މި އާޔަތްތަކުން ލިބިގެންދިޔަ އިރުޝާދުތައް ރަޖުޢީ ވަރިއާއި ބާއިން ވަރީގައި ޢިއްދަ ވާޖިބުވެގެންވުން. އެއީ އަންހެނާގެ ރަހިމުގެ ހުސްކަން ސާބިތުކުރުމަށެވެ. ރަޙިމުގެތެރޭގައިވާ އެއްޗެއް ފޮރުވުން ޙަރާމްވެގެންވާކަން އެނގިގެން ދިޔައެވެ. އެއީ މާބަނޑުވުން ނުވަތަ ޙައިޟެވެ.
ފަށްކެނޑުމަށްޓަކައިކުރާ ކައިވެނި ފަށްކެނޑުމަށްޓކައި ކުރާ ކައިވެންޏާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެމެދުގައި އިޚްތިލާފު އުފެދިފައިވެއެވެ. އެގޮތުން ޖުމްޙޫރު ޢިލުމުވެރިން (مالك وأحمد والشافعي) ވިދާޅުވަނީ އެގޮތަށްކުރާ ކައިވެނި އެއީ ބާޠިލު ކައިވެންޏެކެވެ. އަދި އެގޮތަށްކުރާ ކައިވެނިން ފުރަތަމަ ފިރިމީހާ
ނުވަވަނަ ޙުކުމް ތިންފަށް ވަރިއަކުން ވަރިވެއްޖެނަމަ އެކަމުގެ ޙުކުމް ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. (فَإِنْ طَلَّقَهَا فَلاَ تَحِلُّ لَهُ مِن بَعْدُ حتى تَنْكِحَ زَوْجاً غَيْرَهُ) [سورة البقرة:230] މާނައީ:
ﷲގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ރިވާކުރެއްވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ((إِذَا دَعَا الرَّجُلُ امْرَأَتَهُ إِلَى فِرَاشِهِ فَأَبَتْ فَبَاتَ غَضْبَانَ
މަސްޖިދުލް ޙަރާމްއަށް އަންނަމީހާ އޭނާގެ ނިޔަތުގައި ވީހާވެސް ބޮޑަށް އިޚްލާޞްތެރިވުން ހުއްޓެވެ. އަދި ދެއްކުންތެރިކަމާއި، މީހުން ގާތު ތިމާކުރި އަޅުކަންތަކުގެ ވާހަކަ ދެއްކުމުން ދުރުވާންޖެހެއެވެ. އަދި އަޅުކަން ގިނައިން ވެވުމުން (މިސާލަކަށް އެތަކެއް ފަހަރަކު
.ހަރަމްފުޅުތެރޭގައި ހިނގާ އެހެން ނޭދެވޭ ކަންކަމަށް ބަލާއިރު، ހަރަމްފުޅަށް އައިސް ފޯނުތަކުން ބޭކާރުކަންކަން ކުރުމުގައި ވަގުތު ހޭދަކުރުން ހިމެނެއެވެ. މިގޮތުން ދިގު ފޯނުތައްކުރުމުގަޔާއި، އިންޓަނެޓް ބޭނުންކުރުމުގަޔާއި، ޚަބަރުތައްބެލުމުގައި ވަގުތުބޭކާރުކުރެވެއެވެ. މިކަންކަމުގެ ސަބަބުން އެފަދަ މީހުން
. ހަރަމްފުޅަށްދާއިރު ވީހާވެސް ބޮޑަށް ސާފްތާހިރުވެގެން ރީތި ހެދުމުގައި ދިޔުން ހުއްޓެވެ. އަދި އެމިސްކިތުގައި އަޅުކަމައިގެން އުޅޭ މީހުންނަށް އުނދަގޫވެދާނެ ފަދަ އެންމެހައި އެއްޗަކުން ދުރުވުން ހުއްޓެވެ. މިސާލަކަށް ލޮނުމެދު، ފިޔާ، އަދި ސިނގިރޭޓް
މަސްޖިދުލް ޙަރާމް ޤަސްދުކޮށްގެން އަންނަ މީހާ ސަމާލުވާންޖެހޭ ބައެއް ކަންކަން މިސްކިތަށް ވަންނަމުން ފުރަތަމަ ކަނާތު ފައި އިސްކުރުމަކީ ސުންނަތެކެވެ. އަދި ނުކުންނަމުން ވާތުފައި އިސްކުރުމަކީ ސުންނަތެކެވެ.1 ރަސޫލާ (ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް) ހަދީސްކުރައްވައިފައިވެއެވެ.
