އުޞޫލުލް ފިޤުހު

37ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): القِيَاسُ مُقَدَّمٌ عَلَى الـمَفْهُومِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަފްހޫމުގެ މައްޗަށް ޤިޔާސް އިސްކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ނައްޞުގެ އިދިކޮޅު މަފްހޫމް (މަފްހޫމުލްމުޚާލަފާ) އިން ޙުކުމަކަށް ދަލީލުކޮށްދީފިނަމަ،

36ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): القِيَاسُ مُقَدَّمٌ عَلَى قَوْلِ الصَّحَابِيِّ عِنْدَ التَّعَارُضِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ތަޢާރުޟުވާހިނދު، ޞަޙާބީގެ ބަސްފުޅުގެ މައްޗަށް ޤިޔާސް އިސްކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޤިޔާސްއަކާއި ޞަޙާބީ

35ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): إِذَا اسْتَقْصَى الـمُجْتَهِدُ الأَمَارَاتِ وَكَانَتْ مُتَكَافِئَةٌ فَفَرْضُهُ التَّخْيِيْرُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔާ ޢަލާމާތްތައް ހޯދިއިރު، އެ ޢަލާމާތްތަކުގެ މެދުގައި ހަމަހަމަވެގެންވާނަމަ، އޭނާއަށް އޮތީ

34ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): رِوَايَةُ مُتَأَخِّرِ الإِسْلَامِ أَرْجَحُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ފަހުން އިސްލާމްވީ ބޭފުޅާގެ ރިވާޔަތް ރާޖިޙުކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދެ ޚަބަރެއް ތަޢާރުޟުވެފައިވާއިރު، އެ ތަނުން

33ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): رِوَايَةُ الأَحْفَظِ رَاجِحَةٌ عَلَى رِوَايَةِ مَنْ لَيْسَ كَذَلِكَ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ހިތުދަސްކުރުމުގެ ބާރުގަދަ ރާވީގެ ރިވާޔަތް، އެހެން މީހުންގެ ރިވާޔަތުގެ މައްޗަށް ރާޖިޙުކުރެވޭނެ} މި

32ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـخَبَرُ الدَّالُّ عَلَى التَّحْرِيْمِ رَاجِحٌ عَلَى الـخَبَرِ الدَّالِّ عَلَى الإِبَاحَةِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޙަރާމްކަމަށް ދަލީލުކޮށްދޭ ޚަބަރު، ހުއްދަކަމަށް ދަލީލުކޮށްދޭ ޚަބަރުގެ މައްޗަށް ރާޖިޙުކުރެވިގެންވޭ}

31ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـخَبَرُ إِذَا قُصِدَ بِهِ الـحُكْمُ كَانَ أَوْلَى مِمَّا لَمْ يُقْصَدْ بِهِ الـحُكْمُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޚަބަރުން ޙުކުމް ޤަޞްދުކުރެވިފައިވާނަމަ، ޙުކުމް ޤަޞްދުކުރެވިފައިނުވާ ޚަބަރަށްވުރެ

30ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـخَبَرُ الذِّي مَعَهُ تَفْسِيْرُ الرَّاوِيِّ مُقَدَّمٌ عَلَى مَتْرُوكِ التَّفْسِيْرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ރާވީގެ ތަފްސީރާއެކު އޮންނަ ޚަބަރު، ތަފްސީރު ނެތް ޚަބަރުގެ މައްޗަށް އިސްކުރެވިގެންވޭ}

29ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): خَبَرُ صَاحِبِ الوَاقِعَةِ أَوْ الـمُبَاشِرِ لَهَا مُقَدَّمٌ عَلَى خَبَرِ غَيْرِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ހާދިސާގައި އުޅޭ ފަރާތުގެ ނުވަތަ އެ ހާދިސާއާ ގުޅުންހުރި ފަރާތުގެ

28ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـخَبَرُ الـمُقْتَرِنُ بِذِكْرِ السَّبَبِ مُرَجَّحٌ عَلَى غَيْرِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ސަބަބު ބަޔާންކުރެވިފައިނުވާ ޚަބަރުތަކުގެ މައްޗަށް ސަބަބު ބަޔާންކުރެވިފައިވާ ޚަބަރަށް ތަރުޖީޙުދެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު:

27ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـخَبَرُ إِذَا كَانَ مُوَافِقًا لِدَلِيْلٍ آخَرَ يُقَوِّيْهِ يُقَدَّمُ عَلَى غَيْرِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޚަބަރު އެހެން ދަލީލަކާ އެއްބަސްވާނަމަ، އެ ދަލީލުން އޭގެ ބާރުގަދަކޮށްދޭނެ،

26ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـخَبَرُ الـمُوَافِقُ لِظَاهِرِ القُرْآنِ مُقَدَّمٌ عَلَى غَيْرِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޤުރުއާނުގެ ބޭރުފުށާ އެއްބަސްވާ ޚަބަރު އެ ނޫން ޚަބަރުގެ މައްޗަށް އިސްކުރެވިގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ

25ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): عُلُوُّ السَّنَدِ مُعْتَبَرَةٌ فِي التَّرْجِيْحِ بَيْنَ الـخَبَرَيْنِ بَعْدَ تَسَاوِيْهِمَا فِي الصِّحَّةِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދެ ޚަބަރު ޞައްޙަކަމުގައި އެއްވަރުވުމުން، އެ ދޭތީގެ މެދުގައި

24ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـخَبَرُ الـمُتَّفَقُ عَلَى رَفْعِهِ مُرَجَّحٌ عَلَى الـخَبَرِ الـمُخْتَلَفِ فِي رَفْعِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ރަފުޢުވެފައިވާ ކަމާމެދު ޚިލާފުއުފެދިފައިވާ ޚަބަރުގެ މައްޗަށް، ރަފުޢުވެފައިވާ ކަމާމެދު އިއްތިފާޤުވެވިފައިވާ

23ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): عَمَلُ أَكْثَرِ الأُمَّةِ بِالـخَبَرِ يُرَجِّحُهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އުއްމަތުގެ ގިނަ މީހުން ޚަބަރާ އެއްގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމުން އެއަށް ތަރުޖީޙުދެވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މި ޤަވާޢިދަކީ،

22ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): أَفْعَالُ الرَّسُولِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا تَتَعَارَضُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ރަސޫލާ ޞައްލަ ﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޢަމަލުފުޅުތައް ފުށުއެއް ނާރާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