الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. ދުނިޔަވީ ޙަޔާތުގައި މީސްތަކުން އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔެއްގެ ކަންކަމާމެދު ވިސްނާ ފިކުރުކޮށް ލަފާކޮށް އަދި ފާޑުކިޔާވެސް ހަދާފާނެއެވެ. އަދި ބައެއް
ﷲ އަށް ވަކީލުކުރުމަކީ ހިތަށް ހިތްފަސޭޙަކަން ލިބިގެންދާކަމެކެވެ. އަދި ޙާލަތު ރަނގަޅުވެގެންދާ ކަމެކެވެ. އަދި ނުބައިމީހުންގެ ރޭވުންތަކުން ސަލާމަތްވެގެންދާކަމެކެވެ. އަޅުތަކުންގެ ކިބައިން މެދުވެރިވާ އަނިޔާއާއި ދުއްތުރާތަކުގެ ތެރެއިން ސަލާމަތްވުމަށް ކުޅަދާނަވެގެންނުވާ ކަންކަމުން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އެންމެ
ފަހެ، މީސްތަކުންނާ މުޢާމަލާތްކުރާއިރު ބަސްމަގު ބޭނުންކުރަންވީ ގޮތާއި ވާހަކަދެއްކުމުގައި ހިފަހައްޓަންވީ މިންގަނޑުތައް މިދީނުގައިވަނީ ބަޔާންކުރެވިގެންނެއެވެ.
ސަބަބުތަކަށް މާ ބޮޑަށް ބަރޯސާވުމަކީ މީހާގެ ހިތުގައި އޮންނަ އެއްކައުވަންތަކަމުގެ ޢަޤީދާގައިވާ އުނިކަމެކެވެ. އަދި ސަބަބުތަކަކީ ކަމެއްވުމުގައި ބޭނުން އެއްޗެއްކަމުގައި ނުދެކުމަކީ ސިކުނޑީގެ އުނިކަމެކެވެ. އަދި ސަބަބުތަކަށް އެކީ ފުރަގަސް ދިނުމަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާ
ﷲއަށް ވަކީލުކުރުމަކީ ދީނުގައި ވަރަށް މަތީ ޤަދަރެއް ދެވިފައިވާ ކަމެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ އެއިލާހަށް އަޅުކަންއަދާކުރުމާ އެކުއެކީ އެކަންވެސް ޛިކުރުކުރައްވާފައެވެ. އެއިލާހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿فَاعْبُدْهُ وَتَوَكَّلْ عَلَيْهِ﴾ [سورة هود ١٢٣] މާނައީ: “ފަހެ،
އިޚްލާޞްތެރިކަމެއް ނުވާނަމަ ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ޤަބޫލުނުވެވޭނެއެވެ. އަދި ކިތަންމެ ގިނަ ޢަމަލެއްކުރިޔަސް އިޚްލާޞްތެރިކަމެއް ނުވާނަމަ އެކަންކަން އޭނާއަށް ރައްދުކުރެވޭނެއެވެ. އިޚްލާޞްތެރިކަމަކީ އަޅާގެ މައްޗަށް ޝައިޠާނާ ވެރިވެގަތުމަށް އޮތް ހުރަހެކެވެ. އިބިލާހާ ބެހޭގޮތުން ﷲ ތަޢާލާ
ދީލަތިކަމަކީ ޢާލަމުތަކުގެ ވެރިރައްބުގެ ޞިފަފުޅެކެވެ. އަޅާގެ ޤަޞްދުރަނގަޅުވެއްޖެނަމަ، ޢަމަލުކުރުމުގެ ސަބަބުތައް އޭނާއަށް ފަހިނުވެއްޖެނަމަ ޙާލަތެއްގައި ފަހެ އޭނާއަށް އެކަމުގެ އަޖުރުލިބިގެންދެއެވެ. އެއީ ﷲ ތަޢާލާގެ ދީލަތިވަންތަކަމާއި ފަޟްލުވަންތަކަމުންނެވެ. ޖާބިރު ބުން ޢަބްދުﷲ رضي الله
