ތިންވަނަ ކަންތައް: ދީނާއި ދުނިޔަވީ ކަންކަމުގެ ޢިލްމު އުނގެނުން މި މަރުހަލާގައި ހިމެނިގެންދާނީ ކުދިންނަށް، އަސާސީ ކަންކަން ދަސްކޮށްދިނުމާއި، އަދި ރިވެތި އަޚްލާޤީ ސިފަތައް ދަސްކޮށްދިނުމާއި، އަދި އިޖުތިމާޢީ ކަންކަމާ ގުޅުންހުރި ކަންކަމުގައި އެކުދިންނަށް
ދެވަނަ ކަންތައް: ނުބައި ކަންތައްތަކުގެ މައްޗަށް ހެޔޮކަންކަން ކުރި ހޯދުން ކުއްޖާ ދުނިޔެއަށް އުފަންވުމުން، ﷲ އޭނާއަށް ދެ މަގަށް މަގު ދައްކަވައެވެ. އެއީ ހެޔޮ މަގާއި ނުބައި މަގަށެވެ. އިންސާނާ އޭނާގެ އަމިއްލަ
ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ޙާލުގައި އުފަންވެފައިވާ ކުއްޖާއާއި މެދު ކަންކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ކިބައިން އެދެވިގެންވަނީ ކޮންކޮން ކަންތައްތަކަކަށް ހެއްޔެވެ؟ ފުރަތަމަ ކަންތައް: ކުއްޖާގެ ފިތުރަޠު ރައްކާތެރިކޮށް ދެމެހެއްޓުން ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ އެންމެ އިސް ވާޖިބަކީ
ދަރިން އުފަން ވަނީ ތަރުބިއްޔަތު ލިބިގަތުމަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ހާލުގައި ކަމާއި، ވަރަށް މަތިވެރި ތަރުބިއްޔަތެއްގެ މަތީގައިކަން އެނގޭތަ؟ ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި އެންމެ އިސްކަންދޭންޖެހޭ ކަންކަމުގެ މައްޗަށް ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ ވަރަށް ފަސޭހަކަމެކެވެ. އެއީ އިސްލާމްދީނުގެ
ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތެއްތަ؟ ނޫނީ އެއީ، އެކަމުގައި ކާމިޔާބުވުން، ހަމައެކަނި އެކަމުގެ މާހިރުންނަށާއި، ފަންނުވެރިންނަށް އެކަނި ޚާއްސަވެފައިވާ ކަމެއްތަ؟ އަޅުގަނޑަށް އަޑުއިވިފައިވާ އަދި ފެނިފައިވާ މަންޒަރުތަކަށް ބަލާލާއިރު، އަޅުގަނޑަށް ފާހަގަވެފައިވަނީ އަހަރެމެންގެ
3- ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެކިއެކި އާލާތްތައް، އެއްވެސް ބެލެހެއްޓުމެއްނެތި ދަރިންގެ ބާރުގެ ދަށުގައިވުން. ޒަމާނީ ކުރިއެރުންތަކާ ފައިހަމަކުރުމަށްޓަކައި އަހަރެމެން ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެކިއެކި އާލާތްތައް ބޭނުން ކުރަން ފަށައިފީމެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެކިއެކި ވަސީލަތްތައް އަހަރެމެން އެކުދިންގެ އަތް
4- މާއްދިއްޔަތަށް މާބޮޑު އަހައްމިއްޔަތުކަން ދިނުން އަހަރެމެންގެ ދަރިންނަށް މާއްދީ ތަކެތި ނުލިބޭނަމަ އެކުދިންގެ ދިރިއުޅުމަކީ އުފާވެރި ދިރިއުޅުމަކަށް ނުވާ ހިސާބަށް މިއަދުގެ ޙާލަތު މިވަނީ ގޮސްފައެވެ. އަހަރެމެން މިވަނީ އަހަރެމެންގެ ދަރިންނާއި މާއްދީ
4- ދަރިންގެ މައްޗަށް މާމައިންނާއި ކާފައިންގެ ބާރު ކުޑަވުމާއި، ބޮޑުބޭބެއިންނާއި ބޮޑުދައިތަމެންގެ ބާރުވެސް ނެތިކޮށްލުން. މިގޮތަށް ކަންތައްކުރަނީ މައިންބަފައިންނަށް، އެމީހުންގެ ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި ވެވޭ އިހުމާލު ކުޑަވީމައިތޯއެވެ. އަދި އެމީހުންގެ ދަރިންގެ ކުރިމަތީގައި އެމީހުންގެ
ދަރިއަކު ދީނަށް ލޯބިޖެހި ނަމާދު ޤާއިމުކޮށް، ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ ސުންނަތްތަކަށް ލޯބިކުރާ މަންޒަރު ފެނުމަކީ މައިންބަފައިންގެ ހިތަށް ފިނިކަން ލިއްބައިދޭނެ ކަމެކެވެ. އެއީ ކޮންމެ މަޔަކާއި ބަފަޔަކު ދެކެން ބޭނުންވާނެ މަންޒަރެކެވެ. ނަމަވެސް އެ ދަނޑިވަޅުގައި މައިންބަފައިން ނުވަތަ ބެލެނިވެރިން ސަމާލުވާންޖެހޭ ވަރަށް މުހިންމު ނުކުތާއެއް އެބަވެއެވެ. އެނުކުތާއަށް ސަމާލުކަން ނުދެވިއްޖެނަމަ ހިތަށް ލިބުނު ފިނިކަން ހިތި ވޭނަކަށް ވެދާނެއެވެ.
