قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا
47– لاَ إِلهَ إِلاَّ الله ގެ މާނައަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: لاَ إِلهَ إِلاَّ الله ގެ މާނައަކީ ޙައްޤުވެގެން އަޅުކަންވެވޭ އިލާހަކު ﷲފިޔަވައި ނުވުމެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ
އިމާމް ޝާފިޢީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ. ( ﷲ ގެ ރަސޫލާގެ (ޞައްޙަ)ސުންނަތެއް (ޙަދީޘެއް) އެމީހަކަށް އެނގުމަށްފަހުގައި، އެއްވެސް މީހެއްގެ ބަހަށް، އެ ސުންނަތް ދޫކޮށްލުން ހުއްދަނުވާނެ ކަމަށް ޢިލްމުވެރިންވަނީ އިޖްމާޢު ވެފައެވެ. )
އިންސާނާ މަރުވުމަށްފަހު އަލުން ދިރުއްވުމާއި ދޭތެރޭގައި ކަންތައް ވަނީ ކިހިނެތްތޯއެވެ؟ މިއީ ވަރަށް ގިނަ މީހުންގެ ހިތަށް އަރާނޭ ސުވާލެއް ކަމާއިމެދު ޝައްކެއްނެތެވެ.
ދުޢާގެ ތެރެއަށް ޝިރުކު ވަންނަ ތިން ވައްތަރެއް ވެއެވެ. މިވައްތަރުތަކުގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ވައްތަރެއްގެ ދުޢާ ކުރުމަކީވެސް ޝިރުކެކެވެ. 1. ފުރާނަނެތް ފަރާތަކަށް ކުރާ ދުޢާ: ފުރާނަނެތް އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ދުޢާކޮށް،
46- ޢާއްމު މާނާގައި ޤަދަރުގެ ހެޔޮމިންވަރާއި ޤަދަރުގެ ނުބައިމިންވަރު ވެސް ވަނީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ގެ ފަރާތުން ހެއްޔެވެ؟ ޖަވާބު: ޢާއްމު މާނާގައި ޤަދަރުގެ ހެޔޮމިންވަރާއި ޤަދަރުގެ ނުބައިމިންވަރު ވެސް ވަނީ ﷲ
ބިދުޢައަކީ ކޮބައިކަމާއި، ބިދުޢަވެރިންނަކީ ކޮބައިކަމާއި، ޝަރުޢުގައި މަނާކުރައްވާފައިވާ ބިދުޢައާއި އެނޫން ބިދުޢަ ތަފާތުކޮށް ދެނެގަތުމަށްޓަކައި، ޝަރުޢުގައި ބިދުޢަ ތަޢްރީފްކޮށްފައިވާ ގޮތަކީ ކޮބައިކަން ދެނެގަތުމަކީ ވަރަށް މުހިއްމުކަމެކެވެ. އެހެނީ، މިކަމާގުޅޭ އެންމެހާ ޙުކުމްތަކެއް ބިނާވެފައިވާނީ ޝަރުޢީ ތަޢްރީފަށެވެ.
އިންސާނީ ނަސްލުފެށިގެންއައީ ތައުޙީދުގެ މަތިވެރި ކަލިމައިގެ މަތީގައެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ބަފާކަލުން، އާދަމް عليه السلام އިން ފެށިގެން އެތައް އަހަރުތަކެއް ވަންދެން މިބިންމަތީ އިންސާނުން އަޅުކަން ކުރަމުން ގެންދިޔައީ އެއްކައުވަންތަ މާތް ﷲ އަށެވެ.
އަދި، އެއީ ކޮންމެ ފެންވަރެއްގެ، ކޮންމެ މީހެއްކަމުގައި ވިޔަސް، ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތުގެ މައްޗަށް އެހެން މީހެއްގެ ބަހެއް އިސްކުރުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ.
އެއިލާހީ (އެއިލާހުގެ ޚަލްޤުކުރެއްވި ތަކެއްޗަށް) ޙާޖަތަށްޖެހިވޮޑިގެންނުވާ ޚާލިޤުވަންތަ އިލާހެވެ. އެއިލާހީ އެއްވެސް އުނދަގޫކަމެއްނެތި (އެޚަލްޤުތަކަށް ރިޒްޤުދެއްވާ) ރާޒިޤުވަންތަ އިލާހެވެ.