ދުވަހަކަށްފަހު ދުވަހެއް ވޭތުވަމުންދާއިރު މުސްލިމުންނަށް ކުރިމަތިވަމުން މިދާ މުސީބާތްތަކާ އަދި މުސްލިމުންގެ ޙާލާމެދު އަޘަރުކޮށް ހިތާމަ ނުކުރަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ފަހެ ކާކު ހެއްޔެވެ؟ ފެންނަކަމަކުން ނުވަތަ އިވޭ އަޑަކުން ދުނިޔޭގެ ދިރިއުޅުމާމެދު މާޔޫސް ނުވަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ފަހެ ކާކު ހެއްޔެވެ؟
ކައިވެނި ކުރުން ލަސްނުކުރުން : ކަންކަން ކުރަން އޮންނަ ވަގުތު ފާއިތުވެ، އެކަމެއް ނުކުރެވުމުން ބޮޑެތި ގެއްލުމާއި ދަތިތަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިދެއެވެ. އަދި އެކަން ނުކުރެވުމުގެ ސަބަބުން ހިތާމަޔާއި، ހިތްދަތިކަން އުފުލަން ޖެހެނީވެސް އެކަމެއް
الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على أشرف الأنبياء والمرسلين، أما بعد : ކައިވެނީގެ އެންމެ ބޮޑު އަމާޒަކަށް ވާންޖެހޭނީ ﷲ ސުބަޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް ޙައްޤު ގޮތުގައި އަޅުކަންކުރާ, އެކަލާނގެ
ބަލީގެ ސަބަބުން މީހާގެ ދަރަޖަ އުފުއްލެވުން :
އާޚިރަތުގެ ފޮނިމީރުކަން :
ދޮގުވެރިކަމަކީ މުނާފިޤުކަމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭކަމެކެވެ. އަދި އެއީ އެކަމުގެ އަސާސެވެ. އަދި އެއީ ގޮތްކުޑަ މީހުންގެ އެންމެ ޚާއްޞަ ސިފައެވެ. ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ((آيَةُ الْمُنَافِقِ ثَلَاثٌ: إِذَا حَدَّثَ
ރަޙިމުގެ ގުޅުން ޤާއިމުކުރެވޭނީ އެކަމަށް ސާމާލުކަން ދީގެން އެބައިމީހުންނަށް ޒިޔާރާތްކޮށްގެންނެވެ. އަދި އެބައިމީހުންކުރެ މާތް މީހުންނަށް އިޙްތިރާމުކުރުމާއި ބަލިމީހުންނަށް ޒިޔާރަތްކުރުމާއި ދަތިޙާލުގައިވާ މީހުންނަށް ފަސޭހަކޮށްދިނުމާ އަދި އެބައިމީހުންގެ ޙާލުބެލުންވެސް އެކަމުގައި ހިމެނެއެވެ.
މުންކަރާތެއް މަނާކުރާމީހަކީ އެކަން ނުކުރާ މީހަކަށްވުމަކީ ޝަރުޠެއް ނޫނެވެ. އަދި ކިއެއް ހެއްޔެވެ. ފާފަވެރިންވެސް އެކަކު އަނެކަކު ކުރަމުންދާ ކަންތައްތައް މަނާކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. މުސްލިމުއަޅާއަށް ނުކުރެވޭ ހެޔޮކަންތައްތަކަށްވެސް އޭނާ އަމުރުކުރުމަކީ ލާޒިމުކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އޭނާގެ ބަހާ ޢަމަލާ ދިމާ ނުވުމުގެ ލައްގަނޑު އޭނާގެ ކިބައިން ފެނިގެންދާނެއެވެ.
