ރަސޫލާ صَلَّىٰ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمގެ ޙަދީޘުގައި “އެ ސޮރު އިބްރާހީމު عَلَيْهِ السَّلَام (އެއްލައި ލެވުނު އަލިފާންގަނޑަށް) ފުމޭ ކަމުގައި ވިއެވެ.” މިފަދައިން އައިސްފައި ވުމުން ދަލީލުކޮށްދެނީ އެ ސޮރުގެ ފާސިޤުކަމަށެވެ. އަދި ނުބައި ކަމަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެއީ އެ ސޮރު ޤަތުލު ކުރުމަށް އައިސްފައިވާ އަމުރުފުޅުގެ ހަމައެކަނި ޢިއްލަތެއް ނޫނެވެ.
ހޯނު މެރުމަށް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އަދި މި އަމުރުފުޅުގެ ޢިއްލަތެއްކަމުގައި ބަޔާންވެގެންވަނީ އެއީ ފުވައިސިޤު (ގެއްލުން ދެނިވި ނުރައްކާތެރި) އެއްޗެއް ކަމުގައި ވާތީއެވެ. މިފަދަ ނުރައްކާތެރި އެހެން ތަކެތި ޤަތުލު ކުރުމަށްވެސް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ނުރައްކާތެރި ހަރުފައާއި ނަގުލަންދާއްޓާއި މޮޔަ ކުއްތާ ހިމެނެއެވެ.
ޝުބުހައަކާއި އޭގެ ރަދު:
މި ކަންކަން މިއީ ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައިވާ ޚިލާފެއްކަމުގައި ދެކުމަށް ވުރެވެސް ނުބައީ، މިއީ މާތްރަސްކަލާނގެ ދީނުގައި ދެއްވައިފައިވާ ލުޔެއްކަމުގައި ދެކުމެވެ.
ހަމަމިގޮތަށް މުޢުތަބަރު ޚިލާފު އޮތް، އިޖުތިހާދީ މައްސަލަތައްވެސް ވަރަށް ގިނައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އަންނިވި މައްސަލަތައް ހިމެނެއެވެ:
ދަންނާށެވެ! މުޢުތަބަރު ޚިލާފެއް ނެތް ޚިލާފީ މައްސަލަތައް ގުނައި ޢަދަދު ނުކުރެވޭހައި ގިނައެވެ.
ޚިލާފުވަނީ ދެ ބާވަތަކަށެވެ:
ދަންނަބޭކަލުން ބަޔާން ކުރައްވާ ގޮތުގައި ޚިލާފަކީ މުސްލިމުންގެ އެއްވެސް ޢިލްމުވެރިއެއްގެ ކިބައިގައި ޙުއްޖަތެއް ނޫނެވެ.
ޚިލާފީ ހަމަ ކޮންމެ މައްސަލައަކުން ޙުއްޖަތް ޤާއިމުކުރާން އުޅެއްޖެނަމަ އަދި ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައި ދެބަސްވުން އޮތް ހުރިހާ ކަމެއްގައި، އޭގެ ތެރެއިން ހަމަ ކޮންމެ ގޮތެއްވެސް ޚިޔާރު ކުރެވިދާނެ ކަމުގައި ޤަބޫލު ކުރުމަކީ ދީނަށް ގެނެވޭ އުނިކަމެކެވެ.
ހަމަ ޔަޤީނުންވެސް ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައި ޚިލާފާއި ދެބަސްވުން އުފެދޭ ހިނދު ރުޖޫޢަ ވާން ޖެހޭ ދެ މަރުޖިއަކީ މަތިވެރި ޤުރުއާން އަދި ޠާހިރުވެގެންވާ ސުންނަތެވެ.
