ދިރިއުޅުމުގެ އެއްވެސް ހިސާބަކުން، ދަރިން މައިންބަފައިންނަށްވުރެ މަތީ ބަޔަކަށް ވެވޭނެ ކަމަށް ހީނުކުރާށެވެ. އޭ މުރައްބީންނެވެ! ތިބާގެ ޘަޤާފަތާއި މާޙައުލު އެހެން މާހައުލުތަކާ ކިތަންމެ ތަފާތުވީ ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، ތިބާއަށް ތިބާގެ ދަރިފުޅަށްވުރެ ބޮޑަށް
ޢުޘްމާނުގެފާނު ބަނގުރާ ޞިފަކުރައްވާ ވިދާޅުވިއެވެ.”ބަނގުރަލާއި ދުރުވާށެވެ. ފަހެ އެއީ ހަމަކަށަވަރުން ހުރިހާ ނުބައިކަމެއްގެ އަޞްލެވެ.”
ލޮބުވެތި މުސްލިމުން އަޚުންނާއި އުޚްތުންނެވެ. ގިނަ ގިނައިން މަރު ހަނދުމަކޮށް މަރަށް ތައްޔާރުވެލައްވާށެވެ. ތައުބާ ފަސްނުކުރައްވާށެވެ. އަދި ފުރިހަމަ މުސްލިމެއްގެ ގޮތުގައި ދެމި ހުރުމަށް ޢަޒުމު ކަނޑައަޅުއްވާށެވެ!
ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނޭވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ފައިވާނުގެ ވަދަށް ވުރެ، މަރު އަޅުގަނޑުމެންނާއި ގާތް ވެގެންވާ އިރު، އަބަދު ހީސަމާސާ ކުރުމުގައި އަވަދިނެތިވެ އުޅުން ހެޔޮވާނީ ކޮންފަދައަކުންތޯއެވެ؟
ރަމަޟާން މަސް ކައިރިވަމުން އަންނައިރު މި މަހަށްޓަކައި އެންމެހާ އަޅުކަމެއްގެ ފޭރާންލުމަށް ތައް.ޔާރުވާ ފަދައިން، ދީލަތިކަމުގެ ފޭރާންވެސް ތައްޔާރުކުރަން ޖެހެއެވެ.
ދެވަނަ އަސާސް: ބާރުވެރިކަން މައިންބަފައިންގެ ބަހަށް ބޯލެނބުވުމާއި ކިޔަމަންތެރިކުރުވުމަށް މަސައްކަތްކުރާށެވެ. ހެޔޮ ވިސްނޭ އިންސާނެއްކަމުގައި ވަންޏާ އެމީހަކު، އުމުރުން ދުވަސްވެފައިވާ މީހުންނަށާއި، ބޮޑެތި މީހުންނަށް އިޙްތިރާމްކުރާނެއެވެ. އަދި އޭނާއަށްވުރެ މަތީ ފަންތީގައި ތިބޭ މީހުންނަށް
5- ދަރިންގެ މުދަލާމެދު ބިރުވެތިވުން: ފައިސާ ހޭދަކުރާނެ ގޮތުގެ ނަމޫނާ ކުދިންނަށް ދައްކާށެވެ. އެއްޗެއް ގަންނައިރު ބޭނުންޖެހިފައިވާ އެއްޗެހި ގަންނާށެވެ. އަދި ބޭނުން ޖެހިފައި ނުވާ އެއްޗެއް ހިލޭ ބެހިއަސް ނުނަގާށެވެ. އަދި އެއަށް
4- ދަރިފުޅު އެކަންކަމަށް ހުށަހެޅޭ ކަންކަމާމެދު ބިރުވެތިވުން: އިދިކޮޅު ޖިންސަށް ހިތް ކިއައި، އެއިހުސާސަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމަކީ ހުއްޓުވަން ވަރަށް އުނދަގޫ ޣަރީޒާއެކެވެ. އެކި ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން އެކަންކަން ހަމަ މަގަށް އަޅުވައި ސީދާކުރުވުމަކީ
3– ދަރިފުޅުގެ ބުއްދިއާއި، ވިސްނުމާއި، އޭނާގެ ފިކުރު ނުބައި ވެދާނެތީ، އަދި އޭނާގެ ޢަމަލުތަކާމެދުވެސް ބިރުވެތިވުން. ފަސޭހައިން މީހުންނަށް ހައްދާލެވޭފަދަ މީހަކަށް ވެދާނެތީއާއި، ބާޠިލު ވާހަކަތަކާއި، އަސްލެއް ނެތް ޚުރާފާތް ގަބޫލުކުރާ މީހަކަށްވެދާނެތީ ބިރުވެތިވާށެވެ.
