سورة العلق ގެ ތަފްސީރު 9
ދެން ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿ أَرَأَيْتَ الَّذِى يَنْهَى * عَبْداً إِذَا صَلَّى ﴾ މާނައީ: “އަޅަކު ނަމާދުކޮށްފި ހިނދު، އެކަން ނަހީކޮށް، މަނާކުރާ މީހާ ތިބާ ދުށީމުހެއްޔެވެ.” އެބަހީ: އެފަދަ މީހެއްގެ ޙާލުފެނި
ދެން ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿ أَرَأَيْتَ الَّذِى يَنْهَى * عَبْداً إِذَا صَلَّى ﴾ މާނައީ: “އަޅަކު ނަމާދުކޮށްފި ހިނދު، އެކަން ނަހީކޮށް، މަނާކުރާ މީހާ ތިބާ ދުށީމުހެއްޔެވެ.” އެބަހީ: އެފަދަ މީހެއްގެ ޙާލުފެނި
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِيمِ {إِذَا زُلْزِلَتِ الأَرْضُ زِلْزَالَهَا * وَأَخْرَجَتِ الأَرْضُ أَثْقَالَهَا * وَقَالَ الإِنسَانُ مَا لَهَا * يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا * بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحَى
ހުރިހާކަމެއްގައިވެސް ރުޖޫޢަވުންވަނީ ﷲ ގެ ޙަޟްރަތަށްކަމުގައިވުމުން ފަހެ ﷲ ގެ ނިޔާކުރެއްވުމުން ފިލުމަކީ އެއްވެސް މީހަކަށް ވާނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އެއިލާހުގެ ޘާވާބާއި ޢަދުލުވުރިކަމުންވެސްމެއެވެ. އެހެންކަމުން މިއާޔަތުގައި މިވާ ﴿ إِنَّ إِلَى
﴿كَلاَّ إِنَّ الإِنسَنَ لَيَطْغَى * أَن رَّءَاهُ اسْتَغْنَى * إِنَّ إِلَى رَبِّكَ الرُّجْعَى * أَرَأَيْتَ الَّذِى يَنْهَى * عَبْداً إِذَا صَلَّى * أَرَءَيْتَ إِن كَانَ
﴿اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ﴾
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނު ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ! އަދި ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރައްބަކީ، އެންމެ ދީލަތިވަންތަ ފަރާތެވެ.”
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވަނީ އެއިލާހު އިންސާނާ ޚަލްޤުކުރެއްވީ ގަނޑުލޭކޮޅެއްގެ ޛަރީޢާއިންކަމުގައެވެ.
ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ﴾
މާނައީ: “ގަނޑުލޭކޮޅަކުން އެއިލާހު އިންސާނާ ހެއްދެވިއެވެ.”
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ﴾
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރައްބުގެ އިސްމުފުޅުން ކަލޭގެފާނު ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ! (އެއިލާހީ) ހުރިހާ އެއްޗެއް ހެއްދެވި އިލާހެވެ.”
