އުޞޫލުލް ފިޤުހު

53ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الخَاصُّ مُقَدَّمٌ عَلَى العَامِّ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޢާއްމުގެ މައްޗަށް ޚާއްޞު އިސްކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދެ ލަފްޒެއް ނުވަތަ ދަލީލެއް ފުށުއެރިއިރު، އެ ތަނުން

52ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الدَّلَالَةُ الأَقْوَى مُرَجَّحَةٌ عِنْدَ التَّعَارُضِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އެންމެ ބާރުގަދަ ދަލާލަތަކީ ތަޢާރުޟުވާހިނދު ތަރުޖީޙުދެވޭނޭ އެއްޗެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދަލާލަތުތަކުގެ މެދުގައި ފުށުއަރައިފިނަމަ، އެ

51ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): النَّصُّ مُقَدَّمٌ عَلَى الظَّاهِرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޡާހިރުގެ މައްޗަށް ނައްޞު އިސްކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ނައްޞުން ދަލީލުކޮށްދޭ ދަލީލުކޮށްދިނުމާއި ޡާހިރުން ދަލީލުކޮށްދޭ ދަލީލުކޮށްދިނުމާ ފުށުއަރައިފި

50ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الصَّرِيْحُ مُقَدَّمٌ عَلَى الدَّلَالَةِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދަލާލަތުގެ މައްޗަށް ޞަރީޙު އިސްކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޞަރީޙުއާއި ދަލާލަތު އެއްވެއްޖެނަމަ، ބަރޯސާވެވޭނީ ޞަރީޙުއަށެވެ. އެ ހާލަތުގައި

49ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الإِضْمَارُ مُسَاوٍ لِلـمَجَازِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޟްމާރުކުރުން މަޖާޒްކަމަށް ކަނޑައެޅުމާ ހަމަހަމަވެގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މާނަ ވިސްނައިގަތުމުގައި ތަޢާރުޟުވުމެއް އުފެދި، ވަކި ގޮތަކަށް ލަފްޒުން ކަނޑައެޅިފައި

48ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الإِضْمَارُ أَوْلَى مِنَ الاِشْتِرَاكِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޝްތިރާކްކުރުމަށްވުރެ އިޟްމާރުކުރުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ނައްޞެއްގެ މުރާދު ވިސްނައިގަތުމުގައި ތަޢާރުޟުވާ ދެ އިޙްތިމާލެއް އުފެދިއްޖެ

47ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـنَّقْلُ أَوْلَى مِنَ الاِشْتِرَاكِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޝްތިރާކްކުރުމަށްވުރެ ނަޤްލުކުރުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ލަފްޒެއް އެއީ މުޝްތަރަކުކޮށް ވާރިދުވެފައިވާ ލަފްޒެއްތޯ ނުވަތަ ޝަރުޢީ

46ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـمَجَازُ أَوْلَى مِنَ الاِشْتِرَاكِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޝްތިރާކްކުރުމަށްވުރެ މަޖާޒުކަމަށް ކަނޑައެޅުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ލަފްޒެއްގެ ދެ މާނަ އޮވެފައި، އެ ތަނުން

45ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـمَجَازُ وَالإِضْمَارُ أَوْلَى مِنَ النَّقْلِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަޤްލުކުރުމަށްވުރެ މަޖާޒުކަމަށް ކަނޑައެޅުމާއި އިޟްމާރުކުރުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ލަފްޒެއް އަޑުއަހާމީހާއަށް އެ ލަފްޒުގެ

44ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): التَّخْصِيْصُ أَوْلَى مِنَ الإِضْمَارِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޟްމާރުކުރުމަށްވުރެ ތަޚްޞީޞްކުރުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވާހަކައިގައި ފުށުއެރުމެއް އުފެދިއްޖެނަމަ، އެބަހީ: ޤުރުއާނުން ނުވަތަ ސުންނަތުން

43ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): التَّخْصِيْصُ أَوْلَى مِنَ الـمَجَازِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަޖާޒްކަމަށް ކަނޑައެޅުމަށްވުރެ ތަޚްޞީޞްކުރުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޚްޞީޞްކުރުމާއި މަޖާޒްކަމަށް ކަނޑައެޅުމުގައި ފުށުއެރުމެއް އުފެދިއްޖެނަމަ، އެބަހީ:

42ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): التَّخْصِيْصُ أَوْلَى مِنَ النَّقْلِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަޤްލުކުރުމަށްވުރެ ތަޚްޞީޞްކުރުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޚްޞީޞްކުރުމާއި ނަޤްލުކުރުމުގައި ފުށުއެރުމެއް އުފެދިއްޖެނަމަ، އެބަހީ: ވަކި ލަފްޒަކާމެދު

41ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): التَّخْصِيْصُ أَوْلَى مِنَ الاِشْتِرَاكِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޝްތިރާކްކުރުމަށްވުރެ ތަޚްޞީޞްކުރުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޚްޞީޞްކުރުމާއި އިޝްތިރާކްކުރުމުގައި ފުށުއެރުމެއް އުފެދިއްޖެނަމަ، އެބަހީ: ވަކި ލަފްޒަކާމެދު

40ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الأَقْوَى مِنْ صِيَغِ العُمُومِ يُقَدَّمُ عَلَى مَا هُوَ دُونَهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޢާއްމުކަމުގެ ޞީޣާތަކުގެ ތެރެއިން ބާރުގަދަ ޞީޣާ، އެއަށްވުރެ ބާރުދެރަ ޞީޣާގެ މައްޗަށް

39ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): النَّهْيُ مُقَدَّمٌ عَلَى الأَمْرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އަމުރުގެ މައްޗަށް ނަހީ އިސްކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދެ ދަލީލެއް ނުވަތަ ދެ ޙަދީޘެއް ވާރިދުވެފައިވާއިރު، އެ

38ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): يُرَجَّحُ تَخْصِيْصُ العَامِّ عَلَى تَأْوِيْلِ الخَاصِّ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޚާއްޞަގެ ތައުވީލުގެ މައްޗަށް ޢާއްމުގެ ތަޚްޞީޞަށް ތަރުޖީޙުދެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދެ ނައްޞުގެ މެދުގައި