ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم އަށް ކިޔަމަންތެރިކަން އަދާކުރުން
ސަލަފުއްޞާލިޙުންގެ އިމާމަކީ ﷲގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އެވެ.
ސަލަފުއްޞާލިޙުންގެ އިމާމަކީ ﷲގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އެވެ.
ޅ. ޙައްރާ[1] ހަނގުރާމަ: ދެން އެއަށްފަހުވެސް ފުލުފުލުން ފިތުނަތައް ލައިގަންނަމުން ދިއައެވެ. އޭގެތެރޭގައި ޒައިދު ބިން މުޢާވިޔާގެ ވެރިކަމުގައި ހިނގައިދިޔަ މަޝްހޫރު ޙައްރާ ހަނގުރާމަ ހިމެނެއެވެ. އަދި އެކަން ހިނގައިދިއައީ ރަސޫލުﷲ صلى الله
ބިދުޢަވެރިން ޒިޔާރަތްކުރާ ގޮތް
ޞިއްފީން ހަނގުރާމަ
ޢައިބު ހުރިކަން ނޭނގޭނަމަ އެ ވިއްކުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އަދި އޭގައިވާ އެންމެހާ ޢައިބުތަކުން ބަރީއަވެގެންވާކަން ޝަރުޠުކުރާނީއެވެ.
ނ. ޖަމަލު ހަނގުރާމަ: ޢުޘްމާނު رضي الله عنه ޝަހީދު ކޮށްލެއްވުމަށްފަހު ހިނގި ފިތުނަތަކުގެ ތެރޭގައި، ޢަލީގެފާނާއި ޢާއިޝަތުގެފާނާއި ޠޮލްޙާގެފާނާއި އަދި ޒުބައިރުގެފާނު -رضي الله عنهم- ގެ މެދުގައި ހިނގި މަޝްހޫރު ޖަމަލު
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙަދީޘްގައި އައިސްފައިވާ:
((مَا لَمْ يَتَفَرَّقَا))
“ދެ ވިޔަފާރިވެރިން (އެބަހީ: ގަންނަމީހާއާއި ވިއްކާމީހާ) ވަކިވެގެން ނުދާހާ ހިނދަކު…”
މިތާގައި ވަކިވެގެން ދިޔުމަކީ ކޮބާކަން ބަޔާންވެފައި ނުވެއެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ މުރާދަކީ ދެމީހުންގެ ހަށިގަނޑު (އެމަޖުލިހުން) ވަކިވެގެން ދިޔުމެވެ. ފަހެ އެދެމީހުން ވަކިވެގެން ހިނގައްޖެނަމަ ޚިޔާރު ބާޠިލުވެ އެވިޔަވާރީގެ ޢަޤުދު ލާޒިމުވީއެވެ.
ށ. ޢުޘްމާން ބިން ޢައްފާން رضي الله عنه ޝަހީދުކޮށްލެވުން: މުއުމިނުންގެ ޚަލީފާ ޢުމަރު ބިން އަލް ޚައްޠާބް رضي الله عنه ޝަހީދު ކޮށްލެވުމާއެކު، ޞަޙާބީންގެ ޒަމާނުގައި ފިތުނަތައް ފާޅުވެއްޖެކަން ކަށަވަރެވެ. ފަހެ
ފަހެ އެދެމީހުން – އެބަހީ: ގަންނަ މީހާއާއި ވިއްކާމީހާ – ވަކިވެގެން ނުދާހާ ހިނދަކު އެދެމީހުންނަށް އިޚްތިޔާރު ލިބިގެންވެއެވެ.
