ވަރަށް މަދު ދުޢާއެއް މެނުވީ އަޅުގަނޑަށް ހިތުދަސްވެފައި ނުވެއެވެ. ފަހެ، ގަނޑެއްގައި ބައެއް ދުޢާތައް ލިޔެގެން އެގަނޑު ބަލައިގެން ނަމާދުގައާއި ނަމާދުން ބޭރުގައި ދުޢާކުރުން ހުއްދަވެގެންވޭ ހެއްޔެވެ؟ މީހަކަށް ދުޢާތައް ދަސްވެފައި ނުވާނަމަ، އެ
އެގޮތުން ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އެކަލޭގެފާނުގެ އަޞްޙާބުންނަށް ކުޑަކަމުދިއުމާއި ބޮޑުކަމުދިއުމުގައި ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލުން ނަހީ ކުރެއްވިހިނދު، ޤިބުލައަށް ފުރަގަސްދިނުންވެސް ވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ. ދުނިޔެއަކީ ވަށް އެއްޗަކަށްވާއިރު “ފުރަގަސްދިނުން”ވެސް ވާނީ ހަމަ ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލުމަށެވެ.
އިންޑިއާގައި ހުރި މީހެއް ކައިރި އެމެރިކާ ބައްރު ވަނީ ކޮން ދިމާލެއްގައިތޯ އެހުމުން އިރުމަތީ ފަރާތަށް އިޝާރާތެއް ނުކުރާނެއެވެ. އެހެނެއްކަމަކު އިޝާރާތް ކުރާނީ ހުޅަނގު ފަރާތަށެވެ. އިރުމަތީ ފަރާތުން ގޮސް ދުނިޔެ ވަށާ އެތަނަށް ދެވުނުކަމުގައި ވިޔަސްމެއެވެ. ތަނެއް އޮތް ފަރާތަކާއި އެތަނަކަށް ވާޞިލުވެވޭ ގޮތް އެއީ މުޅިން ތަފާތު ދެކަމެކެވެ.
ޞައްޙަ ޝަރުޢީ ދަލީލުތައް އެނގި ބަޔާންވުމުން އެކަމުގައި ޚިލާފުވެ ޖަދަލުކުރާނެ އެއްވެސް ފުރުޞަތެއް ނެތެވެ. މިކަމުގެ ނުރައްކާތެރިކަމާއި މިޝަރުޢީ ޙުކުމާ ޚިލާފުވުމުގެ ސަބަބުން ފާފަ ލިބޭ މިންވަރާމެދު މުސްލިމު އަންހެނުން ވިސްނާ ފިކުރުކުރަންޖެހެއެވެ. އަދި ދަންނަން ޖެހޭކަމަކީ އެކަނބަލުން އެނުކުންނަނީ އަޖުރު ޙާޞިލުކުރުމުގެ ނިޔަތުގައެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި ފާފަތަކެއް ހޯދާކަށް ނޫނެވެ. نسأل الله السلامة والعافية
އަންހެންކަނބަލުން ގެއިން ނުކުންނައިރު މީރުވަސް ދުވާފަދަ އެއްޗެއް ބޭނުންކޮށްގެން ނުކުތުމަކީ ނަހީކުރައްވާފައިވާ ކަމެއްކަން އަންގައިދޭ ޙަދީޘްތަކުގެ ތެރޭގައި އަންނަނިވި ޞައްޙަ ޙަދީޘްތައް ހިމެނެއެވެ
އެއީތަޔައްމުމު ފާސިދުވާ ކަންކަމެވެ. ތަޔައްމުމު ބާޠިލުކުރާ ކަންތައްތައް ތިނެކެވެ. އެއީ 1- ތަޔައްމުމު(ވުޟޫ) ގެއްލޭކަމެއް މެދުވެރިވުން: ކުޑަ ޙަދަޘްވެރިވުމުން، ވުޟޫ ގެއްލޭތީ ތަޔައްމުމުވެސް ބާޠިލުވާނެއެވެ. އަދި ބޮޑު ޙަދަޘްވެރިވުމުން، އެބަހީ ޖުނުބާއި، ޙައިޟާއި ނިފާސްވެރިވުމަކީވެސް
އިސްލާމް ދީނުގައި މިސްކިތްތަކަށް ދެވިފައިވާ މަޤާމުގެ މަތިވެރިކަމަށްޓަކައި، ޢިލްމުގެ އަހުލުވެރިން މި މައްސަލައިގައި ލިޔުއްވާފައިވާ ކުރު އަދި ދިގު ފޮތްތަކުގައި ގިނަ ވާހަކަތަކެއް ގެންނަވާފައިވެއެވެ. އެގޮތުން މި މަޢުޟޫއަށް އެންމެ ބޮޑު ޢިނާޔަތްތެރިކަމެއް ދެއްވާފައިވަނީ
الحمد لله والصلاة والصلاة والسلام على رسولله. ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން އިސްލާމްދީނަކީ ހުރިހާ ކަމެއް އެ ދީނުގައި އެންމެ ފުރިހަމައަށް އެކުލެވިގެންވާ ދީނެކެވެ. އެއީ ހެޔޮ ކަމެއްނަމަ އެކަމަކަށް މަގު ދައްކަވާއި ދެއްވައި،
އަންހެނުންނާ ދިމާއަށް ބެލުމުގެ ބަދަލުގައި، ބެލުން ތިރިކުރުމަކީ ވާޖިބުކަމެއްކަމުގައި ބުނުމުން ބައެއް މީހުން ބުނެއެވެ.
