ސަޙާބީއަކީ ކޮބާ؟ ސަޙާބީއަކީ، އިސްލާމްކަންމަތީހުރެ ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم އާއި ބައްދަލުވެ، އިސްލާމްކަންމަތީހުރެ މަރުވި ކޮންމެ މީހެކެވެ. ތާބިޢީންނަކީ ކޮބާ؟ ތާބިޢީންނަކީ މުސްލިމެއްގެ ގޮތުގައިހުރެ ސަހާބީއަކާއި ބައްދަލުވެ އިސްލާމްކަންމަތީގައި މަރުވި
ޙަދީޘަކީ ކޮބާ؟ ޙަދީޘަކީ ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم ގެ ބަސްފުޅުތަކާއި އަދި އެކަލޭގެފާނު ޢަމަލުފުޅުތަކާއި ، އެކަލޭގެފާނުގެ ކުރިފުޅުމަތީގައި ޞަޙާބީން ކަމެއް ކުރެއްވުމުން ނުވަތަ ބަހެއް ވިދާޅުވުމުން އެކަލޭގެފާނު އިންކާރު
الحمد الله والصلاة والسلام على نبينا وبعد: ޤިޔާމަތް ދުވަހަކީ، ހުރިހާ ޚަލްޤުތައް، މާތް ﷲ ގެ ޙަޟްރަތަށް ޖަމާކުރެވޭ ދުވަހެވެ. އެދުވަހުގެ ބިރުވެރިކަމާއި ބެހޭގޮތުން ގިނަގުނަ އާޔަތްތަކާއި ޙަދީޘްތައް ވާރިދުވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ.
މި ޙަދީޘުގައި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ، އެކަލޭގެފާނުގެ އުއްމަތަށް އިރުޝާދުދެއްވާފައިވަނީ، ކެއިން ބުއިމުގައި ކަނާއަތް އިސްކުރުމަށެވެ. އަދި ވައަތުން ކައިބޮއެ ނެހެދުމަށެވެ. އެހެނީ ޝައިޠާނާ ކައިބޮއެ ހަދަނީ އެސޮރުގެ ވައަތުންނެވެ. އެސޮރުގެ މަގަށް ތަބަޢަވެއްޖެނަމަ ދެދުނިޔޭގައިވެސް ނާކާމިޔާބުވެގެންދާ މީހުންގެތެރެއިން އަޅުގަނޑުމެން ވެގެން ހިނގައިދާނެތެވެ.
ފާފަތަކެއް ކުރެވިފައިވާނަމަ އުއްމީދު ކަނޑާލައި މާޔޫސްވުމުގެ ބަދަލުގައި، ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި ފާފަފުއްސެވުން އެދި ދަންނަވަންވީއެވެ. އިޚްލާޞްތެރި ތައުބާއަކުން ތައުބާވެ، ފާފަ ފުއްސެވުން އެދި ދަންނަވައިފިނަމަ، ﷲ ތަޢާލާ އަޅުގަނޑުމެންގެ ފާފަތައް ފުއްސަވައި ދެއްވުމުގެ އިތުރަށް،
“ދުނިޔެ އަކީ ވަގުތީއުފަލެކެވެ. އަދި މިދުނިޔޭގެ ވަގުތީ އުފާތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ރަނގަޅުވެގެންވަނީ ޞާލިޙު އަންބެކެވެ.” އެހެންކަމުން އޭނާގެ ޙަޔާތުގެ ބައިވެރިއެއްކަމުގައި އެފަދަ މީހަކު އިޚްތިޔާރުކޮށްފި މީހާ އުފާ ޙާޞިލުކޮށްފިކަން ކަށަވަރެވެ.
ދެންފަހެ ﷲތަޢާލާ، ބަޤަރާ ސޫރަތުގެ 232ވަނަ އާޔަތް ބާވައިލެއްވިއެވެ. އެއަށްފަހު ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނު ގެންދެވުމަށްފަހު، އެ އާޔަތް ކިޔާވިދާޅުވުމުން، ﷲ ތަޢާލާގެ އަމުރަށް ކިޔަމަންގަނެ އެކައިވެނިކޮށްދެއްވިއެވެ.
