ޒަމާން ކައިރިވުން. އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘްކުރެއްވި އެވެ. ((لا تَقُومُ السَّاعَةُ… حَتَّى يَتَقَارَبَ
މީހުންމެރުން ގިނަވުން. އަބޫހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. ((لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يَكْثُرَ الْهَرْجُ)) قَالُوا: وَمَا
އަޅުއަންހެނާ އޭނާގެ ސާހިބުމީހާ ވިހެއުން. ޖިބްރީލް ޙަދިޘް [ގެ ނަމުން ނަންދެވިފައިވާ] ދިގު ޙަދީޘްގައި އައިސްފައި ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނަށް ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ: ((وَسَأُخْبِرُكَ عَنْ أَشْرَاطِهَا: إِذَا وَلَدَتْ
އަދި ހަމައެފަދައިން ކާބަފައިން އެކަމެއްގެ މަތީގައި ދެމިތިބި އިސްލާމްދީނާއި ޚިލާފު ކަންތައްތަކަށް ތަބާވާ ދަރިންގެ އަދަދު ގިނަވުމަކީވެސް ނަރަކަވަންތަވެރިން ގިނަވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރެއިން ސަބަބެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ. (وَكَذَٰلِكَ مَا أَرْسَلْنَا
ޢިމާރާތްތައް އުސްކުރުން. ނަބީކަމުގެ ޒަމާނާ ވަރަށް ކައިރީގައި މިޢަލާމާތް ވަނީ ފާޅުވެއެވެ. އަދި އެއަށްފަހު، ޢިމާރާތްކުރުމާއި ގެދޮރުގެ ޒީނަތްތެރިކަމުގައި މީސްތަކުން ފަޚުރުވެރިވެ އުޅެއްޖައުމާ ހަމައަށް އެކަން ޢާންމުވެގެން ދިޔައެވެ. އެއީ ފަތަޙަތަކުގެ ފަހުގައި މުސްލިމުންގެ
މުސްލިމު އުންމަތަށް ދިމާވާ އެކި ކަންކަމުގައި ޢީރާނުފަދަ ޤައުމުތަކުން ގަދަބަސް ބުނެ އުޅޭތީ ބައެއް މުސްލިމުން ތިބެނީ އެމީހުންގެ ކެހީގައި ޖެހިފައެވެ.
މިސްކިތްތައް ޒީނަތްތެރި ކުރުމާއި އެކަމުގައި ފަޚުރުވެރިވުން. ޤިޔާމަތުގެ ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރޭގައި މިސްކިތްތައް ޒީނަތްތެރި ކުރުމާއި އެތަންތަނުގައި ބިންވަޅުނަގައި ހެދުމާއި އެކަމުގައި ފަޚުރުވެރިވުން ހިމެނެއެވެ. އަނަސް رضي الله عنه ގެ ކިބައިން އިމާމު އަޙްމަދު
ނަރަކައިގެ އަހުލުވެރިންގެ އަދަދު ގިނަވުމުގެ ސިއްރު ނަރަކައިގެ އަހުލުވެރިން ގިނަވަނީ މީސްތަކުންނާއި ހަމަޔަށް ޙަޢްޤު ނުފޯރުމުގެ ސަބަބުންނެއް ނޫނެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ﷲ ތަޢާލާ އެއްވެސް ބަޔަކަށް އެމީހުނަށް ދީނުގެ ދަޢުވަތް ފޯރައިފުމަށް ދާންދެން އެމީހުންނަށް
ﷲ ތަޢާލަ އަށް ފުރައްސާރަކުރުމުގެ ދެ ވައްތަރެއް ވެއެވެ. ފުރަތަމަ ވައްތަރު: ސީދާކޮށް ވެވޭ ފުރައްސާރަ: މީގެ މިސާލަކީ ﷲ ތަޢާލާއަށް އަށް ލަޢުނަތް ދިނުމާއި އެއިލާހަށް ކުޑައިމީސްބަސް ރައްދުކުރުމާއި ފުރައްސާރަކުރުމެވެ. އެއިލާހުގެ ޒާތުފުޅުގެ
ﷲ ތަޢާލާ އަށް ފުރައްސަރަކުރާ މީހާގެ ޙައްދު ޢިލްމުވެރިން އިއްތިފާޤުވެވަޑައިގެންފައި ވާ ގޮތުގައި ﷲ ތަޢާލާއަށް ފުރައްސާރަކޮށްފި މީހަކު ކާފިރުވުމުގެ ސަބަބުން ޤަތުލުކުރެވޭނެއެވެ. އަދި އޭނާ ޤަތުލުކުރެވުމަށްފަހު އޭނާގެ މައްޗަށް މުސްލިމުންގެ ޙުކުމެއް ނުހިނގާނެއެވެ.
ކާފަރުވުމުގެ ޤަސްދަކާއި ނުލާ ފުރައްސާރަކުރި ކަމުގައިވިޔަސް އެއީ ކުފުރެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާއަށް ފުރައްސާރަކުރުމަކީ ކުފުރެއް ކަމާއިމެދު އިޚްތިލާފު ވެވޭކަށްނެތެވެ. އަދި ޢާއްމުންގެ މީހުން ޤަސްދެއް ނެތް ކަމަށްބުނެ ކަންފަސޭހަކޮށްލުމަކީ ބަލައިގަނެވޭނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެބައިމީހުން
މިއަދުގެ ޢަރަބި ދުނިޔޭގެ ވަރަށް ގިނަ ކަންކޮޅުތަކަށް މިބައިމީހުންވަނީ ފެތުރިފައެވެ. އެގޮތުން އީރާނުގައި ވެރިކަންކުރަނީ މިބައިމީހުންނެވެ.
ނަރަކައިގެ އަހުލުވެރިންގެ އަދަދުގެ ގިނަކަން ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އެތައް ގިނަ އާޔަތްތަކުންނާއި އަދި ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙަދީޘް ބަސްފުޅުތަކުން އާދަމުގެ ދަރީންގެ ތެރެއިން ނަރަކަޔަށް ވަންނަ މީހުންގެ
މިތަނުގައި މަޤްޞަދަކީ ބިދުޢައާއި މަގުފުރެދުމުގެ އަހުލުވެރިންގެ ތެރެއިން ޝަރީޢަތުގައި އައިސްފައިވާގޮތާ ޚިލާފަށް އަޅުކަންކޮށް ޒުހުދުވެރިވާމީހުން އެމީހުން އާދަޔާ ޚިލާފުކަންކަން ކުރުމަށްޓަކައި ޝައިޠާނުން އުޅޭ ތަންތަނަށާއި އެތަންތަނުގައި ނަމާދުކުރުން ނަހީކުރައްވާފައިވާ ތަންތަނަށް ދެއެވެ.
އިމްތިހާން ކުރުމުގެ މައިގަނޑު އަސާސް ބިނާވެފައި ވަނީ ﷲ އެއްކައުވަންތަ ކުރުމުގެ މައްޗަށެވެ. ﷲތަޢާލާ އެކަމަކަށްޓަކައި އިންސީންނާއި ޖިންނިން ޚަލްޤުކުރައްވާފައިވާ ކަމަކީ، ﷲތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަ ކުރުމެވެ. އަޅުކަން އެއިލާހަށް ޚާލިޞްކުރުމަށެވެ. އެއިލާހުގެ ވަޙީ ބަސްފުޅުގައި
އަލް ޙަވްޟަކީ ޤިޔާމަތްދުވަހު ކީރިތި ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم އަށް ސުވަރުގެއިން ދެއްވާނެ ކަމަށް ބަޔާންވެފައިވާ ކައުޘަރޭ ނަމަކަށް ކިޔާ ފެންއާރުން އޮހެމުން އަންނަ ފެނުން ހެދިފައިވާ، މަޙުޝަރުގެ މައިދާނުގައި، އޮންނަ
ޒަމާން ކައިރިވުން. އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘްކުރެއްވި އެވެ. ((لا تَقُومُ السَّاعَةُ… حَتَّى يَتَقَارَبَ
މީހުންމެރުން ގިނަވުން. އަބޫހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. ((لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يَكْثُرَ الْهَرْجُ)) قَالُوا: وَمَا
އަޅުއަންހެނާ އޭނާގެ ސާހިބުމީހާ ވިހެއުން. ޖިބްރީލް ޙަދިޘް [ގެ ނަމުން ނަންދެވިފައިވާ] ދިގު ޙަދީޘްގައި އައިސްފައި ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނަށް ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ: ((وَسَأُخْبِرُكَ عَنْ أَشْرَاطِهَا: إِذَا وَلَدَتْ
އަދި ހަމައެފަދައިން ކާބަފައިން އެކަމެއްގެ މަތީގައި ދެމިތިބި އިސްލާމްދީނާއި ޚިލާފު ކަންތައްތަކަށް ތަބާވާ ދަރިންގެ އަދަދު ގިނަވުމަކީވެސް ނަރަކަވަންތަވެރިން ގިނަވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރެއިން ސަބަބެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ. (وَكَذَٰلِكَ مَا أَرْسَلْنَا
ޢިމާރާތްތައް އުސްކުރުން. ނަބީކަމުގެ ޒަމާނާ ވަރަށް ކައިރީގައި މިޢަލާމާތް ވަނީ ފާޅުވެއެވެ. އަދި އެއަށްފަހު، ޢިމާރާތްކުރުމާއި ގެދޮރުގެ ޒީނަތްތެރިކަމުގައި މީސްތަކުން ފަޚުރުވެރިވެ އުޅެއްޖައުމާ ހަމައަށް އެކަން ޢާންމުވެގެން ދިޔައެވެ. އެއީ ފަތަޙަތަކުގެ ފަހުގައި މުސްލިމުންގެ
މުސްލިމު އުންމަތަށް ދިމާވާ އެކި ކަންކަމުގައި ޢީރާނުފަދަ ޤައުމުތަކުން ގަދަބަސް ބުނެ އުޅޭތީ ބައެއް މުސްލިމުން ތިބެނީ އެމީހުންގެ ކެހީގައި ޖެހިފައެވެ.
މިސްކިތްތައް ޒީނަތްތެރި ކުރުމާއި އެކަމުގައި ފަޚުރުވެރިވުން. ޤިޔާމަތުގެ ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރޭގައި މިސްކިތްތައް ޒީނަތްތެރި ކުރުމާއި އެތަންތަނުގައި ބިންވަޅުނަގައި ހެދުމާއި އެކަމުގައި ފަޚުރުވެރިވުން ހިމެނެއެވެ. އަނަސް رضي الله عنه ގެ ކިބައިން އިމާމު އަޙްމަދު
ނަރަކައިގެ އަހުލުވެރިންގެ އަދަދު ގިނަވުމުގެ ސިއްރު ނަރަކައިގެ އަހުލުވެރިން ގިނަވަނީ މީސްތަކުންނާއި ހަމަޔަށް ޙަޢްޤު ނުފޯރުމުގެ ސަބަބުންނެއް ނޫނެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ﷲ ތަޢާލާ އެއްވެސް ބަޔަކަށް އެމީހުނަށް ދީނުގެ ދަޢުވަތް ފޯރައިފުމަށް ދާންދެން އެމީހުންނަށް
ﷲ ތަޢާލަ އަށް ފުރައްސާރަކުރުމުގެ ދެ ވައްތަރެއް ވެއެވެ. ފުރަތަމަ ވައްތަރު: ސީދާކޮށް ވެވޭ ފުރައްސާރަ: މީގެ މިސާލަކީ ﷲ ތަޢާލާއަށް އަށް ލަޢުނަތް ދިނުމާއި އެއިލާހަށް ކުޑައިމީސްބަސް ރައްދުކުރުމާއި ފުރައްސާރަކުރުމެވެ. އެއިލާހުގެ ޒާތުފުޅުގެ
ﷲ ތަޢާލާ އަށް ފުރައްސަރަކުރާ މީހާގެ ޙައްދު ޢިލްމުވެރިން އިއްތިފާޤުވެވަޑައިގެންފައި ވާ ގޮތުގައި ﷲ ތަޢާލާއަށް ފުރައްސާރަކޮށްފި މީހަކު ކާފިރުވުމުގެ ސަބަބުން ޤަތުލުކުރެވޭނެއެވެ. އަދި އޭނާ ޤަތުލުކުރެވުމަށްފަހު އޭނާގެ މައްޗަށް މުސްލިމުންގެ ޙުކުމެއް ނުހިނގާނެއެވެ.
ކާފަރުވުމުގެ ޤަސްދަކާއި ނުލާ ފުރައްސާރަކުރި ކަމުގައިވިޔަސް އެއީ ކުފުރެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާއަށް ފުރައްސާރަކުރުމަކީ ކުފުރެއް ކަމާއިމެދު އިޚްތިލާފު ވެވޭކަށްނެތެވެ. އަދި ޢާއްމުންގެ މީހުން ޤަސްދެއް ނެތް ކަމަށްބުނެ ކަންފަސޭހަކޮށްލުމަކީ ބަލައިގަނެވޭނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެބައިމީހުން
މިއަދުގެ ޢަރަބި ދުނިޔޭގެ ވަރަށް ގިނަ ކަންކޮޅުތަކަށް މިބައިމީހުންވަނީ ފެތުރިފައެވެ. އެގޮތުން އީރާނުގައި ވެރިކަންކުރަނީ މިބައިމީހުންނެވެ.
ނަރަކައިގެ އަހުލުވެރިންގެ އަދަދުގެ ގިނަކަން ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އެތައް ގިނަ އާޔަތްތަކުންނާއި އަދި ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙަދީޘް ބަސްފުޅުތަކުން އާދަމުގެ ދަރީންގެ ތެރެއިން ނަރަކަޔަށް ވަންނަ މީހުންގެ
މިތަނުގައި މަޤްޞަދަކީ ބިދުޢައާއި މަގުފުރެދުމުގެ އަހުލުވެރިންގެ ތެރެއިން ޝަރީޢަތުގައި އައިސްފައިވާގޮތާ ޚިލާފަށް އަޅުކަންކޮށް ޒުހުދުވެރިވާމީހުން އެމީހުން އާދަޔާ ޚިލާފުކަންކަން ކުރުމަށްޓަކައި ޝައިޠާނުން އުޅޭ ތަންތަނަށާއި އެތަންތަނުގައި ނަމާދުކުރުން ނަހީކުރައްވާފައިވާ ތަންތަނަށް ދެއެވެ.
އިމްތިހާން ކުރުމުގެ މައިގަނޑު އަސާސް ބިނާވެފައި ވަނީ ﷲ އެއްކައުވަންތަ ކުރުމުގެ މައްޗަށެވެ. ﷲތަޢާލާ އެކަމަކަށްޓަކައި އިންސީންނާއި ޖިންނިން ޚަލްޤުކުރައްވާފައިވާ ކަމަކީ، ﷲތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަ ކުރުމެވެ. އަޅުކަން އެއިލާހަށް ޚާލިޞްކުރުމަށެވެ. އެއިލާހުގެ ވަޙީ ބަސްފުޅުގައި
އަލް ޙަވްޟަކީ ޤިޔާމަތްދުވަހު ކީރިތި ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم އަށް ސުވަރުގެއިން ދެއްވާނެ ކަމަށް ބަޔާންވެފައިވާ ކައުޘަރޭ ނަމަކަށް ކިޔާ ފެންއާރުން އޮހެމުން އަންނަ ފެނުން ހެދިފައިވާ، މަޙުޝަރުގެ މައިދާނުގައި، އޮންނަ
