ކުށުސަޖިދަ ޖެހުމާއި ބެހޭ ޙުކުމްތައް 8: ރިސާލާގެ ޚުލާޞާ
الحمد لله رب العالمين. والصلاة و السلام على حبيبنا محمد و آله و صحبه أحمعين و بعد: ޢައްލާމާ އިބުނު އަލްޢުޘައިމީން ރަޙިމަހުﷲ ބަޔާންކުރައްވައެވެ. “ރިސާލާގެ ޚުލާޞާ. އިސްވެދިޔަ
الحمد لله رب العالمين. والصلاة و السلام على حبيبنا محمد و آله و صحبه أحمعين و بعد: ޢައްލާމާ އިބުނު އަލްޢުޘައިމީން ރަޙިމަހުﷲ ބަޔާންކުރައްވައެވެ. “ރިސާލާގެ ޚުލާޞާ. އިސްވެދިޔަ
الحمد لله رب العالمين. والصلاة و السلام على أشرف الأنبياء والمرسلين. و بعد: ނަމާދަކީ އިސްލާމްދީނުގެ ފަސްރުކުނުގެ ތެރެއިން ދެވަނަ ރުކުނެވެ. އަދި ނަމާދުގެ މުހިންމުކަމާއި ބެހޭގޮތުން ކުރިންވާނީ އެކަމުގެ
ޒަކާތްދިނުމުން މަނާވެގެންފިމީހާގެ މުދަލުން ޒަކާތަށް ވާޖިބުވާ މިންވަރުގެ އިތުރަށް ޢުޤޫބާތެއްގެގޮތުން އެއްޗެއް ނެގިދާނެތޯއާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި އިޚްތިލާފުވެފައިވެއެވެ. މިގޮތުން ދެބަސްފުޅެއް އައިސްފައިވެއެވެ.
ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަކީ މިއުއްމަތަށް ހިދާޔަތު ދެއްކެވުމަށް ފޮނުއްވި އެންމެ މަތިވެރިވެގެންވާ އިންސާނާއެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ޢާލަމްތަކަށް ރަޙުމަތެއްގެ ގޮތުން ފޮނުއްވި އެއިލާހުގެ އަޅާ އެންމެ ފަހު ނަބިއްޔާ އަދި
الحمد لله رب العالمين. والصلاة و السلام على نبينا محمد و آله صحبه أجمعين. و بعد: ނަމާދަކީ އިސްލާމްދީނުގައި ފަސްރުކުނުގެ ތެރެއިން ދެވަނަ ރުކުނެވެ. ނަމާދަކީ މުސްލިމުންގެ މައްޗަށް
ޒަކާތް ނުދިނުމުން މީސްތަކުން ދުރުހެލިކުރެއްވުމުގެގޮތުން، ޚާއްޞަކޮށް ޒަކާތްނުދޭމީހާއަށް އާޚިރަތުގައި ލިބޭނެ ޢުޤޫބާތުގެ ވާހަކަ ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގައި ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
ބަންގިއާ ޤަމަތަކީ ވެސް ދެ އަޅުކަން ކަމުގައިވެފައި، އެދެއަޅުކަންވެސް އަދާކުރަން އައިސްފައިވާ ލަފްޒުތަކަކީ ވަކި ތަރުތީބަކުން، ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ އަރިހުން ވާރިދުވެފައިވާ ލަފްޒުތަކެއްކަމުގައިވުމުން، ތަރުތީބުން ނޫންގޮތަކަށް ބަންގިއާއި ޤަމަތް ގެނަސްގެންފިނަމަ ޞައްޙައެއް
ޞަފާއާއި މަރުވާއާދެމެދު ސަޢުޔުކުރިއިރު އަޅުގަނޑުހީކުރީ އެއްބުރަކީ ޞަފާއިން ފަށައިގެން އަނެއްކާވެސް ޞަފާއަށް އާދެވުންކަމުގައެވެ. އެހެންވީމާ، ދެން އަޅުގަނޑު ޢަމަލުކުރަން ޖެހޭނީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ؟ ތިބާއަށް ތިޔަވަނީ އިތުރަށް ކުރެވިފައެވެ. ތިޔަ ޖެހުނީ
ދެވަނަ ޙުކުމް އާޔަތުގައި އެވާ أقراء އަކީ ކޮބާ؟ މިއާޔަތުގައިމިވާ “قُرُوء” ގެ ލުޣަވީ މާނައަކީ حيض ނުވަތަ طهر އެވެ. އެހެންކަމުން މިއާޔަތުގައިމިވާ “قُرُوء” ގެ މުރާދާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައިވަނީ ޚިޔާލު ތަފާތުވެފައެވެ.
