ރޭގަނޑު މީހުން ނިދާފައިތިބޭ ވަޤުތު ޤުރުއާން ކިޔެވުމުގެ މަތިވެރިކަން
ރޭގަނޑު ޤުރުއާން ކިޔެވުމުގެ ނިޢުމަތަކީ ކޮންމެ މުސްލިކަމުވެސް އެ ނިޢުމަތަކަށް އެދެންވާނެ ނިޢުމަތެއްކަމުގައި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ވަނީ ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައެވެ.
ރޭގަނޑު ޤުރުއާން ކިޔެވުމުގެ ނިޢުމަތަކީ ކޮންމެ މުސްލިކަމުވެސް އެ ނިޢުމަތަކަށް އެދެންވާނެ ނިޢުމަތެއްކަމުގައި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ވަނީ ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައެވެ.
ހަތަރުވަނަ ކަންތައް: ކުއްޖާއަށް ވާރުތަކޮށްފައި ހުންނަ ނުބައި އާދަތައް ރަނގަޅުކޮށް، ހަމަ މަގަށް އެޅުވުމާއި އަދި ހެޔޮ އާދަތައް އަށަގަންނުވައި އެއާދަތައް ހަރުލެއްވުން އިންސާނުންނަކީ މަޢުދަން ފަދަ އެއްޗެކެވެ. ކޮންމެ ކުއްޖަކުވެސް އުފަންވެގެން އަންނައިރު
ތިންވަނަ ކަންތައް: ދީނާއި ދުނިޔަވީ ކަންކަމުގެ ޢިލްމު އުނގެނުން މި މަރުހަލާގައި ހިމެނިގެންދާނީ ކުދިންނަށް، އަސާސީ ކަންކަން ދަސްކޮށްދިނުމާއި، އަދި ރިވެތި އަޚްލާޤީ ސިފަތައް ދަސްކޮށްދިނުމާއި، އަދި އިޖުތިމާޢީ ކަންކަމާ ގުޅުންހުރި ކަންކަމުގައި އެކުދިންނަށް
ދެވަނަ ކަންތައް: ނުބައި ކަންތައްތަކުގެ މައްޗަށް ހެޔޮކަންކަން ކުރި ހޯދުން ކުއްޖާ ދުނިޔެއަށް އުފަންވުމުން، ﷲ އޭނާއަށް ދެ މަގަށް މަގު ދައްކަވައެވެ. އެއީ ހެޔޮ މަގާއި ނުބައި މަގަށެވެ. އިންސާނާ އޭނާގެ އަމިއްލަ
އަހަރެން ޤުރްއާންދެކެ ލޯބިވީ މާމަގެ ސަބަބުން…
ޟުޙާ ނަމާދަކީ ގަދަވެގެންވާ ސުންނަތެކެވެ. ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޟުޙާ ނަމާދު ކުރެއްވިކަމަށް ޘާބިތުވެގެންވެއެވެ.
ކުއްޖަކު ކިޔައިދިނެވެ.
ހުކުރު ދުވަހު ނުވަތަ ހުކުރު ވިލޭރޭ ކަހްފު ސޫރަތް ކިޔެވުމުގެ މާތްކަމާ ބެހޭގޮތުން ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކެއް ނަބިއްޔާ محمد صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ވާރިދުވެ އައިސްފައިވެއެވެ. އޭގެތެރޭގައި:
ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ޙާލުގައި އުފަންވެފައިވާ ކުއްޖާއާއި މެދު ކަންކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ކިބައިން އެދެވިގެންވަނީ ކޮންކޮން ކަންތައްތަކަކަށް ހެއްޔެވެ؟ ފުރަތަމަ ކަންތައް: ކުއްޖާގެ ފިތުރަޠު ރައްކާތެރިކޮށް ދެމެހެއްޓުން ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ އެންމެ އިސް ވާޖިބަކީ
ދަރިން އުފަން ވަނީ ތަރުބިއްޔަތު ލިބިގަތުމަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ހާލުގައި ކަމާއި، ވަރަށް މަތިވެރި ތަރުބިއްޔަތެއްގެ މަތީގައިކަން އެނގޭތަ؟ ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި އެންމެ އިސްކަންދޭންޖެހޭ ކަންކަމުގެ މައްޗަށް ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ ވަރަށް ފަސޭހަކަމެކެވެ. އެއީ އިސްލާމްދީނުގެ
ހުކުރުދުވަހުގައިވާ ދުޢާ އިޖާބަކުރައްވާ ޚާއްޞަ ވަގުތަކީ ހުކުރުދުވަހުގެ ޢަޞުރުނަމާދަށް ފަހުގައިވާ ވަގުތުކޮޅެކެވެ.
