ޚަދީޖާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހާއާ ކައިވެނިފުޅު ބައްލަވައިގެންނެވުން ޤުރައިޝުންނަކީ ވިޔަފާރީގައި އަރައިހުރި ބައެކެވެ. ޝާމްކަރައާއި އެނޫންވެސް އެކި ރަށްތަކަށް، ފިނިމޫސުމުގައާއި ހޫނު މޫސުމުގައި އެބައިމީހުން ވިޔަފާރި ދަތުރުތަކުގައި ގޮސްއުޅެއެވެ. ޚަދީޖަތު ބިންތު ޚުވައިލިދު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހާ
ބުއްދިންނާއި ޤުރުއާނުގެ އިޝާރާތުން ދަލީލުކޮށްދެނީ، ލޫޠުގެފާނުގެ ޤައުމުގައި (އެއްޖިންސުން ގުޅުން ހިންގުމުގެ) ފާޙިޝް ޢަމަލުތައް ފެށިގެން އައީ ޒިނޭގެ ނުބައި ޢަމަލަށް އެބައިމީހުން އަރައިގަނަން ފެށި ހިސާބުންކަމެވެ. އެހެނީ ފިޠުރީގޮތުން އިންސާނުން، އެންމެ ފުރަތަމަ
އޯގާތެރި ބޮޑުބޭބޭފުޅުގެ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުގައި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވައްސަލަމަގެ ކާފާފުޅު ޢަބްދުލްމުއްޠަލިބު އަވަހާރަވުމުން، އެކަލޭގެފާނު ބެލެހެއްޓެވުމާއި ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވީ އެކަލޭގެފާނުގެ ބޮޑުބޭބޭފުޅު އަބޫޠާލިބުއެވެ. އެގޮތުން އަބޫޠާލިބު، ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ކަންކަން ބަލަހައްޓަވަމުން
ޢިލްމުގެ ޢަހުލުވެރިން ވިދާޅުވާގޮތުގައި ލޫޠު عليه السلام ޤައުމުގެ މީހުންނަށް ފަހު ކައިރި މުއްދަތެއްގެ ފަހުން ޝުޢައިބު عليه السلام ފޮނުއްވުނެވެ.
މޭފުޅު ފެޅުއްވުމުގެ ޙާދިޘާ ދެން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ، ޙަލީމަތުގެފާނާއި އެކު ބަނީސަޢުދު ޤަބީލާއަށް އެނބުރި ވަޑައިގެންނެވީއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ މޭފުޅު ފެޅުއްވުމުގެ ޙާދިޘާ ހިނގާފައިވަނީ އެކަލޭގެފާނުގެ އުމުރުފުޅުން ހަތަރުވަނަ އަހަރުގައެވެ. މިކަން ހިނގައިދިޔަ
ނޫޙު عليه السلام :
އެބޭކަލުން ފޮނުއްވުނު ދުވަސްވަރުގެ ތަރުތީބަށް ބަލާލައިއިރު ޢިލްމުގެ އަހުލުވެރިން ތަރުތީބުކުރައްވަނީ މިފަދައިންނެވެ.
ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އުފަންވެ ވަޑައިގަތުން ކުރިންވެސް ބަޔާންކުރެވިފައިވާނޭ ފަދައިން، ޢަބްދުލްމުއްޠަލިބަށް ދިހަ ދަރިކަލުން ލިބިވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އޭގެތެރެއިން އެންމެ ރަނގަޅު، އެންމެ ޢިއްފަތްތެރި އަދި ޢަބްދުލްމުއްޠަލިބު އެންމެ ލޯބިފުޅުވާ ދަރިކަލުންނަކީ ޢަބްދުﷲ
ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަހަރެމެންނަށް ހުރިހާ ރަސޫލުބޭކަލުންނާއި ނަބީބޭކަލުންގެ ވާހަކަ ބަޔާންކޮށް ނުދެއްވައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެކަލާނގެ އަހަރެމެންނަށް ބަޔާންކޮށްދެއްވީ އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ބޭކަލުންގެ ވާހަކަތަކެވެ.
