް އުފަންވުމާ އެކު، އޭނާ ތަރުބިއްޔަތު ކުރާނެ އެންމެ މޮޅު ގޮތްތައް ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ވަނީ ބަޔާން ކުރައްވައިފައެވެ.
ދަރިންނަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ފަޟުލުވަންތަވެރިކަމުން ދެއްވާ ނިޢުމަތެއް ކަމާ މެދު ޝައްކެއް ނެތެވެ. ދަރިންގެ ނިޢުމަތަކީ އެއާއެކު އެތަކެއް ގިނަގުނަ ޒިންމާތަކެއް އެކުލެވިގެންވާ ނިޢުމަތެކެވެ. އެތަކެއް މަސްއޫލިއްޔަތެއް ހިމެނިގެންވާ ނިޢުމަތެކެވެ. ހަމަ ކަށަވަރުން އެ ނިޢުމަތަކީ އަމާނާތެކެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންނަށް ޖެހިގެން އުޅޭ އަޚްލާޤީ، އަދި އިޖުތިމާޢީ އެތައް ކެންސަރެއްގެ ފަރުވާ ވަނީ ކޮން ބޭހެއްގައިތޯއެވެ؟ އެ ބޭސް ބޭނުން ކުރަންޖެހޭ އުޞޫލުތަކާއި މިންގަނޑުތަކަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟
ޢިލްމަށް ލިބިފައިވާ ޤަދަރުގެ ސަބަބުން ޢިލްމު ޙާޞިލުކުރައްވައިގެން ތިއްބަވާ ޢާލިމުންނާ، ޢިލްމުން މިންވަރެއް ޙާޞިލުނުކޮށް ތިބޭ ޖާހިލުންނާ އެއްފަދަ ވެގެނެއްނުވެއެވެ.
އެކަލޭގެފާނަކީ އިމާމު، މުޙައްދިޘު، ޝަހީދު، ފަޤީހު މުޙައްމަދު ބިން އަޙުމަދު ބިން ސަހްލު އައްރަމްލީއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ކުންޔާއަކީ އަބޫބަކުރުއެވެ. އަދި ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގަންނަވަނީ ނާބުލުސްއަށެވެ. އެކަލޭގެފާނު މަޝްހޫރު ވެވަޑައިގެންފައިވަނީ އިމާމު އިބުނު އައްނާބުލުސީގެ ނަމުންނެވެ.
ބިދުޢަވެރިން ޒިޔާރަތްކުރާ ގޮތް
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصبحه أجمعين. އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް އަނިޔާވެރިވުމަކީ، ނުރައްކާތެރި، ބޮޑުވެގެންވާ ފާފައެކެވެ. އަދި އެކަމުގެ ޢުޤޫބާތް ގަދަފަދަވެގެން ވެއެވެ. އަދި އަނިޔާވެރިޔާއަށް، އޭނާގެ
الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على سيد المرسلين، وعلى آله وصحبه أجمعين أما بعد: އިސްމާޢީލު ޢަލަހިއްސަލާމް: އަދި ހަމަ އެހެންމެ، އިސްމާޢީލު ޢަލަހިއްސަލާމް، އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިދަރީން
އައްދުރަރުލް ކާމިނާގައި މިފޮތުގައި (4/153) އިމާމު އިބުނު ޙަޖަރު ރަޙިމަހުﷲ ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ. “މޮންގޯލުގެ(ތަތާރުންގެ) ބޮޑުންގެ ބަޔަކު ނަޞާރާ ދީނަށް ވަނުމުގެ އުފަލުގައި ވަރަށް ގިނަ މޮންގޯލުންނަށް ބޭއްވުނު ޙަފުލާއަކަށް، ބޮޑެތި ނަޞާރާއިންގެ ޖަމާޢަތެއް ދިޔައެވެ.
ޢުމަރު ބުނުލް ޚައްޠާބު رضى الله عنه އިސްލާމްވެވަޑައިގަތުމުގެ ކުރީގައި ސާޅީހަކަށް ބޭކަލުން އިސްލާމްދީނަށް ވެދެވަޑައިގަތެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޤަބުރުފުޅާއި އެކަލޭގެފާނުގެ ދެ އަޞްޙާބު ބޭކަލުން رضى الله عنهما ގެ ޤަބުރުފުޅަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހާ އަންނާނީ ޤަބުރުގެ ކުރިމަތިންނެވެ.
މިބަރަކާތްތެރި ބިމަށް އާދެވިއްޖެ މީހަކަށް ދެ މިސްކިތަކަށާއި ތިން މަޤުބަރާއަކަށް ޒިޔާރަތްކުރުން ޝަރުޢުވެގެން ވެއެވެ.
މަދިނާގައި ދިރިއުޅޭމީހުނަށް އަދަބުތަކަކާއި އުޞޫލުތަކެއްވާ ފަދައިން އެތަނަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހުނަށްވެސް އަދަބުތަކެއްވެއެވެ
އެގާރަވަނައީ: މުސްލިމުމީހާ މިތަނުގައި ދިރިއުޅެމުން ދާއިރު އޭނާ މިއުޅެމުންދަނީ ޢިލްމުގެ ނޫރު އެތަނުން ފާޅުވެގެން ދިޔަބިންކަން ދަންނަން ޖެހެއެވެ.
ދިހަވަނައީ: މަދީނާގައި ވަޒަންވެރިވެ ދުވަސްތައް ހޭދަކުރަން ލިބުމުން ފަޚުރުވެރިނުވުން
ނުވަވަނައީ: އެތަނުގެ އަހުލުވެރިންނަށް ގެންލުންދިނުމާއި ދުއްތުރާކުރުމުން ދުރުހެލިވުން
އިންސާނާ އޭނާގެ މަންމަގެ ބަންޑުން މި ދުނިޔެއަށް އުފަންވުމާ އެކު، އޭނާ ތަރުބިއްޔަތު ކުރާނެ އެންމެ މޮޅު ގޮތްތައް ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ވަނީ ބަޔާން ކުރައްވައިފައެވެ.
ދަރިންނަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ފަޟުލުވަންތަވެރިކަމުން ދެއްވާ ނިޢުމަތެއް ކަމާ މެދު ޝައްކެއް ނެތެވެ. ދަރިންގެ ނިޢުމަތަކީ އެއާއެކު އެތަކެއް ގިނަގުނަ ޒިންމާތަކެއް އެކުލެވިގެންވާ ނިޢުމަތެކެވެ. އެތަކެއް މަސްއޫލިއްޔަތެއް ހިމެނިގެންވާ ނިޢުމަތެކެވެ. ހަމަ ކަށަވަރުން އެ ނިޢުމަތަކީ އަމާނާތެކެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންނަށް ޖެހިގެން އުޅޭ އަޚްލާޤީ، އަދި އިޖުތިމާޢީ އެތައް ކެންސަރެއްގެ ފަރުވާ ވަނީ ކޮން ބޭހެއްގައިތޯއެވެ؟ އެ ބޭސް ބޭނުން ކުރަންޖެހޭ އުޞޫލުތަކާއި މިންގަނޑުތަކަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟
ޢިލްމަށް ލިބިފައިވާ ޤަދަރުގެ ސަބަބުން ޢިލްމު ޙާޞިލުކުރައްވައިގެން ތިއްބަވާ ޢާލިމުންނާ، ޢިލްމުން މިންވަރެއް ޙާޞިލުނުކޮށް ތިބޭ ޖާހިލުންނާ އެއްފަދަ ވެގެނެއްނުވެއެވެ.