الأحكام الشرعية (މިއާޔަތްތަކުން ނެގޭ ބައެއް ޝަރުޢީ ޙުކުމްތައް) ފުރަތަމަ ޙުކުމް: ވަރިކުރެވުނު އަންހެނާގެ ޢިއްދާއާއި މާބަނޑު އަންހެނާގެ ޢިއްދާއާ އަދި ޙައިޟުން ކެނޑިފައިވާ އަންހެނުނުންގެ ޢިއްދާ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ ވަރިކުރެވޭ އަންހެނުންނަށް
سبب النزول “وأخرج البخاري والترمذي عن ( مَعْقل بن يسار ) رضي الله عنه أنه زوّج أخته رجلاً من المسلمين على عهد النبي صلى الله
(وَإِن يَتَفَرَّقَا يُغْنِ الله كُلاًّ مِّن سَعَتِهِ)[النساء:130]
މާނައީ: “އަދި، އެ ދެމީހުން ވަކިވާނަމަ، اللَّه ގެ ތަނަވަސްކަމުގެ ތެރެއިން، އެ ދެމީހުންކުރެ ކޮންމެ މީހަކަށްމެ، ފުއްދަވައި ދެއްވާނެތެވެ.”
وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي
ޒަކާތްދިނުމަކީ ދީނުގެ ފަރުޟުތަކުގެ ތެރެއިންވާ ފަރުޟެކެވެ. އަދި އިސްލާމްދީނުގެ ފަސްރުކުނުގެ ތެރެއިން ތިންވަނަ ރުކުނެވެ.
ސުވާލު: އަޅުގަނޑު ދިރިއުޅެމުން މިދާތަނުގައި، އަހަރުގެ ބައެއް ދުވަސްތަކުގައި މީސްތަކުންނަށް ދަޢުވަތު ދިނުމުގެ ގޮތުން ދަތުރުތައް އިންތިޒާމު ކުރެއެވެ. އެ ދަތުރުތަކުގައި ޢާއްމުގޮތެއްގައި ކުރާކަމަކީ އެދަތުރުތަކުގެ ބައިވެރިންނަށް އިސްލާމްދީނާބެހޭ ތަޢުލީމު އުނގަންނައިދިނުމެވެ. އަދި މި
އިޞްޠިލާޙީގޮތުން ޒަކާތަކީ؛ ކަނޑައެޅިފައިވާ މުދަލަކުން ޝަރުޢީގޮތުން ނެރުން ވާޖިބުވާ މިންވަރެއް ނެރެ، ވަކި ޚާއްޞަ ބަޔަކަށް ނުވަތަ ފަރާތަކާ ޙަވާލުކޮށްގެން ﷲ ތަޢާލާއަށް އަޅުވެތިވުމެވެ.
الحمد لله رب العالمين. والصلاة و السلام على حبيبنا محمد و آله و صحبه أحمعين و بعد: ޢައްލާމާ އިބުނު އަލްޢުޘައިމީން ރަޙިމަހުﷲ ބަޔާންކުރައްވައެވެ. “ރިސާލާގެ ޚުލާޞާ. އިސްވެދިޔަ
الحمد لله رب العالمين. والصلاة و السلام على أشرف الأنبياء والمرسلين. و بعد: ނަމާދަކީ އިސްލާމްދީނުގެ ފަސްރުކުނުގެ ތެރެއިން ދެވަނަ ރުކުނެވެ. އަދި ނަމާދުގެ މުހިންމުކަމާއި ބެހޭގޮތުން ކުރިންވާނީ އެކަމުގެ
ޒަކާތްދިނުމުން މަނާވެގެންފިމީހާގެ މުދަލުން ޒަކާތަށް ވާޖިބުވާ މިންވަރުގެ އިތުރަށް ޢުޤޫބާތެއްގެގޮތުން އެއްޗެއް ނެގިދާނެތޯއާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި އިޚްތިލާފުވެފައިވެއެވެ. މިގޮތުން ދެބަސްފުޅެއް އައިސްފައިވެއެވެ.
ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަކީ މިއުއްމަތަށް ހިދާޔަތު ދެއްކެވުމަށް ފޮނުއްވި އެންމެ މަތިވެރިވެގެންވާ އިންސާނާއެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ޢާލަމްތަކަށް ރަޙުމަތެއްގެ ގޮތުން ފޮނުއްވި އެއިލާހުގެ އަޅާ އެންމެ ފަހު ނަބިއްޔާ އަދި
الحمد لله رب العالمين. والصلاة و السلام على نبينا محمد و آله صحبه أجمعين. و بعد: ނަމާދަކީ އިސްލާމްދީނުގައި ފަސްރުކުނުގެ ތެރެއިން ދެވަނަ ރުކުނެވެ. ނަމާދަކީ މުސްލިމުންގެ މައްޗަށް
ޒަކާތް ނުދިނުމުން މީސްތަކުން ދުރުހެލިކުރެއްވުމުގެގޮތުން، ޚާއްޞަކޮށް ޒަކާތްނުދޭމީހާއަށް އާޚިރަތުގައި ލިބޭނެ ޢުޤޫބާތުގެ ވާހަކަ ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގައި ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
ބަންގިއާ ޤަމަތަކީ ވެސް ދެ އަޅުކަން ކަމުގައިވެފައި، އެދެއަޅުކަންވެސް އަދާކުރަން އައިސްފައިވާ ލަފްޒުތަކަކީ ވަކި ތަރުތީބަކުން، ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ އަރިހުން ވާރިދުވެފައިވާ ލަފްޒުތަކެއްކަމުގައިވުމުން، ތަރުތީބުން ނޫންގޮތަކަށް ބަންގިއާއި ޤަމަތް ގެނަސްގެންފިނަމަ ޞައްޙައެއް
ޞަފާއާއި މަރުވާއާދެމެދު ސަޢުޔުކުރިއިރު އަޅުގަނޑުހީކުރީ އެއްބުރަކީ ޞަފާއިން ފަށައިގެން އަނެއްކާވެސް ޞަފާއަށް އާދެވުންކަމުގައެވެ. އެހެންވީމާ، ދެން އަޅުގަނޑު ޢަމަލުކުރަން ޖެހޭނީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ؟ ތިބާއަށް ތިޔަވަނީ އިތުރަށް ކުރެވިފައެވެ. ތިޔަ ޖެހުނީ
ދެވަނަ ޙުކުމް އާޔަތުގައި އެވާ أقراء އަކީ ކޮބާ؟ މިއާޔަތުގައިމިވާ “قُرُوء” ގެ ލުޣަވީ މާނައަކީ حيض ނުވަތަ طهر އެވެ. އެހެންކަމުން މިއާޔަތުގައިމިވާ “قُرُوء” ގެ މުރާދާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައިވަނީ ޚިޔާލު ތަފާތުވެފައެވެ.
الأحكام الشرعية (މިއާޔަތްތަކުން ނެގޭ ބައެއް ޝަރުޢީ ޙުކުމްތައް) ފުރަތަމަ ޙުކުމް: ވަރިކުރެވުނު އަންހެނާގެ ޢިއްދާއާއި މާބަނޑު އަންހެނާގެ ޢިއްދާއާ އަދި ޙައިޟުން ކެނޑިފައިވާ އަންހެނުނުންގެ ޢިއްދާ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ ވަރިކުރެވޭ އަންހެނުންނަށް
سبب النزول “وأخرج البخاري والترمذي عن ( مَعْقل بن يسار ) رضي الله عنه أنه زوّج أخته رجلاً من المسلمين على عهد النبي صلى الله
(وَإِن يَتَفَرَّقَا يُغْنِ الله كُلاًّ مِّن سَعَتِهِ)[النساء:130]
މާނައީ: “އަދި، އެ ދެމީހުން ވަކިވާނަމަ، اللَّه ގެ ތަނަވަސްކަމުގެ ތެރެއިން، އެ ދެމީހުންކުރެ ކޮންމެ މީހަކަށްމެ، ފުއްދަވައި ދެއްވާނެތެވެ.”
وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي
ޒަކާތްދިނުމަކީ ދީނުގެ ފަރުޟުތަކުގެ ތެރެއިންވާ ފަރުޟެކެވެ. އަދި އިސްލާމްދީނުގެ ފަސްރުކުނުގެ ތެރެއިން ތިންވަނަ ރުކުނެވެ.
ސުވާލު: އަޅުގަނޑު ދިރިއުޅެމުން މިދާތަނުގައި، އަހަރުގެ ބައެއް ދުވަސްތަކުގައި މީސްތަކުންނަށް ދަޢުވަތު ދިނުމުގެ ގޮތުން ދަތުރުތައް އިންތިޒާމު ކުރެއެވެ. އެ ދަތުރުތަކުގައި ޢާއްމުގޮތެއްގައި ކުރާކަމަކީ އެދަތުރުތަކުގެ ބައިވެރިންނަށް އިސްލާމްދީނާބެހޭ ތަޢުލީމު އުނގަންނައިދިނުމެވެ. އަދި މި
އިޞްޠިލާޙީގޮތުން ޒަކާތަކީ؛ ކަނޑައެޅިފައިވާ މުދަލަކުން ޝަރުޢީގޮތުން ނެރުން ވާޖިބުވާ މިންވަރެއް ނެރެ، ވަކި ޚާއްޞަ ބަޔަކަށް ނުވަތަ ފަރާތަކާ ޙަވާލުކޮށްގެން ﷲ ތަޢާލާއަށް އަޅުވެތިވުމެވެ.