އަލްމުލްތަޒަމް ޙަޖަރުލް އަސްވަދާއި ގެފުޅުގެ ދޮރުކޮޅާއި ދެމެދުވާ ހިސާބަކީ އަލްމުލްތަޒަމްއެވެ. އެހިސާބުގައި ދުޢާކުރުމާއިމެދު ބައެއް އަޘަރުތައް އައިސްފައިއެބަހުއްޓެވެ. އެހިސާބުގައި ހިފެހެއްޓުމާއި ބެހޭ ގޮތުންވެސް ބައެއް ސަލަފުންގެ ބަސްފުޅުތައްއައިސްފައި އެބަހުއްޓެވެ. ބައެއް ސަލަފުން އެކަން އެގޮތަށް
ތަވާފްކުރާމީހާ އިސްލާމީ ރިވެތި އަޙްލާޤްގެ ސިފަތަކުން ޒީނަތްތެރިވުން މިސާލަކަށް ކެތްތެރިކަން، ޢަފޫކުރުން، އޯގާވަންތަކަން، އެހީއަށް ބޭނުންވެފައިވާ މީހުންނަށް އަޅާލުން، ނޭނގޭމީހުންނަށް ކިޔައިދިނުން، ޢިލްމާއި އޯގާތެރިކަމާއެކު ހެޔޮކަންކަމަށް އަމުރުކޮށް ނުބައިކަންކަން ނަޙީކުރުން ފަދަސިފަތަކެވެ. އެއްފަހަރަކު ނަބިއްޔާ
ތަވާފުކުރުމުގައި ސަމާލުވާންޖެހޭ ކަންތައްތައް
ތަވާފުކުރުން ޝަރުޢީގޮތުން ތަވާފުކުރުން ހުއްދަވަނީ ހަމައެކަނި ކަޢުބާ ވަށައިގެންނެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވައިފައިވެއެވެ. ”އަދި ޤަދީމީ މާތް ގެފުޅުގައި އެއުރެން ތަވާފްކުރާ ހުށިކަމެވެ.” (ސޫރަތުލް ޙައްޖު 29) އަދިވެސް ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވައިފައިވެއެވެ. ”އަދި
އަޅުކަމުގެ ގޮތުން މަސްޖިދުލް ޙަރާމްއަށް ޒިޔާރަތްކުރުން
ގެފުޅު ތާހިރުކުރުމަށް އަމުރުކުރެވިގެންވުން
މައްކާގައި ކުރާ ނަމާދަށް ލިބޭ ސަވާބު އެއް ލައްކަ ގުނަ އިތުރުވެގެންވުން
ޢުމްރާ ޝަރުޢުކުރެވިގެންވުން ޙަދީޘް ޖިބްރީލުގައި އައިސްފައިވެއެވެ. އިބްނު ޢުމަރު ރިވާކުރައްވާފައިވެއެވެ. ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް ހަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ”އިސްލާމްކަމަކީ މާތް ﷲ ފިޔަވައި ޙައްޤުވެގެން އަޅުކަމެއްވެވޭ އިލާހަކު ނުވާކަމަށް ހެކިވުމާއި، އަދި މުޙައްމަދުގެފާނީ އެކަލާނގެ
އިސްލާމްކަމުގެ ރުކުނެއްކަމުގައިވާ ޙައްޖު ޙައްޖަކީ އިސްލާމަކަމުގެ ރުކުން ތަކުގެ ތެރެއިން ރުކުނެކެވެ. ”..އެކަމަށް މަގެއް ފެނި ކުޅަދާނަވެއްޖެމީހާ، އެ ގެފުޅަށް ޤަޞްދުކޮށްގެންދިޔުމަކީ(އެބަހީ: ޙައްޖުވުމަކީ) ﷲއަށް ޓަކައި މީސްތަކުންގެ މައްޗަށް އޮތް ވާޖިބެކެވެ..” (އާލް ޢިމްރާން
ކަޢްބަތުﷲ ގެފުޅު އަދި މަސްޖިދުލް ޙަރާމް
މި އާޔަތްތަކުން ލިބިގެންދިޔަ އިރުޝާދުތައް ރަޖުޢީ ވަރިއާއި ބާއިން ވަރީގައި ޢިއްދަ ވާޖިބުވެގެންވުން. އެއީ އަންހެނާގެ ރަހިމުގެ ހުސްކަން ސާބިތުކުރުމަށެވެ. ރަޙިމުގެތެރޭގައިވާ އެއްޗެއް ފޮރުވުން ޙަރާމްވެގެންވާކަން އެނގިގެން ދިޔައެވެ. އެއީ މާބަނޑުވުން ނުވަތަ ޙައިޟެވެ.
