މި އާޔަތްތަކުން ލިބިގެންދިޔަ އިރުޝާދުތައް ރަޖުޢީ ވަރިއާއި ބާއިން ވަރީގައި ޢިއްދަ ވާޖިބުވެގެންވުން. އެއީ އަންހެނާގެ ރަހިމުގެ ހުސްކަން ސާބިތުކުރުމަށެވެ. ރަޙިމުގެތެރޭގައިވާ އެއްޗެއް ފޮރުވުން ޙަރާމްވެގެންވާކަން އެނގިގެން ދިޔައެވެ. އެއީ މާބަނޑުވުން ނުވަތަ ޙައިޟެވެ.
ފަށްކެނޑުމަށްޓަކައިކުރާ ކައިވެނި ފަށްކެނޑުމަށްޓކައި ކުރާ ކައިވެންޏާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެމެދުގައި އިޚްތިލާފު އުފެދިފައިވެއެވެ. އެގޮތުން ޖުމްޙޫރު ޢިލުމުވެރިން (مالك وأحمد والشافعي) ވިދާޅުވަނީ އެގޮތަށްކުރާ ކައިވެނި އެއީ ބާޠިލު ކައިވެންޏެކެވެ. އަދި އެގޮތަށްކުރާ ކައިވެނިން ފުރަތަމަ ފިރިމީހާ
ނުވަވަނަ ޙުކުމް ތިންފަށް ވަރިއަކުން ވަރިވެއްޖެނަމަ އެކަމުގެ ޙުކުމް ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. (فَإِنْ طَلَّقَهَا فَلاَ تَحِلُّ لَهُ مِن بَعْدُ حتى تَنْكِحَ زَوْجاً غَيْرَهُ) [سورة البقرة:230] މާނައީ:
ފިރިން އެމީހުންގެ އަނބިންވަރިކުރާއިރުގައި އިޙްސާންތެރިކަމާއެކު އެކަނބަލުން ދޫކޮށްލުމަށް ﷲ ތަޢާލާ އަމުރުކުރައްވާފައިވެއެވެ. އަދި ﷲ ތަޢާލާ ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ޙުކުންފުޅުތައް، އެދެމީހުން ޤާއިމް ނުކުރާނެކަމާމެދު، އެދެމީހުން ބިރުގަންނަނަމަ މެނުވީ، އެކަނބަލުންނަށް ރަނުގެގޮތުގައި ދިން ތަކެތީގެ ތެރެއިން އެއްޗެއް އަތުލުންވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ.
ހަތްވަނަ ޙުކުމް
(الطلاق مَرَّتَانِ) [سورة البقرة:229] މާނައީ: “ވަރިކުރުންވަނީ ދެފަހަރުއެވެ” މިއާޔަތުގެ މުރާދަކީ ކޮބާ؟
ހަވަނަ ޙުކުމް އެއް ލަފުޒުން ނުވަތަ އެއް މަޖުލީހެއްގައި ތިން ވަރިކޮށްފިކަމުގައިވާނަމަ އެވަރިވާނީ ތިންފަށް ވަރިއަކަށް ހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ އެއް ވަރިއަކަށް ހެއްޔެވެ؟ ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿الطلاق مَرَّتَانِ﴾
ފަސްވަނަ ޙުކުމް ރަޖުޢީވަރި ރަޖުޢީ ވަރިއަކީ، ފިރިހެނުން އެބައިމީހުންގެ އަނބިން ވަރިކުރުމަށްފަހު، އާ ޢިއްދައަކާއި، އާރަނަކާ ނުލާ ކައިވެނި އަނބުރާ ގެނައުމުގެ ޙައްޤު ލިބިގެންވާ ވަރިއެވެ. އަދި ކައިވެނި ރުޖޫޢަކުރާކަށް އަނބިމީހާގެ ރުހުމެއް
ހަތަރުވަނަ ޙުކުމް މިއާޔަތުގައިވާ ޙުކުމްތަށް ހުރިހާ ވަރިކުރުމަކަށް އާންމުވެގެން ވޭހެއްޔެވެ؟ ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. “والمطلقات يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ”(سورة البقرة:228) މާނައީ: “އަދި ވަރިކުރެވިފައިވާ އަންހެނުން އެކަނބަލުންގެ ނަފުސުތަކަށްޓަކައި އިންތިޒާރުކުރާ ހުށިކަމެވެ.” މި
ދެވަނަ ޙުކުމް އާޔަތުގައި އެވާ أقراء އަކީ ކޮބާ؟ މިއާޔަތުގައިމިވާ “قُرُوء” ގެ ލުޣަވީ މާނައަކީ حيض ނުވަތަ طهر އެވެ. އެހެންކަމުން މިއާޔަތުގައިމިވާ “قُرُوء” ގެ މުރާދާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައިވަނީ ޚިޔާލު ތަފާތުވެފައެވެ.