ބައެއް އަޅުކަންތައް އަދާކޮށް ނިމުމުން ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم، ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން ފާފަފުއްސެވުމަށް އެދި ދަންނަވާ ތައުބާވެވަޑައިގަންނަވާކަމަށް ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
އެކަލޭގެފާނުގެ މިޖަވާބުން އިމާމު މާލިކު رحمه الله އަޖައިބުވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނަށް އަންދަލުސްގެ ބުއްދިވެރިޔާގެ ލަޤަބު ދެއްވިއެވެ.
ﷲ ތަޢާލާގެ ރަޙުމަތާއި ފާފަފުއްސެވުމަށް އުންމީދުކުރާ ޙާލު، ހާރުދަމުގެ ވަގުތު ރޭ އަޅުކަމުގައި ހޭދަކުރުމަކީ ޞާލިޙުންގެ އާދައެކެވެ.
ތިބާ ކުރާ ހަމަ އެންމެ ފާފައެއްގެ ސަބަބުންވެސް ނަރަކައިގައި އޮންނަން ޖެހިދާނެތީ އެކަމާ ބިރުވެތިވާށެވެ.
ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތެއްތަ؟ ނޫނީ އެއީ، އެކަމުގައި ކާމިޔާބުވުން، ހަމައެކަނި އެކަމުގެ މާހިރުންނަށާއި، ފަންނުވެރިންނަށް އެކަނި ޚާއްސަވެފައިވާ ކަމެއްތަ؟ އަޅުގަނޑަށް އަޑުއިވިފައިވާ އަދި ފެނިފައިވާ މަންޒަރުތަކަށް ބަލާލާއިރު، އަޅުގަނޑަށް ފާހަގަވެފައިވަނީ އަހަރެމެންގެ
ރޭގަނޑު ޤުރުއާން ކިޔެވުމުގެ ނިޢުމަތަކީ ކޮންމެ މުސްލިކަމުވެސް އެ ނިޢުމަތަކަށް އެދެންވާނެ ނިޢުމަތެއްކަމުގައި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ވަނީ ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައެވެ.
ހަތަރުވަނަ ކަންތައް: ކުއްޖާއަށް ވާރުތަކޮށްފައި ހުންނަ ނުބައި އާދަތައް ރަނގަޅުކޮށް، ހަމަ މަގަށް އެޅުވުމާއި އަދި ހެޔޮ އާދަތައް އަށަގަންނުވައި އެއާދަތައް ހަރުލެއްވުން އިންސާނުންނަކީ މަޢުދަން ފަދަ އެއްޗެކެވެ. ކޮންމެ ކުއްޖަކުވެސް އުފަންވެގެން އަންނައިރު
ތިންވަނަ ކަންތައް: ދީނާއި ދުނިޔަވީ ކަންކަމުގެ ޢިލްމު އުނގެނުން މި މަރުހަލާގައި ހިމެނިގެންދާނީ ކުދިންނަށް، އަސާސީ ކަންކަން ދަސްކޮށްދިނުމާއި، އަދި ރިވެތި އަޚްލާޤީ ސިފަތައް ދަސްކޮށްދިނުމާއި، އަދި އިޖުތިމާޢީ ކަންކަމާ ގުޅުންހުރި ކަންކަމުގައި އެކުދިންނަށް
ދެވަނަ ކަންތައް: ނުބައި ކަންތައްތަކުގެ މައްޗަށް ހެޔޮކަންކަން ކުރި ހޯދުން ކުއްޖާ ދުނިޔެއަށް އުފަންވުމުން، ﷲ އޭނާއަށް ދެ މަގަށް މަގު ދައްކަވައެވެ. އެއީ ހެޔޮ މަގާއި ނުބައި މަގަށެވެ. އިންސާނާ އޭނާގެ އަމިއްލަ
އަހަރެން ޤުރްއާންދެކެ ލޯބިވީ މާމަގެ ސަބަބުން…
ޟުޙާ ނަމާދަކީ ގަދަވެގެންވާ ސުންނަތެކެވެ. ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޟުޙާ ނަމާދު ކުރެއްވިކަމަށް ޘާބިތުވެގެންވެއެވެ.
