މިއީ “މަންޡޫމަތުލް ޤަވާއިދުލް ފިޤްހިއްޔާ” ނުވަތަ ފިޤުހުގެ ޤަވައިދުތަކުގެ މައްޗަށް ލިޔެފައިވާ ޅެންބައިތުތަކެއްގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ކުރުފޮތެކެވެ.
މުޅި ދުނިޔެއަށްވެސް ބޮޑު ވަބާއެއް ފެތުރިފައިވާ މި ދުވަސްވަރުގައި، ބަލިމަޑުކަން ފެތުރުން ކުޑަ ކުރުމުގެ ގޮތުން މިސްކިތްތަކަށްވެސް ނޭފަތާއި އަނގަ ނިވާވާނޭފަދަ މާސްކެއް އަޅައިގެން ދިއުމަށް ބައެއް ސިއްޙީ އިދާރާތަކުން ލަފާ ދެއްވައެވެ. އެ ފަދަ ޙާޖަތަކަށްޓަކާ ނޭފަތާއި އަނގަ ނިވާކޮށްގެން ނަމާދުކުރުމަކީ މަކްރޫހަކަމެއް ނޫނެވެ.
ޢުޛުރެއްގެ ސަބަބުން ފާއިތުވާ ފަރުޟު ރޯދަ ހިފުމަކީ ވާޖިބެކެވެ. ވާޖިބު ރޯދަ ހިފާއިރު ފިރިމީހާގެ އިޛުނަ ހޯދުމަކީ ޝަރުޠެއް ނޫނެވެ. ވާޖިބު ނޫން ރޯދަ ހިފާއިރު، ފިރިމީހާ ޙާޟިރުވެ ހުރިނަމަ ފިރިމީހާގެ އިޛުނަ ހޯދަން
(29) ހެނދުނާއި ހަވީރަށް ޚާއްޞަކުރުމެއްނެތި، ދުވަހުގެ ކޮންމެ ވަގުތެއްގައިވެސް ކިޔެވިދާނެ ޛިކުރުތަކުގެ ތެރޭގައި އަންނަނިވި ޛިކުރުތައް ހިމެނެއެވެ. ((سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ عَدَدَ خَلْقِهِ)) 3 ފަހަރު ކިޔުން. ((سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ رِضَا
(28) ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކުގެ ތެރެއިން ޞައްޙަ ޛިކުރުތައް ބަޔާންކޮށްލަމެވެ. ހެނދުނާއި ހަވީރު ކިޔުމަށް އައިސްފައިވާ އެ ޛިކުރުތައް އެކުއެކީގައެވެ. އަދި އެ ޛިކުރުތަކާމެދު ވިސްނާ ފިކުރުކުރުމުގެ ގޮތުން، އެ ޛިކުރުތަކުގައިވާ މުހިއްމު ކަލިމަތަކާއި
(19) ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކާއި، ނަމާދުތަކުގެ ފަހުގައި ކިޔުމަށް ވާރިދުވެފައިވާ ޛިކުރުތަކާއި، ރޭގަނޑާއި ދުވާލުގެ އެކި ވަގުތުތަކާއި އެކި ޙާލަތްތަކަށާއި އެކި ސަބަބުތަކުގައި ކިޔުމަށް ވާރިދުވެފައިވާ ޛިކުރުތައްކުރުން މަތީގައި ދެމިހުންނަމީހަކު ވެގެންދާނީ ﷲ މަތިން
«بَيْنَ كُلِّ أَذَانَيْنِ صَلاَةٌ » -متفق عليه- (މާނަ: “ކޮންމެ ދެ أذان (ބަންގިއަކާއި ގަމަތަކާ) ދެމެދު (ސުންނަތް) ނަމާދެއްވެއެވެ.”).
މިއީ އުޞޫލުފިޤުހުގެ ޢިލްމަށް އަބުލް މަޢާލީ އަލްޖުވައިނީ ލިޔުއްވާފައިވާ الورقات ގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެވެ.
(13) ﷲ ތަޢާލާ މަތިން ކުރާ ޛިކުރުތަކުގެ ދެ ވައްތަރެއްވެއެވެ. އެއީ މުޠުލަޤާއި މުޤައްޔަދެވެ. މުޠުލަޤަކީ: އެއީ ހުރިހާ ވަގުތެއްގައާއި، ހުރިހާ ތަނެއްގައާއި، ހުރިހާ ޙާލަތެއްގައިވެސް ކިޔުމަށް އައިސްފައިވާ ޛިކުރުތަކެވެ. ވަކި ވަގުތަކަށް، ނުވަތަ
(7) ޚުޝޫޢަތްތެރިކަމާއެކު ޛިކުރުކުރާމީހަކީ: އެ ޛިކުރުކުރުމުގައި އެމީހެއްގެ ހިތާއި، ދުލާއި، ހަށިގަނޑު ބައިވެރިކުރާމީހެކެވެ. އޭނާގެ ދުލުން ޛިކުރުތައް ކިޔަމުންދާއިރު، އޭނާގެ ހިތް މަޑުމޮޅިވެ، އޭނާގެ ގުނަންތައް ޚުޝޫޢަތްތެރިވާނެއެވެ. (8) ޛިކުރުކުރުމާމެދު ޣާފިލުވުމުގެ ތެރޭގައި: ޛިކުރުތަކުގެ
“ރަމަޟާން މަހު ރޯދަ ހިފާ، ދެން އެއަށްފަހު ޝައްވާލުމަހު ހަ ރޯދަ ހިފައިފިމީހާ ދަންނައެވެ. އޭނާ މުޅި އަހަރު ރޯދަހިފި ފަދައެވެ.”