ހ. އިރުމަތީ ބިތުން ފިތުނަ ފާޅުވުން: މުސްލިމުންގެ ތެރެއިން ފާޅުވާ އެންމެ ގިނަ ފިތުނަތައް ނުކުމެގެން އަންނަހުށީ قَرْنُ الشَّيْطَان (ޝައިޠާނާގެ ދަޅު)[1] އެދިމާއަކުން އަރައިގެން އަންނަ ފަރާތް ކަމުގައިވާ އިރުމަތީ ބިތުންނެވެ. އެއީ ރަޙުމަތުގެ
ޢުމަރު ބުނުލް ޚައްޠާބު رضى الله عنه އިސްލާމްވެވަޑައިގަތުމުގެ ކުރީގައި ސާޅީހަކަށް ބޭކަލުން އިސްލާމްދީނަށް ވެދެވަޑައިގަތެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޤަބުރުފުޅާއި އެކަލޭގެފާނުގެ ދެ އަޞްޙާބު ބޭކަލުން رضى الله عنهما ގެ ޤަބުރުފުޅަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހާ އަންނާނީ ޤަބުރުގެ ކުރިމަތިންނެވެ.
މިބަރަކާތްތެރި ބިމަށް އާދެވިއްޖެ މީހަކަށް ދެ މިސްކިތަކަށާއި ތިން މަޤުބަރާއަކަށް ޒިޔާރަތްކުރުން ޝަރުޢުވެގެން ވެއެވެ.
މަދިނާގައި ދިރިއުޅޭމީހުނަށް އަދަބުތަކަކާއި އުޞޫލުތަކެއްވާ ފަދައިން އެތަނަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހުނަށްވެސް އަދަބުތަކެއްވެއެވެ
އެގާރަވަނައީ: މުސްލިމުމީހާ މިތަނުގައި ދިރިއުޅެމުން ދާއިރު އޭނާ މިއުޅެމުންދަނީ ޢިލްމުގެ ނޫރު އެތަނުން ފާޅުވެގެން ދިޔަބިންކަން ދަންނަން ޖެހެއެވެ.
6. ފިތުނަ ފާޅުވުން. الفِتَن: [މިއީ] “فِتْنَة” މިބަހުގެ ޖަމްޢެވެ. [ނުވަތަ ގިނަގޮތެވެ.] އެއީ އިމްތިޙާނު ކުރުން ނުވަތަ ޓެސްޓްކުރުމެވެ. އެއަށްފަހު އެބަސް ގިނައިން ބޭނުންކުރެވެމުން އަންނަނީ އޭގެތެރެއިން ނުރުހޭކަމަކަށްޓަކައި ކުރެވޭ އިމްތިޙާނަށެވެ. އޭގެފަހުގައި،
ސަލަފުއްޞާލިޙުންގެ އިމާމަކީ ﷲގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އެވެ.
ޅ. ޙައްރާ[1] ހަނގުރާމަ: ދެން އެއަށްފަހުވެސް ފުލުފުލުން ފިތުނަތައް ލައިގަންނަމުން ދިއައެވެ. އޭގެތެރޭގައި ޒައިދު ބިން މުޢާވިޔާގެ ވެރިކަމުގައި ހިނގައިދިޔަ މަޝްހޫރު ޙައްރާ ހަނގުރާމަ ހިމެނެއެވެ. އަދި އެކަން ހިނގައިދިއައީ ރަސޫލުﷲ صلى الله
ބިދުޢަވެރިން ޒިޔާރަތްކުރާ ގޮތް
ޞިއްފީން ހަނގުރާމަ
ޢައިބު ހުރިކަން ނޭނގޭނަމަ އެ ވިއްކުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އަދި އޭގައިވާ އެންމެހާ ޢައިބުތަކުން ބަރީއަވެގެންވާކަން ޝަރުޠުކުރާނީއެވެ.
ނ. ޖަމަލު ހަނގުރާމަ: ޢުޘްމާނު رضي الله عنه ޝަހީދު ކޮށްލެއްވުމަށްފަހު ހިނގި ފިތުނަތަކުގެ ތެރޭގައި، ޢަލީގެފާނާއި ޢާއިޝަތުގެފާނާއި ޠޮލްޙާގެފާނާއި އަދި ޒުބައިރުގެފާނު -رضي الله عنهم- ގެ މެދުގައި ހިނގި މަޝްހޫރު ޖަމަލު
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙަދީޘްގައި އައިސްފައިވާ:
((مَا لَمْ يَتَفَرَّقَا))
“ދެ ވިޔަފާރިވެރިން (އެބަހީ: ގަންނަމީހާއާއި ވިއްކާމީހާ) ވަކިވެގެން ނުދާހާ ހިނދަކު…”
މިތާގައި ވަކިވެގެން ދިޔުމަކީ ކޮބާކަން ބަޔާންވެފައި ނުވެއެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ މުރާދަކީ ދެމީހުންގެ ހަށިގަނޑު (އެމަޖުލިހުން) ވަކިވެގެން ދިޔުމެވެ. ފަހެ އެދެމީހުން ވަކިވެގެން ހިނގައްޖެނަމަ ޚިޔާރު ބާޠިލުވެ އެވިޔަވާރީގެ ޢަޤުދު ލާޒިމުވީއެވެ.