ކުއްޖަކު ކިޔައިދިނެވެ.
ހުކުރު ދުވަހު ނުވަތަ ހުކުރު ވިލޭރޭ ކަހްފު ސޫރަތް ކިޔެވުމުގެ މާތްކަމާ ބެހޭގޮތުން ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކެއް ނަބިއްޔާ محمد صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ވާރިދުވެ އައިސްފައިވެއެވެ. އޭގެތެރޭގައި:
ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ޙާލުގައި އުފަންވެފައިވާ ކުއްޖާއާއި މެދު ކަންކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ކިބައިން އެދެވިގެންވަނީ ކޮންކޮން ކަންތައްތަކަކަށް ހެއްޔެވެ؟ ފުރަތަމަ ކަންތައް: ކުއްޖާގެ ފިތުރަޠު ރައްކާތެރިކޮށް ދެމެހެއްޓުން ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ އެންމެ އިސް ވާޖިބަކީ
ދަރިން އުފަން ވަނީ ތަރުބިއްޔަތު ލިބިގަތުމަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ހާލުގައި ކަމާއި، ވަރަށް މަތިވެރި ތަރުބިއްޔަތެއްގެ މަތީގައިކަން އެނގޭތަ؟ ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި އެންމެ އިސްކަންދޭންޖެހޭ ކަންކަމުގެ މައްޗަށް ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ ވަރަށް ފަސޭހަކަމެކެވެ. އެއީ އިސްލާމްދީނުގެ
ހުކުރުދުވަހުގައިވާ ދުޢާ އިޖާބަކުރައްވާ ޚާއްޞަ ވަގުތަކީ ހުކުރުދުވަހުގެ ޢަޞުރުނަމާދަށް ފަހުގައިވާ ވަގުތުކޮޅެކެވެ.
ބައެއް އަޅުކަންތައް އަދާކޮށް ނިމުމުން ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم، ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން ފާފަފުއްސެވުމަށް އެދި ދަންނަވާ ތައުބާވެވަޑައިގަންނަވާކަމަށް ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
އެކަލޭގެފާނުގެ މިޖަވާބުން އިމާމު މާލިކު رحمه الله އަޖައިބުވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނަށް އަންދަލުސްގެ ބުއްދިވެރިޔާގެ ލަޤަބު ދެއްވިއެވެ.
ﷲ ތަޢާލާގެ ރަޙުމަތާއި ފާފަފުއްސެވުމަށް އުންމީދުކުރާ ޙާލު، ހާރުދަމުގެ ވަގުތު ރޭ އަޅުކަމުގައި ހޭދަކުރުމަކީ ޞާލިޙުންގެ އާދައެކެވެ.
ތިބާ ކުރާ ހަމަ އެންމެ ފާފައެއްގެ ސަބަބުންވެސް ނަރަކައިގައި އޮންނަން ޖެހިދާނެތީ އެކަމާ ބިރުވެތިވާށެވެ.
ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތެއްތަ؟ ނޫނީ އެއީ، އެކަމުގައި ކާމިޔާބުވުން، ހަމައެކަނި އެކަމުގެ މާހިރުންނަށާއި، ފަންނުވެރިންނަށް އެކަނި ޚާއްސަވެފައިވާ ކަމެއްތަ؟ އަޅުގަނޑަށް އަޑުއިވިފައިވާ އަދި ފެނިފައިވާ މަންޒަރުތަކަށް ބަލާލާއިރު، އަޅުގަނޑަށް ފާހަގަވެފައިވަނީ އަހަރެމެންގެ