2- ތިބާގެ ދަރިފުޅުގެ ދިރިއުޅުމަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެކަމަށްޓަކައި ބިރުހީވުން: އަހަރެންގެ 15 އަހަރުގެ ދަރިފުޅު، ވަރަށް ކާރުބާރު ބޮޑު މަގެއް ހުރަސްކުރަން ދަނިކޮށް އަހަރެން މަޑުމަޑުން މިފަދައިން ކީމެވެ. “ﷲ ދަރިފުޅު ޙިމާޔަތްކުރައްވާށި!”. މިއަޑު
ކައިވެނީގެ މުނާސަބަތުގައި ޙަފްލާ ބާއްވާއިރު އެމީހެއްގެ ފޯރުންތެރިކަން ހުރި މިންވަރަކުން އެކަން ކުރާށެވެ.
އެއްވަނަ އަސާސް: ބިރު މައިންބަފައިންގެ ހިތުގައި ދަރިންނާމެދު އޮންނަ ބިރުވެތިކަމަކީ އެކުދިން އިސްލާހުވެގެންދިއުމަށް މަގުފަހިވާ ކަމެކެވެ. ދަރިންނަށް ކުރިމަތިވެދާނެ ނުރައްކަލަކުން އެކުދިން ސަލާމަތްކޮށް އެކުދިންގެ ޝަޚުޞިއްޔަތު ބިނާކުރުމަށްޓަކައި މައިންބަފައިންގެ ހިތުގައި އެކުދިންނާމެދު ބިރުވެތިކަމެއް ހުންނަން
ﷲ ތަޢާލާ އެއިލާހަށް ކިޔަމަންތެރިވާ، ޞާލިޙު ތަޤްވާވެރި އަޅުތަކުންނަށްޓަކައި ނިޢުމަތުގެ މަންޒިލެއް ތައްޔާރުކުރައްވާފައިވެއެވެ. އެއީ ﷲ ތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކުރާ، ﷲ އަށް ޝަރީކުނުކުރާ މުވައްޙިދުންގެ މަންޒިލެވެ. އެއީ ހެޔޮލަފާ ސާލިޙު ޢަމަލުތައްކޮށް، ތަޤްވާގެ ފޭރާމުން ޒީނަތްތެރިވާ އަޅުންގެ މަންޒިލެވެ. އެއީ ދުނިޔަވީ ތަކުލީފުތަކާއި، ބަލާއާއި މުސީބާތްތަކަށް ކެތްތެރިވާ، ކެތްތެރިންގެ މަންޒިލެވެ.
އިސްލާމްދީނަކީ ޢިލްމުގެ ދީނެވެ. ޤުރުއާނުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ބާވައިލެއްވުނު އާޔަތުގައިވެސް އަމުރު ކުރެވިފައިވަނީ ކިޔުމަށެވެ. ކިޔުމަކީ ޢިލްމުތަކުގެ ތަނޅުދަނޑި އެވެ.
މައިންބަފައިންނަށް އިޙްތިރާމުކުރަމަކީ ﷲ ތަޢާލާ އަދި އެއިލާހުގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އަށް ކިޔަމަންވުމުގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ ކަމެކެވެ.
ސަލަފުންގެ ދުވަސްވަރުގައި ބިންހެލުމެއް އައުމުން، ތައުބާވެ އިސްތިޣުފާރުކުރުމަށް އޭރުގެ ޢިލްމުވެރިން މީސްތަކުންނަށް ނަސޭޙަތްތެރިވެ އުޅުއްވިއެވެ.
