އަޅުތަކުންގެ މައްޗަށްވާ ﷲތަޢާލާގެ ޙައްޤަކީ، އެއިލާހަށް އަޅުކަންކުރުމާއި، އެއިލާހާއި އެއްވެސް އެއްޗެއް ޝަރީކު ނުކުރުމެވެ. އަދި ﷲތަޢާލާގެ މައްޗަށްވާ އަޅުތަކުންގެ ޙައްޤަކީ، އެއިލާހާއި އެއްވެސް އެއްޗެއް ޝަރީކު ނުކުރާ އަޅުންނަށް ޢަޛާބު ނުދެއްވުމެވެ.
އެހެންކަމުން އެއިލާހު ފިޔަވައި އެހެން އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ދުޢާކޮށްފި މީހާ، އެއިލާހަށް ޝިރުކުކޮށްފިއެވެ. އުލޫހިއްޔަތުގައި، އެއިލާހާއި އެހެން ފަރާތްތަކެއް ބައިވެރި ކޮށްފިއެވެ.
قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا
އެހިނދު އޭނާ އެހީއާއި މަދަދަށް އެދުނެވެ. ނަމަވެސް ރައްކާތެރި ކޮށްދެއްވި ހިނދު، އަނެއްކާ ބޮޑާވެ ކިބުރުވެރިވެގަތީއެވެ. އިހުނަށްވުރެވެސް ބޮޑަށް، ބިންމަތި ފަސާދަކުރީއެވެ. ދެން ﷲތަޢާލާ އޭނާ ވަރުގަދަ ހިއްޕެވުމަކުން ހިއްޕެވީއެވެ.
ކޮންމެ އުއްމަތަކަށްވެސް އެބައިމީހުން އުފާކުރުމަށްޓަކައި ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. މިގޮތުން މުސްލިމުންނާއި، ޔަހޫދީންނާއި، ނަޞާރާއިންގެވެސް، ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. އަދި ހަމައެފަދައިން މުޝްރިކުންގެވެސް ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. ކޮންމެ ބައެއްވެސް އެބައިމީހުންގެ ޢީދުތައް ފާހަގަ ކުރަމުންދަނީ އެބައިމީހުންގެ ޢަޤީދާއާއި،
3 ކަމެއް އެމީހެއްގެ ކިބައިގައި ވެއްޖެ މީހަކަށް އީމާންކަމުގެ ފޮނިކަން ލިބޭހުއްޓެވެ. (އެއީ) އެހެން ހުރިހާ އެއްޗަކަށްވުރެ ބޮޑަށް، ﷲއާއި އެއިލާހުގެ ރަސޫލަށް ލޯބިކުރުމާއި، ﷲއަށްޓަކައި މެނުވީ އެއްވެސް މީހަކުދެކެ ލޯބިނުވުމާއި، ނަރަކައިގެ އަލިފާނުގެ ތެރެއަށް އެއްލާލެވެން ނޭދޭފަދައިން، އީމާންވުމަށްފަހު ކުފުރަށް އެނބުރި ދިއުމަށް ނޭދުމެވެ.
މި ޢުބޫދިއްޔަތުގައި ހުރިހާ މަޚުލޫޤުން ޝާމިލުވެގެންވެއެވެ. ހުރިހާ އިންސާނުންނަކީވެސް ﷲތަޢާލާ، ޚަލްޤުކުރައްވައި، ރިޒްޤުދެއްވައި، އެމީހުންގެ އެންމެހައި ކަންތައްތަކެއް ހިންމަވައި ނިންމަވައި ދެއްވާ، އެއިލާހުގެ އަޅުންނެވެ.
އެހެނީ އެ ދެކަންތައްވެސް ވަނީ މެދުވެރިވެފައެވެ. އަދި މިދެކަމުގެ ތެރެއިން އެއްކަމަކީ ﷲ ލޯބިވެވޮޑިގަންނަވާ ކަމެކެވެ. އަދި އަނެއް ކަމަކީ އެއިލާހު ލޯބިވެވޮޑިނުގަންނަވާ ކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން ކައުނީ ޤަޟާގެ ތެރޭގައި، ﷲ ލޯބިވެވޮޑިގަންނަވާ ކަންތަކާއި، އެއިލާހު ލޯބިވެވޮޑިނުގަންނަވާ ކަންތައް ހިމެނޭކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގިގެންދެއެވެ.
