ރަމަޟާންމަހުގެ ފަރުޟު ރޯދަ ހިފުމަށް ނިޔަތްގަތުން. ނިޔަތާއިނުލައި އެއްވެސް އަޅުކަމެއް ސައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ. ފަޖުރުއްޞާދިގުގެ އަލިކަން ފާޅުވުމުގެ ކުރިން ރޯދަވެރިޔާ ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދަހިފުމަށް ނިޔަތްގަންނަން ޖެހޭނެއެވެ. (ނޯޓް: ނިޔަތަކީ ހިތުގެ ޢަމަލެކެވެ. އަދާކުރަން
އިޚްލާޞްތެރި ތައުބާވުމަކުން ތައުބާވެ، ސަލާމަތްތެރި ހިތަކާއިގެން ރަމަޟާންމަހަށް އިސްތިޤްބާލުކުރުން. ކޮންމެ އަޅުކަމުގެ މޫސުމަކާވެސް ބައްދަލުކުރަންވާނީ ފާފައިގެ ދަމިލައިން ނަފްސުތައް ތޯހިރުކޮށްގެންނެވެ. އަދި ހަމައެއާއި އެކީ ރުޅިވެރިކަމާއި، ޢަދާވާތްތެރިކަމާއި، ޙަސަދަވެރިކަމާއި، ބަދަލުހިފުމުގެ ރޫޙުން ހިތްތައްވެސް
ފަހެ، ޤުރްއާނަށް މާތްކޮށް ހިތުންވަނީ ﷲ عز وجل އަށް މާތްކޮށް ހިތުމުގެ ތެރެއިންނެވެ. ނަމަވެސް ﷲ ތަޢާލާއަށާއި، އެކަލާނގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އަށާއި އެކަލާނގެ ބާވާލެއްވި ފޮތްތަކަށް މާތްކޮށް ހިތުމުގައިވަނީ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އަށް ހެޔޮގޮތުގައި ތަބާވުމެވެ.
ބައްޕަ ދަރިފުޅަށް ކޮށްދޭ ދުޢާއާއި ރޯދަވެރިޔާއާއި ދަތުރުވެރިޔާގެ ދުޢާ
މުޞީބާތެއް ކުރިމަތިވުމުން “﴿إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾، اللهم أْجُرْنِي فِي مُصِيبَتِي، وَأَخْلِفْ لِي خَيْرًا مِنْهَا، إِلَّا أَخْلَفَ اللهُ لَهُ خَيْرًا مِنْهَا” މިފަދައިން ދުޢާކުރުން
ޒަމްޒަމް ފެން ބޯއިރު
ފަރުޟު ނަމަދުތަކަށް ގޮވާލެވޭ ހިނދު އަދި ހަނގުރާމައިގެ ސަފުތައް ތަރުތީބުކުރާ ހިނދު
ދުޢާ އިޖާބަކުރައްވާ ވަގުތުތަކާއި ތަންތަން ވަރަށް ގިނައެވެ. އެގޮތުން މިއީ އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ވަގުތުތަކާއި ތަންތަނެވެ.
ފަހެ މުސްލިމުމީހާގެ މައްޗަށް ވަނީ، އޭނާގެ ހަށިގަނޑާއި، އޭނާ ނަމާދުކުރާ ތަނާއި، އޭނާ ނަމާދު ކުރާ ފޭރާން ނަޖިހުން ޠާހިރުކޮށް ބެހެއްޓުމަށް ސަލާމުކަން ދިނުމެވެ. އެހެނީ އެއީ ނަމާދު ޞައްޙަވުމުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރެއިން ޝަރުޠެކެވެ.
ދެވަނައީ: އެތަކެތީގެ ނަޖިސްކަމުގެ މައްޗަށް ދަލީލު ޤާއިމުވެފައިވާ ނަޖިސް ތަކެތި
ނަޖިސް އަދި ނަޖިހުން ޠާހިރުވާނެ ގޮތް
އެއްވެސް އެއްޗެއް ނުކައި ހަމައެކަނި ގާތުންދޭ ތުއްތު ފިރިހެން ކުއްޖާގެ ކުޑަކަމުދާ އެއްޗެހީގެ (ޙުކުމް) ޝަރީޢަތުގައި ލުއިކުރައްވާފައިވެއެވެ. އެ ކުއްޖާ ކުޑަކަމުދިޔަ ތަނަށް ފެންފޮދެއް ވިއްސައިލުމުން ފުދޭނެއެވެ.