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ) [سورة النور: 21] މާނައީ: [އޭ އީމާން ވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ! ތިޔަބައިމީހުން ޝައިޠާނާގެ ފިޔަވަޅުތަކަށް ތަބާ ނުވާށެވެ! އަދި ޝައިޠާނާގެ ފިޔަވަޅުތަކަށް ތަބާ ވާ މީހާ (ދަންނާށެވެ!) ފަހެ، ހަމަކަށަވަރުން، އެ ޝައިޠާނާ ހުތުރުކަންބޮޑު ފާފައާއި، ނުބައިކަންތަކަށް އަމުރުކުރެތެވެ. ]
ކަސްރަތުތައް ކުރުމަށް ޝަރުޢީ އިންތަކެއް ވެއެވެ. މި އިންތަކުގެ ތެރޭގައި ކަސްރަތު ކުރުން ހުއްދައެވެ. އަދި މި އިންތައް ފަހަނައަޅައިދާ މީހުން އެ އަރައި ގަންނަނީ ޙަރާމު ކަމަކަށެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދީނުގެ ޝިޢާރުތަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ރައްކާތެރިވާ ފަދައިން، އެ ޝިޢާރުތަކަށް އެހެން ބަޔަކުވެސް ޢައިބު ކިޔައި ފުރައްސާރަ ކުރުމަށް އަޅުގަނޑުމެން ފުރުޞަތު ދީގެން ނުވާނެއެވެ.
ޝައިޚް ޣާލިބު ބައެއް ޢިލްމީ ފޮތްތަކާއި ލިޔުންތައް ދޫ ކުރެއްވިއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް މަސަައްކަތްތަކަކީ މީސްތަކުންގެ ތެރޭގައި ބަލައިގަނެވި ﷲގެ އިރާދަފުޅާއެކު ފެތުރިފައިވަ މަސައްކަތްތަކެކެވެ. އަދި އޭގެ ތެރެއިން ގިނަ މަސައްކަތްްތައް އެއީ ޝަރުޢީ ކުއްލިޔާތަކުގައި މުޤައްރަރުގެ ތެރެއިން ކިޔަވައި ދެވޭ ފޮތްތައްކަމުގައި ވިއެވެ.
އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންގެ ތެރެއިން ސުވަރުގޭގެ އަހުލުވެރީންވަނީ ބޮޑުވެގެންވާ ނިޢުމަތްތަކެއްގައެވެ.
ދެމަފިރީންނަށް ސުވަރުގެ ވަދެވުމުން އެ ދެ މީހުންގެވެސް އެންމެހައި ޞިފަތަކެއް އެންމެ އުފާވާނޭ ސިފަތަކަށް ބަދަލު ކުރެއްވޭނެއެވެ. އެއީ އެއްވެސް ކަހަލަ އުނިކަމެއް ނެތިއެވެ.
ރަސޫލާ صَلَّىٰ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمގެ ޙަދީޘުގައި “އެ ސޮރު އިބްރާހީމު عَلَيْهِ السَّلَام (އެއްލައި ލެވުނު އަލިފާންގަނޑަށް) ފުމޭ ކަމުގައި ވިއެވެ.” މިފަދައިން އައިސްފައި ވުމުން ދަލީލުކޮށްދެނީ އެ ސޮރުގެ ފާސިޤުކަމަށެވެ. އަދި ނުބައި ކަމަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެއީ އެ ސޮރު ޤަތުލު ކުރުމަށް އައިސްފައިވާ އަމުރުފުޅުގެ ހަމައެކަނި ޢިއްލަތެއް ނޫނެވެ.
ހޯނު މެރުމަށް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އަދި މި އަމުރުފުޅުގެ ޢިއްލަތެއްކަމުގައި ބަޔާންވެގެންވަނީ އެއީ ފުވައިސިޤު (ގެއްލުން ދެނިވި ނުރައްކާތެރި) އެއްޗެއް ކަމުގައި ވާތީއެވެ. މިފަދަ ނުރައްކާތެރި އެހެން ތަކެތި ޤަތުލު ކުރުމަށްވެސް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ނުރައްކާތެރި ހަރުފައާއި ނަގުލަންދާއްޓާއި މޮޔަ ކުއްތާ ހިމެނެއެވެ.
ޝުބުހައަކާއި އޭގެ ރަދު:
މި ކަންކަން މިއީ ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައިވާ ޚިލާފެއްކަމުގައި ދެކުމަށް ވުރެވެސް ނުބައީ، މިއީ މާތްރަސްކަލާނގެ ދީނުގައި ދެއްވައިފައިވާ ލުޔެއްކަމުގައި ދެކުމެވެ.
ހަމަމިގޮތަށް މުޢުތަބަރު ޚިލާފު އޮތް، އިޖުތިހާދީ މައްސަލަތައްވެސް ވަރަށް ގިނައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އަންނިވި މައްސަލަތައް ހިމެނެއެވެ:
ދަންނާށެވެ! މުޢުތަބަރު ޚިލާފެއް ނެތް ޚިލާފީ މައްސަލަތައް ގުނައި ޢަދަދު ނުކުރެވޭހައި ގިނައެވެ.
