[vstrsnln_info]

މި ވެބްސައިޓުގައިވާ ލިޔުންތައް ނަކަލު ކުރާނަމަ މި ވެބްސައިޓަށާއި ލިޔުންތެރިއާއަށް ހަވާލާދެއްވާ!

މި ވެބްސައިޓުގައިވާ ލިޔުންތައް ނަކަލު ކުރާނަމަ މި ވެބްސައިޓަށާއި ލިޔުންތެރިއާއަށް ހަވާލާދެއްވާ!

ޢިލްމުވެރިން

އިބްނު ޚުޒައިމާ رحمه الله 1

އެކަލޭގެފާނުގެ ފުރިހަނަ ނަމަކީ: محمد بن إسحاق بن خزيمة بن المغيرة بن صالح بن بكر، السُّلمي النيسابوري އެވެ.

އައްޝައިޚް ސަޢީދު ބުން ޢަލީ ބުން ވަހްފު އަލްޤަޙްޠާނީ رحمه الله

ފުރިހަމަ ނަން: ސަޢީދު ބުން ޢަލީ ބުން ވަހްފު ބުން މުޙައްމަދު އަލްޤަޙްޠާނީއުފަންވީ: 25 ޝައްވާލު 1372 ގައި އަބްހާގެ އިރުމަތީގައިވާ ވާދީ އަލްޢަރީންގައި އަވަހާރަވީ: 21 މުޙައްރަމް 1440 – 01 އޮކްޓޯބަރ

އައްޝައިޚް އަބޫބަކުރު އަލްޖަޒާއިރީ –رحمه الله-

ފުރިހަމަ ނަން: އަބޫބަކުރު ޖާބިރު ބުން މޫސާ ބުން ޢަބްދުލްޤާދިރު ބުން ޖާބިރު އަބޫބަކުރު އަލްޖަޒާއިރީ އުފަންވީ: 1342 – 1921 ގައި ޖަޒާއިރުގެ ދެކުނުގައިވާ ލީވާ (Lioua) ކިޔާ ރަށުގައި އަވަހާރަވީ: 4

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 13

އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތްތައް އިމާމު ޛަހަބީ މި މަޢޫޟޫގައި ލިޔުއްވާފައިވާ ވާހަކަތައް ކުރުގޮތަކަށް މިތަނުގައި ހިމަނާލާނަމެވެ. ابن الجوزي ވިދާޅުވިއެވެ. “އަމިއްލަ ފޮތްތަކެއް ލިޔުއްވުން އެއީ ރަނގަޅުކަމެއްކަމަށް އިމާމު އަޙްމަދު ދެކެވަޑައިނުގަންނަވައެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނުގެ ބަސްފުޅުތަކާއި މައްސަލަތަކާއިމެދު

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 12

ދެންފަހެ ހިޖުރައިން ދުއިސައްތަ ތިރީސް ދެވަނައަހަރުގެ ޛުލް ޙައްޖު މަހުގައި މުޢުތަޞިމްގެ އަނިޔާވެރި ވެރިކަން ނިމި މުތަވައްކިލުގެ ވެރިކަމަށް ފެށުނެވެ. ދެންފަހެ ﷲގެ ރަޙުމަތުން މުތަވައްކިލުގެ ވެރިކަމުގައި އިމާމު އަޙްމަދު ރަޙިމަހުﷲ މިނިވަންވިއެވެ. އަދި

ޑރ. އައްޞިއްދީޤު އައްޟަރީރު: އިސްލާމީ މާލީ މުޢާމަލާތްތަކާގުޅޭ ދާއިރާގައި ފުންނާބުއުސް ނަމެއް

ފަޟީލަތުއްޝައިޚް ޕުރޮފެސަރު ޑރ. އައްޞިއްދީޤު މުޙައްމަދު އަލްއަމީން އައްޟަރީރުއަކީ، ސޫދާނަށް ނިސްބަތްވެވަޑައިގަންނަވާ، ޒަމާނީ އިސްލާމީ މާލީ މުޢާމަލާތްތަކާގުޅޭ ދާއިރާއިން ތަޚައްޞުޞު (ސްޕެޝަލައިޒް) ވެވަޑައިގެން ހުންނެވި، މޮޅު ޢިލްމުވެރިޔެއް އަދި ކުޅަދާނަ ބާޙިޘެކެވެ. އެ ބޭފުޅާ

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 11

2- އެކަލޭގެފާނަށް ކުރިމަތިވި އިމްތިޙާނު ދެންފަހެ މައުމޫނު މަރުވުމުން އެކަލޭގެފާނު ބަޣުދާދަށް އަނބުރާ ފޮނުވާލެވުނެވެ. އަދި ޖަލުގައި ބަންދުކުރެވި މުޢުތަޞިމުގެ އަނިޔާވެރިކަން ތަޙައްމަލު ކުރަން ޖެހުނެވެ. أبو بكر المرُّوذي ވިދާޅުވިއެވެ. “އަޙުމަދު ބުން ޙަންބަލް

