ދާދި އިހަކަށް ދުވަހު އަޅުގަނޑުމެން އިސްތިޤްބާލުކުރި ރަމަޟާންމަސް މިވަނީ އަޅުގަނޑުމެންނާއި އަލްވަދާޢު ކިޔާފައެވެ. ރޯދައިގެ މައްސަރު، ޤުރުއާނުގެ މައްސަރު، ރޭއަޅުކަމުގެ މައްސަރު، ސަދަޤާތާއި ޚައިރާތުގެ މައްސަރު، ފާފަފުއްސެވުމާއި ނަރަކައިން މުއްތިކުރެއްވުމުގެ މައްސަރު މިވަނީ އަޅުގަނޑުމެންނާއި
މިއީ 08 ޞަފަރު 1442 ވީ ހުކުރު ދުވަހު މަސްޖިދުއް ނަބަވީގައި الشيخ عبدالله البعيجان -حفظه الله- ދެއްވި ޚުޠުބާގެ ޚުލާޞާއެކެވެ.
މިއީ ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުން މަތިވެރި އަޖުރު ލިބޭނެކަން ޤުރުއާނާ ސުންނަތުން ޘާބިތުވާ ޢަމަލުތަކެކެވެ.
މިއީ ދަރިންވެސް އެމީހުންގެ މައިންބަފައިންނާ ދެކޮޅުވެރިވުމަށްޓަކައި ދައްކާ ބަހަނާއެވެ. މައިންބަފައިން މިވަނީ މިކަން ގަބޫލުކޮށް، ދަރިންގެ ކުރިމަތީގައި ބަސްހުއްޓި އަދި އެދަރިންގެ ކުރިމަތީގައި މައިންބަފައިންނަކީ ބަސްވިކޭ ބަޔަކަށްވުމުން މަހުރޫމުވެގެންނެވެ.
މިސާލަކަށް: މަޖުލީހެއްގައި އިން މީހަކަށް އެ މަޖުލީހުގައި މީހަކާ ބެހޭ ގޮތުން ނޭދެވޭ ވާހަކައެއް ދައްކާ އަޑު އިވުމުން، އެވާހަކައާއިގެން އެމީހެއްގެ ގާތަށް ގޮސް، އެފަދަ ވާހަކައެއް އޭނާއާ ބެހޭގޮތުން ދެކެވުނުކަމަށް ބުނުމެވެ. މިފަދަ ކަންކަމަށް ދިވެހި ބަހުގައި “ދޭތެރެ ޖެއްސުން” ނުވަތަ “ދެބައޮޑުވުން” ކިޔާ އުޅެއެވެ.
ބައެއް ބޭކަލުން ވިދާޅުވެއެވެ.
“މީހަކަށް ހެޔޮކޮށް ހިތި މީހާއަށް ހިތުގެ އަޑިން ލޯބިވެވޭއިރު، އޭނާއަށް އެންމެ ހެޔޮ އެދޭ ފަރާތްކަމުގައިވާ ﷲ ތަޢާލާއަށް، އޭނާގެ ހިތް އެއްކޮށް ނުލެނބުން އެއީ ކޮންފަދަ ޢަޖައިބެއް ހެއްޔެވެ؟”
ބައެއް މައިންބަފައިން، އެމީހުންގެ ދަރިންގެ އުޅުން އިޞްލާޙުކުރުން ދޫކޮށް، އެކުދިންގެ އަމިއްލަ ޚިޔާލަށް އަދި ބޭނުންގޮތަކަށް ނިންމުންތައް ނިންމަން ދޫކޮށްލައެވެ. މިގޮތަށް އެބައިމީހުން ކަންކުރަން މެދުވެރިވާ ސަބަބުތަކަށް އަލިއަޅުވާލާނަމެވެ. 2- ކުޑަކުދިންގެ ބުއްދީގެ ވިސްނުމަށް
ބަޔާންކުރެވުނު ފަދަ ވިސްނުން ގެންގުޅުމަކީ، މައިންބަފައިންނަށް އިޙްސާންތެރިވުމާއި ހެޔޮކޮށް ހިތުމުގެ މިވިސްނުން އެއްކޮށް މުގުރާލާ ކަމެކެވެ. މިސާލަކަށް؛ އަހަރެމެން މިބުނަނީ އެކުދިން ބޮޑެތިވެ، ބުއްދިހުރި ބަޔަކަށް ވާތީ އެކުދިންގެ މައްޗަށް މައިންބަފައިންނަށް އެއްވެސް ބަލަދުވެރިކަމެއް
ތިރީގައި މިބަޔާންކުރެވެނީ މިޖީލުގެ ކުދިން މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ވީއްލިގެން ދިއުމަށް މެދުވެރިވި މައިގަނޑު ސަބަބުގެ ތެރެއިން ތިންވަނަ ސަބަބެވެ. އެއީ: 3- ދަރިންގެ މައްޗަށް މައިންބަފައިންގެ ބާރު ނުހިނގުން ބައެއް މައިންބަފައިން އެމީހުންގެ
ތިރީގައި މިބަޔާންކުރަނީ މިޖީލުގެ ކުދިން މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ވީއްލިގެން ދިއުމަށް މެދުވެރިވި މައިގަނޑު ސަބަބުގެ ތެރެއިން ދެވަނަ ސަބަބެވެ. އެއީ: ބައެއް ގެތަކުގައި ދަރިންނަށް ތަރުބިއްޔަތު ދޭނެ ފަރާތެއް ނެތުން. ބައެއް ގެތަކުގައި،
