އިސްވެ ބަޔާންވެ ދިޔަ ކަންކަމުން އެނގިގެން ދަނީ އެއްޗެއް ހޮވައިފި މީހެއްގެ މައްޗަށް 5 ކަމެއް ލާޒިމުވެގެންވާ ކަމެވެ.
އެއްވެސް އެއްޗެއް ހޮވައިފި މީހަކު، އަމާނާތްތެރިކަމާ އެކު އެއާ މެދު ޢަމަލު ނުކުރެވޭނެނަމަ ނުވަތަ އެ އިޢުލާނުކޮށްގެން އޭގެ ވެރިމީހާ ހޯދަން އޭނާއަށް މަސައްކަތް ނުކުރެވޭނެނަމަ އެ ނުނަގާށެވެ.
ތިންވަނަ ޙާލަތު:
اللُّقَطَة އަކީ: މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ގެއްލިފައިވާ މުދަލެވެ. (އެ އެހެން މީހަކަށް ފެނުމުން) އެއާ މެދު ޢަމަލުކުރަންވީ ގޮތާއި އެ ރައްކާތެރިކޮށް ބަލަހައްޓަންވީ ގޮތް އިސްލާމްދީނުގައި ވަނީ އަންގަވާފައެވެ. މުސްލިމުންގެ މުދަލަށް އިޙްތިރާމުކޮށް އެ ރައްކާތެރިކޮށްދޭން ޖެހޭނެއެވެ.
ޤިޔާމަތްދުވަހުން މީސްތަކުންނަށް ޝަފާޢަތްތެރިވެވަޑައިގެންނެވުމަށްޓަކައި އެކަލޭގެފާނު ހުންނަވާނޭ މަޤާމަކީ އެއީއެވެ.
ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ކަންތައްތައް ދިގު ލައިގެން ދިޔުމުން އަދި އެ މައުޤިފުގައި ހިނގާ ކަންތައްތައް އުނދަގޫވެ، އެދުވަހުގެ ހޫނު ގަދަވެ، ބިރުވެރިކަން ބޮޑުވުމުން މީސްތަކުން އެދުވަހުން ބައެއް ނަބީބޭކަލުންގެ އަރިހަށް ދާނެއެވެ. އެއީ ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ކަންތައްތައް ފައްޓަވާ ދެއްވައި އަޅުތަކުންގެ މެދުގައި ނިޔާ ކަނޑައަޅައިދެއްވުމަށް ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި ދަންނަވާ ދެއްވުމަށެވެ.
ޚަދީޖަތުގެފާނު އަވަހާރަވުމަށް ފަހު، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އެންމެ ފުރަތަމަ ކައިވެނި ބައްލަވައިގެންނެވީ ސައުދާ ބިންތު ޒަމްޢާ رضي الله عنها އާއެވެ.
އެކަލޭގެފާނުގެ ދަޢުވަތު ބިނާވެފައި އޮތީ ޝިރުކާއި ކުފުރާއި ބިދުޢަތަކުގެ ނުބައިކަން މީސްތަކުންނަށް ބަޔާންކޮށްދީ، ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޞައްޙަ ސުންނަތުގެ އަލީގައި މީސްތަކުންނަށް ތައުޙީދު (ﷲގެ އެއްކައުވަންތަކަން) އުނގަންނައިދުމުގެ މައްޗަށެވެ. ނަމަވެސް ކާފިރުންނާއި މުސްލިމުންގެ ތެރެއިންވެސް ބައެއް މީހުން އެކަލޭގެފާނުގެ ދަޢުވަތާ ދެކޮޅަށް ވާހަކަ ދައްކައެވެ. އެފަދަ މީހުން އެކަލޭގެފާނުގެ ދަޢުވަތަށް ތަބާވާ މީހުންނަށް “ވައްހާބީން” ނޭ ކިޔައެވެ.
ޢުމަރުގެފާނު ޝަހީދުވި ޙާދިޘާ
ޢުމަރުގެފާނުގެ ޚިލާފަތުގައި ކުރެވުނު އިޞްލާޙީ، ނިޡާމީ މަސައްކަތްތައް
ދެވަނައީ: ޢުމަރުގެފާނުގެ ޚިލާފަތުގައި ކުރެވުނު އިޞްލާޙީ، ނިޡާމީ މަސައްކަތްތައް
އިސްކަންދަރިއްޔާ ފަތަޙަކުރެއްވުން
ބާބިލްޔޫންގެ ކިއްލާ ފަތަޙަކުރެއްވުން
މަދީނާގައި ހުންނަ مجمع الملك فهد لطباعة المصحف الشريف އިން ޗާޕުކުރާ ޤުރުއާން މުޞްޙަފުގައިވާ ލިޔުމަކީ ޢުޘްމާން ޢަބްދުހޫ ޠާހާގެ އަތުލިޔުމެވެ.
ނ- މިޞްރު ފަތަޙަކުރެއްވުން
ފާޠިމީން ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ ޢީދު މީލާދު ފާހަގަކުރަން ފެށީ މިޞްރުގެ ޤާހިރާގައި، ހިޖުރައިން 4 ވަނަ ޤަރުނުގައެވެ. އެގޮތުން އެބައިމީހުން 6 މައުލިދެއް ވަރަށް ކުލަގަދަކޮށް ފާހަގަކުރިއެވެ. އެއީ ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ މައުލިދާއި، ޢަލީގެފާނުގެ މައުލިދާއި ފާޠިމަތުގެފާނުގެ މައުލިދާއި، ޙަސަނުގެފާނުގެ މައުލިދާއި، ޙުސައިންގެފާނު މައުލިދު އަދި އެއިރަކު ހުންނަ ޚަލީފާއެއްގެ މައުލިދެވެ.