الأحكام الشرعية (މިއާޔަތްތަކުން ނެގޭ ބައެއް ޝަރުޢީ ޙުކުމްތައް) ފުރަތަމަ ޙުކުމް: ވަރިކުރެވުނު އަންހެނާގެ ޢިއްދާއާއި މާބަނޑު އަންހެނާގެ ޢިއްދާއާ އަދި ޙައިޟުން ކެނޑިފައިވާ އަންހެނުނުންގެ ޢިއްދާ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ ވަރިކުރެވޭ އަންހެނުންނަށް
سبب النزول “وأخرج البخاري والترمذي عن ( مَعْقل بن يسار ) رضي الله عنه أنه زوّج أخته رجلاً من المسلمين على عهد النبي صلى الله
(وَإِن يَتَفَرَّقَا يُغْنِ الله كُلاًّ مِّن سَعَتِهِ)[النساء:130]
މާނައީ: “އަދި، އެ ދެމީހުން ވަކިވާނަމަ، اللَّه ގެ ތަނަވަސްކަމުގެ ތެރެއިން، އެ ދެމީހުންކުރެ ކޮންމެ މީހަކަށްމެ، ފުއްދަވައި ދެއްވާނެތެވެ.”
وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي
މި އާޔަތްތަކުން ލިބިގެންދިޔަ އިރުޝާދުތައް ރަޖުޢީ ވަރިއާއި ބާއިން ވަރީގައި ޢިއްދަ ވާޖިބުވެގެންވުން. އެއީ އަންހެނާގެ ރަހިމުގެ ހުސްކަން ސާބިތުކުރުމަށެވެ. ރަޙިމުގެތެރޭގައިވާ އެއްޗެއް ފޮރުވުން ޙަރާމްވެގެންވާކަން އެނގިގެން ދިޔައެވެ. އެއީ މާބަނޑުވުން ނުވަތަ ޙައިޟެވެ.
ފަށްކެނޑުމަށްޓަކައިކުރާ ކައިވެނި ފަށްކެނޑުމަށްޓކައި ކުރާ ކައިވެންޏާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެމެދުގައި އިޚްތިލާފު އުފެދިފައިވެއެވެ. އެގޮތުން ޖުމްޙޫރު ޢިލުމުވެރިން (مالك وأحمد والشافعي) ވިދާޅުވަނީ އެގޮތަށްކުރާ ކައިވެނި އެއީ ބާޠިލު ކައިވެންޏެކެވެ. އަދި އެގޮތަށްކުރާ ކައިވެނިން ފުރަތަމަ ފިރިމީހާ
ނުވަވަނަ ޙުކުމް ތިންފަށް ވަރިއަކުން ވަރިވެއްޖެނަމަ އެކަމުގެ ޙުކުމް ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. (فَإِنْ طَلَّقَهَا فَلاَ تَحِلُّ لَهُ مِن بَعْدُ حتى تَنْكِحَ زَوْجاً غَيْرَهُ) [سورة البقرة:230] މާނައީ:
ފިރިން އެމީހުންގެ އަނބިންވަރިކުރާއިރުގައި އިޙްސާންތެރިކަމާއެކު އެކަނބަލުން ދޫކޮށްލުމަށް ﷲ ތަޢާލާ އަމުރުކުރައްވާފައިވެއެވެ. އަދި ﷲ ތަޢާލާ ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ޙުކުންފުޅުތައް، އެދެމީހުން ޤާއިމް ނުކުރާނެކަމާމެދު، އެދެމީހުން ބިރުގަންނަނަމަ މެނުވީ، އެކަނބަލުންނަށް ރަނުގެގޮތުގައި ދިން ތަކެތީގެ ތެރެއިން އެއްޗެއް އަތުލުންވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ.