މިއީ ދަރިންވެސް އެމީހުންގެ މައިންބަފައިންނާ ދެކޮޅުވެރިވުމަށްޓަކައި ދައްކާ ބަހަނާއެވެ. މައިންބަފައިން މިވަނީ މިކަން ގަބޫލުކޮށް، ދަރިންގެ ކުރިމަތީގައި ބަސްހުއްޓި އަދި އެދަރިންގެ ކުރިމަތީގައި މައިންބަފައިންނަކީ ބަސްވިކޭ ބަޔަކަށްވުމުން މަހުރޫމުވެގެންނެވެ.
ބައެއް މައިންބަފައިން، އެމީހުންގެ ދަރިންގެ އުޅުން އިޞްލާޙުކުރުން ދޫކޮށް، އެކުދިންގެ އަމިއްލަ ޚިޔާލަށް އަދި ބޭނުންގޮތަކަށް ނިންމުންތައް ނިންމަން ދޫކޮށްލައެވެ. މިގޮތަށް އެބައިމީހުން ކަންކުރަން މެދުވެރިވާ ސަބަބުތަކަށް އަލިއަޅުވާލާނަމެވެ. 2- ކުޑަކުދިންގެ ބުއްދީގެ ވިސްނުމަށް
ބަޔާންކުރެވުނު ފަދަ ވިސްނުން ގެންގުޅުމަކީ، މައިންބަފައިންނަށް އިޙްސާންތެރިވުމާއި ހެޔޮކޮށް ހިތުމުގެ މިވިސްނުން އެއްކޮށް މުގުރާލާ ކަމެކެވެ. މިސާލަކަށް؛ އަހަރެމެން މިބުނަނީ އެކުދިން ބޮޑެތިވެ، ބުއްދިހުރި ބަޔަކަށް ވާތީ އެކުދިންގެ މައްޗަށް މައިންބަފައިންނަށް އެއްވެސް ބަލަދުވެރިކަމެއް
ތިރީގައި މިބަޔާންކުރެވެނީ މިޖީލުގެ ކުދިން މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ވީއްލިގެން ދިއުމަށް މެދުވެރިވި މައިގަނޑު ސަބަބުގެ ތެރެއިން ތިންވަނަ ސަބަބެވެ. އެއީ: 3- ދަރިންގެ މައްޗަށް މައިންބަފައިންގެ ބާރު ނުހިނގުން ބައެއް މައިންބަފައިން އެމީހުންގެ
ތިރީގައި މިބަޔާންކުރަނީ މިޖީލުގެ ކުދިން މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ވީއްލިގެން ދިއުމަށް މެދުވެރިވި މައިގަނޑު ސަބަބުގެ ތެރެއިން ދެވަނަ ސަބަބެވެ. އެއީ: ބައެއް ގެތަކުގައި ދަރިންނަށް ތަރުބިއްޔަތު ދޭނެ ފަރާތެއް ނެތުން. ބައެއް ގެތަކުގައި،
3. ކުޑަކުދިން ކުރާ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބު ނުދީ ރެކިގަތުން: އަދި ޖަވާބު ދޭއިރުގައި ވެސް ރަނގަޅަށް ޖަވާބު ނުދީ ދޮގުހަދައިގެން ޖަވާބު ދިނުމެވެ. ބައެއް މައިންބަފައިން އެމީހުންގެ ދަރިން ކައިރީ ދޮގު ހަދައި، އެކުދިންގެ
މިޖީލުގެ ކުދިން އެމީހުންގެ މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ބޭރުވީ ކިހިނެތް އަދި ކީއްވެ؟ މިބާބަކީ މިފޮތުގެ އެންމެ މުހިއްމު ބައެވެ. އަދި މައިގަނޑު މައުޟޫޢަށް އަލިއަޅުވާލެވޭ ބާބެވެ. މީގައި ވަނީ މިޖީލުގެ ކުދިންގެ ނުކިޔަމަންތެރިވުމަށް
ތިންވަނަ ކަންތައް: ދީނާއި ދުނިޔަވީ ކަންކަމުގެ ޢިލްމު އުނގެނުން މި މަރުހަލާގައި ހިމެނިގެންދާނީ ކުދިންނަށް، އަސާސީ ކަންކަން ދަސްކޮށްދިނުމާއި، އަދި ރިވެތި އަޚްލާޤީ ސިފަތައް ދަސްކޮށްދިނުމާއި، އަދި އިޖުތިމާޢީ ކަންކަމާ ގުޅުންހުރި ކަންކަމުގައި އެކުދިންނަށް
ދެވަނަ ކަންތައް: ނުބައި ކަންތައްތަކުގެ މައްޗަށް ހެޔޮކަންކަން ކުރި ހޯދުން ކުއްޖާ ދުނިޔެއަށް އުފަންވުމުން، ﷲ އޭނާއަށް ދެ މަގަށް މަގު ދައްކަވައެވެ. އެއީ ހެޔޮ މަގާއި ނުބައި މަގަށެވެ. އިންސާނާ އޭނާގެ އަމިއްލަ
ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ޙާލުގައި އުފަންވެފައިވާ ކުއްޖާއާއި މެދު ކަންކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ކިބައިން އެދެވިގެންވަނީ ކޮންކޮން ކަންތައްތަކަކަށް ހެއްޔެވެ؟ ފުރަތަމަ ކަންތައް: ކުއްޖާގެ ފިތުރަޠު ރައްކާތެރިކޮށް ދެމެހެއްޓުން ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ އެންމެ އިސް ވާޖިބަކީ
ދަރިން އުފަން ވަނީ ތަރުބިއްޔަތު ލިބިގަތުމަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ހާލުގައި ކަމާއި، ވަރަށް މަތިވެރި ތަރުބިއްޔަތެއްގެ މަތީގައިކަން އެނގޭތަ؟ ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި އެންމެ އިސްކަންދޭންޖެހޭ ކަންކަމުގެ މައްޗަށް ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ ވަރަށް ފަސޭހަކަމެކެވެ. އެއީ އިސްލާމްދީނުގެ
ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތެއްތަ؟ ނޫނީ އެއީ، އެކަމުގައި ކާމިޔާބުވުން، ހަމައެކަނި އެކަމުގެ މާހިރުންނަށާއި، ފަންނުވެރިންނަށް އެކަނި ޚާއްސަވެފައިވާ ކަމެއްތަ؟ އަޅުގަނޑަށް އަޑުއިވިފައިވާ އަދި ފެނިފައިވާ މަންޒަރުތަކަށް ބަލާލާއިރު، އަޅުގަނޑަށް ފާހަގަވެފައިވަނީ އަހަރެމެންގެ
3- ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެކިއެކި އާލާތްތައް، އެއްވެސް ބެލެހެއްޓުމެއްނެތި ދަރިންގެ ބާރުގެ ދަށުގައިވުން. ޒަމާނީ ކުރިއެރުންތަކާ ފައިހަމަކުރުމަށްޓަކައި އަހަރެމެން ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެކިއެކި އާލާތްތައް ބޭނުން ކުރަން ފަށައިފީމެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެކިއެކި ވަސީލަތްތައް އަހަރެމެން އެކުދިންގެ އަތް
4- މާއްދިއްޔަތަށް މާބޮޑު އަހައްމިއްޔަތުކަން ދިނުން އަހަރެމެންގެ ދަރިންނަށް މާއްދީ ތަކެތި ނުލިބޭނަމަ އެކުދިންގެ ދިރިއުޅުމަކީ އުފާވެރި ދިރިއުޅުމަކަށް ނުވާ ހިސާބަށް މިއަދުގެ ޙާލަތު މިވަނީ ގޮސްފައެވެ. އަހަރެމެން މިވަނީ އަހަރެމެންގެ ދަރިންނާއި މާއްދީ
4- ދަރިންގެ މައްޗަށް މާމައިންނާއި ކާފައިންގެ ބާރު ކުޑަވުމާއި، ބޮޑުބޭބެއިންނާއި ބޮޑުދައިތަމެންގެ ބާރުވެސް ނެތިކޮށްލުން. މިގޮތަށް ކަންތައްކުރަނީ މައިންބަފައިންނަށް، އެމީހުންގެ ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި ވެވޭ އިހުމާލު ކުޑަވީމައިތޯއެވެ. އަދި އެމީހުންގެ ދަރިންގެ ކުރިމަތީގައި އެމީހުންގެ
ދަރިއަކު ދީނަށް ލޯބިޖެހި ނަމާދު ޤާއިމުކޮށް، ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ ސުންނަތްތަކަށް ލޯބިކުރާ މަންޒަރު ފެނުމަކީ މައިންބަފައިންގެ ހިތަށް ފިނިކަން ލިއްބައިދޭނެ ކަމެކެވެ. އެއީ ކޮންމެ މަޔަކާއި ބަފަޔަކު ދެކެން ބޭނުންވާނެ މަންޒަރެކެވެ. ނަމަވެސް އެ ދަނޑިވަޅުގައި މައިންބަފައިން ނުވަތަ ބެލެނިވެރިން ސަމާލުވާންޖެހޭ ވަރަށް މުހިންމު ނުކުތާއެއް އެބަވެއެވެ. އެނުކުތާއަށް ސަމާލުކަން ނުދެވިއްޖެނަމަ ހިތަށް ލިބުނު ފިނިކަން ހިތި ވޭނަކަށް ވެދާނެއެވެ.
