ޤަވާޢިދު: الشَّيْءُ إِنَّـمَا يُنْسَخُ بِـمِثْلِهِ أَوْ بِأَقْوَى مِنْهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އެއްޗެއް ނަސްޚުކުރެވޭނީ އެއާ އެއްފަދަ ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ވަރުގަދަ އެއްޗަކުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ބާރުގަދަކަމުގެ ގޮތުން ނަސްޚުކުރެވޭ
ޤަވާޢިދު: تَقْلِيْدُ الـمَيِّتِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މައްޔިތާއަށް ތަޤުލީދުކުރުން ހުއްދަވެގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޤުލީދުކުރާ އާންމުމީހަކަށް މައްސަލައެއް ނުވަތަ ހާދިސާއެއް ކުރިމަތިވިއިރު، އެ ކަމާ ގުޅޭގޮތުން ދިރިހުރި އެއްވެސް މުޖުތަހިދު
ޤަވާޢިދު: الأَصْلُ عَدَمُ النَّسْخِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އަޞްލަކީ ނަސްޚު ނުވުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޙަޤީޤަތުގައި ﷲ ތަޢާލާ އެކަލާނގެ އަޅުތަކުންނަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކަކީ އެއަށް ޢަމަލުކުރުމަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކެކެވެ. އެހެންކަމުން،
ޤަވާޢިދު: لَا يُعْمَلُ بِالقَولِ الـمُخَرَّجِ حَيْثُ أَمْكَنَ الفَرْقُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ތަފާތުވުމުގެ ފުރުޞަތުއޮތުމުން، ތަޚްރީޖުކުރެވިފައިވާ ބަސްފުޅަށް ޢަމަލެއް ނުކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވަކި މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔެއްގެ
ޤަވާޢިދު: إِذَا تَكَرَّرَتِ الوَاقِعَةُ يَلْزَمُ الـمُجْتَهِدَ تَكْرِيْرُ النَّظَرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ހާދިސާ ތަފާތުވެއްޖެނަމަ، އަލުން ނަޒަރުހިންގުން މުޖުތަހިދަށް ލާޒިމުވާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދިމާވި ހާދިސާއެއްގައި ނުވަތަ ކަމެއްގައި މުޖުތަހިދު
ޤަވާޢިދު: النَّسْخُ جَائِزٌ عَقْلًا، وَوَاقِعٌ سَمْعًا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަސްޚުވުމީ ބުއްދީގެ ގޮތުން ބަލާއިރު ވުން އެކަށީގެންވާ ކަމެއް، އަދި ސަމްޢީ ގޮތުން ބަލާއިރު ހިނގާ ކަމެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު:
ޤަވާޢިދު: الـمُجْتَهِدُ إِذَا رَجَعَ عَن قَوْلٍ لَا يَجُوزُ الأَخَذُ بِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔާ އެ ބޭފުޅާގެ ބަސްފުޅަކުން ރުޖޫޢަވެއްޖެނަމަ އޭގައި ހިފުން ހުއްދަވެގެން ނުވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ
ޤަވާޢިދު: تَتَبُّعُ رُخَصِ الـمَذَاهِبِ لَا يَجُوزُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަޒުހަބުތަކުގެ ރުޚުޞާތަކަށް ތަބާވުން ހުއްދަވެގެން ނުވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޙުއްޖަތާއި ދަލީލަށް ބެލުމެއްނެތި މަޒުހަބުތަކުގެ ފިޤުހުވެރިންގެ ރައުޔުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ
ޤަވާޢިދު: إِذَا اخْتَلَفَ عَلَى الـمُقَلِّدِ اجْتِهَادُ مُجْتَهِدَيْنِ فَإِنَّهُ يُقَلِّدُ مَن شَاءَ مِنْهُمَا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދެ މުޖުތަހިދެއްގެ އިޖުތިހާދު ތަފާތުވެފައިވާތީ މުޤައްލިދަކަށް ފެނިއްޖެނަމަ، އޭނާއަށް އެ ތަނުން ބޭނުން
ޤަވާޢިދު: فَتَاوَى الـمُجْتَهِدِيْن بِالنِّسْبَةِ إِلَى العَوَامِّ كَالأَدِلَّةِ الشَّرْعِيَّةِ بِالنِّسْبَةِ إِلَى الـمُجْتَهِدِيْنَ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އާންމުންނަށް މުޖުތަހިދުންގެ ފަތުވާ ވާކަން ކަށަވަރީ، މުޖުތަހިދުންނަށް ޝަރުޢީ ދަލީލުތައްފަދައިން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު:
ޤަވާޢިދު: الـمُفْتِـي مُخْبِرٌ عَنِ الـحُكْمِ لَا مُلْزِمٌ بِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުފްތީއަކީ ޙުކުމުގެ ޚަބަރުދޭ ފަރާތެއް، ޙުކުމް ލާޒިމުކުރާ ފަރާތެއް ނޫން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މި ޤަވާޢިދަކީ މުފްތީގެ