އެތުގެ އަހުލުވެރިން ގެފުޅު ތަޅާލަން އައި ހާދިސާ ޔަމަނުގެ ރަސްގެފާނު އައްނަޖާޝީގެ ނައިބެއްގެ ގޮތުގައި އެދުވަސްވަރު ހުރީ އަބްރަހާ ބިން އައްޞައްބާޙް އޭ ކިޔުނު މީހެކެވެ. އަދި ކަޢުބާއަކީީ ޢަރަބިންގެ ގާތުގައި މާތް އަދި
ޒަމްޒަމް ފެންވަޅު ކޮނުން ޙައްޖުވެރިންނަށް ފެނާއި ކާބޯތަކެތި ފޯރުކޮށްދިނުން ހާޝިމް ބިން ޢަބްދުމަނާފާއި ހަވާލުކުރެވުނެވެ. ދެން އެކަލޭގެފާނަށް ފަހުގައި އެކަމާއި ހަވާލުވެ ވަޑައިގެންނެވީ، އެކަލޭގެފާނުގެ އަޚެއްކަމުގައިވާ މުއްޠަލިބު ބިން ޢަބްދުމަނާފެވެ. މުއްޠަލިބަށްފަހުގައި ދެން އެކަމާއި
ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ނަސަބުފުޅު ﷲގެ ރަސޫލާ އިބްރާހީމް ޢަލައިހިއްސަލާމް ޢިރާޤުން ފަލަސްޠީނަށް ހިޖުރަކުރެއްވިއެވެ. އަދި ފަލަސްޠީނުގެ ބިމަކީ އެކަލޭގެފާނު، ﷲގެ މަގަށް ގޮވާލައްވައި ދީނުގެ ދަޢުވަތު ފެތުރުއްވުމުގެ އަސާސީ ބިންކަމުގައި ހެއްދެވިއެވެ.
މިފަދަ މީހުން، ރަޙުމަތުގެ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އަށް ކުރާ ފުރައްސާރައިން ދަލީލުކޮށްދެނީ އެކަލޭގެފާނު ގެންނެވި ޝަރީޢަތާއި ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުން އެކަލޭގެފާނަށް ބާވައިލެއްވި ދީނަށް އެއްޗެހި ކިޔުމުގައިވެސް އެބައިމީހުން ނުކުޅެދިފައިވާކަމެވެ.
ޢާދު ބާގައިމީހުން ޙައްދުފަހަނައަޅައި ދިއުން
ހޫދުގެފާނުގެ އީމާންތެރިކަން
ޚަދީޖާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހާއާ ކައިވެނިފުޅު ބައްލަވައިގެންނެވުން ޤުރައިޝުންނަކީ ވިޔަފާރީގައި އަރައިހުރި ބައެކެވެ. ޝާމްކަރައާއި އެނޫންވެސް އެކި ރަށްތަކަށް، ފިނިމޫސުމުގައާއި ހޫނު މޫސުމުގައި އެބައިމީހުން ވިޔަފާރި ދަތުރުތަކުގައި ގޮސްއުޅެއެވެ. ޚަދީޖަތު ބިންތު ޚުވައިލިދު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހާ
ބުއްދިންނާއި ޤުރުއާނުގެ އިޝާރާތުން ދަލީލުކޮށްދެނީ، ލޫޠުގެފާނުގެ ޤައުމުގައި (އެއްޖިންސުން ގުޅުން ހިންގުމުގެ) ފާޙިޝް ޢަމަލުތައް ފެށިގެން އައީ ޒިނޭގެ ނުބައި ޢަމަލަށް އެބައިމީހުން އަރައިގަނަން ފެށި ހިސާބުންކަމެވެ. އެހެނީ ފިޠުރީގޮތުން އިންސާނުން، އެންމެ ފުރަތަމަ
އޯގާތެރި ބޮޑުބޭބޭފުޅުގެ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުގައި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވައްސަލަމަގެ ކާފާފުޅު ޢަބްދުލްމުއްޠަލިބު އަވަހާރަވުމުން، އެކަލޭގެފާނު ބެލެހެއްޓެވުމާއި ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވީ އެކަލޭގެފާނުގެ ބޮޑުބޭބޭފުޅު އަބޫޠާލިބުއެވެ. އެގޮތުން އަބޫޠާލިބު، ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ކަންކަން ބަލަހައްޓަވަމުން
ޢިލްމުގެ ޢަހުލުވެރިން ވިދާޅުވާގޮތުގައި ލޫޠު عليه السلام ޤައުމުގެ މީހުންނަށް ފަހު ކައިރި މުއްދަތެއްގެ ފަހުން ޝުޢައިބު عليه السلام ފޮނުއްވުނެވެ.
