އުޞޫލުލް ފިޤުހު

110ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): لَا تَأْوِيْلَ إِلَّا بِدَلِيْلٍ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދަލީލަކުން މެނުވީ ތައުވީލު ކުރުމެއް ނެތް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތައުވީލު ކުރުމަކީ، ލަފްޒެއް އޭގެ ޡާހިރު މާނައިން،

109ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الأَصْلُ فِي كُلِّ كَلَامٍ حَمْلُهُ عَلَى ظَاهِرِهِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ކޮންމެ ބުނުމެއްގައި ވެސް އަޞްލަކީ އެ އޭގެ ޡާހިރުކަންމަތީ ނެގުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު:

107ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): القُرْآنُ يُبَيِّنُ بَعْضُهُ بَعْضاً މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޤުރުއާން އޭގެ އެއް ބައިން އަނެއް ބައި ބަޔާން ކޮށްދޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޤުރުއާނުގެ އެއް ތަނެއްގައި

106ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): تَأْخِيرُ البَيَانِ عَنْ وَقْتِ العَمَلِ مُـمْتَنَعٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ބަޔާން ކުރުން ޢަމަލު ކުރުމުގެ ވަގުތަށް ވުރެ ފަސްކުރުން މަނާވެގެން ވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު:

105ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): تَأْخِيْرُ البَيَانِ عَنْ وَقْتِ الـخِطَابِ إِلَى وَقْتِ الـحَاجَةِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޚިޠާބުގެ ވަގުތުން ޙާޖަތުގެ ވަގުތަށް ބަޔާން ކުރުން ފަސްކުރުން ހުއްދަ} މި

104ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): البَيَانُ لَا يَجِبُ أَنْ يَكُونَ أَقْوَى مِنَ الـمُبَيَّنِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުބައްޔަނަށް ވުރެ ބަޔާން ވަރުގަދަވުން ވާޖިބެއް ނޫން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ބަޔާނަށް

103ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): البَيَانُ يَصِحُّ بِكُلِّ مَا يُزِيْلُ الإِشْكَالَ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އެއްގޮތްވުން ފިލުވައިލާ ކޮންމެ އެއްޗަކުން ބަޔާން ކުރުން ޞައްޙަ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މުޖުމަލު ބަޔާން

102ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الـمُشْتَرَكُ الـمُجَرَّدُ عَن القَرَائِنِ يَعُمُّ مَعَانِيْهِ مَا لَـمْ تَتَضَادّ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޤަރީނާއެއް ނެތް މުޝްތަރަކު، އޭގެ މާނަތައް ފުށުނާރާނަމަ އެ މާނަތަކަށް ޢާއްމުވެގެން

101ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الاِشْتِرَاكُ خِلَافُ الأَصْلِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޝްތިރާކު ކުރުން، އަޞްލާ ޚިލާފު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ލަފްޒީ ގޮތުން އިޝްތިރާކު ވުމަކީ، ބުއްދީގެ ގޮތުން ވުން އެކަށީގެންވާ

100ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): حَمْلُ الـمُجْمَلِ عَلَى أَحَدِ مَعْنَيَيْهِ الـمُتَسَاوِيَيْنِ دُوْنَ دَلِيْلٍ غَيْرُ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދަލީލެއް ނެތި، މުޖުމަލުގެ ހަމަހަމަ ދެ މާނައިގެ ތެރެއިން އެއް

99ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الـمُجْمَلُ يُـحْمَلُ عَلَى الـمُبَيَّنِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުބައްޔަނުގެ މައްޗަށް މުޖުމަލު ނެގޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މުޖުމަލުކޮށް ހުންނަ ނައްޞުތަކުގެ ބަޔާން ހޯދަން މަސައްކަތްކުރުން މުޖުތަހިދު

98ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): ظَوَاهِرُ النُّصُوصِ تُقَيَّدُ بِمَا يُعْقَلُ مَعْنَاهُ وَتَشْهَدُ لَهُ قَوَاعِدُ الشَّرْعِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނައްޞުތަކުގެ ޡާހިރުތައް ބުއްދިއަށް މާނަ ކުރެވޭ ގޮތްތަކުން ޤައިދު ކުރެވޭނެ،

97ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الكَلَامُ الـمُقَيَّدُ بِقَيْدٍ مُصَبُّ الإِثْبَاتِ وَالنَّفْيِ عَلَى ذَلِكَ القَيْدِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޤައިދަކުން މުޤައްޔަދު ކުރެވިފައިވާ ވާހަކައިގައި، ސާބިތު ކުރުމާއި ނަފީ ކުރުން ބިނާކުރެވޭ

96ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): نَفْيُ الـمُطْلَقِ يَسْتَلْزِمُ نَفْيَ الـمُقَيَّدِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޠުލަޤު ނަފީ ކުރުމުން، މުޤައްޔަދު ނަފީވުން ލާޒިމު ކުރޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޤައިދުތަކުންކުރެ ޤައިދެއް ކުރެވިފައިވާ

95ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): الـمُطْلَقُ إِذَا قُيِّدَ بِقَيْدَيْنِ مُتَنَافِيَيْنِ طُرِحَا وَبَقِيَ العَمَلُ بِالإِطْلَاقِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަފީކުރާ ދެ ޤައިދަކުން މުޠުލަޤު ޤައިދު ކުރެވިއްޖެނަމަ، އެ ދޭތި ދޫކޮށްލެވޭނެ.

94ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 189): كُلُّ مَا جَازَ بِهِ تَـخْصِيْصُ العَامِّ جَازَ بِهِ تَقْيِيْدُ الـمُطْلَقِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޢާއްމު ތަޚްޞީޞު ކުރުން ހުއްދަ ކޮންމެ އެއްޗަކުން، މުޠުލަޤު ތަޤްޔީދު