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 10

އެކަލޭގެފާނަށް ކުރިމަތިވި އިމްތިޙާނު -1 އިމާމް އަޙްމަދު ގެ ހަޔާތްޕުޅުގައި ހަތަރު ޚަލީފާއިން ދިމާވެފައި ވެއެވެ. އޭގެތެރެއިން ބައެއްމީހުން އެކަލޭގެފާނަށް ހަރުކައި އިިންޒާދީއުޅުނެވެ. އަދި އަނެއްބައިމީހުން އެކަލޭގެފާނު ބަންދުކޮށް ޖަލައްލައި ތަޅައި އަނިޔާކޮށް ހެދިއެވެ.

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 9

ސުންނަތުގައި ހިއްޕެވުން أبو نعيم ވިދާޅުވިއެވެ. “އިމާމު އަޙްމަދު ބުން ޙަންބަލް އަކީ އިމާމުކަމުގައި ތަނބެއްފަދަ ބޭފުޅެކެވެ. އެއީ ޙަދީޘްތަކަށް ތަބާވުމުގައި އެކަލޭގެފާނު ދެއްކެވި ނަމޫނާއާއި ހެޔޮމީހުންނާއެކު އެކަލޭގެފާނު މުލާޒަމާ ވީތީއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްތަކަށް

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 8

އެކަލޭގެފާނުގެ އަޚުލާޤު الخلال ވިދާޅުވިއެވެ. އަބޫ ޢަބްދުﷲގެ އަދަބުވެރިކަމުގެ ވާހަކަ ކިޔައިދެއްވަމުން أبو بكر المروزي ގެ އަރިހުން ރިވާކުރައްވާ محمد بن حسين ތިމަންބޭކަލުންނަށް ކިޔާދެއްވިއެވެ. “އަބޫ ޢަބްދުﷲ އަކީ ޚުލްޤުނުބައި މީސްތަކުންނާއިމެދު

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 7

ވަރަޢަވެރިކަން قتيبة بن سعيد ވިދާޅުވިއެވެ. “އިމާމު އަޙްމަދު ނުވާނަމަ ވަރަޢަވެރިކަން މަރުވެއްޖައީހެވެ.”[1] لعليمي، އިމާމު އަޙްމަދުގެ ވަރަޢަވެރިކަމުގެ ތެރެއިންވާ ބައެއްކަންކަން ފާހަގަ ކުރައްވާ ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ދަރިފުޅުގެ މަންމައަށް ގެއެއް ލިބިގެންވެއެވެ.

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 6

ޒުހުދުވެރިކަން صالح بن أحمد بن حنبل ވިދާޅުވިއެވެ. “އެކަލޭގެފާނު ވަރަށްގިނައިން ލައިގެން ކާނެ އެއްޗެއްގެ ގޮތުގައި ރާހުތް ބޭނުންކުރައްވައެވެ. އަދި އެތިކޮޅަކުން ހިރަފުސް ފޮޅައިލާފައި ފަރިއްކުޅުވަނިކޮށްވެސް ފަހަރެއްގައި ފެނިދާނެއެވެ. އަދި އަނެއްބައި ތައްޓަކަށް

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 5

  أبو يعلي الموصلي ވިދާޅުވިއެވެ. أحمد بن إبراهيم الدورقي ވިދާޅުވަނިކޮށް ތިމަންކަލޭގެފާނު އަޑުއެއްސެވީމެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. “އަޙްމަދު ބުން ޙަންބަލް އާއިމެދު މީހަކު ނުބައިގޮތަކަށް ވާހަކަދައްކާ އަޑު ތިޔަބައިމީހުންނަށް އިވިއްޖެނަމަ އެމީހެއްގެ

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 4

  އެކަލޭގެފާނަށް ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ކިޔުއްވާފައިވާ ޘަނާ. އިމާމް ޢަހްމަދު ބުން ޙަންބަލް އަކީ ޢިލްމުގެ ފުންމިން ނޭގޭ ކަނޑެއްފަދަ ބޭފުޅެކެވެ. އެކަލޭގެފާނަށް ޢިލްމުވެރިން ކިޔުއްވާފައިވާ ޘަނާތައް ތަފްޞީލުކޮށް ލިޔަން ވެއްޖެނަމަ މިލިޔުން އިންތިހާއަށް

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 3

  ކިޔަވާވިދާޅުވުން أبو نعيم ވިދާޅުވިއެވެ. އިމާމު އަޙްމަދުގެ ދަރިކަލުން أبو الفضل ވިދާޅުވިއެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ބައްޕަ ވިދާޅުވިއެވެ. “ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އުމުރުން ސޯޅަ އަހަރުގައި ޙަދީޘް ކިޔަވަން ފެށީމެވެ. އަދި ހުޝައިމު[1] އަވަހާރަވީ ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ

އިބްނު ޚުޒައިމާ رحمه الله 1

އެކަލޭގެފާނުގެ ފުރިހަނަ ނަމަކީ: محمد بن إسحاق بن خزيمة بن المغيرة بن صالح بن بكر، السُّلمي النيسابوري އެވެ.

