ޝައިޚް އިބްނު ޢުޘައިމީންއާ ސުވާލު ކުރެވުނެވެ. އެކި ޤައުމުތަކުގައި ހަނދުއެރުމުގައި ތަފާތުވުމުން ޢަރަފާތް ދުވަސް ތަފާތުވެއްޖެނަމަ އެދުވަހުގެ ރޯދަ ހިފާނީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ؟ އަހަރެމެންގެ ޤައުމާއި އެއްގޮތަށް ހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ ދެޙަރަމަށް (އެބަހީ: މައްކާއާއި މަދީނާއަށް) ތަބާވާނީ ހެއްޔެވެ؟
އަމާންތަނެއްކަމުގައި ލެއްވުން މާތް ﷲ ވަނީ މައްކާއަކީ އަމާންކަން ލިބިގެންވާ ރަށުގެ ގޮތުގައި ސިފަކޮށްފައެވެ. ސޫރަތުއް ތީން ފުރަތަމަ ތިން އާޔަތުގައި މާތް ﷲ ވަހީ ކުރައްވައިފައިވެއެވެ. ”ވައްތީންޏާއި ޒައިތޫނި ގަންދެއްވަމެވެ. އަދި ތޫރުސީނާ
ސުވާލު: މާތްﷲ ގެ މި ވަޙީބަސްފުޅާ ގުޅިގެން “أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ” “ކަނޑުގެ ކެޔޮޅުކަން ކުރުމާއި، އެކަމުންލިބޭ ކާތަކެތި ތިޔަބައިމީހުންނަށް حلال ކުރައްވާފައިވެއެވެ.” [އަލްމާއިދާ:96] ކޮށްލަން ބޭނުންވާ ސުވާލަކީ، މީގެ ތެރޭގައި
ސިނގެރޭޓަކީ ޙަރާމް އެއްޗެކެވެ. ހަމަ އެފަދައިން އޭތި ބުއިމާއި، ވިއްކުމާއި، އެއާ ބެހޭ އެނޫންވެސް މުއާމަލާތެއް ކުރުމަކީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ.
ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލު ކުރުމަކީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ. ހަމަ އެފަދައިން ދުންފަތް ހެއްދުމާއި، ދުންފަތުގެ ވިޔަފާރި ކުރުމަކީވެސް ޙަރާމް ކަމެކެވެ. އެއީ އެއިން ލިއްބައިދޭ ގެއްލުމުގެ ބޮޑުކަމުންނެވެ.
ހަދްޔުގެ ގޮތުގައި ކަތިލާ ޖަނަވާރަކީ ވަކި ޢުމުރެއްގެ އެއްޗަކަށް ވާންޖެހޭ ހެއްޔެވެ؟ އަދި ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ (فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ) [البقرة 196] މިއާޔަތުގެ މާނައަކީ ކޮބާ ހެއްޔެވެ؟ الحمد لله ޝަރުޢީ
މިލްކުވެރިކަމުގައިވާ މަންފާ ޙާޞިލުނުކުރެވޭ މުދަލުގެ މިސާލުތަކުގެ ތެރޭގައި؛ ގެއްލިފައިވާ މުދާ، ކަނޑަށް ވެއްޓިފައިވާ މުދާ، ފޭރިގެންފައިވާ މުދާ، ވެރިކަމުގެ ފަރާތުން ނަގާފައިވާ މުދާ ހިމެނެއެވެ.
މިލިޔުމުގައި އަލިއަޅުވާ މިލަނީ ނަމާދުގެ ބަންގިއާއި ގަމަތާދެމެދުގައި ވަޤުތު ދިނުމާ ބެހޭގޮތުންނެވެ.
3. ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުން ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާކަމުގެ ދަލީލުތައް
مُتْعَةُ الْمُطَلَّقَة (ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް ފިރިމީހާގެ ފަރާތުންދޭ މުދަލާއި ވަރީ)ގެ ތަޢާރަފު
މިލިޔުމަކީ ރާބިޠަތުލް ޢާލަމުލް އިސްލާމީގެ ދަށުން ކުރިއަށް ގެންދާ މަޖްމަޢުލް ފިޤްހީއިން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ “متعة المطلقة” މިބަޙުޘް އަޞްލަކަށް ބަލައިގެން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ލިޔުމެކެވެ.
ފިރިން އެމީހުންގެ އަނބިންވަރިކުރާއިރުގައި އިޙްސާންތެރިކަމާއެކު އެކަނބަލުން ދޫކޮށްލުމަށް ﷲ ތަޢާލާ އަމުރުކުރައްވާފައިވެއެވެ. އަދި ﷲ ތަޢާލާ ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ޙުކުންފުޅުތައް، އެދެމީހުން ޤާއިމް ނުކުރާނެކަމާމެދު، އެދެމީހުން ބިރުގަންނަނަމަ މެނުވީ، އެކަނބަލުންނަށް ރަނުގެގޮތުގައި ދިން ތަކެތީގެ ތެރެއިން އެއްޗެއް އަތުލުންވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ.
ޢުމްރާގެ ޝަރުޠުތައް، ރުކުންތައް، ވާޖިބުތައް އަދި ސުންނަތްތައް
ޙައްޖާއި ޢުމްރާ ކުރުން ވާޖިބުވެގެންވަނީ ޢުމުރުން އެއްފަހަރުއެވެ.
ޙައްޖާއި ޢުމްރާގެ މާތްކަން ބަޔާންކުރައްވާ ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވާ ޙަދީޘްތަކެއްވެއެވެ.
މިކަމާ ގުޅޭގޮތުން މަޖްމަޢުލް ފިޤްހީގެ ޤަރާރެއްގައި އައިސްފައިވެއެވެ.
