ޙައްޤުމަގުން އެއްކިބާވެފައިވާ މީހުން ކިތަންމެ ގިނަވިޔަސް، އެބައިމީހުންނަށް ތެދުމަގު ހޯދައިދިނުމަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައްކުރުމުގައި ފަސް ނުޖެހޭށެވެ.
. އެބައިމީހުންގެ ކިބައިން ކުށެއް ނުވަތަ ނޭދެވޭކަމެއް ފެނުމުން އެބައިމީހުންނަށް މާފުކޮށް ދޫ ދިނުމަކީ ތިބާގެ އާދަކަމުގައި ހަދާާށެވެ
ޒުވާނާގެ އަބުރު ރައްކާތެރިކުރުމާއި އޭނާގެ ޝަހުވަތްތަކުގެ މައްޗަށް ގަދަވެގަތުމަކީ އޭނާގެ ބޮލުގައި އެޅުވޭ ތާޖެއްކަމުގައި ބަލާށެވެ.
ވަޢުދާ ޚިލާފުވުންފަދަ، މުނާފިޤުންގެ ސިފަތައް މުޖުތަމަޢުގައި ފެތުރިގެންދާ މަންޒަރު ތިބާއަށް ފެނިއްޖެނަމަ ދަންނައެވެ.
އަދި ދުނިޔެއަށްޓަކައި މީސްތަކުން ވާދަކޮށް، އެއަށްޓަކައި އެއްބަޔަކު އަނެއް ބަޔަކާ ޢަދާވާތްތެރިވެ އަދި އާޚިރަތާމެދު ވަރަށް ޣާފިލުވެގެންވާ ޙާލު ދުނިޔޭގެ މައިދާންތަކުގައި މީސްތަކުން މިދަނީ ވާދަކުރަމުންނެވެ.
ބައެއް ޛިކުރުތައް
ޢިލްމުވެރިންގެ ފޮތްތައް ކިޔުމާއި ގަބުރުސްތާނަށް ޒިޔާރަތްކުރުން
މިއުޒިކު އަޑު އެހުމާއި މީސްތަކުންގެ ޣީބަ ބުނާ އިރު އެވާހަކަތައް އަޑު އެހުންފަދަ ކަންކަމުން ދުރުހެލިވާށެވެ.
ﷲ ގެ ޛިކުރު ގިނައިން ކުރުން
ހިތްހަރުވުމުގެ ސަބަބަކީ ﷲ ތަޢާލާއާ ދުރުވުމެވެ.
ﷲ ތަޢާލާއާ ކުއްތަން ނުކުރުވާ ކޮންމެ ނިޢުމަތެއް ވެގެންދާނީ މުޞީބާތަކަށެވެ. ފުޟައިލު ބުން ޢިޔާޟު رحمه الله ވިދާޅުވިއެވެ. “ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުވެރިވުމަށް ފަރުވާތެރިވާށެވެ. ފަހެ ބައެއްގެ ކިބައިން ނިޢުމަތެއް ފިލައިދިޔުމަށްފަހު، ވަރަށް މަދުފަހަރެއްގައި މެނުވީ
އެންމެ މޮޅުއިތުރު ދުޢާއަކީ، ތިބާގެ ވެރިރައްބުގެ ޙަޟްރަތުން އެއިލާހުގެ ރުއްސެވުމާއި ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުކުރުމާ އަދި އަޅުކަންކުރުމުގެ ވާތްގަށް އެދި ދެންނެވުމެވެ. ޝައިޚުލް އިސްލާމް އިބްނު ތައިމިއްޔާ ވިދާޅުވިއެވެ. “އެންމެ ފައިދާ ބޮޑު ދުޢާއަކީ ކޮބައިތޯ
ތިބާގެ ވެރިރައްބުވަނީ ތިބާއަށް މަތިވެރިވެގެންވާ ނިޢުމަތްތަކެއް ދެއްވާފައެވެ. އަދި އެއިލާހުގެ މަތިވެރިވެގެންވާ ދެއްވުންތަކެއްވެސް ތިބާއަށްވަނީ ދެއްވާފައެވެ. އެއީ ތިބާ އެކަންކަމަށް ޝުކުރުވެރިވުމަށްޓަކައެވެ. މީސްތަކުން ޚަލްޤުކުރައްވައި އެބައިމީހުންނަށް އެއިލާހު އަމުރުކުރެއްވުމުގެ މަޤްޞަދަކީ އެއީއެވެ. ﴿وَاللَّـهُ أَخْرَجَكُم