ފަހެ އެކަލޭގެފާނުވީ ލިޔަން ކިޔަން ނުދަންނަ ބޭކަލަކަށެވެ. އެއީ ﷲ ގެ ޙިކްމަތްވަންތަކަމުންނެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ * خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ * اقْرَأْ وَرَبُّكَ الاَكْرَمُ * الَّذِى عَلَّمَ بِالْقَلَمِ * عَلَّمَ الإِنسَنَ مَا لَمْ يَعْلَمْ﴾
وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ ﴿٤﴾ [އަދި އެކަލާނގެއާ އެއްފަދަވެގެންވާ، ހަމައެކަކުވެސް ނުވެތެވެ.] (ولم يكن له كفوا أحمد) އެބަހީ އެއިލާހުގެ ހުރިހާ ސިފަތަކެއްގައި ވެސް އެއިލާހާއި އެއްފަދަ ވެގެންވާ އެހެން ފަރާތެއް
لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ﴿٣﴾ [އެއިލާހަކަށް އެއްވެސް އެއްޗެއް އުފަންވެގެނެއް ނުވެތެވެ. އަދި އެއްވެސް އެއްޗަކަށް އެއިލާހު އުފަންވެވޮޑިގެނެއް ނުމެވޭމެއެވެ.] (لم يلد) އެހެނީ ﷲ سبحانه وتعالى އީ އެއިލާހާއި އެފަދަ މިސާލެއް
اللَّـهُ الصَّمَدُ ﴿٢﴾ [اللَّه އީ، އެންމެހާ ތަކެތި އެއިލާހަށް ބޭނުންތެރިވެގެންވާ، އަދި އެއްވެސް އެއްޗަކަށް، އެއިލާހު ބޭނުންވެވޮޑިގެންނުވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ.] (الله الصمد) އަކީ ވަކި ޖުމްލައެކެވެ. ﷲ سبحانه وتعالى ބަޔާންކޮށް ދެއްވަނީ
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: (صِرَاطَ الّذِيْنَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ ) މާނައީ: ” (އެއީ) އެއުރެންނަށް އިބަ އިލާހު ނިޢުމަތްދެއްވި މީހުންގެ މަގެވެ. “ މި އާޔަތަކީ ކުރީގެ ވަޙީބަސްފުޅު އިތުރަށް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށްޓަކައި
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ ބިސްމި އާއި ބެހޭގޮތުން ކުރިން ބަޔާންވެ ހިނގައްޖެއެވެ. (ބައްލަވާ 1 ، 2) މިސޫރަތް ބާވައިލެއްވުމަށް މެދުވެރިވި ސަބަބެއްކަމުގައި ވަނީ: މުޝްރިކުން ނުވަތަ ޔަހޫދީންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު ނަބިއްޔާ
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: (اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيْمَ) މާނައީ: ” އަޅަމެއްނަށް ސީދާވެގެންވާ ތެދުމަގަށް ހިދާޔަތް ދައްކަވާނދޭވެ! “ (الصِرَاطُ) މި ބަހުގައި ދެ ޤިރާއަތެއް ވެއެވެ. އެއް ޤިރާއަތުގައި ވަނީ “ސީން”
ދެން ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿ أَرَأَيْتَ الَّذِى يَنْهَى * عَبْداً إِذَا صَلَّى ﴾ މާނައީ: “އަޅަކު ނަމާދުކޮށްފި ހިނދު، އެކަން ނަހީކޮށް، މަނާކުރާ މީހާ ތިބާ ދުށީމުހެއްޔެވެ.” އެބަހީ: އެފަދަ މީހެއްގެ ޙާލުފެނި
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِيمِ {إِذَا زُلْزِلَتِ الأَرْضُ زِلْزَالَهَا * وَأَخْرَجَتِ الأَرْضُ أَثْقَالَهَا * وَقَالَ الإِنسَانُ مَا لَهَا * يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا * بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحَى
ހުރިހާކަމެއްގައިވެސް ރުޖޫޢަވުންވަނީ ﷲ ގެ ޙަޟްރަތަށްކަމުގައިވުމުން ފަހެ ﷲ ގެ ނިޔާކުރެއްވުމުން ފިލުމަކީ އެއްވެސް މީހަކަށް ވާނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އެއިލާހުގެ ޘާވާބާއި ޢަދުލުވުރިކަމުންވެސްމެއެވެ. އެހެންކަމުން މިއާޔަތުގައި މިވާ ﴿ إِنَّ إِلَى
﴿كَلاَّ إِنَّ الإِنسَنَ لَيَطْغَى * أَن رَّءَاهُ اسْتَغْنَى * إِنَّ إِلَى رَبِّكَ الرُّجْعَى * أَرَأَيْتَ الَّذِى يَنْهَى * عَبْداً إِذَا صَلَّى * أَرَءَيْتَ إِن كَانَ
﴿اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ﴾
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނު ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ! އަދި ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރައްބަކީ، އެންމެ ދީލަތިވަންތަ ފަރާތެވެ.”