މޭފުޅު ފެޅުއްވުމުގެ ޙާދިޘާ ދެން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ، ޙަލީމަތުގެފާނާއި އެކު ބަނީސަޢުދު ޤަބީލާއަށް އެނބުރި ވަޑައިގެންނެވީއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ މޭފުޅު ފެޅުއްވުމުގެ ޙާދިޘާ ހިނގާފައިވަނީ އެކަލޭގެފާނުގެ އުމުރުފުޅުން ހަތަރުވަނަ އަހަރުގައެވެ. މިކަން ހިނގައިދިޔަ
ނޫޙު عليه السلام :
އެބޭކަލުން ފޮނުއްވުނު ދުވަސްވަރުގެ ތަރުތީބަށް ބަލާލައިއިރު ޢިލްމުގެ އަހުލުވެރިން ތަރުތީބުކުރައްވަނީ މިފަދައިންނެވެ.
ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އުފަންވެ ވަޑައިގަތުން ކުރިންވެސް ބަޔާންކުރެވިފައިވާނޭ ފަދައިން، ޢަބްދުލްމުއްޠަލިބަށް ދިހަ ދަރިކަލުން ލިބިވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އޭގެތެރެއިން އެންމެ ރަނގަޅު، އެންމެ ޢިއްފަތްތެރި އަދި ޢަބްދުލްމުއްޠަލިބު އެންމެ ލޯބިފުޅުވާ ދަރިކަލުންނަކީ ޢަބްދުﷲ
ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަހަރެމެންނަށް ހުރިހާ ރަސޫލުބޭކަލުންނާއި ނަބީބޭކަލުންގެ ވާހަކަ ބަޔާންކޮށް ނުދެއްވައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެކަލާނގެ އަހަރެމެންނަށް ބަޔާންކޮށްދެއްވީ އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ބޭކަލުންގެ ވާހަކަތަކެވެ.
އެތުގެ އަހުލުވެރިން ގެފުޅު ތަޅާލަން އައި ހާދިސާ ޔަމަނުގެ ރަސްގެފާނު އައްނަޖާޝީގެ ނައިބެއްގެ ގޮތުގައި އެދުވަސްވަރު ހުރީ އަބްރަހާ ބިން އައްޞައްބާޙް އޭ ކިޔުނު މީހެކެވެ. އަދި ކަޢުބާއަކީީ ޢަރަބިންގެ ގާތުގައި މާތް އަދި
ޒަމްޒަމް ފެންވަޅު ކޮނުން ޙައްޖުވެރިންނަށް ފެނާއި ކާބޯތަކެތި ފޯރުކޮށްދިނުން ހާޝިމް ބިން ޢަބްދުމަނާފާއި ހަވާލުކުރެވުނެވެ. ދެން އެކަލޭގެފާނަށް ފަހުގައި އެކަމާއި ހަވާލުވެ ވަޑައިގެންނެވީ، އެކަލޭގެފާނުގެ އަޚެއްކަމުގައިވާ މުއްޠަލިބު ބިން ޢަބްދުމަނާފެވެ. މުއްޠަލިބަށްފަހުގައި ދެން އެކަމާއި
ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ނަސަބުފުޅު ﷲގެ ރަސޫލާ އިބްރާހީމް ޢަލައިހިއްސަލާމް ޢިރާޤުން ފަލަސްޠީނަށް ހިޖުރަކުރެއްވިއެވެ. އަދި ފަލަސްޠީނުގެ ބިމަކީ އެކަލޭގެފާނު، ﷲގެ މަގަށް ގޮވާލައްވައި ދީނުގެ ދަޢުވަތު ފެތުރުއްވުމުގެ އަސާސީ ބިންކަމުގައި ހެއްދެވިއެވެ.
މިފަދަ މީހުން، ރަޙުމަތުގެ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އަށް ކުރާ ފުރައްސާރައިން ދަލީލުކޮށްދެނީ އެކަލޭގެފާނު ގެންނެވި ޝަރީޢަތާއި ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުން އެކަލޭގެފާނަށް ބާވައިލެއްވި ދީނަށް އެއްޗެހި ކިޔުމުގައިވެސް އެބައިމީހުން ނުކުޅެދިފައިވާކަމެވެ.
ޢާދު ބާގައިމީހުން ޙައްދުފަހަނައަޅައި ދިއުން
ހޫދުގެފާނުގެ އީމާންތެރިކަން