3. ކުޑަކުދިން ކުރާ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބު ނުދީ ރެކިގަތުން: އަދި ޖަވާބު ދޭއިރުގައި ވެސް ރަނގަޅަށް ޖަވާބު ނުދީ ދޮގުހަދައިގެން ޖަވާބު ދިނުމެވެ. ބައެއް މައިންބަފައިން އެމީހުންގެ ދަރިން ކައިރީ ދޮގު ހަދައި، އެކުދިންގެ
މިޖީލުގެ ކުދިން އެމީހުންގެ މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ބޭރުވީ ކިހިނެތް އަދި ކީއްވެ؟ މިބާބަކީ މިފޮތުގެ އެންމެ މުހިއްމު ބައެވެ. އަދި މައިގަނޑު މައުޟޫޢަށް އަލިއަޅުވާލެވޭ ބާބެވެ. މީގައި ވަނީ މިޖީލުގެ ކުދިންގެ ނުކިޔަމަންތެރިވުމަށް
މިޖީލުގެ ކުދިންނަށް މިހާ ބޮޑު ބަދަލެއް އައުމަށް މެދުވެރިވި ދެވަނަ ސަބަބަކީ: އެކުދިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރާ ފަރާތުގެ ޝަޚުޞިއްޔަތުގެ ބަލިކަށިކަމެވެ. މީގެ ކުރީގައިވެސް ބައެއް މުރައްބީންނަކީ ޝަޚުޞިއްޔަތު ބަލިކަށި ފަރާތްތަކެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އާއްމު މާޙައުލު،
އޭ މަންމައިންނޭވެ! އޯގާތެރިވުން، އޭގެ ޒާތުގައި ތިމާގެ ބަހުގައި ސާބިތުވުމާ ފުށު ނާރައެވެ. އޯގާތެރިކަމަކީ، ލޯތްބާއި، ބެލެހެއްޓުންތެރިކަމާއި، ދަރިފުޅުގެ ނަފްސު ޤަބޫލުކުރުމާއި، އަދި އޭނާގެ ބޭނުންތަކަށް އިސްކަން ދިނުމެވެ. ސާބިތުވުމަކީ، ކަނޑައެޅިފައިވާ އަމުރުތަކާއި، ނަހީތައް
މިޖީލުގެ ކުދިންގެ ކިބައިގައި ބަދަލުވެފައިވަނީ ކޮން ކަމެއް؟ ކޮންމެ މުރައްބީއެއްގެ ކައިރީގައި، މިޖީލުގެ ކުދިން ފަސާދަވުމުގެ ސަބަބަކީ ކޮބައިތޯ ސުވާލުކޮށްފިނަމަ، މިފަދައިން ޖަވާބު ދޭނެއެވެ. “އެގޮތަށް މި މެދުވެރިވީ ބަވަނަވުމުގެ (ގްލޯބަލައިޒޭޝަންގެ) ސަބަބުންނެވެ. އަދި
ބޭރު ތެރެއިން ކުރިމަތިވާ ގޮންޖެހުންތައް މަދުކުރެވޭނީ ވަކި މިންވަރަކަށެވެ. އަދި އެކަންކަމުން ކުރާ އަސަރުތައް ކުޑަކުރެވޭނީވެސް ވަކި މިންވަރަކަށެވެ. އެހެންކަމުން އެކިއެކި މަސައްކަތްތަކާއި، ބުރަ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ސަބަބުން ކުދިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުން އިހުމާލުވެގެން ނުވާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް،
ދާދި އިހަކަށް ދުވަހު އަޅުގަނޑުމެން އިސްތިޤްބާލުކުރި ރަމަޟާންމަސް މިވަނީ އަޅުގަނޑުމެންނާއި އަލްވަދާޢު ކިޔާފައެވެ. ރޯދައިގެ މައްސަރު، ޤުރުއާނުގެ މައްސަރު، ރޭއަޅުކަމުގެ މައްސަރު، ސަދަޤާތާއި ޚައިރާތުގެ މައްސަރު، ފާފަފުއްސެވުމާއި ނަރަކައިން މުއްތިކުރެއްވުމުގެ މައްސަރު މިވަނީ އަޅުގަނޑުމެންނާއި
މިއީ 08 ޞަފަރު 1442 ވީ ހުކުރު ދުވަހު މަސްޖިދުއް ނަބަވީގައި الشيخ عبدالله البعيجان -حفظه الله- ދެއްވި ޚުޠުބާގެ ޚުލާޞާއެކެވެ.