މިއީ ދަރިންވެސް އެމީހުންގެ މައިންބަފައިންނާ ދެކޮޅުވެރިވުމަށްޓަކައި ދައްކާ ބަހަނާއެވެ. މައިންބަފައިން މިވަނީ މިކަން ގަބޫލުކޮށް، ދަރިންގެ ކުރިމަތީގައި ބަސްހުއްޓި އަދި އެދަރިންގެ ކުރިމަތީގައި މައިންބަފައިންނަކީ ބަސްވިކޭ ބަޔަކަށްވުމުން މަހުރޫމުވެގެންނެވެ.
ބައެއް މައިންބަފައިން، އެމީހުންގެ ދަރިންގެ އުޅުން އިޞްލާޙުކުރުން ދޫކޮށް، އެކުދިންގެ އަމިއްލަ ޚިޔާލަށް އަދި ބޭނުންގޮތަކަށް ނިންމުންތައް ނިންމަން ދޫކޮށްލައެވެ. މިގޮތަށް އެބައިމީހުން ކަންކުރަން މެދުވެރިވާ ސަބަބުތަކަށް އަލިއަޅުވާލާނަމެވެ. 2- ކުޑަކުދިންގެ ބުއްދީގެ ވިސްނުމަށް
ބަޔާންކުރެވުނު ފަދަ ވިސްނުން ގެންގުޅުމަކީ، މައިންބަފައިންނަށް އިޙްސާންތެރިވުމާއި ހެޔޮކޮށް ހިތުމުގެ މިވިސްނުން އެއްކޮށް މުގުރާލާ ކަމެކެވެ. މިސާލަކަށް؛ އަހަރެމެން މިބުނަނީ އެކުދިން ބޮޑެތިވެ، ބުއްދިހުރި ބަޔަކަށް ވާތީ އެކުދިންގެ މައްޗަށް މައިންބަފައިންނަށް އެއްވެސް ބަލަދުވެރިކަމެއް
ތިރީގައި މިބަޔާންކުރެވެނީ މިޖީލުގެ ކުދިން މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ވީއްލިގެން ދިއުމަށް މެދުވެރިވި މައިގަނޑު ސަބަބުގެ ތެރެއިން ތިންވަނަ ސަބަބެވެ. އެއީ: 3- ދަރިންގެ މައްޗަށް މައިންބަފައިންގެ ބާރު ނުހިނގުން ބައެއް މައިންބަފައިން އެމީހުންގެ
ތިރީގައި މިބަޔާންކުރަނީ މިޖީލުގެ ކުދިން މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ވީއްލިގެން ދިއުމަށް މެދުވެރިވި މައިގަނޑު ސަބަބުގެ ތެރެއިން ދެވަނަ ސަބަބެވެ. އެއީ: ބައެއް ގެތަކުގައި ދަރިންނަށް ތަރުބިއްޔަތު ދޭނެ ފަރާތެއް ނެތުން. ބައެއް ގެތަކުގައި،
3. ކުޑަކުދިން ކުރާ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބު ނުދީ ރެކިގަތުން: އަދި ޖަވާބު ދޭއިރުގައި ވެސް ރަނގަޅަށް ޖަވާބު ނުދީ ދޮގުހަދައިގެން ޖަވާބު ދިނުމެވެ. ބައެއް މައިންބަފައިން އެމީހުންގެ ދަރިން ކައިރީ ދޮގު ހަދައި، އެކުދިންގެ
މިޖީލުގެ ކުދިން އެމީހުންގެ މައިންބަފައިންގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ދަށުން ބޭރުވީ ކިހިނެތް އަދި ކީއްވެ؟ މިބާބަކީ މިފޮތުގެ އެންމެ މުހިއްމު ބައެވެ. އަދި މައިގަނޑު މައުޟޫޢަށް އަލިއަޅުވާލެވޭ ބާބެވެ. މީގައި ވަނީ މިޖީލުގެ ކުދިންގެ ނުކިޔަމަންތެރިވުމަށް