މި ލިޔުމުގައި ވަނީ މި ދުވަސް ފާހަގަ ކުރުމާއި ބެހޭގޮތުން އުޘައިމީން ރަޙިމަޙުﷲ ދެއްވާފައިވާ ފަތުވާ މިފަދަ ދުވަސްތައް މުސްލިމުން ފާހަގަ ކުރުމާއި ބެހޭގޮތުން ޝެއިޚުލް އިސްލާމް އިބުނު ތައިމިއްޔާގެ ރައުޔު އިމާމް އިބުނު
ކޮންމެ އުއްމަތަކަށްވެސް އެބައިމީހުން އުފާކުރުމަށްޓަކައި ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. މިގޮތުން މުސްލިމުންނާއި، ޔަހޫދީންނާއި، ނަޞާރާއިންގެވެސް، ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. އަދި ހަމައެފަދައިން މުޝްރިކުންގެވެސް ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. ކޮންމެ ބައެއްވެސް އެބައިމީހުންގެ ޢީދުތައް ފާހަގަ ކުރަމުންދަނީ އެބައިމީހުންގެ ޢަޤީދާއާއި،
45- ޤަޟާއާއި ޤަދަރުގެ ފަރަޤަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: އަލްޤަދަރު މިބަސްނެގިފައިވަނީ ޤަދްރު މިމަޞްދަރުންނެވެ. އޭގެފަހުގައި މިންވަރު ބަޔާންކުރުމަށާއި ތަފްޞީލްކުރުމަށާއި ބަޔާންކުރުމުގެ މާނާގައި މިލަފްޒު ބޭނުންކުރެވުނެވެ. އެއަށްފަހުގައި މިލަފްޒު ގިނައިން ބޭނުންކުރެވުނީ ކާއިނާތުގައިވާ ތަކެއްޗާއި ކަންކަން
ސަތާރަވަނަ ދަރުސް (ޝިރުކާއި ފާފައިގެ ވައްތަރުތަކުން އިންޒާރުދިނުން)
ފަނަރަވަނަ ދަރުސް (ކޮންމެ މުސްލިމެއްވެސް ޒީނަތްތެރިވާންޖެހޭ ރިވެތި އަޚްލާޤީ ސިފަތައް)
ސޯޅަވަނަ ދަރުސް (އިސްލާމީ ރިވެތި އަދަބުތަކުން ސިފަ ލިބިގަތުން)
ހައްވަ ކޮޓަރީގައި ނަމާދުކުރަމުންދިޔަލެއް އަވަސްކަމުން ހީވަނީ ޗާބީ ދީފައި ހުރި ބުދެއްހެންނެވެ. ނަމާދަށް ހަރަމް ބަނުމާއި ސަޖިދަ އަށް ދިޔުމާއި ދެމެދުގައި ބައި ސިކުންތު ނުވެޔޭ ބުންޏަސް ރަނގަޅުވާނެއެވެ. ކުއްލިއަކަށް މިއަވަސްކަމުގައި ނަމާދުގެ ރަކުއަތަކަށްފަހު
قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا
47– لاَ إِلهَ إِلاَّ الله ގެ މާނައަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: لاَ إِلهَ إِلاَّ الله ގެ މާނައަކީ ޙައްޤުވެގެން އަޅުކަންވެވޭ އިލާހަކު ﷲފިޔަވައި ނުވުމެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ
އިމާމް ޝާފިޢީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ. ( ﷲ ގެ ރަސޫލާގެ (ޞައްޙަ)ސުންނަތެއް (ޙަދީޘެއް) އެމީހަކަށް އެނގުމަށްފަހުގައި، އެއްވެސް މީހެއްގެ ބަހަށް، އެ ސުންނަތް ދޫކޮށްލުން ހުއްދަނުވާނެ ކަމަށް ޢިލްމުވެރިންވަނީ އިޖްމާޢު ވެފައެވެ. )
އިންސާނާ މަރުވުމަށްފަހު އަލުން ދިރުއްވުމާއި ދޭތެރޭގައި ކަންތައް ވަނީ ކިހިނެތްތޯއެވެ؟ މިއީ ވަރަށް ގިނަ މީހުންގެ ހިތަށް އަރާނޭ ސުވާލެއް ކަމާއިމެދު ޝައްކެއްނެތެވެ.
ދުޢާގެ ތެރެއަށް ޝިރުކު ވަންނަ ތިން ވައްތަރެއް ވެއެވެ. މިވައްތަރުތަކުގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ވައްތަރެއްގެ ދުޢާ ކުރުމަކީވެސް ޝިރުކެކެވެ. 1. ފުރާނަނެތް ފަރާތަކަށް ކުރާ ދުޢާ: ފުރާނަނެތް އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ދުޢާކޮށް،
46- ޢާއްމު މާނާގައި ޤަދަރުގެ ހެޔޮމިންވަރާއި ޤަދަރުގެ ނުބައިމިންވަރު ވެސް ވަނީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ގެ ފަރާތުން ހެއްޔެވެ؟ ޖަވާބު: ޢާއްމު މާނާގައި ޤަދަރުގެ ހެޔޮމިންވަރާއި ޤަދަރުގެ ނުބައިމިންވަރު ވެސް ވަނީ ﷲ
ބިދުޢައަކީ ކޮބައިކަމާއި، ބިދުޢަވެރިންނަކީ ކޮބައިކަމާއި، ޝަރުޢުގައި މަނާކުރައްވާފައިވާ ބިދުޢައާއި އެނޫން ބިދުޢަ ތަފާތުކޮށް ދެނެގަތުމަށްޓަކައި، ޝަރުޢުގައި ބިދުޢަ ތަޢްރީފްކޮށްފައިވާ ގޮތަކީ ކޮބައިކަން ދެނެގަތުމަކީ ވަރަށް މުހިއްމުކަމެކެވެ. އެހެނީ، މިކަމާގުޅޭ އެންމެހާ ޙުކުމްތަކެއް ބިނާވެފައިވާނީ ޝަރުޢީ ތަޢްރީފަށެވެ.
