سورة العلق ގެ ތަފްސީރު 5
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވަނީ އެއިލާހު އިންސާނާ ޚަލްޤުކުރެއްވީ ގަނޑުލޭކޮޅެއްގެ ޛަރީޢާއިންކަމުގައެވެ.
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވަނީ އެއިލާހު އިންސާނާ ޚަލްޤުކުރެއްވީ ގަނޑުލޭކޮޅެއްގެ ޛަރީޢާއިންކަމުގައެވެ.
ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ﴾
މާނައީ: “ގަނޑުލޭކޮޅަކުން އެއިލާހު އިންސާނާ ހެއްދެވިއެވެ.”
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ﴾
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރައްބުގެ އިސްމުފުޅުން ކަލޭގެފާނު ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ! (އެއިލާހީ) ހުރިހާ އެއްޗެއް ހެއްދެވި އިލާހެވެ.”
ފަހެ އެކަލޭގެފާނުވީ ލިޔަން ކިޔަން ނުދަންނަ ބޭކަލަކަށެވެ. އެއީ ﷲ ގެ ޙިކްމަތްވަންތަކަމުންނެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ * خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ * اقْرَأْ وَرَبُّكَ الاَكْرَمُ * الَّذِى عَلَّمَ بِالْقَلَمِ * عَلَّمَ الإِنسَنَ مَا لَمْ يَعْلَمْ﴾
وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ ﴿٤﴾ [އަދި އެކަލާނގެއާ އެއްފަދަވެގެންވާ، ހަމައެކަކުވެސް ނުވެތެވެ.] (ولم يكن له كفوا أحمد) އެބަހީ އެއިލާހުގެ ހުރިހާ ސިފަތަކެއްގައި ވެސް އެއިލާހާއި އެއްފަދަ ވެގެންވާ އެހެން ފަރާތެއް
لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ﴿٣﴾ [އެއިލާހަކަށް އެއްވެސް އެއްޗެއް އުފަންވެގެނެއް ނުވެތެވެ. އަދި އެއްވެސް އެއްޗަކަށް އެއިލާހު އުފަންވެވޮޑިގެނެއް ނުމެވޭމެއެވެ.] (لم يلد) އެހެނީ ﷲ سبحانه وتعالى އީ އެއިލާހާއި އެފަދަ މިސާލެއް
اللَّـهُ الصَّمَدُ ﴿٢﴾ [اللَّه އީ، އެންމެހާ ތަކެތި އެއިލާހަށް ބޭނުންތެރިވެގެންވާ، އަދި އެއްވެސް އެއްޗަކަށް، އެއިލާހު ބޭނުންވެވޮޑިގެންނުވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ.] (الله الصمد) އަކީ ވަކި ޖުމްލައެކެވެ. ﷲ سبحانه وتعالى ބަޔާންކޮށް ދެއްވަނީ
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: (صِرَاطَ الّذِيْنَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ ) މާނައީ: ” (އެއީ) އެއުރެންނަށް އިބަ އިލާހު ނިޢުމަތްދެއްވި މީހުންގެ މަގެވެ. “ މި އާޔަތަކީ ކުރީގެ ވަޙީބަސްފުޅު އިތުރަށް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށްޓަކައި
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ ބިސްމި އާއި ބެހޭގޮތުން ކުރިން ބަޔާންވެ ހިނގައްޖެއެވެ. (ބައްލަވާ 1 ، 2) މިސޫރަތް ބާވައިލެއްވުމަށް މެދުވެރިވި ސަބަބެއްކަމުގައި ވަނީ: މުޝްރިކުން ނުވަތަ ޔަހޫދީންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު ނަބިއްޔާ
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: (اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيْمَ) މާނައީ: ” އަޅަމެއްނަށް ސީދާވެގެންވާ ތެދުމަގަށް ހިދާޔަތް ދައްކަވާނދޭވެ! “ (الصِرَاطُ) މި ބަހުގައި ދެ ޤިރާއަތެއް ވެއެވެ. އެއް ޤިރާއަތުގައި ވަނީ “ސީން”
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: (إياك نعبد و إياك نستعين) މާނައި: ” އަޅަމެން އަޅުކަން ކުރަނީ ހަމައެކަނި އިބަ އިލާހަށެވެ. އަދި ވާތްގަށް އެދެނީ ހަމައެކަނި އިބަ އިލާހުގެ ޙަޟުރަތުންނެވެ. ”
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަހީބަސްފުޅު (مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ) މާނައީ: ” ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ވެރި އިލާހެވެ. “ މި އާޔަތުގައި ހިމެނޭ ފާއިދާތައް: ﷲ ތަޢާލާ އަށް އެންމެހާ ތަކެތީގެ މިލްކުވެރިކަން ލިބިވޮޑިގެންވާކަން މި
ﷲ عز و جل އީ مالك އެވެ. އަދި ملك އެވެ.