ޖިންނީންނަށް އެކި ޞިފަތަކަށް ބަދަލުވުމުގެ ބާރު ދެއްވާފައިވާކަމަށާއި، އެޖިންނީންތައް ފެނުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެއްކަމުގައި، މި ޙަދީޘްތަކުން އިސްތިދުލާލުކުރައްވައި ޙާފިޛް އިބްނު ޙަޖަރު ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ.
ޖިންނީން ކައިބޮއެ ހަދާހެއްޔެވެ؟ ޖިންނީން ކައިބޮއެ ހަދާކަމަށް، ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޙަދީޘްތަކުގައި ވަރަށް ޞަރީޙަކޮށް ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ. ޞަޙީހުލް ބުޚާރީގައިވެއެވެ. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ كَانَ يَحْمِلُ مَعَ
މި އާޔަތުގައި ތަފްޞީލު ކުރެވިފައި މިވަނީ ތަވްޙީދްގެ ކަލިމައެވެ. އެހެނީ ތަވްޙީދު ފުރިހަމަވެގެންދަނީ އޭގައި ދެރުކުން ހިމެނިގެންނެވެ. އެއީ ﷲފިޔަވައި އަޅުކަންވެވޭ ހުރިހާ ޠާޣޫތުންނަށް ކާފަރުވުމާއި، ﷲއަށް އަޅުކަންތައް ޚާލިޞްކުރުމެވެ.
3 ވައްތަރެއްގެ ޖިންނީން އުޅެއެވެ. ވަރަތަކެއް ލާފައިވާ، ޖައްވުގައި އުދުހޭ ޖިންނީންތަކަކާއި، ހަރުފައާއި ކުއްތާގެ ގޮތުގައި އުޅޭ ޖިންނީންތަކަކާއި، ތަނެއްގައި އުޅުމަށްފަހު އެތަން ދޫކޮށް އެހެންތަނަކަށް ދަތުރުކުރުމުގައި ދިރިއުޅޭ ޖިންނީންތަކެކެވެ.”
މިއީ ވަރަށް ގިނަމީހުން ތަކުރާރުކޮށް ކުރަމުންދާ ސުވާލެކެވެ. ނަމަވެސް، އެމީހުން ހަމަބުއްދިން ވިސްނައިފިނަމަ، މީގެ ޖަވާބު އެމީހުންނަށް އެނގޭނެއެވެ.
ހަމަލޮލަށް ނުފެނުމަކީ ނުވާކަމުގެ ދަލީލެއް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ހަމަލޮލަށް ޖިންނީން ނުފެނުމަކީ، އެއީ ނުވާ ބައެއްކަމުގެ ދަލީލެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ ހަމަލޮލަށް ނުފެންނަ ކިތަންމެ އެއްޗެއް ވުޖޫދުގައި ވާކަން އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންވެސް ދަންނަމުއެވެ. ރޭއާއި
ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް، (ޖިންނީންނަށް ޤުރުއާން އުނގަންނަވައިދެއްވަން ދިޔުމަށް އެދި) ޖިންނިއެއް އަޔެވެ. ދެން އޭނައާއެކު ވަޑައިގެން، އެޖިންނީންނަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ޤުރުއާން ކިޔަވައިދެއްވީމެވެ.
ﷲތަޢާލާ އިންސީންނާއި ޖިންނީން ޚަލްޤުކުރެއްވުމުގެ ޙިކްމަތަކީ އަޅުކަންކުރުމުގައި ﷲތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކޮށް، އެއިލާހު ފިޔަވައި ޙައްޤުޤޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ އެހެން އެއްވެސް އިލާހަކު ނުވާކަމަށް އިޢުތިޤާދުކޮށް، ބާޠިލު އިލާހުންތަކަށް ކާފަރުވުންކަން މިއާޔަތުން ދޭހަކޮށްދެއެވެ.