ޝައިޚް އިބްނު ޢުޘައިމީންއާ ސުވާލު ކުރެވުނެވެ. އެކި ޤައުމުތަކުގައި ހަނދުއެރުމުގައި ތަފާތުވުމުން ޢަރަފާތް ދުވަސް ތަފާތުވެއްޖެނަމަ އެދުވަހުގެ ރޯދަ ހިފާނީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ؟ އަހަރެމެންގެ ޤައުމާއި އެއްގޮތަށް ހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ ދެޙަރަމަށް (އެބަހީ: މައްކާއާއި މަދީނާއަށް) ތަބާވާނީ ހެއްޔެވެ؟
އަމާންތަނެއްކަމުގައި ލެއްވުން މާތް ﷲ ވަނީ މައްކާއަކީ އަމާންކަން ލިބިގެންވާ ރަށުގެ ގޮތުގައި ސިފަކޮށްފައެވެ. ސޫރަތުއް ތީން ފުރަތަމަ ތިން އާޔަތުގައި މާތް ﷲ ވަހީ ކުރައްވައިފައިވެއެވެ. ”ވައްތީންޏާއި ޒައިތޫނި ގަންދެއްވަމެވެ. އަދި ތޫރުސީނާ
ސުވާލު: މާތްﷲ ގެ މި ވަޙީބަސްފުޅާ ގުޅިގެން “أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ” “ކަނޑުގެ ކެޔޮޅުކަން ކުރުމާއި، އެކަމުންލިބޭ ކާތަކެތި ތިޔަބައިމީހުންނަށް حلال ކުރައްވާފައިވެއެވެ.” [އަލްމާއިދާ:96] ކޮށްލަން ބޭނުންވާ ސުވާލަކީ، މީގެ ތެރޭގައި
ސިނގެރޭޓަކީ ޙަރާމް އެއްޗެކެވެ. ހަމަ އެފަދައިން އޭތި ބުއިމާއި، ވިއްކުމާއި، އެއާ ބެހޭ އެނޫންވެސް މުއާމަލާތެއް ކުރުމަކީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ.
ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލު ކުރުމަކީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ. ހަމަ އެފަދައިން ދުންފަތް ހެއްދުމާއި، ދުންފަތުގެ ވިޔަފާރި ކުރުމަކީވެސް ޙަރާމް ކަމެކެވެ. އެއީ އެއިން ލިއްބައިދޭ ގެއްލުމުގެ ބޮޑުކަމުންނެވެ.
ހަދްޔުގެ ގޮތުގައި ކަތިލާ ޖަނަވާރަކީ ވަކި ޢުމުރެއްގެ އެއްޗަކަށް ވާންޖެހޭ ހެއްޔެވެ؟ އަދި ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ (فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ) [البقرة 196] މިއާޔަތުގެ މާނައަކީ ކޮބާ ހެއްޔެވެ؟ الحمد لله ޝަރުޢީ
މިލްކުވެރިކަމުގައިވާ މަންފާ ޙާޞިލުނުކުރެވޭ މުދަލުގެ މިސާލުތަކުގެ ތެރޭގައި؛ ގެއްލިފައިވާ މުދާ، ކަނޑަށް ވެއްޓިފައިވާ މުދާ، ފޭރިގެންފައިވާ މުދާ، ވެރިކަމުގެ ފަރާތުން ނަގާފައިވާ މުދާ ހިމެނެއެވެ.
މިލިޔުމުގައި އަލިއަޅުވާ މިލަނީ ނަމާދުގެ ބަންގިއާއި ގަމަތާދެމެދުގައި ވަޤުތު ދިނުމާ ބެހޭގޮތުންނެވެ.
3. ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުން ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާކަމުގެ ދަލީލުތައް
مُتْعَةُ الْمُطَلَّقَة (ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް ފިރިމީހާގެ ފަރާތުންދޭ މުދަލާއި ވަރީ)ގެ ތަޢާރަފު
މިލިޔުމަކީ ރާބިޠަތުލް ޢާލަމުލް އިސްލާމީގެ ދަށުން ކުރިއަށް ގެންދާ މަޖްމަޢުލް ފިޤްހީއިން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ “متعة المطلقة” މިބަޙުޘް އަޞްލަކަށް ބަލައިގެން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ލިޔުމެކެވެ.
ފިރިން އެމީހުންގެ އަނބިންވަރިކުރާއިރުގައި އިޙްސާންތެރިކަމާއެކު އެކަނބަލުން ދޫކޮށްލުމަށް ﷲ ތަޢާލާ އަމުރުކުރައްވާފައިވެއެވެ. އަދި ﷲ ތަޢާލާ ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ޙުކުންފުޅުތައް، އެދެމީހުން ޤާއިމް ނުކުރާނެކަމާމެދު، އެދެމީހުން ބިރުގަންނަނަމަ މެނުވީ، އެކަނބަލުންނަށް ރަނުގެގޮތުގައި ދިން ތަކެތީގެ ތެރެއިން އެއްޗެއް އަތުލުންވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ.
ޢުމްރާގެ ޝަރުޠުތައް، ރުކުންތައް، ވާޖިބުތައް އަދި ސުންނަތްތައް
ޙައްޖާއި ޢުމްރާ ކުރުން ވާޖިބުވެގެންވަނީ ޢުމުރުން އެއްފަހަރުއެވެ.
ޙައްޖާއި ޢުމްރާގެ މާތްކަން ބަޔާންކުރައްވާ ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވާ ޙަދީޘްތަކެއްވެއެވެ.
މިކަމާ ގުޅޭގޮތުން މަޖްމަޢުލް ފިޤްހީގެ ޤަރާރެއްގައި އައިސްފައިވެއެވެ.