މާނައީ: “އެއީ އެއިލާހުގެ ޒާތުފުޅުގައި ރަޙުމަތިގެ ސިފަވާ ރަޙުމަތްލައްވަވާ އިލާހުއެވެ. ”
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: ( لله ) މާނައީ: ( ﷲ އަށެވެ.) މި ކަލިމައިގައި މިވާ ل ގައި ޢަރަބި ބަހުގައި ދެ މާނައެއް ވެއެވެ. އެއީ الاختصاص ގެ މާނައާއި الاستحقاق ގެ މާނައެވެ. الاختصاص ގެ މާނަ އައިސްފައި އޮތުމުން ދޭހަވަނީ ﷲ އަށް ޚާއްޞަކޮށް ޙަމްދުލިބިވޮޑިގެންވާ ކަމެވެ. އަދި الستحقاق ގެ މާނަ އައުމުން އެނގިގެންދަނި އެ ޙަމްދުލިބިވޮޑިގެންވަނީ ﷲ އަށް ކަމެވެ. މި ކަލިމައިގައި ވާ ” ﷲ” އަކީ އަހަރެމެންގެ ރައްބުގެ ނަންފުޅެވެ. މި ނަމުން އެއިލާހު ފިޔަވައިން އެހެން ފަރާތަކަށް ނަންކީގެން ނުވެއެވެ. މި ކަލިމައިގެ މާނައަކީ ލޯތްބާއި މަތިވެރިކުރުމާއިއެކު އެފަރާތަކަށް އަޅުކަންކުރެވޭ ފަރާތެވެ.
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވަނީ އެއިލާހު އިންސާނާ ޚަލްޤުކުރެއްވީ ގަނޑުލޭކޮޅެއްގެ ޛަރީޢާއިންކަމުގައެވެ.
ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ﴾
މާނައީ: “ގަނޑުލޭކޮޅަކުން އެއިލާހު އިންސާނާ ހެއްދެވިއެވެ.”
ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ﴾
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރައްބުގެ އިސްމުފުޅުން ކަލޭގެފާނު ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ! (އެއިލާހީ) ހުރިހާ އެއްޗެއް ހެއްދެވި އިލާހެވެ.”
ފަހެ އެކަލޭގެފާނުވީ ލިޔަން ކިޔަން ނުދަންނަ ބޭކަލަކަށެވެ. އެއީ ﷲ ގެ ޙިކްމަތްވަންތަކަމުންނެވެ.
﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ * خَلَقَ الإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ * اقْرَأْ وَرَبُّكَ الاَكْرَمُ * الَّذِى عَلَّمَ بِالْقَلَمِ * عَلَّمَ الإِنسَنَ مَا لَمْ يَعْلَمْ﴾
وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ ﴿٤﴾ [އަދި އެކަލާނގެއާ އެއްފަދަވެގެންވާ، ހަމައެކަކުވެސް ނުވެތެވެ.] (ولم يكن له كفوا أحمد) އެބަހީ އެއިލާހުގެ ހުރިހާ ސިފަތަކެއްގައި ވެސް އެއިލާހާއި އެއްފަދަ ވެގެންވާ އެހެން ފަރާތެއް
لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ﴿٣﴾ [އެއިލާހަކަށް އެއްވެސް އެއްޗެއް އުފަންވެގެނެއް ނުވެތެވެ. އަދި އެއްވެސް އެއްޗަކަށް އެއިލާހު އުފަންވެވޮޑިގެނެއް ނުމެވޭމެއެވެ.] (لم يلد) އެހެނީ ﷲ سبحانه وتعالى އީ އެއިލާހާއި އެފަދަ މިސާލެއް
اللَّـهُ الصَّمَدُ ﴿٢﴾ [اللَّه އީ، އެންމެހާ ތަކެތި އެއިލާހަށް ބޭނުންތެރިވެގެންވާ، އަދި އެއްވެސް އެއްޗަކަށް، އެއިލާހު ބޭނުންވެވޮޑިގެންނުވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ.] (الله الصمد) އަކީ ވަކި ޖުމްލައެކެވެ. ﷲ سبحانه وتعالى ބަޔާންކޮށް ދެއްވަނީ
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: (صِرَاطَ الّذِيْنَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ ) މާނައީ: ” (އެއީ) އެއުރެންނަށް އިބަ އިލާހު ނިޢުމަތްދެއްވި މީހުންގެ މަގެވެ. “ މި އާޔަތަކީ ކުރީގެ ވަޙީބަސްފުޅު އިތުރަށް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށްޓަކައި
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ ބިސްމި އާއި ބެހޭގޮތުން ކުރިން ބަޔާންވެ ހިނގައްޖެއެވެ. (ބައްލަވާ 1 ، 2) މިސޫރަތް ބާވައިލެއްވުމަށް މެދުވެރިވި ސަބަބެއްކަމުގައި ވަނީ: މުޝްރިކުން ނުވަތަ ޔަހޫދީންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު ނަބިއްޔާ
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: (اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيْمَ) މާނައީ: ” އަޅަމެއްނަށް ސީދާވެގެންވާ ތެދުމަގަށް ހިދާޔަތް ދައްކަވާނދޭވެ! “ (الصِرَاطُ) މި ބަހުގައި ދެ ޤިރާއަތެއް ވެއެވެ. އެއް ޤިރާއަތުގައި ވަނީ “ސީން”
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: (إياك نعبد و إياك نستعين) މާނައި: ” އަޅަމެން އަޅުކަން ކުރަނީ ހަމައެކަނި އިބަ އިލާހަށެވެ. އަދި ވާތްގަށް އެދެނީ ހަމައެކަނި އިބަ އިލާހުގެ ޙަޟުރަތުންނެވެ. ”
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަހީބަސްފުޅު (مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ) މާނައީ: ” ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ވެރި އިލާހެވެ. “ މި އާޔަތުގައި ހިމެނޭ ފާއިދާތައް: ﷲ ތަޢާލާ އަށް އެންމެހާ ތަކެތީގެ މިލްކުވެރިކަން ލިބިވޮޑިގެންވާކަން މި
ﷲ عز و جل އީ مالك އެވެ. އަދި ملك އެވެ.
މާނައީ: “އެއީ އެއިލާހުގެ ޒާތުފުޅުގައި ރަޙުމަތިގެ ސިފަވާ ރަޙުމަތްލައްވަވާ އިލާހުއެވެ. ”
ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅު: ( لله ) މާނައީ: ( ﷲ އަށެވެ.) މި ކަލިމައިގައި މިވާ ل ގައި ޢަރަބި ބަހުގައި ދެ މާނައެއް ވެއެވެ. އެއީ الاختصاص ގެ މާނައާއި الاستحقاق ގެ މާނައެވެ. الاختصاص ގެ މާނަ އައިސްފައި އޮތުމުން ދޭހަވަނީ ﷲ އަށް ޚާއްޞަކޮށް ޙަމްދުލިބިވޮޑިގެންވާ ކަމެވެ. އަދި الستحقاق ގެ މާނަ އައުމުން އެނގިގެންދަނި އެ ޙަމްދުލިބިވޮޑިގެންވަނީ ﷲ އަށް ކަމެވެ. މި ކަލިމައިގައި ވާ ” ﷲ” އަކީ އަހަރެމެންގެ ރައްބުގެ ނަންފުޅެވެ. މި ނަމުން އެއިލާހު ފިޔަވައިން އެހެން ފަރާތަކަށް ނަންކީގެން ނުވެއެވެ. މި ކަލިމައިގެ މާނައަކީ ލޯތްބާއި މަތިވެރިކުރުމާއިއެކު އެފަރާތަކަށް އަޅުކަންކުރެވޭ ފަރާތެވެ.