މި ކުރުފޮތަކީ “މައި ބުލީސް ނޭމް އިޒް “މޮމް” ޑިސިޕްލިނިންގް ވިތައުޓް އެންގަރ” މި ނަމުގައި އަސްމާ ޙުސައިން ލިޔުވާފައިވާ ފޮތް އަޞްލަކަށް ބަލައިގެން އެކުލަވައިލާފައިވާ ފޮތެކެވެ.
ލޮބުވެތި މައިންނާއި ބަފައިންނޭވެ! ދަރިންނަކީ ﷲ ސުބުހާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަޅުގަނޑުމެންނާ ހަވާލުކުރައްވާ ވަރަށްވެސް ބޮޑު އަމާނާތެކެވެ. އަދި އެކުދިންގެ ހެޔޮގޮތުގައި ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ބޮލުގައި އެޅިފައިވާ ވަރަށް ވެސް ބޮޑު ބުރަ ޒިންމާއެކެވެ.
(41) މުސްލިމު ނޫން ޤައުމެއްގައި ދިރިއުޅެމުންދާ މުސްލިމުންނަށް ކުރިމަތިވާ އެންމެބޮޑު އުނދަގޫކަމަކީ: ޞައްޙަ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތަކުން ދަރިންނަށް ތަރުބިއްޔަތު ދިނުމެވެ. އަދި މިފަދަ ޤައުމުތަކުގައި ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހެއެވެ. އެއީ؛ ޢަޤީދާގެގޮތުން، ނުވަތަ އަޚްލާޤީގޮތުން،
ހުރިހާ ކުދިންނަކީވެސް އެކުދިން ތަރުބިއްޔަތުކުރާ މީހުން ވަރުބަލިކުރުވާނެ ކުދިންނެވެ. ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތެކެވެ. އެކަމުގައި ކުރީގެ ޖީލުތަކާއި، މިޖީލުގެ ތަފާތެއް ނެތެވެ. މިޖީލުގެ ކުދިންގެ ފުށުން މިކުރިމަތިވާފަދަ ކަންކަމާއި ކުރިމަތިލާކަށް އަހަރެންނަކަށް
(31) އިޖްތިމާޢީގޮތުން ކުއްޖާގެ ހުނަރުތައް ކުރިއަރުވައިދޭނޭ މުހިއްމު ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި: * ކުއްޖާގެ ކިބައިގައި އިޖްތިމާޢީ ވިސްނުންތެރިކަން ކުރިއެރުވުން: މިކަމަކީ އެހެންމީހުންނާ ގުޅުންބަދަހިކުރުމުގެ ޤާބިލުކަމަށް އެހީތެރިވެދޭނެކަމެކެވެ. އަދި އެބައިމީހުންގެ ޝުޢޫރުތައް ދެނެގަތުމާއި، އެބައިމީހުންނަށް ޖަވާބުދާރީވުމަށްވެސް
ތިބާގެ ގާތުގައި އެންމެ ލޮބުވެތިކަން ބޮޑު މީހަކީ ކާކު؟
(21) ޠާހިރު ކިތައް އަންހެންކުދިންނެއް، އެކުދިންގެ އެކުވެރިންނާ އެއްވައްތަރުވުމަށް ދޫކޮށްލުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެގޮތުން ރަނގަޅުމަގުން ކައްސާލައިގެން ގޮސްފައިވޭތޯއެވެ! ހެޔޮމަގުގައި ތިބި ކިތައް ފިރިހެންކުދިންނެއް ގޯސްމީހުންނާޖެހިގެން ޖަރީމާތަކާއި މަސްތުވާތަކެތީގެ ތެރެއަށް ފޭދިގެން ގޮސްފައިވޭތޯއެވެ! ފަރުވާކުރުމަށްވުރެ ހެޔޮވެގެންވަނީ ރައްކާތެރިވުމެވެ.
23- އާޔަތުލް ކުރުސި ކިޔުން
ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކަކީ ކިޔުން ހާދަހާ މުހިންމު ޛިކުރުތަކެކެވެ. މިފަދަ ޛިކުރުތައް ކިޔުމުގެ ސަބަބުން، އެތައް ނުރައްކަލަކާ މުޞީބާތަކުން ﷲ ތަޢާލާ، އިންސާނާ މިންޖުކުރައްވައެވެ.