މީސްތަކުންނަށް ތަވާޟުޢުވެރިވުމަކީ އީމާންކަމުގެ ޞައްޙަކަމުގެ ހެއްކެކެވެ. (ތަވާޟުޢުވެރިވުމަކީ ބޮޑާވެރިކަމުގެ އިދިކޮޅޮ ސިފައެވެ.) އަދި ބުއްދި ފުރިހަމަކަމުގެ ދަލީލެކެވެ. އަދި ހިތުގައިވާ އޯގާތެރިކަމުގެ ދަލީލެއްވެސް މެއެވެ. އިބްނު ރަޖަބު ވިދާޅުވިއެވެ.[1] “ދުނިޔޭގައި އުޅޭ މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން،
ޙަޤީޤީ މަތިވެރިކަމަކީ ﷲ ތަޢާލާއާ ކުއްތަންވުމެވެ. އަދި އެހެން މީހުންނާ ތިބާއާ ހުރި ފަރަޤަކީ ތަޤުވާވެރިކަމުގެ ފަރަޤެވެ. ﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَىٰ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا ۚ إِنَّ
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ސިފަކުރައްވަމުން ޚަދީޖާ رضي الله عنها ވިދާޅުވިއެވެ. “ހަމަކަށަވަރުން ކަލޭގެފާނަކީ ރަޙިމުގެ ގުޅުން ޤާއިމުކުރައްވާ، ދަތިވެފައިވާ މީހުންނަށް އެހީތެރިވެދެއްވާ، ނިކަމެތިންނަށް ފޭރާން ދެއްވާ، މެހެމާނުންނަށް ކަމޭހިއްތަވާ އަދި
ޙައްޤުމަގުން އެއްކިބާވެފައިވާ މީހުން ކިތަންމެ ގިނަވިޔަސް، އެބައިމީހުންނަށް ތެދުމަގު ހޯދައިދިނުމަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައްކުރުމުގައި ފަސް ނުޖެހޭށެވެ.
. އެބައިމީހުންގެ ކިބައިން ކުށެއް ނުވަތަ ނޭދެވޭކަމެއް ފެނުމުން އެބައިމީހުންނަށް މާފުކޮށް ދޫ ދިނުމަކީ ތިބާގެ އާދަކަމުގައި ހަދާާށެވެ
ޒުވާނާގެ އަބުރު ރައްކާތެރިކުރުމާއި އޭނާގެ ޝަހުވަތްތަކުގެ މައްޗަށް ގަދަވެގަތުމަކީ އޭނާގެ ބޮލުގައި އެޅުވޭ ތާޖެއްކަމުގައި ބަލާށެވެ.
ވަޢުދާ ޚިލާފުވުންފަދަ، މުނާފިޤުންގެ ސިފަތައް މުޖުތަމަޢުގައި ފެތުރިގެންދާ މަންޒަރު ތިބާއަށް ފެނިއްޖެނަމަ ދަންނައެވެ.
އަދި ދުނިޔެއަށްޓަކައި މީސްތަކުން ވާދަކޮށް، އެއަށްޓަކައި އެއްބަޔަކު އަނެއް ބަޔަކާ ޢަދާވާތްތެރިވެ އަދި އާޚިރަތާމެދު ވަރަށް ޣާފިލުވެގެންވާ ޙާލު ދުނިޔޭގެ މައިދާންތަކުގައި މީސްތަކުން މިދަނީ ވާދަކުރަމުންނެވެ.
ބައެއް ޛިކުރުތައް
ޢިލްމުވެރިންގެ ފޮތްތައް ކިޔުމާއި ގަބުރުސްތާނަށް ޒިޔާރަތްކުރުން
މިއުޒިކު އަޑު އެހުމާއި މީސްތަކުންގެ ޣީބަ ބުނާ އިރު އެވާހަކަތައް އަޑު އެހުންފަދަ ކަންކަމުން ދުރުހެލިވާށެވެ.