މި ފޮތަކީ މުޙައްމަދު ބުން ޞާލިޙުލް މުނައްޖިދު حفظه الله ޝާއިޢުކުރައްވާފައިވާ “31 فائدة في أذكار الصباح والمساء” މި ފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ الحمد لله،
މިއީ މިދުވަސްވަރު މިޙާލަތުގައި، ވަބާގެ ސަބަބަން މީސްތަކުން ގެތަކުގައި ތިބެން ޖެހިފައިވާއިރު މުސްލިމުންނަށް ޢީދުގެ ޙުކުމްތަކުގެ ތެރެއިން އެނގެން ޖެހޭ ބައެއް ކަންތައްތަކެވެ.
މިމަތިވެރި އަޅުކަން ރަނގަޅު ގޮތުގައި އަދާކުރުމުގެ މުހިންމުކަމާއި އަދި ޝަރުޢީ ގޮތުން ވާރިދުވެފައިވާ ދުޢާއާއި އޭގެ ޟާބިތު އަދި ބައެއް ޖާމިޢު ދުޢާތައް ބަޔާންކޮށް ނިމުނީއެވެ.
((اللهم لك أسْلَمْنا، وبك آمَنَّا، وعليك تَوَكَّلنا، وإليك أَنَبْنَا، وبك خَاصَمْنَا، اللهم إنَّا نعوذُ بِعِزَّتِكَ لا إلهَ إلا أنتَ أن تُضِلَّنا، أنْتَ الحيُّ الذي لا يموتُ، والجِنُّ والإِنْسُ يمُوتُون)) [1]
މިއީ “މަންޡޫމަތުލް ޤަވާއިދުލް ފިޤްހިއްޔާ” ނުވަތަ ފިޤުހުގެ ޤަވައިދުތަކުގެ މައްޗަށް ލިޔެފައިވާ ޅެންބައިތުތަކެއްގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ކުރުފޮތެކެވެ.
މުޅި ދުނިޔެއަށްވެސް ބޮޑު ވަބާއެއް ފެތުރިފައިވާ މި ދުވަސްވަރުގައި، ބަލިމަޑުކަން ފެތުރުން ކުޑަ ކުރުމުގެ ގޮތުން މިސްކިތްތަކަށްވެސް ނޭފަތާއި އަނގަ ނިވާވާނޭފަދަ މާސްކެއް އަޅައިގެން ދިއުމަށް ބައެއް ސިއްޙީ އިދާރާތަކުން ލަފާ ދެއްވައެވެ. އެ ފަދަ ޙާޖަތަކަށްޓަކާ ނޭފަތާއި އަނގަ ނިވާކޮށްގެން ނަމާދުކުރުމަކީ މަކްރޫހަކަމެއް ނޫނެވެ.