(11) މުސްލިމެއްގެ މައްޗަށް ވަނީ، އޭނާގެ ދަރިން ކުޑައިރުގައި ނަމާދުގެ ކަންކަން އުނގަންނައިދިނުމެވެ. ފަހެ، އެ ކުދިންގެ އުމުރުން ހަތް އަހަރުވުމުން ނަމާދުކުރަން އަމުރުކުރުމެވެ. އަދި ދިހަ އަހަރުވުމުން އަދަބުދީގެންވެސް ނަމާދުކުރުވުމެވެ. ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ
ފަހެ، މިއީ ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމާގުޅޭގޮތުން އައްޝައިޚު މުޙައްމަދު ޞާލިޙު އަލްމުނައްޖިދު حفظه الله ޝާއިޢުކުރައްވާފައިވާ “48 فائدة في تربية الأولاد” މި ފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ الحمد
20- މުޞީބާތްތަކުން ރައްކާތެރިކޮށްދެއްވުން އެދި ﷲއަށް ދެންނެވުން
ބަންޑުންވެފައިވާ ކިރު ތައްޓާ މެދު ހިތާމަނުކުރާށެވެ.
17- ހަށިގަނޑާއި ގުނަވަންތަކުގައި ޢާފިޔަތު ލެއްވުމަށް އެދި ﷲގެ ޙަޟްރަތުގައި ދުޢާކުރުން
އަވަށްޓެރިންގެ މިންގަނޑު: އަވަށްޓެރިންގެ މިންގަނޑާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި ޚިލާފުތަކެއްހުއްޓެވެ. އޭގެތެރެއިން ބައެއް ރައުޔުތަކަކީ([1]): 1) އޭނަގެ ގެއިން ފެށިގެން ކޮންމެ ދިމާލަކުން ސާޅީސްގޭގެ ދުރުމިނެވެ. މިގޮތަށް عَائِشَةُގެފާނުގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވެއެވެ. އަދި الزُهُرِي އާއި
މި ކުރުފޮތަކީ “މައި ބުލީސް ނޭމް އިޒް “މޮމް” ޑިސިޕްލިނިންގް ވިތައުޓް އެންގަރ” މި ނަމުގައި އަސްމާ ޙުސައިން ލިޔުވާފައިވާ ފޮތް އަޞްލަކަށް ބަލައިގެން އެކުލަވައިލާފައިވާ ފޮތެކެވެ.
ލޮބުވެތި މައިންނާއި ބަފައިންނޭވެ! ދަރިންނަކީ ﷲ ސުބުހާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަޅުގަނޑުމެންނާ ހަވާލުކުރައްވާ ވަރަށްވެސް ބޮޑު އަމާނާތެކެވެ. އަދި އެކުދިންގެ ހެޔޮގޮތުގައި ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ބޮލުގައި އެޅިފައިވާ ވަރަށް ވެސް ބޮޑު ބުރަ ޒިންމާއެކެވެ.