ޚިލާފުވަނީ ދެ ބާވަތަކަށެވެ:
ދަންނަބޭކަލުން ބަޔާން ކުރައްވާ ގޮތުގައި ޚިލާފަކީ މުސްލިމުންގެ އެއްވެސް ޢިލްމުވެރިއެއްގެ ކިބައިގައި ޙުއްޖަތެއް ނޫނެވެ.
ޚިލާފީ ހަމަ ކޮންމެ މައްސަލައަކުން ޙުއްޖަތް ޤާއިމުކުރާން އުޅެއްޖެނަމަ އަދި ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައި ދެބަސްވުން އޮތް ހުރިހާ ކަމެއްގައި، އޭގެ ތެރެއިން ހަމަ ކޮންމެ ގޮތެއްވެސް ޚިޔާރު ކުރެވިދާނެ ކަމުގައި ޤަބޫލު ކުރުމަކީ ދީނަށް ގެނެވޭ އުނިކަމެކެވެ.
ހަމަ ޔަޤީނުންވެސް ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައި ޚިލާފާއި ދެބަސްވުން އުފެދޭ ހިނދު ރުޖޫޢަ ވާން ޖެހޭ ދެ މަރުޖިއަކީ މަތިވެރި ޤުރުއާން އަދި ޠާހިރުވެގެންވާ ސުންނަތެވެ.
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ) [سورة النور: 21] މާނައީ: [އޭ އީމާން ވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ! ތިޔަބައިމީހުން ޝައިޠާނާގެ ފިޔަވަޅުތަކަށް ތަބާ ނުވާށެވެ! އަދި ޝައިޠާނާގެ ފިޔަވަޅުތަކަށް ތަބާ ވާ މީހާ (ދަންނާށެވެ!) ފަހެ، ހަމަކަށަވަރުން، އެ ޝައިޠާނާ ހުތުރުކަންބޮޑު ފާފައާއި، ނުބައިކަންތަކަށް އަމުރުކުރެތެވެ. ]
ކަސްރަތުތައް ކުރުމަށް ޝަރުޢީ އިންތަކެއް ވެއެވެ. މި އިންތަކުގެ ތެރޭގައި ކަސްރަތު ކުރުން ހުއްދައެވެ. އަދި މި އިންތައް ފަހަނައަޅައިދާ މީހުން އެ އަރައި ގަންނަނީ ޙަރާމު ކަމަކަށެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދީނުގެ ޝިޢާރުތަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ރައްކާތެރިވާ ފަދައިން، އެ ޝިޢާރުތަކަށް އެހެން ބަޔަކުވެސް ޢައިބު ކިޔައި ފުރައްސާރަ ކުރުމަށް އަޅުގަނޑުމެން ފުރުޞަތު ދީގެން ނުވާނެއެވެ.
ޝައިޚް ޣާލިބު ބައެއް ޢިލްމީ ފޮތްތަކާއި ލިޔުންތައް ދޫ ކުރެއްވިއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް މަސަައްކަތްތަކަކީ މީސްތަކުންގެ ތެރޭގައި ބަލައިގަނެވި ﷲގެ އިރާދަފުޅާއެކު ފެތުރިފައިވަ މަސައްކަތްތަކެކެވެ. އަދި އޭގެ ތެރެއިން ގިނަ މަސައްކަތްްތައް އެއީ ޝަރުޢީ ކުއްލިޔާތަކުގައި މުޤައްރަރުގެ ތެރެއިން ކިޔަވައި ދެވޭ ފޮތްތައްކަމުގައި ވިއެވެ.
އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންގެ ތެރެއިން ސުވަރުގޭގެ އަހުލުވެރީންވަނީ ބޮޑުވެގެންވާ ނިޢުމަތްތަކެއްގައެވެ.
ދެމަފިރީންނަށް ސުވަރުގެ ވަދެވުމުން އެ ދެ މީހުންގެވެސް އެންމެހައި ޞިފަތަކެއް އެންމެ އުފާވާނޭ ސިފަތަކަށް ބަދަލު ކުރެއްވޭނެއެވެ. އެއީ އެއްވެސް ކަހަލަ އުނިކަމެއް ނެތިއެވެ.