މިއީ ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުން މަތިވެރި އަޖުރު ލިބޭނެކަން ޤުރުއާނާ ސުންނަތުން ޘާބިތުވާ ޢަމަލުތަކެކެވެ.
މިއީ ދަރިންވެސް އެމީހުންގެ މައިންބަފައިންނާ ދެކޮޅުވެރިވުމަށްޓަކައި ދައްކާ ބަހަނާއެވެ. މައިންބަފައިން މިވަނީ މިކަން ގަބޫލުކޮށް، ދަރިންގެ ކުރިމަތީގައި ބަސްހުއްޓި އަދި އެދަރިންގެ ކުރިމަތީގައި މައިންބަފައިންނަކީ ބަސްވިކޭ ބަޔަކަށްވުމުން މަހުރޫމުވެގެންނެވެ.
މިސާލަކަށް: މަޖުލީހެއްގައި އިން މީހަކަށް އެ މަޖުލީހުގައި މީހަކާ ބެހޭ ގޮތުން ނޭދެވޭ ވާހަކައެއް ދައްކާ އަޑު އިވުމުން، އެވާހަކައާއިގެން އެމީހެއްގެ ގާތަށް ގޮސް، އެފަދަ ވާހަކައެއް އޭނާއާ ބެހޭގޮތުން ދެކެވުނުކަމަށް ބުނުމެވެ. މިފަދަ ކަންކަމަށް ދިވެހި ބަހުގައި “ދޭތެރެ ޖެއްސުން” ނުވަތަ “ދެބައޮޑުވުން” ކިޔާ އުޅެއެވެ.
ބައެއް ބޭކަލުން ވިދާޅުވެއެވެ.
“މީހަކަށް ހެޔޮކޮށް ހިތި މީހާއަށް ހިތުގެ އަޑިން ލޯބިވެވޭއިރު، އޭނާއަށް އެންމެ ހެޔޮ އެދޭ ފަރާތްކަމުގައިވާ ﷲ ތަޢާލާއަށް، އޭނާގެ ހިތް އެއްކޮށް ނުލެނބުން އެއީ ކޮންފަދަ ޢަޖައިބެއް ހެއްޔެވެ؟”
ބައެއް މައިންބަފައިން، އެމީހުންގެ ދަރިންގެ އުޅުން އިޞްލާޙުކުރުން ދޫކޮށް، އެކުދިންގެ އަމިއްލަ ޚިޔާލަށް އަދި ބޭނުންގޮތަކަށް ނިންމުންތައް ނިންމަން ދޫކޮށްލައެވެ. މިގޮތަށް އެބައިމީހުން ކަންކުރަން މެދުވެރިވާ ސަބަބުތަކަށް އަލިއަޅުވާލާނަމެވެ. 2- ކުޑަކުދިންގެ ބުއްދީގެ ވިސްނުމަށް
ބަޔާންކުރެވުނު ފަދަ ވިސްނުން ގެންގުޅުމަކީ، މައިންބަފައިންނަށް އިޙްސާންތެރިވުމާއި ހެޔޮކޮށް ހިތުމުގެ މިވިސްނުން އެއްކޮށް މުގުރާލާ ކަމެކެވެ. މިސާލަކަށް؛ އަހަރެމެން މިބުނަނީ އެކުދިން ބޮޑެތިވެ، ބުއްދިހުރި ބަޔަކަށް ވާތީ އެކުދިންގެ މައްޗަށް މައިންބަފައިންނަށް އެއްވެސް ބަލަދުވެރިކަމެއް
ތިރީގައި މިބަޔާންކުރެވެނީ މިޖީލުގެ ކުދިން މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ވީއްލިގެން ދިއުމަށް މެދުވެރިވި މައިގަނޑު ސަބަބުގެ ތެރެއިން ތިންވަނަ ސަބަބެވެ. އެއީ: 3- ދަރިންގެ މައްޗަށް މައިންބަފައިންގެ ބާރު ނުހިނގުން ބައެއް މައިންބަފައިން އެމީހުންގެ
ތިރީގައި މިބަޔާންކުރަނީ މިޖީލުގެ ކުދިން މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ވީއްލިގެން ދިއުމަށް މެދުވެރިވި މައިގަނޑު ސަބަބުގެ ތެރެއިން ދެވަނަ ސަބަބެވެ. އެއީ: ބައެއް ގެތަކުގައި ދަރިންނަށް ތަރުބިއްޔަތު ދޭނެ ފަރާތެއް ނެތުން. ބައެއް ގެތަކުގައި،