(41) މުސްލިމު ނޫން ޤައުމެއްގައި ދިރިއުޅެމުންދާ މުސްލިމުންނަށް ކުރިމަތިވާ އެންމެބޮޑު އުނދަގޫކަމަކީ: ޞައްޙަ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތަކުން ދަރިންނަށް ތަރުބިއްޔަތު ދިނުމެވެ. އަދި މިފަދަ ޤައުމުތަކުގައި ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހެއެވެ. އެއީ؛ ޢަޤީދާގެގޮތުން، ނުވަތަ އަޚްލާޤީގޮތުން،
ހުރިހާ ކުދިންނަކީވެސް އެކުދިން ތަރުބިއްޔަތުކުރާ މީހުން ވަރުބަލިކުރުވާނެ ކުދިންނެވެ. ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތެކެވެ. އެކަމުގައި ކުރީގެ ޖީލުތަކާއި، މިޖީލުގެ ތަފާތެއް ނެތެވެ. މިޖީލުގެ ކުދިންގެ ފުށުން މިކުރިމަތިވާފަދަ ކަންކަމާއި ކުރިމަތިލާކަށް އަހަރެންނަކަށް
(31) އިޖްތިމާޢީގޮތުން ކުއްޖާގެ ހުނަރުތައް ކުރިއަރުވައިދޭނޭ މުހިއްމު ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި: * ކުއްޖާގެ ކިބައިގައި އިޖްތިމާޢީ ވިސްނުންތެރިކަން ކުރިއެރުވުން: މިކަމަކީ އެހެންމީހުންނާ ގުޅުންބަދަހިކުރުމުގެ ޤާބިލުކަމަށް އެހީތެރިވެދޭނެކަމެކެވެ. އަދި އެބައިމީހުންގެ ޝުޢޫރުތައް ދެނެގަތުމާއި، އެބައިމީހުންނަށް ޖަވާބުދާރީވުމަށްވެސް
ތިބާގެ ގާތުގައި އެންމެ ލޮބުވެތިކަން ބޮޑު މީހަކީ ކާކު؟
(21) ޠާހިރު ކިތައް އަންހެންކުދިންނެއް، އެކުދިންގެ އެކުވެރިންނާ އެއްވައްތަރުވުމަށް ދޫކޮށްލުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެގޮތުން ރަނގަޅުމަގުން ކައްސާލައިގެން ގޮސްފައިވޭތޯއެވެ! ހެޔޮމަގުގައި ތިބި ކިތައް ފިރިހެންކުދިންނެއް ގޯސްމީހުންނާޖެހިގެން ޖަރީމާތަކާއި މަސްތުވާތަކެތީގެ ތެރެއަށް ފޭދިގެން ގޮސްފައިވޭތޯއެވެ! ފަރުވާކުރުމަށްވުރެ ހެޔޮވެގެންވަނީ ރައްކާތެރިވުމެވެ.
23- އާޔަތުލް ކުރުސި ކިޔުން
ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކަކީ ކިޔުން ހާދަހާ މުހިންމު ޛިކުރުތަކެކެވެ. މިފަދަ ޛިކުރުތައް ކިޔުމުގެ ސަބަބުން، އެތައް ނުރައްކަލަކާ މުޞީބާތަކުން ﷲ ތަޢާލާ، އިންސާނާ މިންޖުކުރައްވައެވެ.
(11) މުސްލިމެއްގެ މައްޗަށް ވަނީ، އޭނާގެ ދަރިން ކުޑައިރުގައި ނަމާދުގެ ކަންކަން އުނގަންނައިދިނުމެވެ. ފަހެ، އެ ކުދިންގެ އުމުރުން ހަތް އަހަރުވުމުން ނަމާދުކުރަން އަމުރުކުރުމެވެ. އަދި ދިހަ އަހަރުވުމުން އަދަބުދީގެންވެސް ނަމާދުކުރުވުމެވެ. ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ
ފަހެ، މިއީ ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމާގުޅޭގޮތުން އައްޝައިޚު މުޙައްމަދު ޞާލިޙު އަލްމުނައްޖިދު حفظه الله ޝާއިޢުކުރައްވާފައިވާ “48 فائدة في تربية الأولاد” މި ފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ الحمد
20- މުޞީބާތްތަކުން ރައްކާތެރިކޮށްދެއްވުން އެދި ﷲއަށް ދެންނެވުން
ބަންޑުންވެފައިވާ ކިރު ތައްޓާ މެދު ހިތާމަނުކުރާށެވެ.
17- ހަށިގަނޑާއި ގުނަވަންތަކުގައި ޢާފިޔަތު ލެއްވުމަށް އެދި ﷲގެ ޙަޟްރަތުގައި ދުޢާކުރުން
އަވަށްޓެރިންގެ މިންގަނޑު: އަވަށްޓެރިންގެ މިންގަނޑާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި ޚިލާފުތަކެއްހުއްޓެވެ. އޭގެތެރެއިން ބައެއް ރައުޔުތަކަކީ([1]): 1) އޭނަގެ ގެއިން ފެށިގެން ކޮންމެ ދިމާލަކުން ސާޅީސްގޭގެ ދުރުމިނެވެ. މިގޮތަށް عَائِشَةُގެފާނުގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވެއެވެ. އަދި الزُهُرِي އާއި