ޢުޛުރެއްގެ ސަބަބުން ފާއިތުވާ ފަރުޟު ރޯދަ ހިފުމަކީ ވާޖިބެކެވެ. ވާޖިބު ރޯދަ ހިފާއިރު ފިރިމީހާގެ އިޛުނަ ހޯދުމަކީ ޝަރުޠެއް ނޫނެވެ. ވާޖިބު ނޫން ރޯދަ ހިފާއިރު، ފިރިމީހާ ޙާޟިރުވެ ހުރިނަމަ ފިރިމީހާގެ އިޛުނަ ހޯދަން
(29) ހެނދުނާއި ހަވީރަށް ޚާއްޞަކުރުމެއްނެތި، ދުވަހުގެ ކޮންމެ ވަގުތެއްގައިވެސް ކިޔެވިދާނެ ޛިކުރުތަކުގެ ތެރޭގައި އަންނަނިވި ޛިކުރުތައް ހިމެނެއެވެ. ((سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ عَدَدَ خَلْقِهِ)) 3 ފަހަރު ކިޔުން. ((سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ رِضَا
(28) ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކުގެ ތެރެއިން ޞައްޙަ ޛިކުރުތައް ބަޔާންކޮށްލަމެވެ. ހެނދުނާއި ހަވީރު ކިޔުމަށް އައިސްފައިވާ އެ ޛިކުރުތައް އެކުއެކީގައެވެ. އަދި އެ ޛިކުރުތަކާމެދު ވިސްނާ ފިކުރުކުރުމުގެ ގޮތުން، އެ ޛިކުރުތަކުގައިވާ މުހިއްމު ކަލިމަތަކާއި
(19) ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކާއި، ނަމާދުތަކުގެ ފަހުގައި ކިޔުމަށް ވާރިދުވެފައިވާ ޛިކުރުތަކާއި، ރޭގަނޑާއި ދުވާލުގެ އެކި ވަގުތުތަކާއި އެކި ޙާލަތްތަކަށާއި އެކި ސަބަބުތަކުގައި ކިޔުމަށް ވާރިދުވެފައިވާ ޛިކުރުތައްކުރުން މަތީގައި ދެމިހުންނަމީހަކު ވެގެންދާނީ ﷲ މަތިން
«بَيْنَ كُلِّ أَذَانَيْنِ صَلاَةٌ » -متفق عليه- (މާނަ: “ކޮންމެ ދެ أذان (ބަންގިއަކާއި ގަމަތަކާ) ދެމެދު (ސުންނަތް) ނަމާދެއްވެއެވެ.”).
މިއީ އުޞޫލުފިޤުހުގެ ޢިލްމަށް އަބުލް މަޢާލީ އަލްޖުވައިނީ ލިޔުއްވާފައިވާ الورقات ގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެވެ.
(13) ﷲ ތަޢާލާ މަތިން ކުރާ ޛިކުރުތަކުގެ ދެ ވައްތަރެއްވެއެވެ. އެއީ މުޠުލަޤާއި މުޤައްޔަދެވެ. މުޠުލަޤަކީ: އެއީ ހުރިހާ ވަގުތެއްގައާއި، ހުރިހާ ތަނެއްގައާއި، ހުރިހާ ޙާލަތެއްގައިވެސް ކިޔުމަށް އައިސްފައިވާ ޛިކުރުތަކެވެ. ވަކި ވަގުތަކަށް، ނުވަތަ
(7) ޚުޝޫޢަތްތެރިކަމާއެކު ޛިކުރުކުރާމީހަކީ: އެ ޛިކުރުކުރުމުގައި އެމީހެއްގެ ހިތާއި، ދުލާއި، ހަށިގަނޑު ބައިވެރިކުރާމީހެކެވެ. އޭނާގެ ދުލުން ޛިކުރުތައް ކިޔަމުންދާއިރު، އޭނާގެ ހިތް މަޑުމޮޅިވެ، އޭނާގެ ގުނަންތައް ޚުޝޫޢަތްތެރިވާނެއެވެ. (8) ޛިކުރުކުރުމާމެދު ޣާފިލުވުމުގެ ތެރޭގައި: ޛިކުރުތަކުގެ
“ރަމަޟާން މަހު ރޯދަ ހިފާ، ދެން އެއަށްފަހު ޝައްވާލުމަހު ހަ ރޯދަ ހިފައިފިމީހާ ދަންނައެވެ. އޭނާ މުޅި އަހަރު ރޯދަހިފި ފަދައެވެ.”
މި ފޮތަކީ މުޙައްމަދު ބުން ޞާލިޙުލް މުނައްޖިދު حفظه الله ޝާއިޢުކުރައްވާފައިވާ “31 فائدة في أذكار الصباح والمساء” މި ފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ الحمد لله،
މިއީ މިދުވަސްވަރު މިޙާލަތުގައި، ވަބާގެ ސަބަބަން މީސްތަކުން ގެތަކުގައި ތިބެން ޖެހިފައިވާއިރު މުސްލިމުންނަށް ޢީދުގެ ޙުކުމްތަކުގެ ތެރެއިން އެނގެން ޖެހޭ ބައެއް ކަންތައްތަކެވެ.
މިމަތިވެރި އަޅުކަން ރަނގަޅު ގޮތުގައި އަދާކުރުމުގެ މުހިންމުކަމާއި އަދި ޝަރުޢީ ގޮތުން ވާރިދުވެފައިވާ ދުޢާއާއި އޭގެ ޟާބިތު އަދި ބައެއް ޖާމިޢު ދުޢާތައް ބަޔާންކޮށް ނިމުނީއެވެ.
((اللهم لك أسْلَمْنا، وبك آمَنَّا، وعليك تَوَكَّلنا، وإليك أَنَبْنَا، وبك خَاصَمْنَا، اللهم إنَّا نعوذُ بِعِزَّتِكَ لا إلهَ إلا أنتَ أن تُضِلَّنا، أنْتَ الحيُّ الذي لا يموتُ، والجِنُّ والإِنْسُ يمُوتُون)) [1]