އިސްވެ ބަޔާންވެ ދިޔަ ކަންކަމުން އެނގިގެން ދަނީ އެއްޗެއް ހޮވައިފި މީހެއްގެ މައްޗަށް 5 ކަމެއް ލާޒިމުވެގެންވާ ކަމެވެ.
އެއްވެސް އެއްޗެއް ހޮވައިފި މީހަކު، އަމާނާތްތެރިކަމާ އެކު އެއާ މެދު ޢަމަލު ނުކުރެވޭނެނަމަ ނުވަތަ އެ އިޢުލާނުކޮށްގެން އޭގެ ވެރިމީހާ ހޯދަން އޭނާއަށް މަސައްކަތް ނުކުރެވޭނެނަމަ އެ ނުނަގާށެވެ.
ތިންވަނަ ޙާލަތު:
اللُّقَطَة އަކީ: މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ގެއްލިފައިވާ މުދަލެވެ. (އެ އެހެން މީހަކަށް ފެނުމުން) އެއާ މެދު ޢަމަލުކުރަންވީ ގޮތާއި އެ ރައްކާތެރިކޮށް ބަލަހައްޓަންވީ ގޮތް އިސްލާމްދީނުގައި ވަނީ އަންގަވާފައެވެ. މުސްލިމުންގެ މުދަލަށް އިޙްތިރާމުކޮށް އެ ރައްކާތެރިކޮށްދޭން ޖެހޭނެއެވެ.
ޤިޔާމަތްދުވަހުން މީސްތަކުންނަށް ޝަފާޢަތްތެރިވެވަޑައިގެންނެވުމަށްޓަކައި އެކަލޭގެފާނު ހުންނަވާނޭ މަޤާމަކީ އެއީއެވެ.
ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ކަންތައްތައް ދިގު ލައިގެން ދިޔުމުން އަދި އެ މައުޤިފުގައި ހިނގާ ކަންތައްތައް އުނދަގޫވެ، އެދުވަހުގެ ހޫނު ގަދަވެ، ބިރުވެރިކަން ބޮޑުވުމުން މީސްތަކުން އެދުވަހުން ބައެއް ނަބީބޭކަލުންގެ އަރިހަށް ދާނެއެވެ. އެއީ ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ކަންތައްތައް ފައްޓަވާ ދެއްވައި އަޅުތަކުންގެ މެދުގައި ނިޔާ ކަނޑައަޅައިދެއްވުމަށް ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި ދަންނަވާ ދެއްވުމަށެވެ.
ޚަދީޖަތުގެފާނު އަވަހާރަވުމަށް ފަހު، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އެންމެ ފުރަތަމަ ކައިވެނި ބައްލަވައިގެންނެވީ ސައުދާ ބިންތު ޒަމްޢާ رضي الله عنها އާއެވެ.
އެކަލޭގެފާނުގެ ދަޢުވަތު ބިނާވެފައި އޮތީ ޝިރުކާއި ކުފުރާއި ބިދުޢަތަކުގެ ނުބައިކަން މީސްތަކުންނަށް ބަޔާންކޮށްދީ، ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޞައްޙަ ސުންނަތުގެ އަލީގައި މީސްތަކުންނަށް ތައުޙީދު (ﷲގެ އެއްކައުވަންތަކަން) އުނގަންނައިދުމުގެ މައްޗަށެވެ. ނަމަވެސް ކާފިރުންނާއި މުސްލިމުންގެ ތެރެއިންވެސް ބައެއް މީހުން އެކަލޭގެފާނުގެ ދަޢުވަތާ ދެކޮޅަށް ވާހަކަ ދައްކައެވެ. އެފަދަ މީހުން އެކަލޭގެފާނުގެ ދަޢުވަތަށް ތަބާވާ މީހުންނަށް “ވައްހާބީން” ނޭ ކިޔައެވެ.
ޢުމަރުގެފާނު ޝަހީދުވި ޙާދިޘާ
ޢުމަރުގެފާނުގެ ޚިލާފަތުގައި ކުރެވުނު އިޞްލާޙީ، ނިޡާމީ މަސައްކަތްތައް
ދެވަނައީ: ޢުމަރުގެފާނުގެ ޚިލާފަތުގައި ކުރެވުނު އިޞްލާޙީ، ނިޡާމީ މަސައްކަތްތައް
އިސްކަންދަރިއްޔާ ފަތަޙަކުރެއްވުން
ބާބިލްޔޫންގެ ކިއްލާ ފަތަޙަކުރެއްވުން
މަދީނާގައި ހުންނަ مجمع الملك فهد لطباعة المصحف الشريف އިން ޗާޕުކުރާ ޤުރުއާން މުޞްޙަފުގައިވާ ލިޔުމަކީ ޢުޘްމާން ޢަބްދުހޫ ޠާހާގެ އަތުލިޔުމެވެ.
ނ- މިޞްރު ފަތަޙަކުރެއްވުން
ފާޠިމީން ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ ޢީދު މީލާދު ފާހަގަކުރަން ފެށީ މިޞްރުގެ ޤާހިރާގައި، ހިޖުރައިން 4 ވަނަ ޤަރުނުގައެވެ. އެގޮތުން އެބައިމީހުން 6 މައުލިދެއް ވަރަށް ކުލަގަދަކޮށް ފާހަގަކުރިއެވެ. އެއީ ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ މައުލިދާއި، ޢަލީގެފާނުގެ މައުލިދާއި ފާޠިމަތުގެފާނުގެ މައުލިދާއި، ޙަސަނުގެފާނުގެ މައުލިދާއި، ޙުސައިންގެފާނު މައުލިދު އަދި އެއިރަކު ހުންނަ ޚަލީފާއެއްގެ މައުލިދެވެ.