ޙަދީޘްފުޅުކުރެއްވިއެވެ. ” އޭއަންހެނުންނޭވެ! ތިޔަކަނބަލުން ޞަދަޤާތްދީ ފާފަފުއްސަވައި ދެއްވުން އެދި ދެންނެވުންގިނަ ކުރާށެވެ. އެހެނީ ތިޔަކަނބަލުންކުރެ ގިނަބަޔަކު ނަރަކައިގައިވަނިކޮށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ދެކެވަޑައިގެންނެވީމެވެ.
ހުރިހާ އިންސާނުންވެސް އަރާމާއި އުފަލަށް ލޯބިކުރެއެވެ. އަދި ދަތި އުނދަގޫ ގޮތްތަކުން ސަލާމަތްވާން ބޭނުންވެއެވެ. މިއީ އިންސާނީ ޠަބީޢަތެވެ. މި ހަދީޘްގައި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ ބަޔާންކުރައްވާފައިވަނީ އިންސާނާއަށް އުފަލާއި އަރާމާއި ހިތްހަމަޖެހުން ލިބިގެންދާނޭ ބައެއް ކަންތަކެވެ.
އަދި އޭނާ ދަނޑު އަނބުރާ ރައްދުކުރިއެވެ. އެއަށްފަހު ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ އަމުރުކުރެއްވުމުން ޘާބިތު (ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު) އެ އަންހެންމިހާ ވަރިކުރިއެވެ.
“މުއުމިނުންގެތެރެއިން އީމާންކަން އެންމެފުރިހަމަ ވެގެންވަނީ، އެންމެ އަޚްލާޤު ރަނގަޅުމީހުންނެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެ މާތްވެ މަތިވެރިވެގެންވަނީ، ޚުލުޤުގެގޮތުން އަނބީންނަށް އެންމެ ހެޔޮމީހުންނެވެ.
ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ނަފްސު އެފަރާތެއްގެ އަތްޕުޅުގައިވާ ފަރާތް ގަންދެއްވައި ވިދާޅުވަމެވެ. އީމާންކަން ފުރިހަމަ ވެއްޖެއުމަށްދާން ތިޔަބައިމީހުން ސުވަރުގެ ނުވަންނަހުއްޓެވެ.
އަޞްޙާބު ބޭކަލުން ދެންނެވިއެވެ. ” މީހަކު އޭނާގެ މައިންބަފައިންނަށް ލަޢުނަތްދީ ހުތުރު އެއްޗެހި ކިޔާނީ ކިހިނަކުންތޯއެވެ؟ ” ރަސޫލާ ޞައްލަ ﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް ޙަދީޘްފުޅުކުރެއްވިއެވެ.
ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ” ﷲ އަށް ބިރުވެތިވާށެވެ! އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ ދަރިންގެ މެދުގައި ޢަދުލުވެރިވާށެވެ!”
ޢަބްދުއްރަޙްމާން އިބްނު ޢައުފްގެ ކިބައިން ރިވާވެގެންވެއެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ ސައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. «أَبُو بَكْرٍ فِي الجَنَّةِ، وَعُمَرُ فِي الجَنَّةِ، وَعُثْمَانُ فِي الجَنَّةِ، وَعَلِيٌّ فِي الجَنَّةِ،
ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އުއްމަތުގެ މީހުންގެ ތެރެއިން ދެކޮޅު ހަދައިފި މީހަކު މެނުވީ އެންމެންވެސް ސުވަރުގެ ވަންނަހުއްޓެވެ. އެހިނދު ޞަހާބީ ބޭކަލުން ދެންނެވިއެވެ. އޭ ﷲ ގެ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް އެވެ. ސުވަރުގެ ވަންނަން ދެކޮޅުހަދާނީ ކާކުތޯއެވެ?