އައްޝައިޚް ސަޢީދު ބުން ޢަލީ ބުން ވަހްފު އަލްޤަޙްޠާނީ رحمه الله

ފުރިހަމަ ނަން: ސަޢީދު ބުން ޢަލީ ބުން ވަހްފު ބުން މުޙައްމަދު އަލްޤަޙްޠާނީއުފަންވީ: 25 ޝައްވާލު 1372 ގައި އަބްހާގެ އިރުމަތީގައިވާ ވާދީ އަލްޢަރީންގައި އަވަހާރަވީ: 21 މުޙައްރަމް 1440 – 01 އޮކްޓޯބަރ

އައްޝައިޚް އަބޫބަކުރު އަލްޖަޒާއިރީ –رحمه الله-

ފުރިހަމަ ނަން: އަބޫބަކުރު ޖާބިރު ބުން މޫސާ ބުން ޢަބްދުލްޤާދިރު ބުން ޖާބިރު އަބޫބަކުރު އަލްޖަޒާއިރީ އުފަންވީ: 1342 – 1921 ގައި ޖަޒާއިރުގެ ދެކުނުގައިވާ ލީވާ (Lioua) ކިޔާ ރަށުގައި އަވަހާރަވީ: 4

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 13

އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތްތައް އިމާމު ޛަހަބީ މި މަޢޫޟޫގައި ލިޔުއްވާފައިވާ ވާހަކަތައް ކުރުގޮތަކަށް މިތަނުގައި ހިމަނާލާނަމެވެ. ابن الجوزي ވިދާޅުވިއެވެ. “އަމިއްލަ ފޮތްތަކެއް ލިޔުއްވުން އެއީ ރަނގަޅުކަމެއްކަމަށް އިމާމު އަޙްމަދު ދެކެވަޑައިނުގަންނަވައެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނުގެ ބަސްފުޅުތަކާއި މައްސަލަތަކާއިމެދު

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 12

ދެންފަހެ ހިޖުރައިން ދުއިސައްތަ ތިރީސް ދެވަނައަހަރުގެ ޛުލް ޙައްޖު މަހުގައި މުޢުތަޞިމްގެ އަނިޔާވެރި ވެރިކަން ނިމި މުތަވައްކިލުގެ ވެރިކަމަށް ފެށުނެވެ. ދެންފަހެ ﷲގެ ރަޙުމަތުން މުތަވައްކިލުގެ ވެރިކަމުގައި އިމާމު އަޙްމަދު ރަޙިމަހުﷲ މިނިވަންވިއެވެ. އަދި

ޑރ. އައްޞިއްދީޤު އައްޟަރީރު: އިސްލާމީ މާލީ މުޢާމަލާތްތަކާގުޅޭ ދާއިރާގައި ފުންނާބުއުސް ނަމެއް

ފަޟީލަތުއްޝައިޚް ޕުރޮފެސަރު ޑރ. އައްޞިއްދީޤު މުޙައްމަދު އަލްއަމީން އައްޟަރީރުއަކީ، ސޫދާނަށް ނިސްބަތްވެވަޑައިގަންނަވާ، ޒަމާނީ އިސްލާމީ މާލީ މުޢާމަލާތްތަކާގުޅޭ ދާއިރާއިން ތަޚައްޞުޞު (ސްޕެޝަލައިޒް) ވެވަޑައިގެން ހުންނެވި، މޮޅު ޢިލްމުވެރިޔެއް އަދި ކުޅަދާނަ ބާޙިޘެކެވެ. އެ ބޭފުޅާ

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 11

2- އެކަލޭގެފާނަށް ކުރިމަތިވި އިމްތިޙާނު ދެންފަހެ މައުމޫނު މަރުވުމުން އެކަލޭގެފާނު ބަޣުދާދަށް އަނބުރާ ފޮނުވާލެވުނެވެ. އަދި ޖަލުގައި ބަންދުކުރެވި މުޢުތަޞިމުގެ އަނިޔާވެރިކަން ތަޙައްމަލު ކުރަން ޖެހުނެވެ. أبو بكر المرُّوذي ވިދާޅުވިއެވެ. “އަޙުމަދު ބުން ޙަންބަލް

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 10

އެކަލޭގެފާނަށް ކުރިމަތިވި އިމްތިޙާނު -1 އިމާމް އަޙްމަދު ގެ ހަޔާތްޕުޅުގައި ހަތަރު ޚަލީފާއިން ދިމާވެފައި ވެއެވެ. އޭގެތެރެއިން ބައެއްމީހުން އެކަލޭގެފާނަށް ހަރުކައި އިިންޒާދީއުޅުނެވެ. އަދި އަނެއްބައިމީހުން އެކަލޭގެފާނު ބަންދުކޮށް ޖަލައްލައި ތަޅައި އަނިޔާކޮށް ހެދިއެވެ.