އިންސާނީ ނަސްލުފެށިގެންއައީ ތައުޙީދުގެ މަތިވެރި ކަލިމައިގެ މަތީގައެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ބަފާކަލުން، އާދަމް عليه السلام އިން ފެށިގެން އެތައް އަހަރުތަކެއް ވަންދެން މިބިންމަތީ އިންސާނުން އަޅުކަން ކުރަމުން ގެންދިޔައީ އެއްކައުވަންތަ މާތް ﷲ އަށެވެ.
އަދި، އެއީ ކޮންމެ ފެންވަރެއްގެ، ކޮންމެ މީހެއްކަމުގައި ވިޔަސް، ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތުގެ މައްޗަށް އެހެން މީހެއްގެ ބަހެއް އިސްކުރުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ.
އެއިލާހީ (އެއިލާހުގެ ޚަލްޤުކުރެއްވި ތަކެއްޗަށް) ޙާޖަތަށްޖެހިވޮޑިގެންނުވާ ޚާލިޤުވަންތަ އިލާހެވެ. އެއިލާހީ އެއްވެސް އުނދަގޫކަމެއްނެތި (އެޚަލްޤުތަކަށް ރިޒްޤުދެއްވާ) ރާޒިޤުވަންތަ އިލާހެވެ.
މި ލިޔުމުގައި ވަނީ މި ދުވަސް ފާހަގަ ކުރުމާއި ބެހޭގޮތުން އުޘައިމީން ރަޙިމަޙުﷲ ދެއްވާފައިވާ ފަތުވާ މިފަދަ ދުވަސްތައް މުސްލިމުން ފާހަގަ ކުރުމާއި ބެހޭގޮތުން ޝެއިޚުލް އިސްލާމް އިބުނު ތައިމިއްޔާގެ ރައުޔު އިމާމް އިބުނު
ކޮންމެ އުއްމަތަކަށްވެސް އެބައިމީހުން އުފާކުރުމަށްޓަކައި ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. މިގޮތުން މުސްލިމުންނާއި، ޔަހޫދީންނާއި، ނަޞާރާއިންގެވެސް، ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. އަދި ހަމައެފަދައިން މުޝްރިކުންގެވެސް ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. ކޮންމެ ބައެއްވެސް އެބައިމީހުންގެ ޢީދުތައް ފާހަގަ ކުރަމުންދަނީ އެބައިމީހުންގެ ޢަޤީދާއާއި،
45- ޤަޟާއާއި ޤަދަރުގެ ފަރަޤަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: އަލްޤަދަރު މިބަސްނެގިފައިވަނީ ޤަދްރު މިމަޞްދަރުންނެވެ. އޭގެފަހުގައި މިންވަރު ބަޔާންކުރުމަށާއި ތަފްޞީލްކުރުމަށާއި ބަޔާންކުރުމުގެ މާނާގައި މިލަފްޒު ބޭނުންކުރެވުނެވެ. އެއަށްފަހުގައި މިލަފްޒު ގިނައިން ބޭނުންކުރެވުނީ ކާއިނާތުގައިވާ ތަކެއްޗާއި ކަންކަން
ސަތާރަވަނަ ދަރުސް (ޝިރުކާއި ފާފައިގެ ވައްތަރުތަކުން އިންޒާރުދިނުން)
ފަނަރަވަނަ ދަރުސް (ކޮންމެ މުސްލިމެއްވެސް ޒީނަތްތެރިވާންޖެހޭ ރިވެތި އަޚްލާޤީ ސިފަތައް)
ސޯޅަވަނަ ދަރުސް (އިސްލާމީ ރިވެތި އަދަބުތަކުން ސިފަ ލިބިގަތުން)
ހައްވަ ކޮޓަރީގައި ނަމާދުކުރަމުންދިޔަލެއް އަވަސްކަމުން ހީވަނީ ޗާބީ ދީފައި ހުރި ބުދެއްހެންނެވެ. ނަމާދަށް ހަރަމް ބަނުމާއި ސަޖިދަ އަށް ދިޔުމާއި ދެމެދުގައި ބައި ސިކުންތު ނުވެޔޭ ބުންޏަސް ރަނގަޅުވާނެއެވެ. ކުއްލިއަކަށް މިއަވަސްކަމުގައި ނަމާދުގެ ރަކުއަތަކަށްފަހު