ސަޙާބީއަކީ ކޮބާ؟ ސަޙާބީއަކީ، އިސްލާމްކަންމަތީހުރެ ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم އާއި ބައްދަލުވެ، އިސްލާމްކަންމަތީހުރެ މަރުވި ކޮންމެ މީހެކެވެ. ތާބިޢީންނަކީ ކޮބާ؟ ތާބިޢީންނަކީ މުސްލިމެއްގެ ގޮތުގައިހުރެ ސަހާބީއަކާއި ބައްދަލުވެ އިސްލާމްކަންމަތީގައި މަރުވި
ޙަދީޘަކީ ކޮބާ؟ ޙަދީޘަކީ ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم ގެ ބަސްފުޅުތަކާއި އަދި އެކަލޭގެފާނު ޢަމަލުފުޅުތަކާއި ، އެކަލޭގެފާނުގެ ކުރިފުޅުމަތީގައި ޞަޙާބީން ކަމެއް ކުރެއްވުމުން ނުވަތަ ބަހެއް ވިދާޅުވުމުން އެކަލޭގެފާނު އިންކާރު
الحمد الله والصلاة والسلام على نبينا وبعد: ޤިޔާމަތް ދުވަހަކީ، ހުރިހާ ޚަލްޤުތައް، މާތް ﷲ ގެ ޙަޟްރަތަށް ޖަމާކުރެވޭ ދުވަހެވެ. އެދުވަހުގެ ބިރުވެރިކަމާއި ބެހޭގޮތުން ގިނަގުނަ އާޔަތްތަކާއި ޙަދީޘްތައް ވާރިދުވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ.
މި ޙަދީޘުގައި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ، އެކަލޭގެފާނުގެ އުއްމަތަށް އިރުޝާދުދެއްވާފައިވަނީ، ކެއިން ބުއިމުގައި ކަނާއަތް އިސްކުރުމަށެވެ. އަދި ވައަތުން ކައިބޮއެ ނެހެދުމަށެވެ. އެހެނީ ޝައިޠާނާ ކައިބޮއެ ހަދަނީ އެސޮރުގެ ވައަތުންނެވެ. އެސޮރުގެ މަގަށް ތަބަޢަވެއްޖެނަމަ ދެދުނިޔޭގައިވެސް ނާކާމިޔާބުވެގެންދާ މީހުންގެތެރެއިން އަޅުގަނޑުމެން ވެގެން ހިނގައިދާނެތެވެ.
ފާފަތަކެއް ކުރެވިފައިވާނަމަ އުއްމީދު ކަނޑާލައި މާޔޫސްވުމުގެ ބަދަލުގައި، ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި ފާފަފުއްސެވުން އެދި ދަންނަވަންވީއެވެ. އިޚްލާޞްތެރި ތައުބާއަކުން ތައުބާވެ، ފާފަ ފުއްސެވުން އެދި ދަންނަވައިފިނަމަ، ﷲ ތަޢާލާ އަޅުގަނޑުމެންގެ ފާފަތައް ފުއްސަވައި ދެއްވުމުގެ އިތުރަށް،
“ދުނިޔެ އަކީ ވަގުތީއުފަލެކެވެ. އަދި މިދުނިޔޭގެ ވަގުތީ އުފާތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ރަނގަޅުވެގެންވަނީ ޞާލިޙު އަންބެކެވެ.” އެހެންކަމުން އޭނާގެ ޙަޔާތުގެ ބައިވެރިއެއްކަމުގައި އެފަދަ މީހަކު އިޚްތިޔާރުކޮށްފި މީހާ އުފާ ޙާޞިލުކޮށްފިކަން ކަށަވަރެވެ.
ދެންފަހެ ﷲތަޢާލާ، ބަޤަރާ ސޫރަތުގެ 232ވަނަ އާޔަތް ބާވައިލެއްވިއެވެ. އެއަށްފަހު ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނު ގެންދެވުމަށްފަހު، އެ އާޔަތް ކިޔާވިދާޅުވުމުން، ﷲ ތަޢާލާގެ އަމުރަށް ކިޔަމަންގަނެ އެކައިވެނިކޮށްދެއްވިއެވެ.