ފަށްކެނޑުމަށްޓަކައިކުރާ ކައިވެނި ފަށްކެނޑުމަށްޓކައި ކުރާ ކައިވެންޏާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެމެދުގައި އިޚްތިލާފު އުފެދިފައިވެއެވެ. އެގޮތުން ޖުމްޙޫރު ޢިލުމުވެރިން (مالك وأحمد والشافعي) ވިދާޅުވަނީ އެގޮތަށްކުރާ ކައިވެނި އެއީ ބާޠިލު ކައިވެންޏެކެވެ. އަދި އެގޮތަށްކުރާ ކައިވެނިން ފުރަތަމަ ފިރިމީހާ
ނުވަވަނަ ޙުކުމް ތިންފަށް ވަރިއަކުން ވަރިވެއްޖެނަމަ އެކަމުގެ ޙުކުމް ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. (فَإِنْ طَلَّقَهَا فَلاَ تَحِلُّ لَهُ مِن بَعْدُ حتى تَنْكِحَ زَوْجاً غَيْرَهُ) [سورة البقرة:230] މާނައީ:
ﷲގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ރިވާކުރެއްވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ((إِذَا دَعَا الرَّجُلُ امْرَأَتَهُ إِلَى فِرَاشِهِ فَأَبَتْ فَبَاتَ غَضْبَانَ
މަސްޖިދުލް ޙަރާމްއަށް އަންނަމީހާ އޭނާގެ ނިޔަތުގައި ވީހާވެސް ބޮޑަށް އިޚްލާޞްތެރިވުން ހުއްޓެވެ. އަދި ދެއްކުންތެރިކަމާއި، މީހުން ގާތު ތިމާކުރި އަޅުކަންތަކުގެ ވާހަކަ ދެއްކުމުން ދުރުވާންޖެހެއެވެ. އަދި އަޅުކަން ގިނައިން ވެވުމުން (މިސާލަކަށް އެތަކެއް ފަހަރަކު
.ހަރަމްފުޅުތެރޭގައި ހިނގާ އެހެން ނޭދެވޭ ކަންކަމަށް ބަލާއިރު، ހަރަމްފުޅަށް އައިސް ފޯނުތަކުން ބޭކާރުކަންކަން ކުރުމުގައި ވަގުތު ހޭދަކުރުން ހިމެނެއެވެ. މިގޮތުން ދިގު ފޯނުތައްކުރުމުގަޔާއި، އިންޓަނެޓް ބޭނުންކުރުމުގަޔާއި، ޚަބަރުތައްބެލުމުގައި ވަގުތުބޭކާރުކުރެވެއެވެ. މިކަންކަމުގެ ސަބަބުން އެފަދަ މީހުން
. ހަރަމްފުޅަށްދާއިރު ވީހާވެސް ބޮޑަށް ސާފްތާހިރުވެގެން ރީތި ހެދުމުގައި ދިޔުން ހުއްޓެވެ. އަދި އެމިސްކިތުގައި އަޅުކަމައިގެން އުޅޭ މީހުންނަށް އުނދަގޫވެދާނެ ފަދަ އެންމެހައި އެއްޗަކުން ދުރުވުން ހުއްޓެވެ. މިސާލަކަށް ލޮނުމެދު، ފިޔާ، އަދި ސިނގިރޭޓް
މަސްޖިދުލް ޙަރާމް ޤަސްދުކޮށްގެން އަންނަ މީހާ ސަމާލުވާންޖެހޭ ބައެއް ކަންކަން މިސްކިތަށް ވަންނަމުން ފުރަތަމަ ކަނާތު ފައި އިސްކުރުމަކީ ސުންނަތެކެވެ. އަދި ނުކުންނަމުން ވާތުފައި އިސްކުރުމަކީ ސުންނަތެކެވެ.1 ރަސޫލާ (ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް) ހަދީސްކުރައްވައިފައިވެއެވެ.
އަލްމުލްތަޒަމް ޙަޖަރުލް އަސްވަދާއި ގެފުޅުގެ ދޮރުކޮޅާއި ދެމެދުވާ ހިސާބަކީ އަލްމުލްތަޒަމްއެވެ. އެހިސާބުގައި ދުޢާކުރުމާއިމެދު ބައެއް އަޘަރުތައް އައިސްފައިއެބަހުއްޓެވެ. އެހިސާބުގައި ހިފެހެއްޓުމާއި ބެހޭ ގޮތުންވެސް ބައެއް ސަލަފުންގެ ބަސްފުޅުތައްއައިސްފައި އެބަހުއްޓެވެ. ބައެއް ސަލަފުން އެކަން އެގޮތަށް
ތަވާފްކުރާމީހާ އިސްލާމީ ރިވެތި އަޙްލާޤްގެ ސިފަތަކުން ޒީނަތްތެރިވުން މިސާލަކަށް ކެތްތެރިކަން، ޢަފޫކުރުން، އޯގާވަންތަކަން، އެހީއަށް ބޭނުންވެފައިވާ މީހުންނަށް އަޅާލުން، ނޭނގޭމީހުންނަށް ކިޔައިދިނުން، ޢިލްމާއި އޯގާތެރިކަމާއެކު ހެޔޮކަންކަމަށް އަމުރުކޮށް ނުބައިކަންކަން ނަޙީކުރުން ފަދަސިފަތަކެވެ. އެއްފަހަރަކު ނަބިއްޔާ
ތަވާފުކުރުމުގައި ސަމާލުވާންޖެހޭ ކަންތައްތައް
ތަވާފުކުރުން ޝަރުޢީގޮތުން ތަވާފުކުރުން ހުއްދަވަނީ ހަމައެކަނި ކަޢުބާ ވަށައިގެންނެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވައިފައިވެއެވެ. ”އަދި ޤަދީމީ މާތް ގެފުޅުގައި އެއުރެން ތަވާފްކުރާ ހުށިކަމެވެ.” (ސޫރަތުލް ޙައްޖު 29) އަދިވެސް ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވައިފައިވެއެވެ. ”އަދި
އަޅުކަމުގެ ގޮތުން މަސްޖިދުލް ޙަރާމްއަށް ޒިޔާރަތްކުރުން
ގެފުޅު ތާހިރުކުރުމަށް އަމުރުކުރެވިގެންވުން
މައްކާގައި ކުރާ ނަމާދަށް ލިބޭ ސަވާބު އެއް ލައްކަ ގުނަ އިތުރުވެގެންވުން
ޢުމްރާ ޝަރުޢުކުރެވިގެންވުން ޙަދީޘް ޖިބްރީލުގައި އައިސްފައިވެއެވެ. އިބްނު ޢުމަރު ރިވާކުރައްވާފައިވެއެވެ. ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް ހަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ”އިސްލާމްކަމަކީ މާތް ﷲ ފިޔަވައި ޙައްޤުވެގެން އަޅުކަމެއްވެވޭ އިލާހަކު ނުވާކަމަށް ހެކިވުމާއި، އަދި މުޙައްމަދުގެފާނީ އެކަލާނގެ
އިސްލާމްކަމުގެ ރުކުނެއްކަމުގައިވާ ޙައްޖު ޙައްޖަކީ އިސްލާމަކަމުގެ ރުކުން ތަކުގެ ތެރެއިން ރުކުނެކެވެ. ”..އެކަމަށް މަގެއް ފެނި ކުޅަދާނަވެއްޖެމީހާ، އެ ގެފުޅަށް ޤަޞްދުކޮށްގެންދިޔުމަކީ(އެބަހީ: ޙައްޖުވުމަކީ) ﷲއަށް ޓަކައި މީސްތަކުންގެ މައްޗަށް އޮތް ވާޖިބެކެވެ..” (އާލް ޢިމްރާން
ކަޢްބަތުﷲ ގެފުޅު އަދި މަސްޖިދުލް ޙަރާމް