ދިރިއުޅުމުގެ އެއްވެސް ހިސާބަކުން، ދަރިން މައިންބަފައިންނަށްވުރެ މަތީ ބަޔަކަށް ވެވޭނެ ކަމަށް ހީނުކުރާށެވެ. އޭ މުރައްބީންނެވެ! ތިބާގެ ޘަޤާފަތާއި މާޙައުލު އެހެން މާހައުލުތަކާ ކިތަންމެ ތަފާތުވީ ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، ތިބާއަށް ތިބާގެ ދަރިފުޅަށްވުރެ ބޮޑަށް
ޢުޘްމާނުގެފާނު ބަނގުރާ ޞިފަކުރައްވާ ވިދާޅުވިއެވެ.”ބަނގުރަލާއި ދުރުވާށެވެ. ފަހެ އެއީ ހަމަކަށަވަރުން ހުރިހާ ނުބައިކަމެއްގެ އަޞްލެވެ.”
ލޮބުވެތި މުސްލިމުން އަޚުންނާއި އުޚްތުންނެވެ. ގިނަ ގިނައިން މަރު ހަނދުމަކޮށް މަރަށް ތައްޔާރުވެލައްވާށެވެ. ތައުބާ ފަސްނުކުރައްވާށެވެ. އަދި ފުރިހަމަ މުސްލިމެއްގެ ގޮތުގައި ދެމި ހުރުމަށް ޢަޒުމު ކަނޑައަޅުއްވާށެވެ!
ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނޭވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ފައިވާނުގެ ވަދަށް ވުރެ، މަރު އަޅުގަނޑުމެންނާއި ގާތް ވެގެންވާ އިރު، އަބަދު ހީސަމާސާ ކުރުމުގައި އަވަދިނެތިވެ އުޅުން ހެޔޮވާނީ ކޮންފަދައަކުންތޯއެވެ؟
ރަމަޟާން މަސް ކައިރިވަމުން އަންނައިރު މި މަހަށްޓަކައި އެންމެހާ އަޅުކަމެއްގެ ފޭރާންލުމަށް ތައް.ޔާރުވާ ފަދައިން، ދީލަތިކަމުގެ ފޭރާންވެސް ތައްޔާރުކުރަން ޖެހެއެވެ.
ދެވަނަ އަސާސް: ބާރުވެރިކަން މައިންބަފައިންގެ ބަހަށް ބޯލެނބުވުމާއި ކިޔަމަންތެރިކުރުވުމަށް މަސައްކަތްކުރާށެވެ. ހެޔޮ ވިސްނޭ އިންސާނެއްކަމުގައި ވަންޏާ އެމީހަކު، އުމުރުން ދުވަސްވެފައިވާ މީހުންނަށާއި، ބޮޑެތި މީހުންނަށް އިޙްތިރާމްކުރާނެއެވެ. އަދި އޭނާއަށްވުރެ މަތީ ފަންތީގައި ތިބޭ މީހުންނަށް
5- ދަރިންގެ މުދަލާމެދު ބިރުވެތިވުން: ފައިސާ ހޭދަކުރާނެ ގޮތުގެ ނަމޫނާ ކުދިންނަށް ދައްކާށެވެ. އެއްޗެއް ގަންނައިރު ބޭނުންޖެހިފައިވާ އެއްޗެހި ގަންނާށެވެ. އަދި ބޭނުން ޖެހިފައި ނުވާ އެއްޗެއް ހިލޭ ބެހިއަސް ނުނަގާށެވެ. އަދި އެއަށް
4- ދަރިފުޅު އެކަންކަމަށް ހުށަހެޅޭ ކަންކަމާމެދު ބިރުވެތިވުން: އިދިކޮޅު ޖިންސަށް ހިތް ކިއައި، އެއިހުސާސަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމަކީ ހުއްޓުވަން ވަރަށް އުނދަގޫ ޣަރީޒާއެކެވެ. އެކި ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން އެކަންކަން ހަމަ މަގަށް އަޅުވައި ސީދާކުރުވުމަކީ
3– ދަރިފުޅުގެ ބުއްދިއާއި، ވިސްނުމާއި، އޭނާގެ ފިކުރު ނުބައި ވެދާނެތީ، އަދި އޭނާގެ ޢަމަލުތަކާމެދުވެސް ބިރުވެތިވުން. ފަސޭހައިން މީހުންނަށް ހައްދާލެވޭފަދަ މީހަކަށް ވެދާނެތީއާއި، ބާޠިލު ވާހަކަތަކާއި، އަސްލެއް ނެތް ޚުރާފާތް ގަބޫލުކުރާ މީހަކަށްވެދާނެތީ ބިރުވެތިވާށެވެ.