ޙަދީޘްފުޅުކުރެއްވިއެވެ. ” އޭއަންހެނުންނޭވެ! ތިޔަކަނބަލުން ޞަދަޤާތްދީ ފާފަފުއްސަވައި ދެއްވުން އެދި ދެންނެވުންގިނަ ކުރާށެވެ. އެހެނީ ތިޔަކަނބަލުންކުރެ ގިނަބަޔަކު ނަރަކައިގައިވަނިކޮށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ދެކެވަޑައިގެންނެވީމެވެ.
ހުރިހާ އިންސާނުންވެސް އަރާމާއި އުފަލަށް ލޯބިކުރެއެވެ. އަދި ދަތި އުނދަގޫ ގޮތްތަކުން ސަލާމަތްވާން ބޭނުންވެއެވެ. މިއީ އިންސާނީ ޠަބީޢަތެވެ. މި ހަދީޘްގައި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ ބަޔާންކުރައްވާފައިވަނީ އިންސާނާއަށް އުފަލާއި އަރާމާއި ހިތްހަމަޖެހުން ލިބިގެންދާނޭ ބައެއް ކަންތަކެވެ.
އަދި އޭނާ ދަނޑު އަނބުރާ ރައްދުކުރިއެވެ. އެއަށްފަހު ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ އަމުރުކުރެއްވުމުން ޘާބިތު (ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު) އެ އަންހެންމިހާ ވަރިކުރިއެވެ.
“މުއުމިނުންގެތެރެއިން އީމާންކަން އެންމެފުރިހަމަ ވެގެންވަނީ، އެންމެ އަޚްލާޤު ރަނގަޅުމީހުންނެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެ މާތްވެ މަތިވެރިވެގެންވަނީ، ޚުލުޤުގެގޮތުން އަނބީންނަށް އެންމެ ހެޔޮމީހުންނެވެ.
ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ނަފްސު އެފަރާތެއްގެ އަތްޕުޅުގައިވާ ފަރާތް ގަންދެއްވައި ވިދާޅުވަމެވެ. އީމާންކަން ފުރިހަމަ ވެއްޖެއުމަށްދާން ތިޔަބައިމީހުން ސުވަރުގެ ނުވަންނަހުއްޓެވެ.
އަޞްޙާބު ބޭކަލުން ދެންނެވިއެވެ. ” މީހަކު އޭނާގެ މައިންބަފައިންނަށް ލަޢުނަތްދީ ހުތުރު އެއްޗެހި ކިޔާނީ ކިހިނަކުންތޯއެވެ؟ ” ރަސޫލާ ޞައްލަ ﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް ޙަދީޘްފުޅުކުރެއްވިއެވެ.
ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ” ﷲ އަށް ބިރުވެތިވާށެވެ! އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ ދަރިންގެ މެދުގައި ޢަދުލުވެރިވާށެވެ!”
ޢަބްދުއްރަޙްމާން އިބްނު ޢައުފްގެ ކިބައިން ރިވާވެގެންވެއެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ ސައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. «أَبُو بَكْرٍ فِي الجَنَّةِ، وَعُمَرُ فِي الجَنَّةِ، وَعُثْمَانُ فِي الجَنَّةِ، وَعَلِيٌّ فِي الجَنَّةِ،
ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އުއްމަތުގެ މީހުންގެ ތެރެއިން ދެކޮޅު ހަދައިފި މީހަކު މެނުވީ އެންމެންވެސް ސުވަރުގެ ވަންނަހުއްޓެވެ. އެހިނދު ޞަހާބީ ބޭކަލުން ދެންނެވިއެވެ. އޭ ﷲ ގެ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް އެވެ. ސުވަރުގެ ވަންނަން ދެކޮޅުހަދާނީ ކާކުތޯއެވެ?