އަޅުތަކުންގެ މައްޗަށްވާ ﷲތަޢާލާގެ ޙައްޤަކީ، އެއިލާހަށް އަޅުކަންކުރުމާއި، އެއިލާހާއި އެއްވެސް އެއްޗެއް ޝަރީކު ނުކުރުމެވެ. އަދި ﷲތަޢާލާގެ މައްޗަށްވާ އަޅުތަކުންގެ ޙައްޤަކީ، އެއިލާހާއި އެއްވެސް އެއްޗެއް ޝަރީކު ނުކުރާ އަޅުންނަށް ޢަޛާބު ނުދެއްވުމެވެ.
އެހެންކަމުން އެއިލާހު ފިޔަވައި އެހެން އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ދުޢާކޮށްފި މީހާ، އެއިލާހަށް ޝިރުކުކޮށްފިއެވެ. އުލޫހިއްޔަތުގައި، އެއިލާހާއި އެހެން ފަރާތްތަކެއް ބައިވެރި ކޮށްފިއެވެ.
قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا
އެހިނދު އޭނާ އެހީއާއި މަދަދަށް އެދުނެވެ. ނަމަވެސް ރައްކާތެރި ކޮށްދެއްވި ހިނދު، އަނެއްކާ ބޮޑާވެ ކިބުރުވެރިވެގަތީއެވެ. އިހުނަށްވުރެވެސް ބޮޑަށް، ބިންމަތި ފަސާދަކުރީއެވެ. ދެން ﷲތަޢާލާ އޭނާ ވަރުގަދަ ހިއްޕެވުމަކުން ހިއްޕެވީއެވެ.
ކޮންމެ އުއްމަތަކަށްވެސް އެބައިމީހުން އުފާކުރުމަށްޓަކައި ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. މިގޮތުން މުސްލިމުންނާއި، ޔަހޫދީންނާއި، ނަޞާރާއިންގެވެސް، ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. އަދި ހަމައެފަދައިން މުޝްރިކުންގެވެސް ޢީދުތަކެއް ވެއެވެ. ކޮންމެ ބައެއްވެސް އެބައިމީހުންގެ ޢީދުތައް ފާހަގަ ކުރަމުންދަނީ އެބައިމީހުންގެ ޢަޤީދާއާއި،
3 ކަމެއް އެމީހެއްގެ ކިބައިގައި ވެއްޖެ މީހަކަށް އީމާންކަމުގެ ފޮނިކަން ލިބޭހުއްޓެވެ. (އެއީ) އެހެން ހުރިހާ އެއްޗަކަށްވުރެ ބޮޑަށް، ﷲއާއި އެއިލާހުގެ ރަސޫލަށް ލޯބިކުރުމާއި، ﷲއަށްޓަކައި މެނުވީ އެއްވެސް މީހަކުދެކެ ލޯބިނުވުމާއި، ނަރަކައިގެ އަލިފާނުގެ ތެރެއަށް އެއްލާލެވެން ނޭދޭފަދައިން، އީމާންވުމަށްފަހު ކުފުރަށް އެނބުރި ދިއުމަށް ނޭދުމެވެ.
މި ޢުބޫދިއްޔަތުގައި ހުރިހާ މަޚުލޫޤުން ޝާމިލުވެގެންވެއެވެ. ހުރިހާ އިންސާނުންނަކީވެސް ﷲތަޢާލާ، ޚަލްޤުކުރައްވައި، ރިޒްޤުދެއްވައި، އެމީހުންގެ އެންމެހައި ކަންތައްތަކެއް ހިންމަވައި ނިންމަވައި ދެއްވާ، އެއިލާހުގެ އަޅުންނެވެ.
އެހެނީ އެ ދެކަންތައްވެސް ވަނީ މެދުވެރިވެފައެވެ. އަދި މިދެކަމުގެ ތެރެއިން އެއްކަމަކީ ﷲ ލޯބިވެވޮޑިގަންނަވާ ކަމެކެވެ. އަދި އަނެއް ކަމަކީ އެއިލާހު ލޯބިވެވޮޑިނުގަންނަވާ ކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން ކައުނީ ޤަޟާގެ ތެރޭގައި، ﷲ ލޯބިވެވޮޑިގަންނަވާ ކަންތަކާއި، އެއިލާހު ލޯބިވެވޮޑިނުގަންނަވާ ކަންތައް ހިމެނޭކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގިގެންދެއެވެ.