ޤަވާޢިދު: الفَتْوَى تَخْتَلِفُ بِاخْتِلَافِ الأَشْخَاصِ وَالأَحْوَالِ وَالأَمَاكِنِ وَالأَزْمَانِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މީހުންނާއި ހާލަތްތަކާއި ތަންތަނާއި ޒަމާންތައް ތަފާތުވުމުން ފަތުވާ ތަފާތުވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ފަތުވާއަކީ، ޢަމަލުކުރަން މަޖުބޫރުކުރުމެއްނެތި، ޝަރުޢީ
ޤަވާޢިދު: الفَتْوَى عَلَى خِلَافِ النَّصِّ أَو الإِجْمَاعِ بَاطِلَةٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނައްޞާ ނުވަތަ އިޖުމާޢުއާ ޚިލާފުވާ ގޮތަށް އޮތް ފަތުވާ ބާޠިލުވެގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވަކި މައްސަލައެއްގައި މުފްތީއަކު
الـمُجْتَهِدُ مُكَلَّفٌ بِمَا أّدَّاهُ إِلَيْهِ اِجْتِهَادُه މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔާގެ އިޖުތިހާދުން ވާޞިލުވެވުނު ގޮތް އޭނާއަށް ތަކުލީފުޖެއްސެވިގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: އިޖުތިހާދުގެ ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވެ، އިޖުތިހާދުކުރުމުގެ އަހުލުވެރިޔަކަށްވެފައިވާ މުޖުތަހިދު
ޤަވާޢިދު: لَا يُحْتَجُّ عَلَى الـمُجْتَهِدِ بِمَذْهَبٍ مِثْلِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔާގެ މައްޗަށް އެ ބޭފުޅާގެ މަޒުހަބުފަދަ މަޒުހަބެއް ޙުއްޖަތެއްގެ ގޮތުގައި ނުނެގޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: އިޖުތިހާދުގެ ދަރަޖައަށް
ޤަވާޢިދު: لَا إِنْكَارَ فِي مَسَائِلِ الاِجْتِهَادِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޖުތިހާދީ މައްސަލަތަކުގައި އިންކާރުކުރުމެއް ނެތް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މި ތަނުގައި އިޖުތިހާދީ މައްސަލަތަކޭ ބުނެވިފައި އެވަނީ މުޢުތަބަރު ޚިލާފީ މައްސަލަތަކަށެވެ.
ޤަވާޢިދު: الشَّيْءُ إِنَّـمَا يُنْسَخُ بِـمِثْلِهِ أَوْ بِأَقْوَى مِنْهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އެއްޗެއް ނަސްޚުކުރެވޭނީ އެއާ އެއްފަދަ ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ވަރުގަދަ އެއްޗަކުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ބާރުގަދަކަމުގެ ގޮތުން ނަސްޚުކުރެވޭ
ޤަވާޢިދު: تَقْلِيْدُ الـمَيِّتِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މައްޔިތާއަށް ތަޤުލީދުކުރުން ހުއްދަވެގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޤުލީދުކުރާ އާންމުމީހަކަށް މައްސަލައެއް ނުވަތަ ހާދިސާއެއް ކުރިމަތިވިއިރު، އެ ކަމާ ގުޅޭގޮތުން ދިރިހުރި އެއްވެސް މުޖުތަހިދު
ޤަވާޢިދު: الأَصْلُ عَدَمُ النَّسْخِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އަޞްލަކީ ނަސްޚު ނުވުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޙަޤީޤަތުގައި ﷲ ތަޢާލާ އެކަލާނގެ އަޅުތަކުންނަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކަކީ އެއަށް ޢަމަލުކުރުމަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކެކެވެ. އެހެންކަމުން،
ޤަވާޢިދު: لَا يُعْمَلُ بِالقَولِ الـمُخَرَّجِ حَيْثُ أَمْكَنَ الفَرْقُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ތަފާތުވުމުގެ ފުރުޞަތުއޮތުމުން، ތަޚްރީޖުކުރެވިފައިވާ ބަސްފުޅަށް ޢަމަލެއް ނުކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވަކި މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔެއްގެ
ޤަވާޢިދު: إِذَا تَكَرَّرَتِ الوَاقِعَةُ يَلْزَمُ الـمُجْتَهِدَ تَكْرِيْرُ النَّظَرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ހާދިސާ ތަފާތުވެއްޖެނަމަ، އަލުން ނަޒަރުހިންގުން މުޖުތަހިދަށް ލާޒިމުވާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދިމާވި ހާދިސާއެއްގައި ނުވަތަ ކަމެއްގައި މުޖުތަހިދު