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވަނީ އެއިލާހު އިންސާނާ ޚަލްޤުކުރެއްވީ ގަނޑުލޭކޮޅެއްގެ ޛަރީޢާއިންކަމުގައެވެ.
ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ﴾
މާނައީ: “ގަނޑުލޭކޮޅަކުން އެއިލާހު އިންސާނާ ހެއްދެވިއެވެ.”
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ﴾
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރައްބުގެ އިސްމުފުޅުން ކަލޭގެފާނު ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ! (އެއިލާހީ) ހުރިހާ އެއްޗެއް ހެއްދެވި އިލާހެވެ.”
ފަހެ އެކަލޭގެފާނުވީ ލިޔަން ކިޔަން ނުދަންނަ ބޭކަލަކަށެވެ. އެއީ ﷲ ގެ ޙިކްމަތްވަންތަކަމުންނެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ * خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ * اقْرَأْ وَرَبُّكَ الاَكْرَمُ * الَّذِى عَلَّمَ بِالْقَلَمِ * عَلَّمَ الإِنسَنَ مَا لَمْ يَعْلَمْ﴾
وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ ﴿٤﴾ [އަދި އެކަލާނގެއާ އެއްފަދަވެގެންވާ، ހަމައެކަކުވެސް ނުވެތެވެ.] (ولم يكن له كفوا أحمد) އެބަހީ އެއިލާހުގެ ހުރިހާ ސިފަތަކެއްގައި ވެސް އެއިލާހާއި އެއްފަދަ ވެގެންވާ އެހެން ފަރާތެއް
لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ﴿٣﴾ [އެއިލާހަކަށް އެއްވެސް އެއްޗެއް އުފަންވެގެނެއް ނުވެތެވެ. އަދި އެއްވެސް އެއްޗަކަށް އެއިލާހު އުފަންވެވޮޑިގެނެއް ނުމެވޭމެއެވެ.] (لم يلد) އެހެނީ ﷲ سبحانه وتعالى އީ އެއިލާހާއި އެފަދަ މިސާލެއް
اللَّـهُ الصَّمَدُ ﴿٢﴾ [اللَّه އީ، އެންމެހާ ތަކެތި އެއިލާހަށް ބޭނުންތެރިވެގެންވާ، އަދި އެއްވެސް އެއްޗަކަށް، އެއިލާހު ބޭނުންވެވޮޑިގެންނުވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ.] (الله الصمد) އަކީ ވަކި ޖުމްލައެކެވެ. ﷲ سبحانه وتعالى ބަޔާންކޮށް ދެއްވަނީ
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: (صِرَاطَ الّذِيْنَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ ) މާނައީ: ” (އެއީ) އެއުރެންނަށް އިބަ އިލާހު ނިޢުމަތްދެއްވި މީހުންގެ މަގެވެ. “ މި އާޔަތަކީ ކުރީގެ ވަޙީބަސްފުޅު އިތުރަށް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށްޓަކައި
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ ބިސްމި އާއި ބެހޭގޮތުން ކުރިން ބަޔާންވެ ހިނގައްޖެއެވެ. (ބައްލަވާ 1 ، 2) މިސޫރަތް ބާވައިލެއްވުމަށް މެދުވެރިވި ސަބަބެއްކަމުގައި ވަނީ: މުޝްރިކުން ނުވަތަ ޔަހޫދީންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު ނަބިއްޔާ
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: (اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيْمَ) މާނައީ: ” އަޅަމެއްނަށް ސީދާވެގެންވާ ތެދުމަގަށް ހިދާޔަތް ދައްކަވާނދޭވެ! “ (الصِرَاطُ) މި ބަހުގައި ދެ ޤިރާއަތެއް ވެއެވެ. އެއް ޤިރާއަތުގައި ވަނީ “ސީން”