މާނަ: ފިޠުރަތަކީ ފަސްކަމެކެވެ. – ނުވަތަ ފިތުރަތުގެ ތެރެއިންވާ ފަސްކަމެއް ވެއެވެ. – ޚިތާނުކުރުމާއި، ފޫޅުންތިރީގެ އިސްތަށިތައް ބޭލުމާއި، ކިހިލިފަތުގެ އިސްތަށިތައް އުފުރުމާއި، ނިޔަފަތި ކެނޑުމާ އަދި މަތިމަސް ކުރުކޮށް ކޮށުމެވެ.”
(32) ނަމަކީ އެނަމެއް ނިސްބަތްވާ އެއްޗެއް ރަމްޒުކޮށްދޭ ލަފްޒެކެވެ. ކުއްޖާއަށް ނަން ކިޔާއިރު ލަފްޒީ ގޮތުންނާއި މާނައިގެ ގޮތުން ރަނގަޅުނަމެއް ކިޔުމަކީ މުސްތަޙައްބު ކަމެކެވެ. މިއީ މައިންބަފައިން އެމީހުންގެ ދަރީންނަށް އަދާކޮށްދޭން ޖެހޭ ޙައްޤެކެވެ.
(31) ކުއްޖާ އުފަންވާ ވަގުތުގައި ނުވަތަ ހަތްވަނަ ދުވަހުގައި ނަންކިޔުން ސުންނަތްވެގެންވެއެވެ. އެންމެ ރަނގަޅުގޮތަކީ ނަން ކިޔުން އެއަށްވުރެ ލަސްނުކުރުމެވެ.
(22) އެއްވެސް ޙާލެއްގައި އެކަކުގެ ޢަޤީޤާއެއްގައި އެހެންބަޔެއް ބައިވެރިވުމެއް ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ. ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ބަކަރިއެއް (ކަތިލުން) މެނުވީ ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ.
ރަމަޟާންމަހުގެ ފަރުޟު ރޯދަ ހިފުމަށް ނިޔަތްގަތުން. ނިޔަތާއިނުލައި އެއްވެސް އަޅުކަމެއް ސައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ. ފަޖުރުއްޞާދިގުގެ އަލިކަން ފާޅުވުމުގެ ކުރިން ރޯދަވެރިޔާ ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދަހިފުމަށް ނިޔަތްގަންނަން ޖެހޭނެއެވެ. (ނޯޓް: ނިޔަތަކީ ހިތުގެ ޢަމަލެކެވެ. އަދާކުރަން
އިޚްލާޞްތެރި ތައުބާވުމަކުން ތައުބާވެ، ސަލާމަތްތެރި ހިތަކާއިގެން ރަމަޟާންމަހަށް އިސްތިޤްބާލުކުރުން. ކޮންމެ އަޅުކަމުގެ މޫސުމަކާވެސް ބައްދަލުކުރަންވާނީ ފާފައިގެ ދަމިލައިން ނަފްސުތައް ތޯހިރުކޮށްގެންނެވެ. އަދި ހަމައެއާއި އެކީ ރުޅިވެރިކަމާއި، ޢަދާވާތްތެރިކަމާއި، ޙަސަދަވެރިކަމާއި، ބަދަލުހިފުމުގެ ރޫޙުން ހިތްތައްވެސް
ފަހެ، ޤުރްއާނަށް މާތްކޮށް ހިތުންވަނީ ﷲ عز وجل އަށް މާތްކޮށް ހިތުމުގެ ތެރެއިންނެވެ. ނަމަވެސް ﷲ ތަޢާލާއަށާއި، އެކަލާނގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އަށާއި އެކަލާނގެ ބާވާލެއްވި ފޮތްތަކަށް މާތްކޮށް ހިތުމުގައިވަނީ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އަށް ހެޔޮގޮތުގައި ތަބާވުމެވެ.