ޤަވާޢިދު: النَّسْخُ جَائِزٌ عَقْلًا، وَوَاقِعٌ سَمْعًا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަސްޚުވުމީ ބުއްދީގެ ގޮތުން ބަލާއިރު ވުން އެކަށީގެންވާ ކަމެއް، އަދި ސަމްޢީ ގޮތުން ބަލާއިރު ހިނގާ ކަމެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު:
ޤަވާޢިދު: الـمُجْتَهِدُ إِذَا رَجَعَ عَن قَوْلٍ لَا يَجُوزُ الأَخَذُ بِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔާ އެ ބޭފުޅާގެ ބަސްފުޅަކުން ރުޖޫޢަވެއްޖެނަމަ އޭގައި ހިފުން ހުއްދަވެގެން ނުވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ
ޤަވާޢިދު: تَتَبُّعُ رُخَصِ الـمَذَاهِبِ لَا يَجُوزُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަޒުހަބުތަކުގެ ރުޚުޞާތަކަށް ތަބާވުން ހުއްދަވެގެން ނުވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޙުއްޖަތާއި ދަލީލަށް ބެލުމެއްނެތި މަޒުހަބުތަކުގެ ފިޤުހުވެރިންގެ ރައުޔުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ
ޤަވާޢިދު: إِذَا اخْتَلَفَ عَلَى الـمُقَلِّدِ اجْتِهَادُ مُجْتَهِدَيْنِ فَإِنَّهُ يُقَلِّدُ مَن شَاءَ مِنْهُمَا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދެ މުޖުތަހިދެއްގެ އިޖުތިހާދު ތަފާތުވެފައިވާތީ މުޤައްލިދަކަށް ފެނިއްޖެނަމަ، އޭނާއަށް އެ ތަނުން ބޭނުން
ޤަވާޢިދު: فَتَاوَى الـمُجْتَهِدِيْن بِالنِّسْبَةِ إِلَى العَوَامِّ كَالأَدِلَّةِ الشَّرْعِيَّةِ بِالنِّسْبَةِ إِلَى الـمُجْتَهِدِيْنَ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އާންމުންނަށް މުޖުތަހިދުންގެ ފަތުވާ ވާކަން ކަށަވަރީ، މުޖުތަހިދުންނަށް ޝަރުޢީ ދަލީލުތައްފަދައިން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު:
ޤަވާޢިދު: الـمُفْتِـي مُخْبِرٌ عَنِ الـحُكْمِ لَا مُلْزِمٌ بِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުފްތީއަކީ ޙުކުމުގެ ޚަބަރުދޭ ފަރާތެއް، ޙުކުމް ލާޒިމުކުރާ ފަރާތެއް ނޫން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މި ޤަވާޢިދަކީ މުފްތީގެ
ޤަވާޢިދު: الفَتْوَى تَخْتَلِفُ بِاخْتِلَافِ الأَشْخَاصِ وَالأَحْوَالِ وَالأَمَاكِنِ وَالأَزْمَانِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މީހުންނާއި ހާލަތްތަކާއި ތަންތަނާއި ޒަމާންތައް ތަފާތުވުމުން ފަތުވާ ތަފާތުވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ފަތުވާއަކީ، ޢަމަލުކުރަން މަޖުބޫރުކުރުމެއްނެތި، ޝަރުޢީ
ޤަވާޢިދު: الفَتْوَى عَلَى خِلَافِ النَّصِّ أَو الإِجْمَاعِ بَاطِلَةٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނައްޞާ ނުވަތަ އިޖުމާޢުއާ ޚިލާފުވާ ގޮތަށް އޮތް ފަތުވާ ބާޠިލުވެގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވަކި މައްސަލައެއްގައި މުފްތީއަކު
الـمُجْتَهِدُ مُكَلَّفٌ بِمَا أّدَّاهُ إِلَيْهِ اِجْتِهَادُه މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔާގެ އިޖުތިހާދުން ވާޞިލުވެވުނު ގޮތް އޭނާއަށް ތަކުލީފުޖެއްސެވިގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: އިޖުތިހާދުގެ ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވެ، އިޖުތިހާދުކުރުމުގެ އަހުލުވެރިޔަކަށްވެފައިވާ މުޖުތަހިދު
ޤަވާޢިދު: لَا يُحْتَجُّ عَلَى الـمُجْتَهِدِ بِمَذْهَبٍ مِثْلِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔާގެ މައްޗަށް އެ ބޭފުޅާގެ މަޒުހަބުފަދަ މަޒުހަބެއް ޙުއްޖަތެއްގެ ގޮތުގައި ނުނެގޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: އިޖުތިހާދުގެ ދަރަޖައަށް
ޤަވާޢިދު: لَا إِنْكَارَ فِي مَسَائِلِ الاِجْتِهَادِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޖުތިހާދީ މައްސަލަތަކުގައި އިންކާރުކުރުމެއް ނެތް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މި ތަނުގައި އިޖުތިހާދީ މައްސަލަތަކޭ ބުނެވިފައި އެވަނީ މުޢުތަބަރު ޚިލާފީ މައްސަލަތަކަށެވެ.