ށ. ޢުޘްމާން ބިން ޢައްފާން رضي الله عنه ޝަހީދުކޮށްލެވުން: މުއުމިނުންގެ ޚަލީފާ ޢުމަރު ބިން އަލް ޚައްޠާބް رضي الله عنه ޝަހީދު ކޮށްލެވުމާއެކު، ޞަޙާބީންގެ ޒަމާނުގައި ފިތުނަތައް ފާޅުވެއްޖެކަން ކަށަވަރެވެ. ފަހެ
ފަހެ އެދެމީހުން – އެބަހީ: ގަންނަ މީހާއާއި ވިއްކާމީހާ – ވަކިވެގެން ނުދާހާ ހިނދަކު އެދެމީހުންނަށް އިޚްތިޔާރު ލިބިގެންވެއެވެ.
ހ. އިރުމަތީ ބިތުން ފިތުނަ ފާޅުވުން: މުސްލިމުންގެ ތެރެއިން ފާޅުވާ އެންމެ ގިނަ ފިތުނަތައް ނުކުމެގެން އަންނަހުށީ قَرْنُ الشَّيْطَان (ޝައިޠާނާގެ ދަޅު)[1] އެދިމާއަކުން އަރައިގެން އަންނަ ފަރާތް ކަމުގައިވާ އިރުމަތީ ބިތުންނެވެ. އެއީ ރަޙުމަތުގެ
ޢުމަރު ބުނުލް ޚައްޠާބު رضى الله عنه އިސްލާމްވެވަޑައިގަތުމުގެ ކުރީގައި ސާޅީހަކަށް ބޭކަލުން އިސްލާމްދީނަށް ވެދެވަޑައިގަތެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޤަބުރުފުޅާއި އެކަލޭގެފާނުގެ ދެ އަޞްޙާބު ބޭކަލުން رضى الله عنهما ގެ ޤަބުރުފުޅަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހާ އަންނާނީ ޤަބުރުގެ ކުރިމަތިންނެވެ.
މިބަރަކާތްތެރި ބިމަށް އާދެވިއްޖެ މީހަކަށް ދެ މިސްކިތަކަށާއި ތިން މަޤުބަރާއަކަށް ޒިޔާރަތްކުރުން ޝަރުޢުވެގެން ވެއެވެ.
މަދިނާގައި ދިރިއުޅޭމީހުނަށް އަދަބުތަކަކާއި އުޞޫލުތަކެއްވާ ފަދައިން އެތަނަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހުނަށްވެސް އަދަބުތަކެއްވެއެވެ
އެގާރަވަނައީ: މުސްލިމުމީހާ މިތަނުގައި ދިރިއުޅެމުން ދާއިރު އޭނާ މިއުޅެމުންދަނީ ޢިލްމުގެ ނޫރު އެތަނުން ފާޅުވެގެން ދިޔަބިންކަން ދަންނަން ޖެހެއެވެ.
6. ފިތުނަ ފާޅުވުން. الفِتَن: [މިއީ] “فِتْنَة” މިބަހުގެ ޖަމްޢެވެ. [ނުވަތަ ގިނަގޮތެވެ.] އެއީ އިމްތިޙާނު ކުރުން ނުވަތަ ޓެސްޓްކުރުމެވެ. އެއަށްފަހު އެބަސް ގިނައިން ބޭނުންކުރެވެމުން އަންނަނީ އޭގެތެރެއިން ނުރުހޭކަމަކަށްޓަކައި ކުރެވޭ އިމްތިޙާނަށެވެ. އޭގެފަހުގައި،