ބައްޕަ ދަރިފުޅަށް ކޮށްދޭ ދުޢާއާއި ރޯދަވެރިޔާއާއި ދަތުރުވެރިޔާގެ ދުޢާ
މުޞީބާތެއް ކުރިމަތިވުމުން “﴿إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾، اللهم أْجُرْنِي فِي مُصِيبَتِي، وَأَخْلِفْ لِي خَيْرًا مِنْهَا، إِلَّا أَخْلَفَ اللهُ لَهُ خَيْرًا مِنْهَا” މިފަދައިން ދުޢާކުރުން
ޒަމްޒަމް ފެން ބޯއިރު
ފަރުޟު ނަމަދުތަކަށް ގޮވާލެވޭ ހިނދު އަދި ހަނގުރާމައިގެ ސަފުތައް ތަރުތީބުކުރާ ހިނދު
ދުޢާ އިޖާބަކުރައްވާ ވަގުތުތަކާއި ތަންތަން ވަރަށް ގިނައެވެ. އެގޮތުން މިއީ އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ވަގުތުތަކާއި ތަންތަނެވެ.
ފަހެ މުސްލިމުމީހާގެ މައްޗަށް ވަނީ، އޭނާގެ ހަށިގަނޑާއި، އޭނާ ނަމާދުކުރާ ތަނާއި، އޭނާ ނަމާދު ކުރާ ފޭރާން ނަޖިހުން ޠާހިރުކޮށް ބެހެއްޓުމަށް ސަލާމުކަން ދިނުމެވެ. އެހެނީ އެއީ ނަމާދު ޞައްޙަވުމުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރެއިން ޝަރުޠެކެވެ.
ދެވަނައީ: އެތަކެތީގެ ނަޖިސްކަމުގެ މައްޗަށް ދަލީލު ޤާއިމުވެފައިވާ ނަޖިސް ތަކެތި
ނަޖިސް އަދި ނަޖިހުން ޠާހިރުވާނެ ގޮތް
އެއްވެސް އެއްޗެއް ނުކައި ހަމައެކަނި ގާތުންދޭ ތުއްތު ފިރިހެން ކުއްޖާގެ ކުޑަކަމުދާ އެއްޗެހީގެ (ޙުކުމް) ޝަރީޢަތުގައި ލުއިކުރައްވާފައިވެއެވެ. އެ ކުއްޖާ ކުޑަކަމުދިޔަ ތަނަށް ފެންފޮދެއް ވިއްސައިލުމުން ފުދޭނެއެވެ.
މާނަ: ފިޠުރަތަކީ ފަސްކަމެކެވެ. – ނުވަތަ ފިތުރަތުގެ ތެރެއިންވާ ފަސްކަމެއް ވެއެވެ. – ޚިތާނުކުރުމާއި، ފޫޅުންތިރީގެ އިސްތަށިތައް ބޭލުމާއި، ކިހިލިފަތުގެ އިސްތަށިތައް އުފުރުމާއި، ނިޔަފަތި ކެނޑުމާ އަދި މަތިމަސް ކުރުކޮށް ކޮށުމެވެ.”
(32) ނަމަކީ އެނަމެއް ނިސްބަތްވާ އެއްޗެއް ރަމްޒުކޮށްދޭ ލަފްޒެކެވެ. ކުއްޖާއަށް ނަން ކިޔާއިރު ލަފްޒީ ގޮތުންނާއި މާނައިގެ ގޮތުން ރަނގަޅުނަމެއް ކިޔުމަކީ މުސްތަޙައްބު ކަމެކެވެ. މިއީ މައިންބަފައިން އެމީހުންގެ ދަރީންނަށް އަދާކޮށްދޭން ޖެހޭ ޙައްޤެކެވެ.
(31) ކުއްޖާ އުފަންވާ ވަގުތުގައި ނުވަތަ ހަތްވަނަ ދުވަހުގައި ނަންކިޔުން ސުންނަތްވެގެންވެއެވެ. އެންމެ ރަނގަޅުގޮތަކީ ނަން ކިޔުން އެއަށްވުރެ ލަސްނުކުރުމެވެ.
(22) އެއްވެސް ޙާލެއްގައި އެކަކުގެ ޢަޤީޤާއެއްގައި އެހެންބަޔެއް ބައިވެރިވުމެއް ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ. ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ބަކަރިއެއް (ކަތިލުން) މެނުވީ ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ.