3. ކުޑަކުދިން ކުރާ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބު ނުދީ ރެކިގަތުން: އަދި ޖަވާބު ދޭއިރުގައި ވެސް ރަނގަޅަށް ޖަވާބު ނުދީ ދޮގުހަދައިގެން ޖަވާބު ދިނުމެވެ. ބައެއް މައިންބަފައިން އެމީހުންގެ ދަރިން ކައިރީ ދޮގު ހަދައި، އެކުދިންގެ
މިޖީލުގެ ކުދިން އެމީހުންގެ މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ބޭރުވީ ކިހިނެތް އަދި ކީއްވެ؟ މިބާބަކީ މިފޮތުގެ އެންމެ މުހިއްމު ބައެވެ. އަދި މައިގަނޑު މައުޟޫޢަށް އަލިއަޅުވާލެވޭ ބާބެވެ. މީގައި ވަނީ މިޖީލުގެ ކުދިންގެ ނުކިޔަމަންތެރިވުމަށް
މިޖީލުގެ ކުދިންނަށް މިހާ ބޮޑު ބަދަލެއް އައުމަށް މެދުވެރިވި ދެވަނަ ސަބަބަކީ: އެކުދިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރާ ފަރާތުގެ ޝަޚުޞިއްޔަތުގެ ބަލިކަށިކަމެވެ. މީގެ ކުރީގައިވެސް ބައެއް މުރައްބީންނަކީ ޝަޚުޞިއްޔަތު ބަލިކަށި ފަރާތްތަކެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އާއްމު މާޙައުލު،
އޭ މަންމައިންނޭވެ! އޯގާތެރިވުން، އޭގެ ޒާތުގައި ތިމާގެ ބަހުގައި ސާބިތުވުމާ ފުށު ނާރައެވެ. އޯގާތެރިކަމަކީ، ލޯތްބާއި، ބެލެހެއްޓުންތެރިކަމާއި، ދަރިފުޅުގެ ނަފްސު ޤަބޫލުކުރުމާއި، އަދި އޭނާގެ ބޭނުންތަކަށް އިސްކަން ދިނުމެވެ. ސާބިތުވުމަކީ، ކަނޑައެޅިފައިވާ އަމުރުތަކާއި، ނަހީތައް
މިޖީލުގެ ކުދިންގެ ކިބައިގައި ބަދަލުވެފައިވަނީ ކޮން ކަމެއް؟ ކޮންމެ މުރައްބީއެއްގެ ކައިރީގައި، މިޖީލުގެ ކުދިން ފަސާދަވުމުގެ ސަބަބަކީ ކޮބައިތޯ ސުވާލުކޮށްފިނަމަ، މިފަދައިން ޖަވާބު ދޭނެއެވެ. “އެގޮތަށް މި މެދުވެރިވީ ބަވަނަވުމުގެ (ގްލޯބަލައިޒޭޝަންގެ) ސަބަބުންނެވެ. އަދި
ބޭރު ތެރެއިން ކުރިމަތިވާ ގޮންޖެހުންތައް މަދުކުރެވޭނީ ވަކި މިންވަރަކަށެވެ. އަދި އެކަންކަމުން ކުރާ އަސަރުތައް ކުޑަކުރެވޭނީވެސް ވަކި މިންވަރަކަށެވެ. އެހެންކަމުން އެކިއެކި މަސައްކަތްތަކާއި، ބުރަ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ސަބަބުން ކުދިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުން އިހުމާލުވެގެން ނުވާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް،
