އަދަބާއި އަޚްލާޤު

އައްޔޫބުގެފާނުގެ ބައްޔަކީ އެރަށުގެ އަހުލުވެރިން ހީކުރިގޮތުގައި ގައިންގަޔަށް އަރާ ބައްޔެކެވެ. އެހެންކަމުން އެކަލޭގެފާނު ދިރިއުޅުއްވި އަވަށުންވެސް ބޭރުކޮށްލެއްވިއެވެ. ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ޛިކުރުކުރައްވާފައިވާ ގޮތުން އެކަލޭގެފާނު ބަލިމަޑުކަމުގެ ސަބަބުން ތަންމަތިން ނުތެދުވެވެެން ފެށުމުން އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިކަނބަލުން ގޭގެއަށްގޮސް މަސައްކަތްކޮށް ލާރި ހޯއްދެވިއެވެ.

ދުޢާއަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަޅަމެންނީ ހެޔޮކަންކަމަށް ގޮވާލާ އަދި މުންކަރާތްތައް ނަހީ ކުރާބަޔަކު ކަމުގައި ލެއްވުމެވެ!

އާދަމު ޢަލައިހިއްސަލާމް ދުނިޔެއަށް ފޮނުއްވުމަށްފަހު ޤިޔާމަތާއި ހަމައަށް ދާނދެން ކޮންމެ މީހަކީވެސް ކޮންމެވެސް މުސީބާތެއްކުރިމަތިވާނެ މީހެކެވެ. ކޮންމެވެސް އުނދަގުލެއް ނުވަތަ އިމްތިޙާނެެއް ކުރިމަތިވާނެ މީހެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާ އިމްތިޙާން ނުކުރައްްވާ އެއްވެސް މީހަކު ނުވެއެވެ.

އެހެންކަމުން ދޮގުހެދުމާމެދު ސަމާލުވުން ހުއްޓެވެ. އެއީ މީހުން ހެއްވާލުމަށްޓަކައި ކަމުގައި ވިޔަސް، މަޖަލަކަށް ވިޔަސް ނުވަތަ އެނޫން ގޮތަކަށް ކަމުގައިވިޔަސްމެއެވެ.

މިއީ މިފޮތުގައި ބަޔާންކޮށްލަން ޤަސްދުކުރި މިންވަރެވެ. ދުޢާއަކީ ﷲ ތަޢާލާ މަދީނާގެ އަހުލުވެރިންނަށާއި އެތަނަށް ޒިޔާރަތްކުރާ މީސްތަކުންނަށް ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައި ތައުފީޤު ދެއްވުމެވެ. އަދި މި މާތްބިމުގައި ރިވެތިކޮށް އުޅެ ރިވެތިކޮށް ނިމިދާ މީހުންގެ ތެރެއިން އަޅަމެން ލެއްވުމެވެ.

އަދި މަނާކުރެވިގެންވާ ކަމެއްކަމަށް ބުނާ ރައުޔު ވަރުގަދައެވެ. އެއީ އަންހެނާ އެކަންތައް (އެބަހީ: ޤަބުރަށް ޒިޔާރަތްކުރުން) ދޫކޮށްލައިފިނަމަ އެދޫކޮށްލެވުނީ މުސްތަޙައްބު ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އެކަންކޮށްފި ކަމަށްވާނަމަ ލަޢުނަތުގެ ތެރެއަށް އެބަވަދެގެންދެއެވެ.

ޤަބުރަށް ޒިޔާރަތްކުރާ މީހާއަށް ތިން ފައިދާއެއް ވެއެވެ. ފުރަތަމައީ: އޭނާ މަރުމަތިން ހަނދާންވާނެއެވެ. އޭރުން ހެޔޮޢަމަލުތައް ކުރުމަށް ލިބޭ ހިތްވަރަކަށް އެކަންތައް ވެއެވެ. ޙަދީޘެއްގައި ވެއެވެ. ((زُورُوا الْقُبُورَ، فَإِنَّهَا تُذَكِّرُكُمْ الْآخِرَةَ)) [أخرجه

ގަބުރުތަކަށް ޒިޔާރަތްކުރުމަށް ދަލާލަތުކުރާ ޙަދީޘްތަކުން، އެކަލޭގެފާނުގެ ޤަބުރުފުޅަށްވެސް ޒިޔާރަތްކުރެވޭނެކަމަށް ދަލީލު ލިބެއެވެ. މިސާލަކަށް: ((زُورُوا الْقُبُورَ، فَإِنَّهَا تُذَكِّرُكُمْ الْآخِرَةَ)) [أخرجه مسلم في صحيحه] މާނައީ “ތިޔަބައިމީހުން ޤަބުރުތަކަށް ޒިޔާތަތްކުރާށެވެ. އެހެނީ އެކަންތައް

އަދި ﷲތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވާ: (وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا) [النساء 64] މާނައީ: “އަދި އެބައިމީހުން އެބައިމީހުންގެ ނަފްސުތަކަށް

ޙައްޖަށް ނުވަތަ ޢުމްރާއަށް އަންނަ މީހާއަށް ޤަބުރުފުޅަށް ޒިޔާރަތްކުރުން ލާޒިމެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން ޙައްޖަށް ނުވަތަ ޢުމްރާއަށް އަންނަ މީހާއަށް މަދީނާއަށް ޒިޔާރަތް ނުކޮށްވެސް އެނބުރިދެވިދާނެއެވެ. އަދި މަދީނާއަށް އަންނަ މީހަކު ޙައްޖެއް އަދި

ހަވަނައީ: މީސްކިތުން ބޭރުގައި ނުވަތަ އެތެރޭގައި ކަމަށްވިޔަސް، ޤަބުރުފުޅާ ދުރު ހިސާބެއްގައި ހުރެ ޤަބުރުފުޅަށް ކުރިމަތިލައި، ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމައަށް ސަލާމްދެންނެވުމެއް ނުވެއެވެ. އައްޝައިޚް ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް ބިން ބާޒް ރަޙިމަހުﷲ އެކަލޭގެފާނު ލިޔުއްވި

الحمدلله . الصلاة و السلام على أشرفالأنبياء و المرسلين. وبعد: ދީނީ ޢިލްމުވެރިންނަކީ ﷲގެ ދީނުގެ މަޢުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދޭ ފަރާތްތަކެވެ. އެބައިމީހުންނަކީ ދީން އުނގެނި އެހެން މީސްތަކުންނަށް ޙައްޤު މަގު ބަޔާންކޮށްދޭ މީހުންނެވެ.