އުންމަތުގައި ހެޔޮކަންވަނީ އެކަމުގައި ތެދުވުމުންނެވެ. އަދި އޭގެ ސަބަބުން ނިޢުމަތްތައް ރައްކާތެރިވެ، އަމާންކަން ހިފެހެއްޓި، ދުޢާ އިޖާބަވެ، ޢަދާވާތްތެރިންގެ ރޭވުންތަކުން އެއްކިބާވެ އަދި ދަރަޖަތައް އުފުލިގެންދެއެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. ދުނިޔަވީ ޙަޔާތުގައި މީސްތަކުން އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔެއްގެ ކަންކަމާމެދު ވިސްނާ ފިކުރުކޮށް ލަފާކޮށް އަދި ފާޑުކިޔާވެސް ހަދާފާނެއެވެ. އަދި ބައެއް
ﷲ އަށް ވަކީލުކުރުމަކީ ހިތަށް ހިތްފަސޭޙަކަން ލިބިގެންދާކަމެކެވެ. އަދި ޙާލަތު ރަނގަޅުވެގެންދާ ކަމެކެވެ. އަދި ނުބައިމީހުންގެ ރޭވުންތަކުން ސަލާމަތްވެގެންދާކަމެކެވެ. އަޅުތަކުންގެ ކިބައިން މެދުވެރިވާ އަނިޔާއާއި ދުއްތުރާތަކުގެ ތެރެއިން ސަލާމަތްވުމަށް ކުޅަދާނަވެގެންނުވާ ކަންކަމުން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އެންމެ
ފަހެ، މީސްތަކުންނާ މުޢާމަލާތްކުރާއިރު ބަސްމަގު ބޭނުންކުރަންވީ ގޮތާއި ވާހަކަދެއްކުމުގައި ހިފަހައްޓަންވީ މިންގަނޑުތައް މިދީނުގައިވަނީ ބަޔާންކުރެވިގެންނެއެވެ.
ސަބަބުތަކަށް މާ ބޮޑަށް ބަރޯސާވުމަކީ މީހާގެ ހިތުގައި އޮންނަ އެއްކައުވަންތަކަމުގެ ޢަޤީދާގައިވާ އުނިކަމެކެވެ. އަދި ސަބަބުތަކަކީ ކަމެއްވުމުގައި ބޭނުން އެއްޗެއްކަމުގައި ނުދެކުމަކީ ސިކުނޑީގެ އުނިކަމެކެވެ. އަދި ސަބަބުތަކަށް އެކީ ފުރަގަސް ދިނުމަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާ
ﷲއަށް ވަކީލުކުރުމަކީ ދީނުގައި ވަރަށް މަތީ ޤަދަރެއް ދެވިފައިވާ ކަމެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ އެއިލާހަށް އަޅުކަންއަދާކުރުމާ އެކުއެކީ އެކަންވެސް ޛިކުރުކުރައްވާފައެވެ. އެއިލާހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿فَاعْبُدْهُ وَتَوَكَّلْ عَلَيْهِ﴾ [سورة هود ١٢٣] މާނައީ: “ފަހެ،
އިޚްލާޞްތެރިކަމެއް ނުވާނަމަ ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ޤަބޫލުނުވެވޭނެއެވެ. އަދި ކިތަންމެ ގިނަ ޢަމަލެއްކުރިޔަސް އިޚްލާޞްތެރިކަމެއް ނުވާނަމަ އެކަންކަން އޭނާއަށް ރައްދުކުރެވޭނެއެވެ. އިޚްލާޞްތެރިކަމަކީ އަޅާގެ މައްޗަށް ޝައިޠާނާ ވެރިވެގަތުމަށް އޮތް ހުރަހެކެވެ. އިބިލާހާ ބެހޭގޮތުން ﷲ ތަޢާލާ
ދީލަތިކަމަކީ ޢާލަމުތަކުގެ ވެރިރައްބުގެ ޞިފަފުޅެކެވެ. އަޅާގެ ޤަޞްދުރަނގަޅުވެއްޖެނަމަ، ޢަމަލުކުރުމުގެ ސަބަބުތައް އޭނާއަށް ފަހިނުވެއްޖެނަމަ ޙާލަތެއްގައި ފަހެ އޭނާއަށް އެކަމުގެ އަޖުރުލިބިގެންދެއެވެ. އެއީ ﷲ ތަޢާލާގެ ދީލަތިވަންތަކަމާއި ފަޟްލުވަންތަކަމުންނެވެ. ޖާބިރު ބުން ޢަބްދުﷲ رضي الله