2- ތިބާގެ ދަރިފުޅުގެ ދިރިއުޅުމަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެކަމަށްޓަކައި ބިރުހީވުން: އަހަރެންގެ 15 އަހަރުގެ ދަރިފުޅު، ވަރަށް ކާރުބާރު ބޮޑު މަގެއް ހުރަސްކުރަން ދަނިކޮށް އަހަރެން މަޑުމަޑުން މިފަދައިން ކީމެވެ. “ﷲ ދަރިފުޅު ޙިމާޔަތްކުރައްވާށި!”. މިއަޑު
ކައިވެނީގެ މުނާސަބަތުގައި ޙަފްލާ ބާއްވާއިރު އެމީހެއްގެ ފޯރުންތެރިކަން ހުރި މިންވަރަކުން އެކަން ކުރާށެވެ.
އެއްވަނަ އަސާސް: ބިރު މައިންބަފައިންގެ ހިތުގައި ދަރިންނާމެދު އޮންނަ ބިރުވެތިކަމަކީ އެކުދިން އިސްލާހުވެގެންދިއުމަށް މަގުފަހިވާ ކަމެކެވެ. ދަރިންނަށް ކުރިމަތިވެދާނެ ނުރައްކަލަކުން އެކުދިން ސަލާމަތްކޮށް އެކުދިންގެ ޝަޚުޞިއްޔަތު ބިނާކުރުމަށްޓަކައި މައިންބަފައިންގެ ހިތުގައި އެކުދިންނާމެދު ބިރުވެތިކަމެއް ހުންނަން
ﷲ ތަޢާލާ އެއިލާހަށް ކިޔަމަންތެރިވާ، ޞާލިޙު ތަޤްވާވެރި އަޅުތަކުންނަށްޓަކައި ނިޢުމަތުގެ މަންޒިލެއް ތައްޔާރުކުރައްވާފައިވެއެވެ. އެއީ ﷲ ތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަކުރާ، ﷲ އަށް ޝަރީކުނުކުރާ މުވައްޙިދުންގެ މަންޒިލެވެ. އެއީ ހެޔޮލަފާ ސާލިޙު ޢަމަލުތައްކޮށް، ތަޤްވާގެ ފޭރާމުން ޒީނަތްތެރިވާ އަޅުންގެ މަންޒިލެވެ. އެއީ ދުނިޔަވީ ތަކުލީފުތަކާއި، ބަލާއާއި މުސީބާތްތަކަށް ކެތްތެރިވާ، ކެތްތެރިންގެ މަންޒިލެވެ.
އިސްލާމްދީނަކީ ޢިލްމުގެ ދީނެވެ. ޤުރުއާނުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ބާވައިލެއްވުނު އާޔަތުގައިވެސް އަމުރު ކުރެވިފައިވަނީ ކިޔުމަށެވެ. ކިޔުމަކީ ޢިލްމުތަކުގެ ތަނޅުދަނޑި އެވެ.
މައިންބަފައިންނަށް އިޙްތިރާމުކުރަމަކީ ﷲ ތަޢާލާ އަދި އެއިލާހުގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އަށް ކިޔަމަންވުމުގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ ކަމެކެވެ.
ސަލަފުންގެ ދުވަސްވަރުގައި ބިންހެލުމެއް އައުމުން، ތައުބާވެ އިސްތިޣުފާރުކުރުމަށް އޭރުގެ ޢިލްމުވެރިން މީސްތަކުންނަށް ނަސޭޙަތްތެރިވެ އުޅުއްވިއެވެ.
