ސުތުރާއަކާ ކުރިމަތިލައިގެން ހުރެ ނަމާދުކުރާ މީހާ، އޭނާގެ ކުރިމަތިން މީހަކު ހުރަސްކުރަން އުޅޭކަމުގައިވާނަމަ، އެމީހާ ހުރަސްކުރިޔަ ނުދީ ހިފަހައްޓަން ޖެހޭނެއެވެ.
އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ ޢަލާމާތެއްވެސް ފިރިހެން ނުވަތަ އަންހެން ކުއްޖެއްގެ ކިބައިން ފެނިއްޖެނަމަ، ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން އެކުއްޖާ ވެގެންދާނީ އޭނާގެ ޢަމަލުތަކާ މެދު ސުވާލުވެވޭނޭ މުކައްލަފަކަށެވެ.
ﷲ އަށްޓަކައި އެއްޗެއް ދޫކޮށްލައިފި މީހަކަށް، އެ އެއްޗަކަށް ވުރެ ހެޔޮ އެއްޗެއް ﷲ ދެއްވާނެއެވެ.
މައްކާގައި ނޫނީ މައްކާ ނޫން އެހެން ތަނެއްގައިވެސް ނަމާދުކުރަން ހުންނަ މީހާގެ ކުރިމަތިން ހުރަސްކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ.
މަސްޖިދުލް ޙަރާމުގައި، ނަމާދުކުރަން ހުންނަ މީހާގެ ކުރިމަތިން ހުރަސްކުރުމުގެ ޙުކުމް:
ދެވަނައަށް: އިޖުމާޢު
ނަމާދުކުރާ މީހާއާ އޭނާގެ ސުތުރާގެ ދެމެދުން ހުރަސްކުރުމަކީ ހުއްދަވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
ސުތުރާއާ ގާތްވުން ސުންނަތްވެގެން ވެއެވެ.
އިމާމާގެ ސުތުރާއަކީ މައުމޫމުންގެވެސް ސުތުރާއެވެ.
އިމާމުވެ ނޫނީ އެކަނި ހުރެ ނަމާދުކުރާ މީހާގެ ކުރިމަތީގައި ސުތުރާއެއް ބެހެއްޓުމަކީ ގަދަވެގެންވާ ސުންނަތެކެވެ.
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ދުވަސްވަރުގައާއި އަބޫބަކުރުގެފާނާ އަދި ޢުމަރުގެފާނުގެ ދުވަސްވަރުގައިވެސް ހުކުރު ނަމާދުގެ ކުރިން ގޮވަމުން އައީ އެންމެ ބަންގިއެއްކަމާމެދު މުސްލިމުން ވަނީ އިޖުމާޢުވެފައެވެ.
«أَحْصَاهَا» މާނައަކީ ކަރުދާސް ގަނޑެއްގައި އެ ނަންފުޅުތައް ލިޔުމަށް ފަހު ހިތުދަސްވަންދެން އެ އިސްމުފުޅުތައް ތަކުރާރުކުރުމެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ މާނައަކީ:
ހެޔޮކަމުގެ އަހުލުވެރިންގެ މަޖިލީހެއްގައި ތިބާ އިށީނދެއްޖެ ކަމުގައި ވަނީނަމަ، ފަހެ ތިބާވަނީ ހެޔޮކަމެއްގެ މަތީގައެވެ. އެއީ ހަމަކަށަވަރުން ނަބިއްޔާ صلى ﷲ عليه وسلم ވަނީ ޞާލިޙު އަޅުތަކުންނާ މަޖިލިސްކުރުން، ގޮމަކަސްތޫރި އުފުލާ މީހަކާ މަޖުލީސްކުރުންފަދަ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރައްވާފައެވެ.
މީހަކު ތިބާއަށް އެއްޗެއް ދީފިނަމަ ނުވަތަ ތިބާއަށް މަންފާއެއް ކޮށްދީފިނަމަ، ފަހެ ތިބާ އެމީހާއަށް “جَزَاكَ اللَّهُ خَيْرًا” މިހެން ބުނާށެވެ. މިގޮތަށް ބުނެފިކަމުގައިވާނަމަ ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން ތިބާ އެމީހާއަށް އެކަށީގެންވާ ޘަނާ ފޯރުކޮށްދީފިއެވެ.