“އެހެންވިއްޔާ އަންހެނާގެ މޫނުކަޝްފުކުރުން ހުއްދަވާނެތާއެވެ!”
ދަންނައެވެ. މިފަދައިން ބުނާ މީހުންގެ ބަހުގައި އެއްވެސް ބުރަދަނެއް ނެތެވެ.
… ވުޟޫ ބާޠިލުވެއްޖެކަމާމެދު ވަސްވާހެއް މެދުވެރިވިޔަސް އެކަމާ އަޅާލާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ.
ނަމާދުގައި ހުރެ މީހަކު ކިނބިއްސެއް އަޅައިފިނަމަ އޭނާ الحمد لله ކިޔުން ޝަރުޢުވެގެންވެއެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على من لا نبي بعده وعلى آله وأصحابه الأبرار. أما بعد : حيض ގެ މައްސަލަ ތަކަކީ ވަރަށް ގިނަ އަންހެނުންނަށް ނޭނގޭ މައްސަލަ
ޙަރާމް ނުވަތަ މަކުރޫހަ ވެގެންވާ ނަމެއް ދެވިއްޖެ ނަމަ އެފަދަ ނަމެއް ބަދަލު ކުރަން ވާނެއެވެ. ކުޑަ ކުއްޖެއް ނަމަ އެކުއްޖެއްގެ ނަން ރަނގަޅު ނަމަކަށް ބަދަލު ކުރާނީ އެކުއްޖެއްގެ ބެލެނިވެރިޔާ އެވެ. ބާލިޣު ވުމަށް ފަހު އެނގިއްޖެ ނަމަ އެމީހަކު އެނަން ބަދަލު ކުރަން ވާނެއެވެ.
ނިންމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ޞަރީޙަކޮށް އެފަދައިން ވަޙީކުރައްވާފައެވެ. ވަރިކުރުމަށްފަހު އަންހެނާއަށް މުދަލެއް ދެވޭ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ވަރިކުރުމުގެ ސަބަބަން އޭނާއަށް މެދުވެރިވާ ގެއްލުންތައް ފޫބެއްދުމުގެ
ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް ފިރިމީހާގެ ފަރާތުން މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން – ޝަރުޢީ ކޯޓަކުން ވަރިކުރި މީހާ މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އައިސްފައިވާ ޙުކުމެކެވެ. އެހެންކަމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު އެފަދަ
ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދޭން ނުޖެހޭ ޙާލަތްތައް ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދޭން ނުޖެހޭ ޙާލަތްތަކާމެދު ފިޤުހުވެރިންވަނީ ވާހަކަފުޅުދައްކަވާފައެވެ. އަދި އެބޭކަލުންވަނީ މިކަމުގައި ނުހަނު އިއްތިފާޤުވެވަޑައިގެންނެވެ. އެގޮތުން ދެމަފިރިން ވަކިވާ ވަކިވުން އެބޭކަލުން ދެބަޔަކަށް ބައްސަވައެވެ. ފުރަތަމައީ:
ވަރަށް މަދު ދުޢާއެއް މެނުވީ އަޅުގަނޑަށް ހިތުދަސްވެފައި ނުވެއެވެ. ފަހެ، ގަނޑެއްގައި ބައެއް ދުޢާތައް ލިޔެގެން އެގަނޑު ބަލައިގެން ނަމާދުގައާއި ނަމާދުން ބޭރުގައި ދުޢާކުރުން ހުއްދަވެގެންވޭ ހެއްޔެވެ؟ މީހަކަށް ދުޢާތައް ދަސްވެފައި ނުވާނަމަ، އެ
އެގޮތުން ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އެކަލޭގެފާނުގެ އަޞްޙާބުންނަށް ކުޑަކަމުދިއުމާއި ބޮޑުކަމުދިއުމުގައި ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލުން ނަހީ ކުރެއްވިހިނދު، ޤިބުލައަށް ފުރަގަސްދިނުންވެސް ވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ. ދުނިޔެއަކީ ވަށް އެއްޗަކަށްވާއިރު “ފުރަގަސްދިނުން”ވެސް ވާނީ ހަމަ ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލުމަށެވެ.
އިންޑިއާގައި ހުރި މީހެއް ކައިރި އެމެރިކާ ބައްރު ވަނީ ކޮން ދިމާލެއްގައިތޯ އެހުމުން އިރުމަތީ ފަރާތަށް އިޝާރާތެއް ނުކުރާނެއެވެ. އެހެނެއްކަމަކު އިޝާރާތް ކުރާނީ ހުޅަނގު ފަރާތަށެވެ. އިރުމަތީ ފަރާތުން ގޮސް ދުނިޔެ ވަށާ އެތަނަށް ދެވުނުކަމުގައި ވިޔަސްމެއެވެ. ތަނެއް އޮތް ފަރާތަކާއި އެތަނަކަށް ވާޞިލުވެވޭ ގޮތް އެއީ މުޅިން ތަފާތު ދެކަމެކެވެ.
ޞައްޙަ ޝަރުޢީ ދަލީލުތައް އެނގި ބަޔާންވުމުން އެކަމުގައި ޚިލާފުވެ ޖަދަލުކުރާނެ އެއްވެސް ފުރުޞަތެއް ނެތެވެ. މިކަމުގެ ނުރައްކާތެރިކަމާއި މިޝަރުޢީ ޙުކުމާ ޚިލާފުވުމުގެ ސަބަބުން ފާފަ ލިބޭ މިންވަރާމެދު މުސްލިމު އަންހެނުން ވިސްނާ ފިކުރުކުރަންޖެހެއެވެ. އަދި ދަންނަން ޖެހޭކަމަކީ އެކަނބަލުން އެނުކުންނަނީ އަޖުރު ޙާޞިލުކުރުމުގެ ނިޔަތުގައެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި ފާފަތަކެއް ހޯދާކަށް ނޫނެވެ. نسأل الله السلامة والعافية
އަންހެންކަނބަލުން ގެއިން ނުކުންނައިރު މީރުވަސް ދުވާފަދަ އެއްޗެއް ބޭނުންކޮށްގެން ނުކުތުމަކީ ނަހީކުރައްވާފައިވާ ކަމެއްކަން އަންގައިދޭ ޙަދީޘްތަކުގެ ތެރޭގައި އަންނަނިވި ޞައްޙަ ޙަދީޘްތައް ހިމެނެއެވެ
އެއީތަޔައްމުމު ފާސިދުވާ ކަންކަމެވެ. ތަޔައްމުމު ބާޠިލުކުރާ ކަންތައްތައް ތިނެކެވެ. އެއީ 1- ތަޔައްމުމު(ވުޟޫ) ގެއްލޭކަމެއް މެދުވެރިވުން: ކުޑަ ޙަދަޘްވެރިވުމުން، ވުޟޫ ގެއްލޭތީ ތަޔައްމުމުވެސް ބާޠިލުވާނެއެވެ. އަދި ބޮޑު ޙަދަޘްވެރިވުމުން، އެބަހީ ޖުނުބާއި، ޙައިޟާއި ނިފާސްވެރިވުމަކީވެސް
އިސްލާމް ދީނުގައި މިސްކިތްތަކަށް ދެވިފައިވާ މަޤާމުގެ މަތިވެރިކަމަށްޓަކައި، ޢިލްމުގެ އަހުލުވެރިން މި މައްސަލައިގައި ލިޔުއްވާފައިވާ ކުރު އަދި ދިގު ފޮތްތަކުގައި ގިނަ ވާހަކަތަކެއް ގެންނަވާފައިވެއެވެ. އެގޮތުން މި މަޢުޟޫއަށް އެންމެ ބޮޑު ޢިނާޔަތްތެރިކަމެއް ދެއްވާފައިވަނީ
الحمد لله والصلاة والصلاة والسلام على رسولله. ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން އިސްލާމްދީނަކީ ހުރިހާ ކަމެއް އެ ދީނުގައި އެންމެ ފުރިހަމައަށް އެކުލެވިގެންވާ ދީނެކެވެ. އެއީ ހެޔޮ ކަމެއްނަމަ އެކަމަކަށް މަގު ދައްކަވާއި ދެއްވައި،
އަންހެނުންނާ ދިމާއަށް ބެލުމުގެ ބަދަލުގައި، ބެލުން ތިރިކުރުމަކީ ވާޖިބުކަމެއްކަމުގައި ބުނުމުން ބައެއް މީހުން ބުނެއެވެ.
“އެހެންވިއްޔާ އަންހެނާގެ މޫނުކަޝްފުކުރުން ހުއްދަވާނެތާއެވެ!”
ދަންނައެވެ. މިފަދައިން ބުނާ މީހުންގެ ބަހުގައި އެއްވެސް ބުރަދަނެއް ނެތެވެ.
… ވުޟޫ ބާޠިލުވެއްޖެކަމާމެދު ވަސްވާހެއް މެދުވެރިވިޔަސް އެކަމާ އަޅާލާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ.
ނަމާދުގައި ހުރެ މީހަކު ކިނބިއްސެއް އަޅައިފިނަމަ އޭނާ الحمد لله ކިޔުން ޝަރުޢުވެގެންވެއެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على من لا نبي بعده وعلى آله وأصحابه الأبرار. أما بعد : حيض ގެ މައްސަލަ ތަކަކީ ވަރަށް ގިނަ އަންހެނުންނަށް ނޭނގޭ މައްސަލަ
ޙަރާމް ނުވަތަ މަކުރޫހަ ވެގެންވާ ނަމެއް ދެވިއްޖެ ނަމަ އެފަދަ ނަމެއް ބަދަލު ކުރަން ވާނެއެވެ. ކުޑަ ކުއްޖެއް ނަމަ އެކުއްޖެއްގެ ނަން ރަނގަޅު ނަމަކަށް ބަދަލު ކުރާނީ އެކުއްޖެއްގެ ބެލެނިވެރިޔާ އެވެ. ބާލިޣު ވުމަށް ފަހު އެނގިއްޖެ ނަމަ އެމީހަކު އެނަން ބަދަލު ކުރަން ވާނެއެވެ.
ނިންމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ޞަރީޙަކޮށް އެފަދައިން ވަޙީކުރައްވާފައެވެ. ވަރިކުރުމަށްފަހު އަންހެނާއަށް މުދަލެއް ދެވޭ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ވަރިކުރުމުގެ ސަބަބަން އޭނާއަށް މެދުވެރިވާ ގެއްލުންތައް ފޫބެއްދުމުގެ
ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް ފިރިމީހާގެ ފަރާތުން މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން – ޝަރުޢީ ކޯޓަކުން ވަރިކުރި މީހާ މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އައިސްފައިވާ ޙުކުމެކެވެ. އެހެންކަމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު އެފަދަ
ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދޭން ނުޖެހޭ ޙާލަތްތައް ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދޭން ނުޖެހޭ ޙާލަތްތަކާމެދު ފިޤުހުވެރިންވަނީ ވާހަކަފުޅުދައްކަވާފައެވެ. އަދި އެބޭކަލުންވަނީ މިކަމުގައި ނުހަނު އިއްތިފާޤުވެވަޑައިގެންނެވެ. އެގޮތުން ދެމަފިރިން ވަކިވާ ވަކިވުން އެބޭކަލުން ދެބަޔަކަށް ބައްސަވައެވެ. ފުރަތަމައީ:
