ޤަވާޢިދު: نَسْخُ الكِتَابِ بِالسُّنَّةِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ސުންނަތުން ޤުރުއާން ނަސްޚުވުން ޖާއިޒު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ސުންނަތުން ޤުރުއާން ނަސްޚުކުރެވުމީ ޖުމްލަގޮތެއްގައި ވެދާނެކަމެކެވެ. އެހެނީ، ޞައްޙަ ނަބަވީ ސުންނަތަކީ ޤުރުއާންފަދައިން
ޤަވާޢިދު: نَسْخُ القُرْآنِ بِالقُرْآنِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޤުރުއާނުން ޤުރުއާން ނަސްޚުވުން ޖާއިޒު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޤުރުއާނުން ޤުރުއާން ނަސްޚުކުރެވުމީ ޝަރުޢީގޮތުން ޖާއިޒު (ވެދާނެ) ކަމެކެވެ. އަދި ވެދާނެކަމަށް ބުއްދީގެގޮތުން
ޤަވާޢިދު: الشَّيْءُ إِنَّـمَا يُنْسَخُ بِـمِثْلِهِ أَوْ بِأَقْوَى مِنْهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އެއްޗެއް ނަސްޚުކުރެވޭނީ އެއާ އެއްފަދަ ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ވަރުގަދަ އެއްޗަކުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ބާރުގަދަކަމުގެ ގޮތުން ނަސްޚުކުރެވޭ
ޤަވާޢިދު: تَقْلِيْدُ الـمَيِّتِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މައްޔިތާއަށް ތަޤުލީދުކުރުން ހުއްދަވެގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޤުލީދުކުރާ އާންމުމީހަކަށް މައްސަލައެއް ނުވަތަ ހާދިސާއެއް ކުރިމަތިވިއިރު، އެ ކަމާ ގުޅޭގޮތުން ދިރިހުރި އެއްވެސް މުޖުތަހިދު
ޤަވާޢިދު: الأَصْلُ عَدَمُ النَّسْخِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އަޞްލަކީ ނަސްޚު ނުވުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޙަޤީޤަތުގައި ﷲ ތަޢާލާ އެކަލާނގެ އަޅުތަކުންނަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކަކީ އެއަށް ޢަމަލުކުރުމަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކެކެވެ. އެހެންކަމުން،
ޤަވާޢިދު: لَا يُعْمَلُ بِالقَولِ الـمُخَرَّجِ حَيْثُ أَمْكَنَ الفَرْقُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ތަފާތުވުމުގެ ފުރުޞަތުއޮތުމުން، ތަޚްރީޖުކުރެވިފައިވާ ބަސްފުޅަށް ޢަމަލެއް ނުކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވަކި މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔެއްގެ
ޤަވާޢިދު: إِذَا تَكَرَّرَتِ الوَاقِعَةُ يَلْزَمُ الـمُجْتَهِدَ تَكْرِيْرُ النَّظَرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ހާދިސާ ތަފާތުވެއްޖެނަމަ، އަލުން ނަޒަރުހިންގުން މުޖުތަހިދަށް ލާޒިމުވާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދިމާވި ހާދިސާއެއްގައި ނުވަތަ ކަމެއްގައި މުޖުތަހިދު
ޤަވާޢިދު: النَّسْخُ جَائِزٌ عَقْلًا، وَوَاقِعٌ سَمْعًا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަސްޚުވުމީ ބުއްދީގެ ގޮތުން ބަލާއިރު ވުން އެކަށީގެންވާ ކަމެއް، އަދި ސަމްޢީ ގޮތުން ބަލާއިރު ހިނގާ ކަމެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު:
ޤަވާޢިދު: الـمُجْتَهِدُ إِذَا رَجَعَ عَن قَوْلٍ لَا يَجُوزُ الأَخَذُ بِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔާ އެ ބޭފުޅާގެ ބަސްފުޅަކުން ރުޖޫޢަވެއްޖެނަމަ އޭގައި ހިފުން ހުއްދަވެގެން ނުވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ
ޤަވާޢިދު: تَتَبُّعُ رُخَصِ الـمَذَاهِبِ لَا يَجُوزُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަޒުހަބުތަކުގެ ރުޚުޞާތަކަށް ތަބާވުން ހުއްދަވެގެން ނުވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޙުއްޖަތާއި ދަލީލަށް ބެލުމެއްނެތި މަޒުހަބުތަކުގެ ފިޤުހުވެރިންގެ ރައުޔުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ
ޤަވާޢިދު: إِذَا اخْتَلَفَ عَلَى الـمُقَلِّدِ اجْتِهَادُ مُجْتَهِدَيْنِ فَإِنَّهُ يُقَلِّدُ مَن شَاءَ مِنْهُمَا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދެ މުޖުތަހިދެއްގެ އިޖުތިހާދު ތަފާތުވެފައިވާތީ މުޤައްލިދަކަށް ފެނިއްޖެނަމަ، އޭނާއަށް އެ ތަނުން ބޭނުން
الحمد لله والصلاة والسلام على من لا نبي بعده وعلى آله وأصحابه الأبرار. أما بعد : حيض ގެ މައްސަލަ ތަކަކީ ވަރަށް ގިނަ އަންހެނުންނަށް ނޭނގޭ މައްސަލަ
ޙަރާމް ނުވަތަ މަކުރޫހަ ވެގެންވާ ނަމެއް ދެވިއްޖެ ނަމަ އެފަދަ ނަމެއް ބަދަލު ކުރަން ވާނެއެވެ. ކުޑަ ކުއްޖެއް ނަމަ އެކުއްޖެއްގެ ނަން ރަނގަޅު ނަމަކަށް ބަދަލު ކުރާނީ އެކުއްޖެއްގެ ބެލެނިވެރިޔާ އެވެ. ބާލިޣު ވުމަށް ފަހު އެނގިއްޖެ ނަމަ އެމީހަކު އެނަން ބަދަލު ކުރަން ވާނެއެވެ.
(އިސްވެދިޔަ ލިޔުމުގައި(ދީނުގައި ފިޤުހުވެރިވުމުގެ މާތްކަން) އެންމެ ފަހުން އަޅުގަނޑުމެން ބަލައިލާފައިވާނީ الفاتحة ސޫރތުގައިވާ، ތިން ބައިމީހުންނާ އަދި އެތިންބައި މީހުން ގެ ތެރެއިންވާ ކޯފާލެއްވުނު މީހުންނާ މަގުގެއްލުނު މީހުންނަކީ ހަމައެކަނި ޔަހޫދީންނާ ނަޞާރާއިންނޫންކަމެވެ.އަދި އެކަމާބެހޭގޮތުން
ނިންމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ޞަރީޙަކޮށް އެފަދައިން ވަޙީކުރައްވާފައެވެ. ވަރިކުރުމަށްފަހު އަންހެނާއަށް މުދަލެއް ދެވޭ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ވަރިކުރުމުގެ ސަބަބަން އޭނާއަށް މެދުވެރިވާ ގެއްލުންތައް ފޫބެއްދުމުގެ
ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް ފިރިމީހާގެ ފަރާތުން މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން – ޝަރުޢީ ކޯޓަކުން ވަރިކުރި މީހާ މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އައިސްފައިވާ ޙުކުމެކެވެ. އެހެންކަމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު އެފަދަ
ޤަވާޢިދު: نَسْخُ الكِتَابِ بِالسُّنَّةِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ސުންނަތުން ޤުރުއާން ނަސްޚުވުން ޖާއިޒު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ސުންނަތުން ޤުރުއާން ނަސްޚުކުރެވުމީ ޖުމްލަގޮތެއްގައި ވެދާނެކަމެކެވެ. އެހެނީ، ޞައްޙަ ނަބަވީ ސުންނަތަކީ ޤުރުއާންފަދައިން
ޤަވާޢިދު: نَسْخُ القُرْآنِ بِالقُرْآنِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޤުރުއާނުން ޤުރުއާން ނަސްޚުވުން ޖާއިޒު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޤުރުއާނުން ޤުރުއާން ނަސްޚުކުރެވުމީ ޝަރުޢީގޮތުން ޖާއިޒު (ވެދާނެ) ކަމެކެވެ. އަދި ވެދާނެކަމަށް ބުއްދީގެގޮތުން
ޤަވާޢިދު: الشَّيْءُ إِنَّـمَا يُنْسَخُ بِـمِثْلِهِ أَوْ بِأَقْوَى مِنْهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އެއްޗެއް ނަސްޚުކުރެވޭނީ އެއާ އެއްފަދަ ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ވަރުގަދަ އެއްޗަކުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ބާރުގަދަކަމުގެ ގޮތުން ނަސްޚުކުރެވޭ
ޤަވާޢިދު: تَقْلِيْدُ الـمَيِّتِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މައްޔިތާއަށް ތަޤުލީދުކުރުން ހުއްދަވެގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޤުލީދުކުރާ އާންމުމީހަކަށް މައްސަލައެއް ނުވަތަ ހާދިސާއެއް ކުރިމަތިވިއިރު، އެ ކަމާ ގުޅޭގޮތުން ދިރިހުރި އެއްވެސް މުޖުތަހިދު
ޤަވާޢިދު: الأَصْلُ عَدَمُ النَّسْخِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އަޞްލަކީ ނަސްޚު ނުވުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޙަޤީޤަތުގައި ﷲ ތަޢާލާ އެކަލާނގެ އަޅުތަކުންނަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކަކީ އެއަށް ޢަމަލުކުރުމަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކެކެވެ. އެހެންކަމުން،
ޤަވާޢިދު: لَا يُعْمَلُ بِالقَولِ الـمُخَرَّجِ حَيْثُ أَمْكَنَ الفَرْقُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ތަފާތުވުމުގެ ފުރުޞަތުއޮތުމުން، ތަޚްރީޖުކުރެވިފައިވާ ބަސްފުޅަށް ޢަމަލެއް ނުކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވަކި މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔެއްގެ
ޤަވާޢިދު: إِذَا تَكَرَّرَتِ الوَاقِعَةُ يَلْزَمُ الـمُجْتَهِدَ تَكْرِيْرُ النَّظَرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ހާދިސާ ތަފާތުވެއްޖެނަމަ، އަލުން ނަޒަރުހިންގުން މުޖުތަހިދަށް ލާޒިމުވާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދިމާވި ހާދިސާއެއްގައި ނުވަތަ ކަމެއްގައި މުޖުތަހިދު
ޤަވާޢިދު: النَّسْخُ جَائِزٌ عَقْلًا، وَوَاقِعٌ سَمْعًا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަސްޚުވުމީ ބުއްދީގެ ގޮތުން ބަލާއިރު ވުން އެކަށީގެންވާ ކަމެއް، އަދި ސަމްޢީ ގޮތުން ބަލާއިރު ހިނގާ ކަމެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު:
ޤަވާޢިދު: الـمُجْتَهِدُ إِذَا رَجَعَ عَن قَوْلٍ لَا يَجُوزُ الأَخَذُ بِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔާ އެ ބޭފުޅާގެ ބަސްފުޅަކުން ރުޖޫޢަވެއްޖެނަމަ އޭގައި ހިފުން ހުއްދަވެގެން ނުވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ
ޤަވާޢިދު: تَتَبُّعُ رُخَصِ الـمَذَاهِبِ لَا يَجُوزُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަޒުހަބުތަކުގެ ރުޚުޞާތަކަށް ތަބާވުން ހުއްދަވެގެން ނުވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޙުއްޖަތާއި ދަލީލަށް ބެލުމެއްނެތި މަޒުހަބުތަކުގެ ފިޤުހުވެރިންގެ ރައުޔުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ
ޤަވާޢިދު: إِذَا اخْتَلَفَ عَلَى الـمُقَلِّدِ اجْتِهَادُ مُجْتَهِدَيْنِ فَإِنَّهُ يُقَلِّدُ مَن شَاءَ مِنْهُمَا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދެ މުޖުތަހިދެއްގެ އިޖުތިހާދު ތަފާތުވެފައިވާތީ މުޤައްލިދަކަށް ފެނިއްޖެނަމަ، އޭނާއަށް އެ ތަނުން ބޭނުން
الحمد لله والصلاة والسلام على من لا نبي بعده وعلى آله وأصحابه الأبرار. أما بعد : حيض ގެ މައްސަލަ ތަކަކީ ވަރަށް ގިނަ އަންހެނުންނަށް ނޭނގޭ މައްސަލަ
ޙަރާމް ނުވަތަ މަކުރޫހަ ވެގެންވާ ނަމެއް ދެވިއްޖެ ނަމަ އެފަދަ ނަމެއް ބަދަލު ކުރަން ވާނެއެވެ. ކުޑަ ކުއްޖެއް ނަމަ އެކުއްޖެއްގެ ނަން ރަނގަޅު ނަމަކަށް ބަދަލު ކުރާނީ އެކުއްޖެއްގެ ބެލެނިވެރިޔާ އެވެ. ބާލިޣު ވުމަށް ފަހު އެނގިއްޖެ ނަމަ އެމީހަކު އެނަން ބަދަލު ކުރަން ވާނެއެވެ.
(އިސްވެދިޔަ ލިޔުމުގައި(ދީނުގައި ފިޤުހުވެރިވުމުގެ މާތްކަން) އެންމެ ފަހުން އަޅުގަނޑުމެން ބަލައިލާފައިވާނީ الفاتحة ސޫރތުގައިވާ، ތިން ބައިމީހުންނާ އަދި އެތިންބައި މީހުން ގެ ތެރެއިންވާ ކޯފާލެއްވުނު މީހުންނާ މަގުގެއްލުނު މީހުންނަކީ ހަމައެކަނި ޔަހޫދީންނާ ނަޞާރާއިންނޫންކަމެވެ.އަދި އެކަމާބެހޭގޮތުން
ނިންމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ޞަރީޙަކޮށް އެފަދައިން ވަޙީކުރައްވާފައެވެ. ވަރިކުރުމަށްފަހު އަންހެނާއަށް މުދަލެއް ދެވޭ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ވަރިކުރުމުގެ ސަބަބަން އޭނާއަށް މެދުވެރިވާ ގެއްލުންތައް ފޫބެއްދުމުގެ
ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް ފިރިމީހާގެ ފަރާތުން މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން – ޝަރުޢީ ކޯޓަކުން ވަރިކުރި މީހާ މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އައިސްފައިވާ ޙުކުމެކެވެ. އެހެންކަމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު އެފަދަ
