އުޞޫލުލް ފިޤުހު

21ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـمُثْبِتُ مُقَدَّمٌ عَلَى النَّافِـي މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަފީކުރާ އެތީގެ މައްޗަށް ސާބިތުކުރާ އެތި އިސްކުރެވިގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މިއީ، ޚަބަރުތަކުގެ މެދުގައި ތަރުޖީޙުދިނުމުގައި ބޭނުންކުރެވޭ

20ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): التَّرْجِيْحُ إِنَّمَا يَجْرِي بَيْنَ ظَنَّيْنِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ތަރުޖީޙުދިނުން އޮންނަނީ ދެ ޡައްނުގެ މެދުގައި} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޢާރުޟުވުން ތަޞައްވުރުކުރެވޭ ދަލީލުތަކަކީ އެ ދަލީލުތަކެއްގެ

19ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): إِعْمَالُ الدَّلِيْلَيْنِ وَلَوْ مِنْ وَجْهٍ أَوْلَى مِنْ إِلْغَاءِ أَحَدِهِمَا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދެ ދަލީލުގެ ތެރެއިން އެއް ދަލީލު ދޫކޮށްލުމަށްވުރެ، ދެ ދަލީލަށް ކޮންމެވެސް

18ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): إِذَا تَعَارَضَ قَوْلُ الـنَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَفِعْلُهُ، قُدِّمَ قَوْلُهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަބިއްޔާ ޞައްލަ ﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ބަސްފުޅާއި ޢަމަލުފުޅު

17ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): فِقْهُ الرَّاوِيِّ مِنَ الـمُرَجِّحَاتِ فِي السُّنَنِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ރާވީގެ ފިޤުހަކީ، ސުންނަތްތަކުގެ މެދުގައި ތަރުޖީޙުދެވޭ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު:

16ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـعِبْرَةُ بِرِوَايَةِ الرَّاوِي لَا بِرَأْيِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ބެލެވޭހުށީ ރާވީގެ ރިވާޔަތަށް، އޭނާގެ ރައުޔަކަށް ނޫން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ރާވީއަކު ގެނެސްފައިވާ ރިވާޔަތުގައިވާ ގޮތާއި

15ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـحَدِيْثُ الـمُسْنَدُ أَوْلَى مِنَ الـمُرْسَلِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުރުސަލު ޙަދީޘަށްވުރެ މުސްނަދު ޙަދީޘް އައުލާކަންބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މުސްނަދު ޙަދީޘަކީ، އެ ޙަދީޘެއްގެ ސަނަދު

14ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـخَبَرُ الَّذِي رُوَاتُهُ أَكْثَرُ رَاجِحٌ عَلَى الَّذِي لَا يَكُونُ كَذَلِكَ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ރާވީން ގިނަ ޚަބަރު، އެފަދައިން ނުވާ ޚަބަރުގެ މައްޗަށް ރާޖިޙުކުރެވިގެންވޭ}

13ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): إِذَا تَعَارَضَ الـمَرْفُوعُ وَالـمَوْقُوفُ قُدِّمَ الـمَرْفُوعُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަރުފޫޢުއާއި މައުޤޫފު ތަޢާރުޟުވެއްޖެނަމަ، މަރުފޫޢު އިސްކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މަރުފޫޢު ޚަބަރަކާއި މައުޤޫފު ޚަބަރެއް

12ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): خَبَرُ الوَاحِدِ مُقَدَّمٌ عَلَى القِيَاسِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޤިޔާސްގެ މައްޗަށް އާޙާދު ޚަބަރު އިސްކުރެވިގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޝަރުޢީ ޤިޔާސްގެ މައްޗަށް އަބަދުވެސް އާޙާދު

11ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـمُتَوَاتِرُ مُقَدَّمٌ عَلَى الآحَادِ وَالأَقْيِسَةِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އާހާދުއާއި ޤިޔާސްތަކުގެ މައްޗަށް މުތަވާތިރު އިސްކުރެވިގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަވާތުރުގެ ދަރަޖައިގައި ފޯރުކޮށްދެވިފައިވާ ޚަބަރު، އާޙާދުގެ

10ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الدَّلِيْلَانِ إِذَا كَانَ بَيْنَهُمَا عُمُومٌ وَخُصُوصٌ مِن وَجْهٍ فَالـمُعْتَبَرُ التَّرْجِيْحُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދެ ދަލީލެއްގެ ދެމެދުގައި އެއްގޮތަކުން ޢާއްމުކަމަކާއި ޚާއްޞަކަމެއް ވާނަމަ، ބަރޯސާވެވޭނީ

9ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الدَّلِيْلَانِ إِذَا تَعَارَضَا قُدِّمَ مَا كَانَ مِنْهُمَا أَقْرَبَ إِلَى الاِحْتِيَاطِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދެ ދަލީލު ތަޢާރުޟުވެއްޖެނަމަ، އެ ތަނުން ރައްކާތެރިކަންބޮޑު ގޮތާ ގާތްކަންބޮޑު

8ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الدَّلِيْلُ النَّاقِلُ عَنِ البَرَاءَةِ الأَصْلِيَّةِ مُرَجَّحٌ عَلَى الـمُقَرِّرِ لَهَا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {البَرَاءَةُ الأَصْلِيَّة ދޫކޮށް އެހެން ޙުކުމަކަށް ގެންގޮސްދޭ ދަލީލަކީ، އެއަށް އިޤުރާރުވާ

7ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الأَدِلَّةُ العَدَمِيَّةُ لَا تُعَارِضُ الأَدِلَّةَ الوُجُودِيَّةَ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޢަދަމީ ދަލީލުތައް ވުޖޫދީ ދަލީލުތަކާ ފުށުނާރާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވުޖޫދީ ދަލީލުތަކަކީ ޢަދަމީ ދަލީލުތަކުގެ

6ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): التَّرْجِيْحُ بَيْنَ الدَّلِيْلَيْنِ بِلَا مُرَجِّحٍ بَاطِلٌ، وَالعَمَلُ بِالرَّاجِحِ مِنْهُمَا وَاجِبٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ރާޖިޙުދޭނޭކަމެއްނެތި ދެ ދަލީލެއް ދެމެދު ތަރުޖީޙުދިނުމީ ބާޠިލުކަމެއް، އަދި އެ