ހަތްވަނަ ޙުކުމް
(الطلاق مَرَّتَانِ) [سورة البقرة:229] މާނައީ: “ވަރިކުރުންވަނީ ދެފަހަރުއެވެ” މިއާޔަތުގެ މުރާދަކީ ކޮބާ؟
ހަވަނަ ޙުކުމް އެއް ލަފުޒުން ނުވަތަ އެއް މަޖުލީހެއްގައި ތިން ވަރިކޮށްފިކަމުގައިވާނަމަ އެވަރިވާނީ ތިންފަށް ވަރިއަކަށް ހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ އެއް ވަރިއަކަށް ހެއްޔެވެ؟ ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿الطلاق مَرَّتَانِ﴾
ފަސްވަނަ ޙުކުމް ރަޖުޢީވަރި ރަޖުޢީ ވަރިއަކީ، ފިރިހެނުން އެބައިމީހުންގެ އަނބިން ވަރިކުރުމަށްފަހު، އާ ޢިއްދައަކާއި، އާރަނަކާ ނުލާ ކައިވެނި އަނބުރާ ގެނައުމުގެ ޙައްޤު ލިބިގެންވާ ވަރިއެވެ. އަދި ކައިވެނި ރުޖޫޢަކުރާކަށް އަނބިމީހާގެ ރުހުމެއް
ހަތަރުވަނަ ޙުކުމް މިއާޔަތުގައިވާ ޙުކުމްތަށް ހުރިހާ ވަރިކުރުމަކަށް އާންމުވެގެން ވޭހެއްޔެވެ؟ ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. “والمطلقات يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ”(سورة البقرة:228) މާނައީ: “އަދި ވަރިކުރެވިފައިވާ އަންހެނުން އެކަނބަލުންގެ ނަފުސުތަކަށްޓަކައި އިންތިޒާރުކުރާ ހުށިކަމެވެ.” މި
ދެވަނަ ޙުކުމް އާޔަތުގައި އެވާ أقراء އަކީ ކޮބާ؟ މިއާޔަތުގައިމިވާ “قُرُوء” ގެ ލުޣަވީ މާނައަކީ حيض ނުވަތަ طهر އެވެ. އެހެންކަމުން މިއާޔަތުގައިމިވާ “قُرُوء” ގެ މުރާދާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައިވަނީ ޚިޔާލު ތަފާތުވެފައެވެ.
الأحكام الشرعية (މިއާޔަތްތަކުން ނެގޭ ބައެއް ޝަރުޢީ ޙުކުމްތައް) ފުރަތަމަ ޙުކުމް: ވަރިކުރެވުނު އަންހެނާގެ ޢިއްދާއާއި މާބަނޑު އަންހެނާގެ ޢިއްދާއާ އަދި ޙައިޟުން ކެނޑިފައިވާ އަންހެނުނުންގެ ޢިއްދާ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ ވަރިކުރެވޭ އަންހެނުންނަށް
سبب النزول “وأخرج البخاري والترمذي عن ( مَعْقل بن يسار ) رضي الله عنه أنه زوّج أخته رجلاً من المسلمين على عهد النبي صلى الله
(وَإِن يَتَفَرَّقَا يُغْنِ الله كُلاًّ مِّن سَعَتِهِ)[النساء:130]
މާނައީ: “އަދި، އެ ދެމީހުން ވަކިވާނަމަ، اللَّه ގެ ތަނަވަސްކަމުގެ ތެރެއިން، އެ ދެމީހުންކުރެ ކޮންމެ މީހަކަށްމެ، ފުއްދަވައި ދެއްވާނެތެވެ.”
وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي
