ޙައިޟުވެރިޔާ މައްޔިތާ ހިނެވުން
އެއީ ހުއްދަކަމެކެވެ. މައްޔިތަކު ހިނަވާ މީހާއީ ޠަހާރަތުގެ މަތީގައި ހުރި މީހަކަށްވުމަކީ އެހިނެއިން ޞައްޙަވާ ޝަރުޠެއް ނޫނެވެ.
އެއީ ހުއްދަކަމެކެވެ. މައްޔިތަކު ހިނަވާ މީހާއީ ޠަހާރަތުގެ މަތީގައި ހުރި މީހަކަށްވުމަކީ އެހިނެއިން ޞައްޙަވާ ޝަރުޠެއް ނޫނެވެ.
ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދަ ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދަހިފުމަކީ ފަރުޟެކެވެ. މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. “يَاأَيُّهَا الَّذِيْنَ ءَامَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَي الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُوْنَ” ( البَقَرَة 185)
ދަރިވަރުން ޓީޗަރަށް (އިޙްތިރާމްކުރުމުގެ ގޮތުން) ކޮޅަށް ތެދުވުމަކީ އެދެވިގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
المعازف” އަކީ معزفةގެ ގިނަ ގޮތެވެ. އެއީ މިއުޒިކުގެ އާލާތްތަކެވެ. [فتح الباري 10/55] އަދި އެއީ އޭގެން (މިއުޒިކު) ކުޅެވޭ އާލާތްތަކެވެ. [المجموع 11/577]
ކުޑަދަރިފުޅު ކިރުތުނބުން ވީއްލުމުގެ ކުރިންވެސް އަދި ވިހާދުވަހުވެސް ކުއްޖާއަށް ކުންޔާއަކުން ނަންދެވިދާނެއެވެ.
އަދި ކުންޔާއަކުން ނަން ދެވިފައިވާ މީހަކީ ދަރިޔަކު ލިބިފައިވާ މީހަކަށް ނުވެދާނެއެވެ.
އަދި އަންހެން ދަރިއަކަށް ނިސްބަތްކޮށް ކުންޔާ ކިޔުމަކީވެސް މަނާވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
އެންމެ ރަނގަޅުގޮތަކީ އިންސާނާ އޭނާގެ ދޮށީ ދަރިއަށް ނިސްބަތްކޮށް ކުންޔާދިނުމެވެ.
ކުންޔާއަކީ، ތިމާއަށް ލިބިފައިވާ ދަރިންގެ ތެރެއިން އެންމެ ދޮށީ ދަރިއަށް ނިސްބަތްކޮށް ކިޔާފައިވާ ކުންޔާއަކަށްވުންވެސް ލާޒިމެއްނޫނެވެ.
ކުންޔާއަކީ އަމިއްލަ ނަމާއި ލަޤަބު ފިޔަވާ “އަބޫ” ނުވަތަ “އުންމު” ކުރިއަށް ލައިގެންކިޔޭ ކޮންމެ ނަމެކެވެ. މިގޮތުން ކުންޔާ ކިޔައި އުޅެނީ، ލަޤަބާއި ޚިލާފަށް، މީހަކަށް މަދަހަކިޔުމުގެ ގޮތުން ނުވަތަ މާތްކޮށްހިތުމުގެ ގޮތުންނެވެ. އެއާ ޚިލާފަށް މީހަކަށް މަދަހަ ކިޔުމުގެ ގޮތުންވެސް ނުވަތަ މީހަކު ދަށްކޮށް ނިކަމެތިކޮށްލުމުގެ ގޮތުންވެސް ލަޤަބު ކިޔައިފާނެއެވެ.
ތަރުޖަމާގެ މުޤައްދިމާ الحمد لله رب العالمين. الصلاة والسلام على أشرف الأنبياء و المرسلين. أما بعد. ދެން ފަހެ އެންމެ ތެދުހައްދަވާ، އެބޭކަލެއްގެ ބަސް ތެދުކުރެއްވިފައިވާ އެބޭކަލެއްގެ ބަސްފުޅުތަކަކީ ﷲގެ
މުޙައްރަމު މަހުގެ އެންމެ ޚާއްޞަ ރޯދައަކީ ޢާޝޫރާ ދުވަހު (މުޙައްރަމު މަހުގެ 10 ވަނަ ދުވަހު) ހިފާ ރޯދައެވެ. އެ ދުވަހު ރޯދަ ހިފުމުގެ ސަބަބުން ވޭތުވެދިޔަ އަހަރުގެ ފާފަތައް ފުހެވިގެން ދެއެވެ
الحمد لله رب العالمين. الصلاة و السلام على نبينا محمد و آله صحبه أجمعبن. أما بعد : ޢަރަފާތްދުވަހަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އެންމެ މާތްކުރެއްވި ދުވަސްތަކުގެ ތެރެއިން
އައްޝައިޚް މުޙައްމަދު ބުން ޞާލިޙް އަލްޢުޘައިމީން – رحمه الله – އަށް ސުވާލު ދެންނެވުނެވެ: ޙައްޖު ދުވަސް ހުކުރު ދުވަހަކަށް ވުމުން އެދުވަސް މާތް ވެގެންވާކަމަށް ނަބިއްޔާ – صلى الله عليه
ޛުލްޙިއްޖާ މަހުގެ ފުރަތަމަ 10 ދުވަހަކީ އަހަރުގެ އެންމެ މާތް ދުވަސްތަކެވެ.
އިންސާނާގެ އަޚުލާޤު ގޯސްވުމުގެ ބަލިމަޑުކަމަށް ނަމާދުގެ ސަބަބުން ފަރުވާލިބެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْـمُنْكَرِ[العنكبوت 45] މާނައީ: “ހަމަކަށަވަރުން ނަމާދަކީ ފާޙިޝްކަންތައްތަކާއި މުންކަރާތްތައް ނަހީކުރާ ކަމެކެވެ.” ނަމާދަކީ ރަސޫލުﷲ
އެއީ ހުއްދަކަމެކެވެ. މައްޔިތަކު ހިނަވާ މީހާއީ ޠަހާރަތުގެ މަތީގައި ހުރި މީހަކަށްވުމަކީ އެހިނެއިން ޞައްޙަވާ ޝަރުޠެއް ނޫނެވެ.
ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދަ ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދަހިފުމަކީ ފަރުޟެކެވެ. މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. “يَاأَيُّهَا الَّذِيْنَ ءَامَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَي الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُوْنَ” ( البَقَرَة 185)
ދަރިވަރުން ޓީޗަރަށް (އިޙްތިރާމްކުރުމުގެ ގޮތުން) ކޮޅަށް ތެދުވުމަކީ އެދެވިގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
المعازف” އަކީ معزفةގެ ގިނަ ގޮތެވެ. އެއީ މިއުޒިކުގެ އާލާތްތަކެވެ. [فتح الباري 10/55] އަދި އެއީ އޭގެން (މިއުޒިކު) ކުޅެވޭ އާލާތްތަކެވެ. [المجموع 11/577]
ކުޑަދަރިފުޅު ކިރުތުނބުން ވީއްލުމުގެ ކުރިންވެސް އަދި ވިހާދުވަހުވެސް ކުއްޖާއަށް ކުންޔާއަކުން ނަންދެވިދާނެއެވެ.
އަދި ކުންޔާއަކުން ނަން ދެވިފައިވާ މީހަކީ ދަރިޔަކު ލިބިފައިވާ މީހަކަށް ނުވެދާނެއެވެ.
އަދި އަންހެން ދަރިއަކަށް ނިސްބަތްކޮށް ކުންޔާ ކިޔުމަކީވެސް މަނާވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
އެންމެ ރަނގަޅުގޮތަކީ އިންސާނާ އޭނާގެ ދޮށީ ދަރިއަށް ނިސްބަތްކޮށް ކުންޔާދިނުމެވެ.
ކުންޔާއަކީ، ތިމާއަށް ލިބިފައިވާ ދަރިންގެ ތެރެއިން އެންމެ ދޮށީ ދަރިއަށް ނިސްބަތްކޮށް ކިޔާފައިވާ ކުންޔާއަކަށްވުންވެސް ލާޒިމެއްނޫނެވެ.
ކުންޔާއަކީ އަމިއްލަ ނަމާއި ލަޤަބު ފިޔަވާ “އަބޫ” ނުވަތަ “އުންމު” ކުރިއަށް ލައިގެންކިޔޭ ކޮންމެ ނަމެކެވެ. މިގޮތުން ކުންޔާ ކިޔައި އުޅެނީ، ލަޤަބާއި ޚިލާފަށް، މީހަކަށް މަދަހަކިޔުމުގެ ގޮތުން ނުވަތަ މާތްކޮށްހިތުމުގެ ގޮތުންނެވެ. އެއާ ޚިލާފަށް މީހަކަށް މަދަހަ ކިޔުމުގެ ގޮތުންވެސް ނުވަތަ މީހަކު ދަށްކޮށް ނިކަމެތިކޮށްލުމުގެ ގޮތުންވެސް ލަޤަބު ކިޔައިފާނެއެވެ.
ތަރުޖަމާގެ މުޤައްދިމާ الحمد لله رب العالمين. الصلاة والسلام على أشرف الأنبياء و المرسلين. أما بعد. ދެން ފަހެ އެންމެ ތެދުހައްދަވާ، އެބޭކަލެއްގެ ބަސް ތެދުކުރެއްވިފައިވާ އެބޭކަލެއްގެ ބަސްފުޅުތަކަކީ ﷲގެ
މުޙައްރަމު މަހުގެ އެންމެ ޚާއްޞަ ރޯދައަކީ ޢާޝޫރާ ދުވަހު (މުޙައްރަމު މަހުގެ 10 ވަނަ ދުވަހު) ހިފާ ރޯދައެވެ. އެ ދުވަހު ރޯދަ ހިފުމުގެ ސަބަބުން ވޭތުވެދިޔަ އަހަރުގެ ފާފަތައް ފުހެވިގެން ދެއެވެ
الحمد لله رب العالمين. الصلاة و السلام على نبينا محمد و آله صحبه أجمعبن. أما بعد : ޢަރަފާތްދުވަހަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އެންމެ މާތްކުރެއްވި ދުވަސްތަކުގެ ތެރެއިން
އައްޝައިޚް މުޙައްމަދު ބުން ޞާލިޙް އަލްޢުޘައިމީން – رحمه الله – އަށް ސުވާލު ދެންނެވުނެވެ: ޙައްޖު ދުވަސް ހުކުރު ދުވަހަކަށް ވުމުން އެދުވަސް މާތް ވެގެންވާކަމަށް ނަބިއްޔާ – صلى الله عليه
ޛުލްޙިއްޖާ މަހުގެ ފުރަތަމަ 10 ދުވަހަކީ އަހަރުގެ އެންމެ މާތް ދުވަސްތަކެވެ.
އިންސާނާގެ އަޚުލާޤު ގޯސްވުމުގެ ބަލިމަޑުކަމަށް ނަމާދުގެ ސަބަބުން ފަރުވާލިބެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْـمُنْكَرِ[العنكبوت 45] މާނައީ: “ހަމަކަށަވަރުން ނަމާދަކީ ފާޙިޝްކަންތައްތަކާއި މުންކަރާތްތައް ނަހީކުރާ ކަމެކެވެ.” ނަމާދަކީ ރަސޫލުﷲ