ޖިންނީންނަށް އެކި ޞިފަތަކަށް ބަދަލުވުމުގެ ބާރު ދެއްވާފައިވާކަމަށާއި، އެޖިންނީންތައް ފެނުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެއްކަމުގައި، މި ޙަދީޘްތަކުން އިސްތިދުލާލުކުރައްވައި ޙާފިޛް އިބްނު ޙަޖަރު ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވިއެވެ.
ޖިންނީން ކައިބޮއެ ހަދާހެއްޔެވެ؟ ޖިންނީން ކައިބޮއެ ހަދާކަމަށް، ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޙަދީޘްތަކުގައި ވަރަށް ޞަރީޙަކޮށް ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ. ޞަޙީހުލް ބުޚާރީގައިވެއެވެ. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ كَانَ يَحْمِلُ مَعَ
މި އާޔަތުގައި ތަފްޞީލު ކުރެވިފައި މިވަނީ ތަވްޙީދްގެ ކަލިމައެވެ. އެހެނީ ތަވްޙީދު ފުރިހަމަވެގެންދަނީ އޭގައި ދެރުކުން ހިމެނިގެންނެވެ. އެއީ ﷲފިޔަވައި އަޅުކަންވެވޭ ހުރިހާ ޠާޣޫތުންނަށް ކާފަރުވުމާއި، ﷲއަށް އަޅުކަންތައް ޚާލިޞްކުރުމެވެ.
3 ވައްތަރެއްގެ ޖިންނީން އުޅެއެވެ. ވަރަތަކެއް ލާފައިވާ، ޖައްވުގައި އުދުހޭ ޖިންނީންތަކަކާއި، ހަރުފައާއި ކުއްތާގެ ގޮތުގައި އުޅޭ ޖިންނީންތަކަކާއި، ތަނެއްގައި އުޅުމަށްފަހު އެތަން ދޫކޮށް އެހެންތަނަކަށް ދަތުރުކުރުމުގައި ދިރިއުޅޭ ޖިންނީންތަކެކެވެ.”
މިއީ ވަރަށް ގިނަމީހުން ތަކުރާރުކޮށް ކުރަމުންދާ ސުވާލެކެވެ. ނަމަވެސް، އެމީހުން ހަމަބުއްދިން ވިސްނައިފިނަމަ، މީގެ ޖަވާބު އެމީހުންނަށް އެނގޭނެއެވެ.
ހަމަލޮލަށް ނުފެނުމަކީ ނުވާކަމުގެ ދަލީލެއް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ހަމަލޮލަށް ޖިންނީން ނުފެނުމަކީ، އެއީ ނުވާ ބައެއްކަމުގެ ދަލީލެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ ހަމަލޮލަށް ނުފެންނަ ކިތަންމެ އެއްޗެއް ވުޖޫދުގައި ވާކަން އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންވެސް ދަންނަމުއެވެ. ރޭއާއި
ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް، (ޖިންނީންނަށް ޤުރުއާން އުނގަންނަވައިދެއްވަން ދިޔުމަށް އެދި) ޖިންނިއެއް އަޔެވެ. ދެން އޭނައާއެކު ވަޑައިގެން، އެޖިންނީންނަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ޤުރުއާން ކިޔަވައިދެއްވީމެވެ.
ﷲތަޢާލާ އިންސީންނާއި ޖިންނީން ޚަލްޤުކުރެއްވުމުގެ ޙިކްމަތަކީ އަޅުކަންކުރުމުގައި ﷲތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކޮށް، އެއިލާހު ފިޔަވައި ޙައްޤުޤޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ އެހެން އެއްވެސް އިލާހަކު ނުވާކަމަށް އިޢުތިޤާދުކޮށް، ބާޠިލު އިލާހުންތަކަށް ކާފަރުވުންކަން މިއާޔަތުން ދޭހަކޮށްދެއެވެ.