ދުވަހަކަށްފަހު ދުވަހެއް ވޭތުވަމުންދާއިރު މުސްލިމުންނަށް ކުރިމަތިވަމުން މިދާ މުސީބާތްތަކާ އަދި މުސްލިމުންގެ ޙާލާމެދު އަޘަރުކޮށް ހިތާމަ ނުކުރަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ފަހެ ކާކު ހެއްޔެވެ؟ ފެންނަކަމަކުން ނުވަތަ އިވޭ އަޑަކުން ދުނިޔޭގެ ދިރިއުޅުމާމެދު މާޔޫސް ނުވަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ފަހެ ކާކު ހެއްޔެވެ؟
ކައިވެނި ކުރުން ލަސްނުކުރުން : ކަންކަން ކުރަން އޮންނަ ވަގުތު ފާއިތުވެ، އެކަމެއް ނުކުރެވުމުން ބޮޑެތި ގެއްލުމާއި ދަތިތަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިދެއެވެ. އަދި އެކަން ނުކުރެވުމުގެ ސަބަބުން ހިތާމަޔާއި، ހިތްދަތިކަން އުފުލަން ޖެހެނީވެސް އެކަމެއް
الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على أشرف الأنبياء والمرسلين، أما بعد : ކައިވެނީގެ އެންމެ ބޮޑު އަމާޒަކަށް ވާންޖެހޭނީ ﷲ ސުބަޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް ޙައްޤު ގޮތުގައި އަޅުކަންކުރާ, އެކަލާނގެ
ބަލީގެ ސަބަބުން މީހާގެ ދަރަޖަ އުފުއްލެވުން :
އާޚިރަތުގެ ފޮނިމީރުކަން :
ދޮގުވެރިކަމަކީ މުނާފިޤުކަމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭކަމެކެވެ. އަދި އެއީ އެކަމުގެ އަސާސެވެ. އަދި އެއީ ގޮތްކުޑަ މީހުންގެ އެންމެ ޚާއްޞަ ސިފައެވެ. ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ((آيَةُ الْمُنَافِقِ ثَلَاثٌ: إِذَا حَدَّثَ
ރަޙިމުގެ ގުޅުން ޤާއިމުކުރެވޭނީ އެކަމަށް ސާމާލުކަން ދީގެން އެބައިމީހުންނަށް ޒިޔާރާތްކޮށްގެންނެވެ. އަދި އެބައިމީހުންކުރެ މާތް މީހުންނަށް އިޙްތިރާމުކުރުމާއި ބަލިމީހުންނަށް ޒިޔާރަތްކުރުމާއި ދަތިޙާލުގައިވާ މީހުންނަށް ފަސޭހަކޮށްދިނުމާ އަދި އެބައިމީހުންގެ ޙާލުބެލުންވެސް އެކަމުގައި ހިމެނެއެވެ.
މުންކަރާތެއް މަނާކުރާމީހަކީ އެކަން ނުކުރާ މީހަކަށްވުމަކީ ޝަރުޠެއް ނޫނެވެ. އަދި ކިއެއް ހެއްޔެވެ. ފާފަވެރިންވެސް އެކަކު އަނެކަކު ކުރަމުންދާ ކަންތައްތައް މަނާކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. މުސްލިމުއަޅާއަށް ނުކުރެވޭ ހެޔޮކަންތައްތަކަށްވެސް އޭނާ އަމުރުކުރުމަކީ ލާޒިމުކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އޭނާގެ ބަހާ ޢަމަލާ ދިމާ ނުވުމުގެ ލައްގަނޑު އޭނާގެ ކިބައިން ފެނިގެންދާނެއެވެ.
އުންމަތުގައި ހެޔޮކަންވަނީ އެކަމުގައި ތެދުވުމުންނެވެ. އަދި އޭގެ ސަބަބުން ނިޢުމަތްތައް ރައްކާތެރިވެ، އަމާންކަން ހިފެހެއްޓި، ދުޢާ އިޖާބަވެ، ޢަދާވާތްތެރިންގެ ރޭވުންތަކުން އެއްކިބާވެ އަދި ދަރަޖަތައް އުފުލިގެންދެއެވެ.