ސުތުރާއަކާ ކުރިމަތިލައިގެން ހުރެ ނަމާދުކުރާ މީހާ، އޭނާގެ ކުރިމަތިން މީހަކު ހުރަސްކުރަން އުޅޭކަމުގައިވާނަމަ، އެމީހާ ހުރަސްކުރިޔަ ނުދީ ހިފަހައްޓަން ޖެހޭނެއެވެ.
އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ ޢަލާމާތެއްވެސް ފިރިހެން ނުވަތަ އަންހެން ކުއްޖެއްގެ ކިބައިން ފެނިއްޖެނަމަ، ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން އެކުއްޖާ ވެގެންދާނީ އޭނާގެ ޢަމަލުތަކާ މެދު ސުވާލުވެވޭނޭ މުކައްލަފަކަށެވެ.
ﷲ އަށްޓަކައި އެއްޗެއް ދޫކޮށްލައިފި މީހަކަށް، އެ އެއްޗަކަށް ވުރެ ހެޔޮ އެއްޗެއް ﷲ ދެއްވާނެއެވެ.
މައްކާގައި ނޫނީ މައްކާ ނޫން އެހެން ތަނެއްގައިވެސް ނަމާދުކުރަން ހުންނަ މީހާގެ ކުރިމަތިން ހުރަސްކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ.
މަސްޖިދުލް ޙަރާމުގައި، ނަމާދުކުރަން ހުންނަ މީހާގެ ކުރިމަތިން ހުރަސްކުރުމުގެ ޙުކުމް:
ދެވަނައަށް: އިޖުމާޢު
ނަމާދުކުރާ މީހާއާ އޭނާގެ ސުތުރާގެ ދެމެދުން ހުރަސްކުރުމަކީ ހުއްދަވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
ސުތުރާއާ ގާތްވުން ސުންނަތްވެގެން ވެއެވެ.
އިމާމާގެ ސުތުރާއަކީ މައުމޫމުންގެވެސް ސުތުރާއެވެ.
އިމާމުވެ ނޫނީ އެކަނި ހުރެ ނަމާދުކުރާ މީހާގެ ކުރިމަތީގައި ސުތުރާއެއް ބެހެއްޓުމަކީ ގަދަވެގެންވާ ސުންނަތެކެވެ.
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ދުވަސްވަރުގައާއި އަބޫބަކުރުގެފާނާ އަދި ޢުމަރުގެފާނުގެ ދުވަސްވަރުގައިވެސް ހުކުރު ނަމާދުގެ ކުރިން ގޮވަމުން އައީ އެންމެ ބަންގިއެއްކަމާމެދު މުސްލިމުން ވަނީ އިޖުމާޢުވެފައެވެ.
«أَحْصَاهَا» މާނައަކީ ކަރުދާސް ގަނޑެއްގައި އެ ނަންފުޅުތައް ލިޔުމަށް ފަހު ހިތުދަސްވަންދެން އެ އިސްމުފުޅުތައް ތަކުރާރުކުރުމެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ މާނައަކީ:
ހެޔޮކަމުގެ އަހުލުވެރިންގެ މަޖިލީހެއްގައި ތިބާ އިށީނދެއްޖެ ކަމުގައި ވަނީނަމަ، ފަހެ ތިބާވަނީ ހެޔޮކަމެއްގެ މަތީގައެވެ. އެއީ ހަމަކަށަވަރުން ނަބިއްޔާ صلى ﷲ عليه وسلم ވަނީ ޞާލިޙު އަޅުތަކުންނާ މަޖިލިސްކުރުން، ގޮމަކަސްތޫރި އުފުލާ މީހަކާ މަޖުލީސްކުރުންފަދަ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރައްވާފައެވެ.
މީހަކު ތިބާއަށް އެއްޗެއް ދީފިނަމަ ނުވަތަ ތިބާއަށް މަންފާއެއް ކޮށްދީފިނަމަ، ފަހެ ތިބާ އެމީހާއަށް “جَزَاكَ اللَّهُ خَيْرًا” މިހެން ބުނާށެވެ. މިގޮތަށް ބުނެފިކަމުގައިވާނަމަ ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން ތިބާ އެމީހާއަށް އެކަށީގެންވާ ޘަނާ ފޯރުކޮށްދީފިއެވެ.