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 9

ސުންނަތުގައި ހިއްޕެވުން أبو نعيم ވިދާޅުވިއެވެ. “އިމާމު އަޙްމަދު ބުން ޙަންބަލް އަކީ އިމާމުކަމުގައި ތަނބެއްފަދަ ބޭފުޅެކެވެ. އެއީ ޙަދީޘްތަކަށް ތަބާވުމުގައި އެކަލޭގެފާނު ދެއްކެވި ނަމޫނާއާއި ހެޔޮމީހުންނާއެކު އެކަލޭގެފާނު މުލާޒަމާ ވީތީއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްތަކަށް

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 8

އެކަލޭގެފާނުގެ އަޚުލާޤު الخلال ވިދާޅުވިއެވެ. އަބޫ ޢަބްދުﷲގެ އަދަބުވެރިކަމުގެ ވާހަކަ ކިޔައިދެއްވަމުން أبو بكر المروزي ގެ އަރިހުން ރިވާކުރައްވާ محمد بن حسين ތިމަންބޭކަލުންނަށް ކިޔާދެއްވިއެވެ. “އަބޫ ޢަބްދުﷲ އަކީ ޚުލްޤުނުބައި މީސްތަކުންނާއިމެދު

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 7

ވަރަޢަވެރިކަން قتيبة بن سعيد ވިދާޅުވިއެވެ. “އިމާމު އަޙްމަދު ނުވާނަމަ ވަރަޢަވެރިކަން މަރުވެއްޖައީހެވެ.”[1] لعليمي، އިމާމު އަޙްމަދުގެ ވަރަޢަވެރިކަމުގެ ތެރެއިންވާ ބައެއްކަންކަން ފާހަގަ ކުރައްވާ ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ދަރިފުޅުގެ މަންމައަށް ގެއެއް ލިބިގެންވެއެވެ.

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 6

ޒުހުދުވެރިކަން صالح بن أحمد بن حنبل ވިދާޅުވިއެވެ. “އެކަލޭގެފާނު ވަރަށްގިނައިން ލައިގެން ކާނެ އެއްޗެއްގެ ގޮތުގައި ރާހުތް ބޭނުންކުރައްވައެވެ. އަދި އެތިކޮޅަކުން ހިރަފުސް ފޮޅައިލާފައި ފަރިއްކުޅުވަނިކޮށްވެސް ފަހަރެއްގައި ފެނިދާނެއެވެ. އަދި އަނެއްބައި ތައްޓަކަށް

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 5

  أبو يعلي الموصلي ވިދާޅުވިއެވެ. أحمد بن إبراهيم الدورقي ވިދާޅުވަނިކޮށް ތިމަންކަލޭގެފާނު އަޑުއެއްސެވީމެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. “އަޙްމަދު ބުން ޙަންބަލް އާއިމެދު މީހަކު ނުބައިގޮތަކަށް ވާހަކަދައްކާ އަޑު ތިޔަބައިމީހުންނަށް އިވިއްޖެނަމަ އެމީހެއްގެ

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 4

  އެކަލޭގެފާނަށް ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ކިޔުއްވާފައިވާ ޘަނާ. އިމާމް ޢަހްމަދު ބުން ޙަންބަލް އަކީ ޢިލްމުގެ ފުންމިން ނޭގޭ ކަނޑެއްފަދަ ބޭފުޅެކެވެ. އެކަލޭގެފާނަށް ޢިލްމުވެރިން ކިޔުއްވާފައިވާ ޘަނާތައް ތަފްޞީލުކޮށް ލިޔަން ވެއްޖެނަމަ މިލިޔުން އިންތިހާއަށް

އަލް އިމާމު އަޙްމަދު: أحمد بن حنبل – إمام أهل السنة – 3

  ކިޔަވާވިދާޅުވުން أبو نعيم ވިދާޅުވިއެވެ. އިމާމު އަޙްމަދުގެ ދަރިކަލުން أبو الفضل ވިދާޅުވިއެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ބައްޕަ ވިދާޅުވިއެވެ. “ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އުމުރުން ސޯޅަ އަހަރުގައި ޙަދީޘް ކިޔަވަން ފެށީމެވެ. އަދި ހުޝައިމު[1] އަވަހާރަވީ ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