އުޞޫލުލް ފިޤުހު

167ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): دَلَالَةُ السِّيَاقِ مُـحَكَّمَةٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {دَلَالَةُ السِّيَاق އަކީ ޙުކުމް ކަނޑައަޅައިދޭ އެއްޗެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ސިޔާޤު ހިމެނެނީ، ޢަރަބީން އެބައިމީހުންގެ ޚިޠާބުތަކާއި އުސްލޫބުތަކުގައި،

165ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): يُغَلَّبُ مَنْ يَعْقِلُ عَلَى مَا لَا يَعْقِلُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ބުއްދިނެތް އެއްޗެހީގެ މައްޗަށް ބުއްދިހުރި މީހުން ގަދަކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޢަރަބީން ވާހަކަދައްކައިއުޅޭއިރު،

164ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): إِطْلَاقُ الـمُشْتَقِّ بِـاعْتِبَارِ الـحَالِ حَقِيْقَةٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޝްތައްޤު އެ ވަގުތަކަށް ބިނާކޮށް ބޭނުންކުރެވިއްޖެނަމަ، އެ އޮތީ ޙަޤީޤީ ގޮތަށް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މުޝްތައްޤު

162ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): اللَّفْظُ إِذَا وَرَدَ لِمَعْنًى لَا يُـحْتَجُّ بِهِ فِي غَيْـرِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މާނައެއްގައި ލަފްޒު ވާރިދުވެއްޖެނަމަ، އެ ނޫން މާނައެއްގައި އެއިން ޙުއްޖަތެއް ނުނެގޭނެ}

161ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): اللَّفْظُ الـمُسْتَقِلُّ إِذَا أُلْـحِقَ بِهِ مَا لَا يَسْتَقِلُّ صَيَّرَ الأَوَّلَ غَيْرَ مُسْتَقِلٍّ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުސްތަޤިއްލު ލަފްޒެއް، މުސްތަޤިއްލު ނޫން ލަފްޒަކާ ގުޅުވައިލެވިއްޖެނަމަ،

160ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الأَصْلُ فِي الـجُمَلِ التَّامَّةِ الاِسْتِقْلَالُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ފުރިހަމަ ޖުމްލަތަކުގައި އަޞްލަކީ އިސްތިޤްލާލުވުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޖުމްލައެއް ފުރިހަމަވެ، އެހެން ޖުމްލައެއް ފެށިއްޖެނަމަ، ފުރަތަމަ

159ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الـحُكْمُ يَتَعَلَّقُ بِأَوَائِلِ الأَسْـمَاءِ لَا بِأَوَاخِرِهَا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޙުކުމް ގުޅެނީ ނަންތަކުގެ ފެށޭކޮޅާ، އޭގެ ނިމޭކޮޅަކާއެއް ނޫން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޝަރުޢުކުރައްވާ ފަރާތުގެ

158ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الـمُشَبَّهُ بِهِ أَقْوَى مِنَ الـمُشَبَّهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އެއިން އެއްގޮތްކުރެވުނު އެތި، އެއްގޮތްކުރެވޭ އެއްޗަށްވުރެ މާ ބާރުގަދަ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: އެއްގޮތްވުމުގައި، އެ އެއްޗަކުން

157ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): صَلَاحِيَةُ كَوْنِ الشَّيْءِ جَوَابًا لِسُؤَالٍ مُغَلِّبَةٌ عَلَى الظَّنِّ أَنَّهُ جَوَابٌ لَهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އެއްޗެއް ސުއާލެއްގެ ޖަވާބަކަށްވުމަށް އެކަށީގެންވުމުން، އެއީ އޭގެ ޖަވާބެއް

155ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الاِقْتِصَارُ فِي مَقَامِ البَيَانِ يُفِيْدُ الـحَصْرَ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ބަޔާންކުރުމުގެ މަޤާމެއްގައި ކުރުކޮށްލުމުން، ހަނިކުރެވިފައިވުމުގެ މާނަ ލިއްބައިދޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޝަރުޢުކުރައްވާ ފަރާތުން ޙުކުމެއް

154ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): تَقْدِيْـمُ الـمَعْمُولَاتِ عَلَى عَوَامِلِهَا يَدُلُّ عَلَى الـحَصْرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {مَعْمُول ތައް އޭގެ عَامِل ތަކުގެ ކުރިޔަށް އިސްކުރުމުން، ހަނިކުރެވިފައިވުމުގެ މާނަ ލިއްބައިދޭ} މި

153ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): حَصْرُ الـمُبْتَدَأِ فِي الـخَبَـرِ يُـفِيْدُ الـحَصْرَ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޚަބަރުގައިވާ ފެށުން ހަނިކުރެވިފައިވުމުން، ހަނިކުރެވިފައިވުމުގެ މާނަ ލިއްބައިދޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޚަބަރެއްގައިވާ ފެށުން ހަނިކުރެވިފައިވާއިރު،

152ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الـمُتَرَادِفَانِ يَصِحُّ إِطْلَاقُ كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مَكَانَ الآخَرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އެއް މާނައެއް ދޭހަކޮށްދޭ ދެ ލަފްޒުންކުރެ ކޮންމެ ލަފްޒެއް ވެސް އަނެއް ލަފްޒު

151ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الـمُحَلَّى بِـ (أَل) إِن احْتَمَلَ العَهْدَ وَغَيْرَهُ حُمِلَ عَلَى العَهْدِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އަލިފުލާމާއެކު އޮންނަ ލަފްޒުން އެ ޒަމާނަށާއި އެ ނޫން ޒަމާނަށް

150ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الصِّفَةُ فِي الـمَعْرِفَةِ لِلتَّوْضِيْحِ، وَفِي النَّكِرَةِ لِلتَّخْصِيْصِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަޢުރިފާގައި ސިފަ ބޭނުންކުރެވެނީ އިތުރަށް ސާފުކޮށްދިނުމަށް، އަދި ނަކިރާގައި ބޭނުންކުރެވެނީ ޚާއްޞަ ކުރުމަށް} މި

149ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): النَّكِرَةُ وَالـمَعْرِفَةُ إِذَا أُعِيْدَتَا مَعْرِفَةً كَانَتَا عَيْنَ الأُوْلَى، وَإِذَا أُعِيْدَتَا نَكِرَةً كَانَتَا غَيْرَ الأُوْلَى މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަޢުރިފާއެއްގެ ގޮތަށް ނަކިރާއާއި މަޢުރިފާ