ﷲ ގެ ޛިކުރު ގިނައިން ކުރުން
ހިތްހަރުވުމުގެ ސަބަބަކީ ﷲ ތަޢާލާއާ ދުރުވުމެވެ.
ﷲ ތަޢާލާއާ ކުއްތަން ނުކުރުވާ ކޮންމެ ނިޢުމަތެއް ވެގެންދާނީ މުޞީބާތަކަށެވެ. ފުޟައިލު ބުން ޢިޔާޟު رحمه الله ވިދާޅުވިއެވެ. “ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުވެރިވުމަށް ފަރުވާތެރިވާށެވެ. ފަހެ ބައެއްގެ ކިބައިން ނިޢުމަތެއް ފިލައިދިޔުމަށްފަހު، ވަރަށް މަދުފަހަރެއްގައި މެނުވީ
އެންމެ މޮޅުއިތުރު ދުޢާއަކީ، ތިބާގެ ވެރިރައްބުގެ ޙަޟްރަތުން އެއިލާހުގެ ރުއްސެވުމާއި ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުކުރުމާ އަދި އަޅުކަންކުރުމުގެ ވާތްގަށް އެދި ދެންނެވުމެވެ. ޝައިޚުލް އިސްލާމް އިބްނު ތައިމިއްޔާ ވިދާޅުވިއެވެ. “އެންމެ ފައިދާ ބޮޑު ދުޢާއަކީ ކޮބައިތޯ
ތިބާގެ ވެރިރައްބުވަނީ ތިބާއަށް މަތިވެރިވެގެންވާ ނިޢުމަތްތަކެއް ދެއްވާފައެވެ. އަދި އެއިލާހުގެ މަތިވެރިވެގެންވާ ދެއްވުންތަކެއްވެސް ތިބާއަށްވަނީ ދެއްވާފައެވެ. އެއީ ތިބާ އެކަންކަމަށް ޝުކުރުވެރިވުމަށްޓަކައެވެ. މީސްތަކުން ޚަލްޤުކުރައްވައި އެބައިމީހުންނަށް އެއިލާހު އަމުރުކުރެއްވުމުގެ މަޤްޞަދަކީ އެއީއެވެ. ﴿وَاللَّـهُ أَخْرَجَكُم
މީސްތަކުންނަށް ތަވާޟުޢުވެރިވުމަކީ އީމާންކަމުގެ ޞައްޙަކަމުގެ ހެއްކެކެވެ. (ތަވާޟުޢުވެރިވުމަކީ ބޮޑާވެރިކަމުގެ އިދިކޮޅޮ ސިފައެވެ.) އަދި ބުއްދި ފުރިހަމަކަމުގެ ދަލީލެކެވެ. އަދި ހިތުގައިވާ އޯގާތެރިކަމުގެ ދަލީލެއްވެސް މެއެވެ. އިބްނު ރަޖަބު ވިދާޅުވިއެވެ.[1] “ދުނިޔޭގައި އުޅޭ މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން،
ޙަޤީޤީ މަތިވެރިކަމަކީ ﷲ ތަޢާލާއާ ކުއްތަންވުމެވެ. އަދި އެހެން މީހުންނާ ތިބާއާ ހުރި ފަރަޤަކީ ތަޤުވާވެރިކަމުގެ ފަރަޤެވެ. ﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَىٰ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا ۚ إِنَّ
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ސިފަކުރައްވަމުން ޚަދީޖާ رضي الله عنها ވިދާޅުވިއެވެ. “ހަމަކަށަވަރުން ކަލޭގެފާނަކީ ރަޙިމުގެ ގުޅުން ޤާއިމުކުރައްވާ، ދަތިވެފައިވާ މީހުންނަށް އެހީތެރިވެދެއްވާ، ނިކަމެތިންނަށް ފޭރާން ދެއްވާ، މެހެމާނުންނަށް ކަމޭހިއްތަވާ އަދި
