އުޞޫލުލް ފިޤުހު

28ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الـمَفهُومُ لَهُ عُمُومٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަފްހޫމަށް ޢާއްމުކަން ލިބިގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޢިބާރާތުގެ މަފްހޫމަށް ޢާއްމުކަމެއް ލިބިގެންވެއެވެ. އެއީ، އެ ޢިބާރާތުގެ މަންޠޫޤުގައިވާ މިންވަރުގެ

27ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الاِسْتِثْنَاءُ عَقِبَ الـجُمَلِ الـمُتَعَاطفَةِ عَائِدٌ إِلَى الـجَمِيْعِ مَا لَـمْ يَـمْنَعْ مَانِـعٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ގުޅިގެން އައިސްފައިވާ ޖުމްލަތަކަކަށްފަހު އަންނަ އިސްތިސްނާ، މަނާކުރާނޭ ހުރަހެއް

26ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الاِسْتِثْنَاءُ مِعْيَارُ العُمُومِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިސްތިސްނާއަކީ ޢާއްމުކަމުގެ މިންގަނޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޢާއްމުކަން ދެނެގަތުމަށްޓަކައި ސަލާމަތްތެރި މިންގަނޑަކަށް ބޭނުންޖެހިފައިވެއެވެ. އެގޮތުން، އިސްތިސްނާއަކީ ޢާއްމުކަން ދެނެގަނެވޭނޭ

25ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): خُصُوصُ السَّببِ لَا يَجُوزُ إخْرَاجُه عَن العُمُومِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ސަބަބުގެ ޚާއްޞަކަން ޢާއްމުކަމުގެ ތެރެއިން ނެރެލުން ހުއްދަވެގެން ނުވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މީހަކު

24ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): العِبْرَةُ بِعُمُومِ اللَّفظِ لَا بِـخُصُوصِ السَّبَبِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ބަރޯސާވެވޭނީ ލަފްޒުގެ ޢާއްމުކަމަށް، ސަބަބުގެ ޚާއްޞަކަމަކަށް ނޫން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މީހަކު ކުރި ސުއާލެއް

23ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الصُّورَةُ النَّادِرَةُ تَدْخُلُ تَـحْـتَ العُمُومِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނާދިރު ހާލަތް ޢާއްމުކަމުގެ ތެރެއަށް ވަދެގެންދޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ﷲ ތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅުގައި ނުވަތަ އެ

22ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): أَقَلُّ الـجَمْعِ الـمُطْلَقِ ثَلَاثَةٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޠުލަޤު ޖަމްޢުގެ އެންމެ މަދު މިންވަރަކީ ތިނެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޤުރުއާނުން ނުވަތަ ސުންނަތުން ނުވަތަ މީސްތަކުންގެ

21ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الـمُتَكَلِّمُ دَاخِلٌ في عُمُومِ كَلَامِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ވާހަކަދައްކާމީހާ އޭނާގެ ވާހަކައިގެ ޢާއްމުކަމުގެ ތެރެއަށް ވަދެގެންދޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވާހަކަދައްކާމީހާ އޭނާގެ އެންގުމުގައި ޢާއްމު

20ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): عُمُومُ الأَفرَادِ يَسْتَلزِمُ عُمُومَ الأَحْوَالِ وَالأَمْكِنَةِ وَالأَزْمِنَةِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އަފުރާދުންގެ ޢާއްމުކަމުން، ޙާލަތާއި ތަނާއި ޒަމާނުގެ ޢާއްމުކަން ލާޒިމުކުރޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޢާއްމުގެ

19ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): تَرْكُ الاِسْتِفْصَالِ في حِكَايَةِ الـحَالِ مَعَ قِيَامِ الاِحْتِمَالِ يَنْزِلُ مَنْزلَةَ العُمُومِ في الـمَقَالِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޙްތިމާލު އޮތުމާ އެކުގައި ވެސް ހާލަތު

18ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الـمَدَحُ وَالذَّمُّ لا يُخرِجَانِ الصِّيغَةَ عَن عُمُومِهَا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ތަޢުރީފުކުރުމާއި ބަދުބަހަކީ ޞީޣާ އޭގެ ޢާއްމުކަމުން ބޭރުކުރާނޭ އެއްޗެއް ނޫން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު:

17ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): العَامُّ بَعْدَ التَّخصِيصِ بِمُعَيَّنٍ حُجَّةٌ فِيما بَقِيَ مِن الأَفْرَادِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޢައްޔަނު އެއްޗަކުން ޚާއްޞަކުރެވުމަށްފަހު، ބާކީ އޮންނަ އަފުރާދުންނަށް ޢާއްމުއަކީ ޙުއްޖަތެއް} މި

16ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): العَامُّ يُطلَقُ وَيُرَادُ بِهِ الخَاصُّ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޚާއްޞަގެ މުރާދުގައި ޢާއްމު ބޭނުންކުރެވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޢާއްމު ލަފްޒެއް ބޭނުންކުރެވިފައިވާއިރު، ބައެއް ފަހަރު އެ

15ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الخِطَابُ الخَاصُّ بِوَاحِدٍ مِنَ الأُمَّةِ يَعُمُّ غَيرَهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އުއްމަތުގެ ވަކި މީހަކަށް ޚާއްޞަ އެންގެވުން، އޭނާ ނޫން އެހެން މީހުންނަށް ވެސް ޢާއްމުވެގެންވޭ}

14ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): كُلُّ حُكْمٍ خُوطِبَ بِهِ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَمَّ الأُمَّةَ إِلَّا مَا خَصَّهُ الدَّلِيْل މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަބިއްޔާ ޞައްލަ ﷲ

13ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): العَامُّ يَجْرِي عَلَى عُمُومِهِ حَتَّى يَرِدَ الـمُخَصِّصُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޚައްޞިޞެއް ވާރިދުވެއްޖައުމަށްދާންދެން، ޢާއްމު އޭގެ ޢާއްމުކަންމަތީ ހިނގަމުންދާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޢާއްމު ލަފްޒެއް